ἐμπειρία

English (LSJ)

ἡ, A experience, E.Ph.529, Th.4.10; opp. ἀνεπιστημοσύνη, Id.5.7; ἡ ἐκ πολλοῦ ἐ., opp. ἡ δι' ὀλίγου μελέτη, Id.2.85; ἡ μὴ 'μπειρία want of experience, Ar.Ec.115; δι' ἐμπειρίαν Pl.Prm. 137a; ἐπιστήμῃ, οὐκ ἐμπειρία οἰκείᾳ κεχρημένον Id.R.409b: pl., D. Prooem.45. 2 c. gen. rei, experience in, acquaintance with, τῶν πραγμάτων Antipho5.1; μάχης ἐμπειρίᾳ τῆς ἐκείνων Th.3.95; ἀμφοτέρων τῶν ἡδονῶν Pl.R.582b; also ἐ. περί τι X.HG7.1.4; ἐ. ἡ κατὰ τὴν πόλιν Th.2.3; ἐ. ἡγεμονική Plb.10.24.4, etc. II practice, without knowledge of principles, especially in Medicine, empiricism, ἰατρὸς τῶν ταῖς ἐμπειρίαις ἄνευ λόγου τὴν ἰατρικὴν μεταχειριζομένων Pl.Lg.857c (hence οἱ ἀπὸ τῆς ἐ. ἰατροί S.E.M.8.191, Gal.Sect.Intr.1); κατ' ἐμπειρίαν τὴν τέχνην κτᾶσθαι empirically, Pl.Lg.720b; οὐκ ἔστιν τέχνη, ἀλλ' ἐ. καὶ τριβή Id.Grg.463b, cf. 465a, Lg.938a (whereas Plb. opposes ἐ. to ἀπειρία καὶ τριβὴ ἄλογος 1.84.6): but also, 2 craft, τοῖς περὶ τὰς ἐ. γεγυμνασμένοις Isoc.13.14; πραγμάτων ἐ., including τέχνη and ἐπιστήμη Metrod.61; αἱ ἄλλαι ἐ. καὶ τέχναι the other crafts and arts, Arist.Pol.1282a1; αἱ περὶ τῶν τοιούτων ἐ. ib.1297b20; also, experiments, πολλαὶ τέχναι ἐκ τῶν ἐ. ηὑρημέναι Pl.Grg. 448c.

German (Pape)

[Seite 811] ἡ, Erfahrung; γεραιτέρων Xen. Lac. 5, 5; Eur. Phoen. 529 u. A.; Kenntniß, die sich auf Erfahrung gründet, bes. im Ggstz der Theorie u. wissenschaftlichen Einsicht, z. B. von der Redekunst, οὐκ ἔστι τέχνη, ἀλλ' ἐμπειρία καὶ τριβή Plat. Gorg. 463 b; vgl. Phaedr. 270 b; ἐπιστήμῃ, οὐκ ἐμπειρίᾳ οἰκείᾳ κεχρημένον Rep. III, 409 b, wie IV, 422 c; ἡ περὶ τὰ τοιαῦτ' ἐμπ. καὶ σκέψις γεγονυῖά μοι Legg. XII, 968 b; auch vom Arzt, τῶν ταῖς ἐμπειρίαις ἄνευ λόγου (empirisch, nicht rationell) τὴν ἰατρικὴν μεταχειριζόντων IX, 857 c; ἡ ἐκ πολλοῦ ἐμπ., im Ggstz von ἡ δι' ὀλίγου μελέτη, Thuc. 2, 85; Pol. setzt μεθοδικὴ ἐμπ. der ἀπειρία καὶ ἄλογος τριβή entgegen, 1, 84, 6; so auch bei Anderen »Kenntniß«, im plur. Isocr. 3, 18; ἔκ τινος γενόμεναι 4, 174; τῶν πραγμάτων, τοῦ πολεμεῖν, Antiph. 5, 1 Dem. 1, 28; ἡγεμονική, des Feldherrn, Pol. 10, 22, 4; ναυτική Plut. Pericl. 11; ἡ διὰ τόξων ἐμπ. Hdn. 4, 10, 7.

