μῆτις

English (LSJ)

ἡ, gen. ιος Pi.N.3.9; acc. pl. A μήτιας h.Ven.249; also gen. ιδος A.Supp.61 (lyr.); acc. pl. ιδας Id.Ch.626 (lyr.); dat. μήτιδι Orac. ap.Hdt.7.141; Ep. μήτι for μήτιϊ, Hom. (v. infr.); pl. μητίεσσι Pi. O.1.9; acc. μῆτιν Il.2.407, S.Ant.158 (lyr.):—wisdom, skill, craft, Διὶ μῆτιν ἀτάλαντος (cf. μητίετα) = the peer of Zeus in counsel Il.l.c., al.; βροτείη μ. Emp.2.9; τὰν Διὸς γὰρ οὐχ ὁρῶ μῆτιν, ὅπᾳ φύγοιμ' ἄν A.Pr.906 (lyr.); μήτι… καὶ κέρδεσιν Od.13.299; μήτι… μέγ' ἀμείνων ἠὲ βίηφι Il.23.315; μῆτιν ἀλώπηξ = a fox for craft, Pi.I.4(3).47; of a poet's craft, Id.N.l.c. II counsel, plan, undertaking, ὑφαίνειν μῆτιν Il.7.324, cf. Od.4.678, etc.: pl., σοφῶν μητίεσσι Pi.O.l.c.; γυναικοβούλους μήτιδας A.Ch.l.c.— Poet. word. (Cf. Skt. mimāti, pf. part. Pass .mitá- 'measure', Lat. metior, OE. mæþ 'measure'.)

German (Pape)

[Seite 179] ιος, att. ιδος, ἡ, dat. ep. μήτι, acc. μῆτιν, Klugheit, Einsicht, Verstand; Διῒ μῆτιν ἀτάλαντον, an Klugheit, Il. 2, 169, öfter; μήτι τοι δρυτόμος μέγ' ἀμείνων ἠὲ βίηφιν, 23, 315; Od. 23, 125; μῆτιν ἀλώπηξ, Pind. I. 3, 65. – Bes. kluger Rath, Rathschluß, Anschlag; φραζώμεθα μῆτιν ἀρίστην, Il. 17, 634; εἴ τινά οἱ σὺν μῆτιν ἀμύμονα τεκτήναιτο, 10, 19; ὑφαίνειν, 7, 324 u. öfter; neben νόος, 15, 509; ἥν τινα μῆτιν ἐνὶ στήθεσσι κέκευθεν, Od. 3, 18; ὀρθόβουλον μῆτιν ἐφευρομένοις, Pind. P. 4, 262; σοφῶν μητίεσσι, Ol. 1, 9; γυναικοβούλους τε μήτιδας φρενῶν, Aesch. Ch. 617; Suppl. 949; τίνα δὴ μῆτιν ἐρέσσων, welchen Entschluß fassend, hegend, Soph. Ant. 159; einzeln bei sp. D.

French (Bailly abrégé)

ιος ou ιδος (ἡ) :
1 sagesse, prudence;
2 en mauv. part ruse, artifice, perfidie.
Étymologie: R. Ma, penser ; cf. μιμνῄσκω, lat. mens.

Russian (Dvoretsky)

μῆτις: ιος, атт. ιδος ἡ (эп. dat. μήτῑ из μήτιϊ, dat. pl. μητίεσσι, acc. pl. μήτιας и μήτιδας)
1 мудрость, разум (Διὶ μῆτιν ἀτάλαντος Hom.): μῆτιν ἀλώπηξ Pind. хитрый как лиса;
2 замысел, план, намерение (μῆτιν ὑφαίνειν Hom.).

