πρώϊμος: Difference between revisions
Γάμος γὰρ ἀνθρώποισιν εὐκταῖον κακόν → Conubium homini inire votivum est malum → Die Ehe ist den Menschen ein erflehtes Leid
Line 20: | Line 20: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-η, -ο / [[πρώϊμος]], -ον, ΝΜΑ, και αττ. τ. πρφμος, -ον και ιων. τ. [[πρόϊμος]], -ον, Α<br /><b>1.</b> ([[κυρίως]] για [[άνθη]] και [[οπωροκηπευτικά]]) αυτός που παράγεται ή ωριμάζει [[νωρίς]], [[πριν]] από την κανονική ή συνήθη [[εποχή]] (α. «πρώιμα αχλάδια» β. «ὁ [[πρώιμος]] [[κράτιστος]] ἤ ὁ [[μέσος]] ἤ ὁ ὀψιμώτατος ([[σπόρος]])», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>2.</b> (για ζώα) αυτός που γεννιέται [[πριν]] από τον καθορισμένο χρόνο («πρώιμα αρνιά»)<br /><b>3.</b> (για εποχές, καιρικές συνθήκες ή για μεταβολές) αυτός που επέρχεται, που συμβαίνει [[πριν]] από την ώρα του (α. «πρώιμο [[κρύο]]» β. «ἕως λάβῃ ὑετὸν πρώϊμον καὶ ὄψιμον», ΚΔ)<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> αυτός που εκδηλώνεται ή αυξάνεται [[πριν]] από την ώρα του, [[άκαιρος]], [[πρόωρος]] (α. «πρώιμη [[ενέργεια]]» β. «[[πρώιμος]] [[πονηρία]]», Μητροδ. Λ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br />(για δέντρα και φυτά)<br /><b>1.</b> αυτός που ανθίζει ή καρποφορεί [[πριν]] από τον καθορισμένο χρόνο («πρώιμη [[αμυγδαλιά]]»)<br /><b>2.</b> αυτός που παράγει [[πριν]] από την ώρα του («πρώιμο [[αμπέλι]]»)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «πρώιμη [[ποικιλία]]»<br /><b>(γεωπ.)</b> καλλιεργούμενη [[ποικιλία]] φυτού που φθάνει σε ένα ορισμένο [[στάδιο]] ανάπτυξης σε συντομότερο [[χρονικό]] [[διάστημα]] από άλλες<br />β) «πρώιμο ζώο» — ζώο του οποίου το [[νεογνό]] [[είναι]] σχετικά ανεξάρτητο από τη γονική [[φροντίδα]] και το οποίο [[είναι]] ικανό να κινείται και, [[συχνά]], να τρέφεται και να ελέγχει τη [[θερμοκρασία]] του ανεξάρτητα από τους γονείς του<br />γ) «[[πρώιμος]] [[τοκετός]]»<br /><b>ιατρ.</b> [[τοκετός]] που γίνεται [[πριν]] από την 28η [[εβδομάδα]] της εγκυμοσύνης. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>πρωίμως</i> / <i>πρωΐμως</i> ΝΜΑ, και πρώιμα Ν<br />[[πριν]] από τον καθορισμένο χρόνο, [[νωρίς]], πρόωρα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[πρωΐ]] <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>ιμος</i> ( | |mltxt=-η, -ο / [[πρώϊμος]], -ον, ΝΜΑ, και αττ. τ. πρφμος, -ον και ιων. τ. [[πρόϊμος]], -ον, Α<br /><b>1.</b> ([[κυρίως]] για [[άνθη]] και [[οπωροκηπευτικά]]) αυτός που παράγεται ή ωριμάζει [[νωρίς]], [[πριν]] από την κανονική ή συνήθη [[εποχή]] (α. «πρώιμα αχλάδια» β. «ὁ [[πρώιμος]] [[κράτιστος]] ἤ ὁ [[μέσος]] ἤ ὁ ὀψιμώτατος ([[σπόρος]])», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>2.</b> (για ζώα) αυτός που γεννιέται [[πριν]] από τον καθορισμένο χρόνο («πρώιμα αρνιά»)<br /><b>3.</b> (για εποχές, καιρικές συνθήκες ή για μεταβολές) αυτός που επέρχεται, που συμβαίνει [[πριν]] από την ώρα του (α. «πρώιμο [[κρύο]]» β. «ἕως λάβῃ ὑετὸν πρώϊμον καὶ ὄψιμον», ΚΔ)<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> αυτός που εκδηλώνεται ή αυξάνεται [[πριν]] από την ώρα του, [[άκαιρος]], [[πρόωρος]] (α. «πρώιμη [[ενέργεια]]» β. «[[πρώιμος]] [[πονηρία]]», Μητροδ. Λ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br />(για δέντρα και φυτά)<br /><b>1.</b> αυτός που ανθίζει ή καρποφορεί [[πριν]] από τον καθορισμένο χρόνο («πρώιμη [[αμυγδαλιά]]»)<br /><b>2.</b> αυτός που παράγει [[πριν]] από την ώρα του («πρώιμο [[αμπέλι]]»)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «πρώιμη [[ποικιλία]]»<br /><b>(γεωπ.)