Greek (Liddell-Scott)

ἐμπειρία: ἡ, ὡς καὶ νῦν, ἡ ἐκ τῆς πείρας γνῶσις, ἀντίθετον τῷ ἀπειρία, Εὐρ. Φοίν. 529, Θουκ. 4. 10., 5. 7, κτλ.· ἡ ἐκ πολλοῦ ἐμπ., ἐν ἀντιθ. πρὸς τό: ἡ δι’ ὀλίγου μελέτη, ὁ αὐτ. 2. 85· ἡ μὴ ’μπειρία, ἔλλειψις πείρας, Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 115· δι’ ἐμπειρίαν Πλάτ. Παρμ. 137Α. 2) μετὰ γεν. πράγματος, πεῖρα ἔν τινι πράγματι, γνῶσις, τῶν πραγμάτων Ἀντιφῶν 129. 26· μάχης ἐμπειρίᾳ τῆς ἐκείνων Θουκ. 3. 95· τῶν ἡδονῶν Πλάτ. Πολ. 582Β, κτλ.· ὡαύτως, ἐμπ. περί τι Ξεν. Ἑλλην. 7. 1, 4· ἐμπ. κατὰ πόλιν Θουκ. 2. 3· ἐμπ. ἡγεμονικὴ Πολύβ. 10. 22, 4, κτλ. ΙΙ. ἁπλῶς πεῖρα ἢ ἄσκησις πρακτική, «πρᾶξις», ἄνευ ἐπιστημονικῆς γνώσεως, μάλιστα ἐν τῇ ἰατρικῇ (πρβλ. ἐμπειρικός), ἰατρὸς τῶν ταῖς ἐμπειρίαις ἄνευ λόγου τὴν ἰατρικὴν μεταχειριζομένων Πλάτ. Νόμ. 857C, πρβλ. 938Α· κατ’ ἐμπειρίαν τὴν τέχνην κτᾶσθαι, ἐμπειρικῶς, πρακτικῶς, αὐτόθι 720Β· οὐκ ἔστι τέχνη, ἀλλ’ ἐμπ. καὶ τριβὴ ὁ αὐτ. Γοργ. 463Β, πρβλ. 465Α· ἐπιστήμῃ οὐκ ἐμπειρίᾳ... χρώμενον ὁ αὐτ. Πολ. 409Β· ἐνῷ ὁ Πολύβ. θέτει τὴν μεθοδικὴν ἐμπειρίαν ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὴν ἀπειρίαν καὶ ἄλογον τριβήν, 1. 84, 6): - τὸν πληθ. μετεχειρίσθη ὁ Πλάτων (ἴδε ἀνωτ.), Ἰσοκρ. 294 Α, Δημ. κλ.· αἱ ἄλλαι ἐμπ. καὶ τέχναι, τὰ ἄλλα (πρακτικὰ) ἐπιτηδεύματα καὶ αἱ τέχναι, Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 11, 10· αἱ περὶ τῶν τοιούτων ἐμπ. αὐτόθι 4. 13, 10.

French (Bailly abrégé)

ας (ἡ) :
1 expérience;
2 expérience, science ou sagesse acquise par l’expérience.
Étymologie: ἔμπειρος.

Spanish (DGE)