Greek (Liddell-Scott)

μῆτις: ἡ, γεν. ιος, Ἀττ. ιδος Αἰσχύλ. Χο. 626, Ἱκέτ. 61· δοτ. μήτιδι Χρησμ. παρ’ Ἡροδ. 7. 141, Ἐπικ. μήτῑ ἀντὶ μήτιι, Ὅμ., πληθ. μητίεσσι Πινδ. Ο. 1. 15· αἰτ. μῆτιν Ὅμ., Σοφ. Ἀντ. 158· (ἴδε ἐν λ. *μάω). Ἡ ἱκανότης περὶ τὸ συμβουλεύειν, σοφία, σύνεσις, εὐφυΐα, πανουργία, Διὶ μῆτιν ἀτάλαντον (πρβλ. μητίετα) Ἰλ. Β. 407, κτλ.· οὕτω, Διὸς γὰρ οὐχ ὁρῶ μῆτιν, ὅπᾳ φύγοιμ’ ἂν Αἰσχύλ. Πρ. 905· μήτι..., καὶ κέρδεσιν Ὀδ. Ν. 299· μήτι... μέγ’ ἀμείνων ἠὲ βίηφιν Ἰλ. Ψ. 315· μῆτιν ἀλώπηξ. ἀλώπηξ κατὰ τὴν πανουργίαν, Πινδ. Ι. 4. 79 (3. 65)· - ἐπὶ τῆς ἱκανότητος ἢ εὐφυΐας ποιητοῦ, τᾶς ἀφθονίαν ὄπαζε μήτιος ἀμᾶς ἄπο, «ταύτης οὖν τῆς ᾠδῆς, ὦ μοῦσα, ἀφθονίαν δίδου ἀπὸ τῆς ἐμῆς διανοίας» (Σχόλ.) ὁ αὐτ. ἐν Ν. 3. 15. ΙΙ. συμβουλή, γνώμη, σχέδιον, ἐπιχείρησις, Ὅμ., κτλ.· μῆτιν ὑφαίνειν Ἰλ. Η. 324, Ὀδ. Δ. 678, κτλ.· ἐν τῷ πληθ., σοφῶν μητίεσσι Πινδ. Π. 4. 15· γυναικοβούλους μήτιδας Αἰσχύλ. Χο. 626· πρβλ. μῆδος. ΙΙΙ. ὡς θηλ. κύρ. ὄνομ., ἡ πρώτη γυνὴ τοῦ Διός, μήτηρ δὲ τῆς Ἀθηνᾶς, Ζεὺς δὲ θεῶν βασιλεὺς πρώτην ἄλοχον θέτο Μῆτιν, πλεῖστα θεῶν τε ἰδυῖαν ἰδὲ θνητῶν ἀνθρώπων Ἡσ. Θ. 886. - Ἐπικ. λέξις ἐν χρήσει παρὰ Πινδ., Αἰσχύλ. καὶ Σοφ., ἔνθ’ ἀνωτ. - Καθ’ Ἡσύχ. «μῆτις· σύνεσις. βουλή. τέχνη. γνώμη, δόλος. ἀπάτη. καὶ ἡ θεός».

English (Autenrieth)

ιος, dat. μήτῖ: counsel, wis- dom, Il. 2.169, Od. 23.125; concretely, plan, device, μῆτιν ὑφαίνειν, τεκταίνεσθαι, Η 32, Od. 4.678.

English (Slater)

(μῆτιν, -ιος; -ίεσσι.)
   a counsel of prophetic utterance. πυκινὰν μῆτιν κλύοντες (P. 4.58) ὀρθόβουλον μῆτιν ἐφευρομένοις (P. 4.262) τὸν δὲ Κένταυρος ζαμενὴς μῆτιν ἑὰν εὐθὺς ἀμείβετο (P. 9.38)
   b imagination, ingenuity μῆτίν τε γαρύων παλαιγόνων πόλεμόν τ' ἐν ἡρωίαις ἀρεταῖσιν (O. 13.50) (ἀοιδάν), τᾶς ἀφθονίαν ὄπαζε μήτιος ἁμᾶς ἄπο (N. 3.9) μῆτιν δ' ἀλώπηξ (sc. ἦν Μέλισσος, sc. in wrestling) (I. 4.47) pl., ὁ πολύφατος ὕμνος ἀμφιβάλλεται σοφῶν μητίεσσι (O. 1.9)