</b> καλλιεργούμενη [[ποικιλία]] φυτού που φθάνει σε ένα ορισμένο [[στάδιο]] ανάπτυξης σε συντομότερο [[χρονικό]] [[διάστημα]] από άλλες<br />β) «πρώιμο ζώο» — ζώο του οποίου το [[νεογνό]] [[είναι]] σχετικά ανεξάρτητο από τη γονική [[φροντίδα]] και το οποίο [[είναι]] ικανό να κινείται και, [[συχνά]], να τρέφεται και να ελέγχει τη [[θερμοκρασία]] του ανεξάρτητα από τους γονείς του<br />γ) «[[πρώιμος]] [[τοκετός]]»<br /><b>ιατρ.</b> [[τοκετός]] που γίνεται [[πριν]] από την 28η [[εβδομάδα]] της εγκυμοσύνης. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>πρωίμως</i> / <i>πρωΐμως</i> ΝΜΑ, και πρώιμα Ν<br />[[πριν]] από τον καθορισμένο χρόνο, [[νωρίς]], πρόωρα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[πρωΐ]] <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>ιμος</i> ([[πρβλ]]. [[όψιμος]]). Η γρφ. [[πρόϊμος]] [[είναι]] σπάνια και αμφίβολη]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm |
Revision as of 16:05, 11 May 2023
English (LSJ)
ον, Ion. πρόϊμος cj. in Call.Fr.482 (Hermes 24.453):— A early, of fruits, X.Oec.17.4, Arist.Pr.924b5, OGI56.68 (Canopus, iii B.C.); of winter, Cat.Cod.Astr.1.172; ὥρη Call.l.c.; also, born early, ἄρνες PCair.Zen.771.10 (iii B.C.). 2 metaph., precocious, πρώϊμος πονηρία Metrod.Fr.56. Adv. Comp. πρωϊμώτερον PTeb.27.25 (ii B.C.).
German (Pape)
[Seite 803] = Folgdm; Xen. oec. 17, 4; N. T. u. a. Sp., wie Geopon.; im Gegensatz von ὄψιμος. – S. auch πρῷμος.
French (Bailly abrégé)
ος, ον :
qui vient de bonne heure, précoce.
Étymologie: πρωΐ.
English (Strong)
from πρωΐ; dawning, i.e. (by analogy) autumnal (showering, the first of the rainy season): early.
Greek Monolingual
-η, -ο / πρώϊμος, -ον, ΝΜΑ, και αττ. τ. πρφμος, -ον και ιων. τ. πρόϊμος, -ον, Α
1. (κυρίως για άνθη και οπωροκηπευτικά) αυτός που παράγεται ή ωριμάζει νωρίς, πριν από την κανονική ή συνήθη εποχή (α. «πρώιμα αχλάδια» β. «ὁ πρώιμος κράτιστος ἤ ὁ μέσος ἤ ὁ ὀψιμώτατος (σπόρος)», Ξεν.)
2. (για ζώα) αυτός που γεννιέται πριν από τον καθορισμένο χρόνο («πρώιμα αρνιά»)
3. (για εποχές, καιρικές συνθήκες ή για μεταβολές) αυτός που επέρχεται, που συμβαίνει πριν από την ώρα του (α. «πρώιμο κρύο» β. «ἕως λάβῃ ὑετὸν πρώϊμον καὶ ὄψιμον», ΚΔ)
4. μτφ. αυτός που εκδηλώνεται ή αυξάνεται πριν από την ώρα του, άκαιρος, πρόωρος (α. «πρώιμη ενέργεια» β. «πρώιμος πονηρία», Μητροδ. Λ.)
νεοελλ.
(για δέντρα και φυτά)
1. αυτός που ανθίζει ή καρποφορεί πριν από τον καθορισμένο χρόνο («πρώιμη αμυγδαλιά»)
2. αυτός που παράγει πριν από την ώρα του («πρώιμο αμπέλι»)
3. φρ. α) «πρώιμη ποικιλία»
(γεωπ.) καλλιεργούμενη ποικιλία φυτού που φθάνει σε ένα ορισμένο στάδιο ανάπτυξης σε συντομότερο χρονικό διάστημα από άλλες
β) «πρώιμο ζώο» — ζώο του οποίου το νεογνό είναι σχετικά ανεξάρτητο από τη γονική φροντίδα και το οποίο είναι ικανό να κινείται και, συχνά, να τρέφεται και να ελέγχει τη θερμοκρασία του ανεξάρτητα από τους γονείς του
γ) «πρώιμος τοκετός»
ιατρ. τοκετός που γίνεται πριν από την 28η εβδομάδα της εγκυμοσύνης.
επίρρ...
πρωίμως / πρωΐμως ΝΜΑ, και πρώιμα Ν
πριν από τον καθορισμένο χρόνο, νωρίς, πρόωρα.
[ΕΤΥΜΟΛ. < πρωΐ + κατάλ. -ιμος (πρβλ. όψιμος). Η γρφ. πρόϊμος είναι σπάνια και αμφίβολη].
Greek Monotonic
πρώϊμος: [ῐ], -ον, πρώιμος, λέγεται για καρπούς, σε Ξεν.
Russian (Dvoretsky)
πρώϊμος: (ῐ), стяж. πρῷμος 2 ранний (σπόρος Xen.; σίκυος Arst.; ὑετός NT).
Chinese
原文音譯:prè?moj 普羅衣摩士
詞類次數:形容詞(1)
原文字根:以前
字義溯源:早的,早;源自(πρωΐ)=破曉),而 (πρωΐ)出自(πρό)*=前)
出現次數:總共(1);雅(1)
譯字彙編:
1) 早(1) 雅5:7