-ας, ἡ
• Alolema(s): jón. -ίη Hp.Decent.11, Ep.22
I 1experiencia, saber de la experiencia gener. adquirida con la edad ἡμπειρία ἔχει τι λέξαι τῶν νέων σοφώτερον E.Ph.529, cf. Fr.619.3, ἐμπειρίᾳ por experiencia op. φύσει Lys.2.51, παιδεύεσθαι ... τοὺς νεωτέρους ὑπὸ τῆς τῶν γεραιτέρων ἐμπειρίας X.Lac.5.5, πλῆθος γὰρ χρόνου ποιεῖ τὴν ἐμπειρίαν Arist.EN 1142^a16, αἱ ἐμπειρίαι καὶ τὸ πολλ' ἑορακέναι las experiencias y el haber visto mucho dicho de los ancianos, D.Prooem.45, cf. Men.Dysc.29, ἐ. καὶ θέα Pl.R.467a, cf. Plu.2.789d, D.S.1.1
•experiencia vital θεράπευε ... πίστιν, ἐμπειρίαν, ἐπιδεξιότητα Pittac. en Septem 5.13, ἐμπειρίᾳ δὲ καὶ μνήμῃ καὶ σοφίᾳ καὶ τέχνῃ ... χρώμεθα como algo propio del ser humano, Anaxag.B 21b, adquirida por comunidades, Th.2.85, ἐξ ἐμπειρίας τὰ βέλτιστα τῇ πόλει συμβουλεύειν Aeschin.3.2, cf. Str.5.1.5, Paus.9.13.9, D.Chr.32.60, ref. viejo caballo de carreras ὑφ' ἅρματι μέλλοντι ἀγωνιεῖσθαι καὶ δι' ἐμπειρίαν τρέμοντι τὸ μέλλον Pl.Prm.137.
2 experiencia, conocimiento práctico especializado, gener. c. gen. obj. o giro prep.:
a) en cont. militar κατὰ τὸν πόλεμον ἐ. Th.6.72, cf. Isoc.6.48, D.C.36.28.1, ἡ ἐν τοῖς ὅπλοις ἐ. SEG 22.110.19 (Atenas I a.C.)
•del terreno o la topografía μάχης τε ἐμπειρίᾳ τῆς ἐκείνων καὶ χωρίων por su experiencia en el modo de combatir y el territorio de aquellos Th.3.95, cf. 7.44, κατὰ τὴν πόλιν Th.2.3, cf. Plb.14.3.7
•de la marina τῆς θαλάσσης Th.7.21, cf. 1.142, 4.10, τῶν πλόων X.Ath.1.20
•dicho de armas y cuerpos especiales ἐν τῷ πεζῷ Th.2.89, cf. 4.33, ἵππων δυνάμεως X.Eq.Mag.5.4, διὰ τόξων Hdn.4.10.3, unido a otros conocimientos y cualidades αἱ περὶ τῶν τοιοῦτων ἐμπειρίαι καὶ τάξεις τοῖς ἀρχαίοις οὐχ ὑπῆρχον los antiguos carecían de conocimientos técnicos y tácticas en relación con eso (la caballería o la infantería pesada), Arist.Pol.1297^b20, ἐ. καὶ τόλμα op. ἀνεπιστημοσύνη καὶ μαλακία Th.5.7, cf. Arist.Pol.1309^b5, equiparable y aun superior a la ἀνδρεία Arist.EN 1116^b3, ἡγεμονική ἐ. Plb.10.24.4, cf. D.C.25.3, op. ἀπειρία καὶ τριβὴ ἄλογος Plb.1.84.6, cf. I.BI 1.305;
b) ref. la oratoria D.18.277, Antipho 5.1, Isoc.15.296, ἀ[μφὶ] τὸ ῥητορεύειν Phld.Herc.1692.3.9, τοῦ λέγειν ... καὶ τοῦ ἀκούειν Arr.Epict.2.24.5, como algo que se aprende y se ejercita ἡ μὴ 'μπειρία la falta de experiencia de las mujeres para expresarse en la asamblea, Ar.Ec.115, τὸ περὶ τὴν ἐμπειρίαν γυμνάσιον Isoc.15.188;
c) ref. asuntos legales y de estado οἰ μὲν τοίνυν κατ' ἐνιαυτὸν εἰς τὰς ἀρχὰς εἰσιόντες ... ἰδιῶται γίγνονται πρὶν ... λαβεῖν ἐμπειρίαν αὐτῶν los que cada año acceden a los cargos, vuelven a ser ciudadanos particulares antes de haber adquirido experiencia de ellos (los asuntos de la ciudad), Isoc.3.17, ἐμπειρίαν ἔχοντες τοῦ νόμου que tenían conocimiento y práctica de la ley mosaica, Aristeas 39, τῶν πραγμάτων Hdn.1.1.6, cf. Phld.Rh.2.141Aur., Hermog.Id.1 (p.213), A.Al.7.148, en inscr. honoríf. ἐνπειρίας νόμων ... ἕνεκα por su jurispericia, SEG 45.1676 (Estratonicea III d.C.);
d) ref. el ejercicio de τέχναι experiencia, oficio, pericia de la medicina προδιαστέλλεσθαι οὖν χρὴ τὸ ἐκβησόμενον ἐκ τῆς ἐμπειρίης hay que explicar de antemano gracias a la experiencia lo que va a suceder Hp.Decent.11, en inscr. honoríf. ἁ κατὰ τὰν ἰατρικὰν τέχναν ἐ. SEG 41.680.27 (Cos II a.C.), πολλοὺς τῶν πολιτῶν ... τῇ αὑτοῦ ἐμπειρίᾳ τε καὶ ἐπιμελείᾳ θερα[πε] ύσας IG 12(6).12.14 (Samos II a.C.), de la geometría ἐ. γραμμῶν Ath.Mech.7.8, de la gramática y escritura γραμματικὴ ἐστιν ἐ. τῶν παρὰ ποιηταῖς τε καὶ συγγραφεῦσιν ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ λεγομένων D.T.629.2, γραμματικὴν ἐμπειρίαν ἀναλαβών I.AI 20.263.