Greek Monotonic

μῆτις: ἡ (*μάω), γεν. -ιος, Αττ. -ιδος, δοτ. μήτιδι, Επικ. μήτῑ αντί μήτιι, πληθ. μητίεσσι· αιτ. μῆτιν·
I. η συμβουλευτική ικανότητα, σοφία, συμβουλή, πανουργία, δόλος, σε Όμηρ., Αισχύλ.· μῆτιν ἀλώπηξ, αλεπού ως προς την πανουργία, σε Πίνδ.· λέγεται για το ταλέντο ή την τέχνη ενός ποιητή, στον ίδ.
II. πληροφορία, συμβουλή, σχέδιο, επιχείρηση, μῆτιν ὑφαίνειν, σε Όμηρ.

Frisk Etymological English

-ιος, -ιδος
Grammatical information: f.
Meaning: wisdom, skill, craft (Il.).
Compounds: As 2. member e.g. in πολύ-μητις with many councils, inventive, of Odysseus, also of Hephaistos (Hom.), ἀγκυλο-μήτης with crooked councils, cunning, of Kronos, also of Prometheus (Hom.); on the transfer to the α-stems Wackernagel Gött. Nachr. 1914, 48 f. (= Kl. Schr. 2, 11 50 f.), Schwyzer 561 w. n. 5.
Derivatives: 1. μητιέτα nom. a. (orig.) voc., adjunct of Zeus, who possesses μῆτις, metr. conditioned form at verse-end for *μητῖτα, after νεφεληγερ-έτα (Ζεύς) a.o.; with acc. μητιέτην (versinscr. Tegea), nom.- έτης (Corn.); s. Fraenkel Nom. ag. 2, 186 n.1, Risch Sprachgesch. u. Wortbed. 394; wrong Fraenkel Festschr. B. Snell (1956) 186 ff. -- 2. μητιόεις filled with μ., of Ζεύς, φάρμακα a.o. (δ 227, h. Ap. 344, Hes.); on the formation beyond Schwyzer 527 Fraenkel l.c. -- Denomin. verb: aor. μητίσασθαι, fut. μητίσεσθαι reflect, devise (Hom., Emp., A. R.; pres. μητίομαι Pi. P. 2, 92); as pres. is used in the epic for metr. reasons (after the verbs in -ιάω) μητιάω, -άομαι (μητιόων, μητιάασθαι etc.), also with ἐπι-, συν-, (Hom., A. R.); Schwyzer 727 u. 732. Verbal noun μητίματα pl. H. s.v. μήτεα (for μήδεα?).
Origin: IE [Indo-European] [703] *meh₁- measure
Etymology: As orig. verbal noun *'measuring' (improb. measurer as nom. ag.; cf. Holt Les noms d'action en -σις 26 a. 37 f., Borgström NTS 16, 145) μῆτις has exact correspondences in Skt. māti- measure (lex.) and in the Germ. word, which is isolated, OE mæd f. measure; the same noun is also supposed by Lat. mētior measure. The basic primary verb is found only in Indoiran., e.g. Skt. mā́-ti, redupl. mí-mā-ti measure (with a.o. upa-mā- with úpamā-ti-'distribution, measuring out'). An other formation is μή-τρα land-measure; ablauting with this μέτρον (s.v.). Also in the other languages several isolated verbal nouns with diff. meanings are preserved, thus Germ., e.g. Goth. mēl time, OHG māl point of time, (time for) meal, Mahl. -- The unassibilated -τι- (for -σι-) has been explained from the isolated position of the archaic μῆτις, cf. Schwyzer 505 and Chantraine Form. 277. On μῆτις in gen. Porzig Satzinhalte 329 a. 336, Benveniste Noms d'agent 77. -- Further forms WP. 2, 237f., Pok. 703f., W.-Hofmann s. mētior.