II op. al ‘saber’ de un aprendizaje intelectual, esp. en fil. y cien.
1 saber empírico, empirismo
a) sent. neg., considerado insuficiente o inútil para la adquisición de ciencia y τέχνη, esp. por Platón (ὀψοποιική) οὐκ ἔστιν τέχνη ἀλλ' ἐ. καὶ τριβή Pl.Grg.463b, cf. Phlb.55e, ἐ. οἰκεία op. ἐπιστήμη Pl.R.409b, de ciertos médicos κατ' ἐμπειρίαν τὴν τέχνην κτᾶσθαι Pl.Lg.720b, τις ἰατρὸς τῶν ταῖς ἐμπειρίαις ἄνευ λόγου τὴν ἰατρικὴν μεταχειριζομένων Pl.Lg.857c, προστάξας δ' αὐτῷ τὰ δόξαντα ἐξ ἐμπειρίας Pl.Lg.720c, αἱ ἅλλαι ἐμπειρίαι καὶ τέχναι Arist.Pol.1282^a1, cf. Plu.2.263a, ἐκ τῶν πράξεων ἐ. ... σφαλερά D.61.43;
b) sent. posit. conocimiento empírico equiv. ἐπιστήμη o ‘ciencia’ πολεμικὴ ἐ. Th.1.121, cf. 6.18, necesario para la adquisición de τέχναι: πολλαὶ τέχναι ... εἰσὶν ἐκ τῶν ἐμπειριῶν ἐμπείρως ηὑρημέναι Pl.Grg.448c, cf. Arist.Metaph.981^a4, op. pero compatible con la reflexión teórica ἐμπειρίᾳ μέτιθι καὶ φιλοσοφίᾳ Isoc.2.35, dif. de ἐπιστήμη junto con τέχναι por su carácter puramente utilitario, Plb.3.4.10, ἀπ' ἰδίας ἐμπειρίας, οὐκ ἀπὸ φιλοσοφίας γίνεσθαι συμβαίνει ref. al Económico de Jenofonte, Phld.Oec.7.31, οἱ δὲ χρησιμωτέρας τὰς τῶν αἰσθητῶν ἐμπειρίας ἀποφαίνονται τῶν ἐν αὐτῇ καθόλου θεωρουμένων otros declaran que las ciencias empíricas basadas en los objetos sensibles son más útiles que los teoremas generales contenidos en ella e.d. la geometría, Procl.in Euc.p.25.19;
c) propio del sabio estoico conocimiento, sabiduría empíricos de lo que es φύσει equiv. a excelencia moral ἴσον ἐστὶ τὸ κατ' ἀρετὴν ζῆν τῷ κατ' ἐμπειρίαν τῶν φύσει συμβαινόντων ζῆν Chrysipp.Stoic.3.3.28, cf. Zeno Stoic.1.52.31, ἀλή[θ] εια καὶ ἡ [περὶ τῶ] ν πραγμάτων ... ἐ. Diog.Bab.Stoic.3.237.8.
2 empirismo, como información, adquisición o recogida de datos, método empírico como punto de partida de la ciencia ἐκ δὲ ἐμπειρίας ... τέχνης ἀρχὴ καὶ ἐπιστήμης Arist.APo.100^a6, cf. Chrysipp.Stoic.2.28.18, ilustrado con la astronomía λέγω τὴν ἀστρολογικὴν μὲν ἐμπειρίαν (τὰς ἀρχὰς παραδοῦναι) τῆς ἀστρολογικῆς ἐπιστήμης Arist.APr.46^a19, D.S.19.55, Vett.Val.54.6
•sistemático, como resultado de investigación τὴν ἐμπειρίαν προσλαβὼν χώρας καὶ τόπου διὰ τῆς ἱστορίας adquiriendo la información empíricamente mediante la investigación de campo en botánica, Thphr.CP 2.13.5, de la sofística οὐδ' εἶναι τῆς ῥητορικῆς ἴδιον, τὴν δ' ἐμπειρίαν τὴν ἐν τοῖς πράγμασιν μεθοδικὴν (dicen) que no es nada propio de la retórica sino un saber empírico metódico relativo a las cuestiones prácticas Phld.Rh.2.53.4Aur.
•esp. ref. la escuela médica empírica οἱ ἀπὸ τῆς ἐμπειρίας ἰατροί S.E.M.8.191, cf. P.1.236, Gal.1.65, que busca εὕρεσις el ‘descubrimiento’ op. λόγος Gal.10.163, basada en la observación personal, la investigación y el paso a la analogía, Theodas en Gal.Subf.Emp.39.9, ἡ ἐ. οὐδὲν διαφέρει τῆς αὐτοψίας Gal.Subf.Emp.39.10, ἐ ... ἡ τοῦ φανέντος τήρησις el empirismo es ... la observación del fenómeno, Gal.Subf.Emp.39.13, unida a μνήμη Gal.Subf.Emp.41.1, que permite conocer τὴν δύναμιν ἑκάστου τῶν φαρμάκων ἐξ ἐμπειρίας Gal.11.482.
3 como elemento de juicio prueba de la experiencia, criterio empíríco permite a los versados en una τέχνη resolver ambigüedades, S.E.P.2.256, 258, κρίνεσθαι πᾶν ἢ φρονήσει ἢ λόγῳ ἢ ἐμπειρίᾳ Procl.in R.2.82, cf. 83.
III medic. ciencia experimental, experimentación τριβικὴ ἐ. Gal.Subf.Emp.40.5, cf. 37.5.

Greek Monolingual

η (AM ἐμπειρία)
1. η γνώση η οποία στηρίζεται στην πείρα (σε αντίθεση προς τη θεωρία) («έχει εμπειρία του θέματος ή επί του θέματος», «ἐμπειρία τών πραγμάτων»)
2. η γνώση που έχει αποκτηθεί με την πείρα (σε αντίθεση προς την απειρία και την άγνοια) («αναλαμβάνει τη θέση χωρίς να έχει καμιά εμπειρία», «ἡ ἐκ πολλοῡ εμπειρία... ή δι' ὀλίγου μελέτη», Θουκ.)
3. η πρακτική γνώση χωρίς θεωρητική μόρφωση ή επιστημονική κατάρτιση («στηρίζεται στην εμπειρία του και όχι σε ειδικές γνώσεις», «κατ' έμπειρίαν τὴν τέχνην κτᾱσθαι», «επιστήμη οὐκ ἐμπειρία χρώμενον», Πλάτ.)
νεοελλ.
1. η γνώση που αποκτάται με τις αισθήσεις
2. το σύνολο τών γνώσεων που αποκτάται με τις αισθήσεις
3. το σύνολο τών γνώσεων που αποκτάται με τις έννοιες, τις κρίσεις και τους συλλογισμούς
4. το σύνολο τών γνώσεων που συγκεντρώνει το άτομο στη διάρκεια της ζωής του ή όλη η ανθρωπότητα μέσα στην ιστορία.

Greek Monotonic

ἐμπειρία: ἡ,
1. εμπειρία, πείρα, σε Ευρ., Θουκ. κ.λπ.
2. με γεν. πράγμ., εμπειρία, γνωριμία, γνώση κάποιου αντικειμένου, σε Θουκ. κ.λπ.· επίσης, ἐμπ. περί τι, σε Ξεν.

Russian (Dvoretsky)

ἐμπειρία: ἡ тж. pl.
1) опыт, основанное на опыте знание, опытность (τινός Thuc., Plat., Dem., περί τι Xen., Plat., περί τινος Arst. и κατά τι Thuc.): ἐκ или ἐξ ἐμπειρίας Thuc., Arst. и (τῇ) ἐμπειρίᾳ Thuc., Plut. на основании опыта, по опыту; αἱ ἔκ τινος γεγενημέναι ἐμπειρίαι Isocr. приобретенный благодаря чему-л. опыт;
2) голая практика, рутина: ταῖς ἐμπειρίαις ἄνευ λόγου τὴν ἰατρικὴν μεταχειρίζειν Plat. заниматься врачеванием чисто практически, не научно; μὴ τριβῇ μόνον καὶ ἐμπειρίᾳ, ἀλλὰ τέχνῃ Plat. не одной практической рутиной, а как требует искусство; οἱ ἀπὸ τῆς ἐμπειρίας ἰατροί Sext. = οἱ ἐμπειρικοί;
3) ремесло (αἱ ἐμπειρίαι καὶ τέχναι Arst.).

Middle Liddell

ἐμπειρία, ἡ, n
1. experience, Eur., Thuc., etc.
2. c. gen. rei, experience in, acquaintance with, Thuc., etc.; also, ἐμπ. περί τι Xen. [from ἔμπειρος

English (Woodhouse)

experience, acquaintance with, experience in, experience of, familiarity with, knowledge of, skill in