Middle Liddell

μῆτις, ιος, ἡ, [*μάω]
I. the faculty of advising, wisdom, counsel, cunning, craft, Hom., Aesch.; μῆτιν ἀλώπηξ a fox for craft, Pind.:—of a poet's skill or craft, Pind.
II. advice, counsel, a plan, undertaking, μῆτιν ὑφαίνειν Hom.

Frisk Etymology German

μῆτις: -ιος, -ιδος
{mē̃tis}
Grammar: f.
Meaning: Maßnahme, Anschlag, kluge Maßnahme, Klugheit (ep. poet. seit Il.).
Composita: Als Hinterglied z.B. im πολύμητις mit vielen Anschlägen, erfindungsreich, von Odysseus, auch von Hephaistos (Hom. etc.), ἀγκυλομήτης mit krummen Anschlagen, verschlagen, von Kronos, auch von Prometheus (Hom.etc.); zur Umbiegung in die α-Stämme Wackernagel Gott. Nachr. 1914, 48 f. (= Kl. Schr. 2, 11 50 f.), Schwyzer 561 m. A. 5.
Derivative: Ableitungen: 1. μητιέτα Nom. u. (urspr.) Vok., Beiwort des Zeus, [[der μῆτις besitzt]], metr. bedingte Form am Versende für *μητῖτα nach νεφεληγερέτα (Ζεύς) u.a.; dazu Akk. μητιέτην (Versinschr. Tegea), Nom.- έτης (Corn.); s. Fraenkel Nom. ag. 2, 186A.1, Risch Sprachgesch. u. Wortbed. 394 m. Lit.; verfehlt Fraenkel Festschr. B. Snell (1956) 186 ff. — 2. μητιόεις ‘von μ. erfüllt’, von Ζεύς, φάρμακα u.a. (δ 227, h. Ap. 344, Hes. u. a.); zur Bildung außer Schwyzer 527 Fraenkel a.a.O. — Denominatives Verb: Aor. μητίσασθαι, Fut. μητίσεσθαι nachdenken, ausdenken, ersinnen (Hom., Emp., A. R.; Präs. μητίομαι Pi. P. 2, 92); als Präs. erscheint im Epos aus metr. Rücksichten (nach den Verba auf -ιάω) μητιάω, -άομαι (μητιόων, μητιάασθαι usw.), auch mit ἐπι-, συν-, (Hom., A. R.); Schwyzer 727 u. 732. Verbalnomen μητίματα pl. H. s.v. μήτεα (für μήδεα?).
Etymology: Als urspr. Verbalnomen *’Messung, Abmessung’ (wenig wahrscheinlich Messer als Nom. ag.; vgl. dazu Holt Les noms d'action en -σις 26 u. 37 f., Borgström NTS 16, 145) hat μῆτις genaue Entsprechungen in aind. māti- Maß (Lex.) und in dem im Germ. isolierten ags. mǣd f. Maß; dasselbe Nomen wird auch von lat. mētior ‘(ab)messen’ vorausgesetzt. Das zugrunde liegende primäre Verb ist nur im Indoiran., z.B. aind. mā́-ti, redupl. mí-mā-ti messen (wozu u.a. upa-mā- mit úpamā-ti-’Zuteilung, Zumessung’) vorhanden. Eine andere Bildung ist μήτρα Ackermaß; damit ablautend μέτρον (s.d.). Auch in den übrigen Sprachen sind mehrere isolierte Verbalnomina mit verschiedenen Bedd. erhalten geblieben, so germ., z.B. got. mēl Zeit, ahd. māl ‘Zeitpunkt, Mahlzeit, Mahl’. — Das unassibilierte -τι- (für -σι-) hängt mit der isolierten Stellung des altertümlichen μῆτις zusammen, vgl. Schwyzer 505 und Chantraine Form. 277; zu μῆτις im allg. Porzig Satzinhalte 329 u. 336, Benveniste Noms d'agent 77. — Weitere Formen m. Lit. WP. 2, 237f., Pok. 703f., W.-Hofmann s. mētior.
Page 2,232-233