βάλανος
English (LSJ)
[βᾰ], ἡ,
A acorn, oaknut Od.10.242, 13.409, Arist.HA603b31, Thphr.HP3.8.3: any similar fruit, date, Hdt.1.193, X.An.2.3.15, Arr.Ind.11.8; Διὸς βάλανος v. διοσβάλανος, Διοσβάλανος; βάλανος μυρεψική, Balanites aegyptiaca, Dsc.4.157, cf. Thphr.HP4.2.1.
2 tree which bears βάλανοι, ib.6, Plb.34.8.1, LXX Ge.35.8.
II from similarity of shape,
1 a sea shellfish, barnacle, Arist.HA535a24,547b22, Xenocr. ap. Orib.2.58.50.
2 glans penis, Arist.HA493a27,Ar.Lys. 413, Gal.10.381.
3 air-vessel of a seaweed, bladder wrack, black tang, rockweed, bladder fucus, sea oak, cut weed, dyers fucus, red fucus, rock wrack, Fucus vesiculosus, Thphr.HP4.6.9.
4 iron peg, bolt pin, Ar.V.200, Th.2.4, Aen.Tact.18.1,al.
5 fastening for necklaces, Ar.Lys.410.
6 Medic., suppository, Hp.Epid.1.26.ά, Aret.CA 1.1.
b pledget, pessary, Hp.Mul.1.84.
7 ballot ball, Arist.Ath.63.2. (Lat. glans, Slav. želądi Lith. gὶle.)
Spanish (DGE)
-ου, ἡ
• Alolema(s): lat. balanus Hor.C.3.29.4
• Prosodia: [βᾰλᾰ-]
• Morfología: masc. en Zonar.s.u. βαλανάγρα
I bot.
1 fruto de árboles del género Quercus: bellota, glande usado como alimento para los cerdos τοῖσι δὲ Κίρκη παρ' ἄκυλον βάλανον τ' ἔβαλεν Od.10.242, ἔσθουσαι βάλανον μενοεικέα Od.13.409, cf. Arist.HA 603b31, Plb.2.15.2, Longus 3.3.4
•como fruto de la encina o el roble δρῦς ... φέρει βαλάνους Hes.Op.233, cf. Pl.R.363b, Hp.Vict.2.55, Theoc.8.79, Thphr.HP 3.8.3, Paus.8.1.6, Gp.5.9.2, AB 373.25.
2 por semejanza de forma fruto de la palmera, dátil ὁ καρπὸς ὁ τοῦ φοίνικος Hdt.1.193, Hp.Acut.(Sp.) 53, X.An.1.5.10, 2.3.14, Alciphr.3.39.1, Hld.10.5.2, Arr.Ind.11.8, Poll.1.244, Phryn.PS 54.1.
3 prob. nuez de ben, fruto de Moringa peregrina Fiori β. μυρηψική Dsc.4.157, de donde se extrae el μυροβάλανον Hor.l.c., Plin.HN 12.121, 23.98, Scrib.Larg.129
•quizá tb. β. Διὸς ... γλυκεῖα Lyr.Adesp.67(b).17, cf. I 5.
4 flotador un alga marina δρῦς ποντία Thphr.HP 4.6.9, considerada alimento del atún, Plb.34.8.1, Str.3.2.7.
5 nuez, fruto de Junglans regia L. κάρυον ... βάλανον ... καλέσαντο Nic.Fr.76
•Διὸς βαλάνους λέγουσι τὰ κάρυα Zonar.371.
6 castaña fruto de Castanea sativa Miller (castaneas) apud Graecos sardianos balanos appellant, nam Διὸς βαλάνον nomen postea imposuere Plin.HN 15.93, cf. I 3.
7 cret. almendra, AB 225.12.
8 n. de cualquier árbol que produzca bellotas encina, roble en Egipto, Thphr.HP 4.2.1, 6, δένδρον βαλάνου Βασαν LXX Is.2.13, cf. Ge.35.8
•como n. pr. Bálano personif. de una hamadríade, Pherenicus SHell.672
•Βάλανος πένθους LXX Ge.35.8.
II ict. n. de un molusco, quizá percebe op. τήθυον Arist.HA 535a24, 547b22.
III denom. de dif. cuerpos por parecido formal
1 anat. glande Arist.HA 493a27, Gal.10.381, PIand.82.2 (I a.C.), PMag.7.192, Carm.Conu.21
•obs. en juego de sign. con III 2, ἡ β. ἐκπέπτωκεν ἐκ τοῦ τρήματος Ar.Lys.410, ἐκείνῃ τὴν βάλανον ἐνάρμοσον Ar.Lys.413.
2 clavija, pasador de un cerrojo que tb. hacía las veces de pestillo τὴν βάλανον ἔμβαλλε ... ἐς τὸν μοχλόν Ar.V.200, cf. Th.2.4, Ar.V.155, Aen.Tact.18.1, para alusión obs. v. III 1.
3 ficha de votación, Arist.Ath.63.2.
4 medic. supositorio Hp.Haem.8, Epid.3.1.3, Aret.CA 1.1.20
•pesario Hp.Nat.Mul.32 (p.362), (p.364).
• Etimología: De *gu̯°l-Hno- que aparece c. suf. *-eno- en arm. kłin, y c. diferente forma de la raíz y alarg. en dental en lat. glāns, aesl. želo̹dĭ.
German (Pape)
[Seite 428] ἡ, auch ὁ, Aesop. 123, 1) die Eichel (Frucht der δρῦς), von Hom. an überall; Odyss. 10, 242. 13, 409, beide Male Homerisch sing. anstatt des plur. – Übh. eichelähnliche Früchte, für die die Griechen keine eigene Namen hatten, a) Dattel, Her. 1, 193; ἡ ἀπὸ τοῦ φοί. νικος Xen. An. 1, 5, 10. 2, 3, 15. – b) die ächte Kastanie, Διὸς βάλανος Diosc., auch Σαρδιαναί u. Εὐβοϊκαί genannt. – c) eine Art Nüsse, Διὸς βάλανοι, s. Ath. II, 53 b ff. – d) die von Aerzten gebrauchte β. μυρεψική, Behennuß. – Auch die Eiche selbst, Theophr. – Wegen ähnlicher Gestalt: – 2) eine Art Seemuschel, Arist. H. A. 4, 8; vgl. Epicharm. Ath. III, 85 d. – 3) der vordere Teil des männlichen Gliedes, Eichel, Arist. H. A. 1, 13; Sp. – 4) ein länglicher eiserner Zapfen, der durch den vorgeschobenen Riegel, μοχλός, in ein Loch in der Thürvfoste, βαλανοδόκη, geschoben und beim Eröffnen der Thür durch einen Schlüssel oder Haken, βαλανάγρα, wieder herausgehoben wurde, Thuc. 2, 4; Ar. Vesp. 200; Aen. Tact. 18. Ähnlich von einem Schloß am Halsband, Ar. Lys. 410. – 5) Bei Hippocr. eine Art Seifenzäpfchen.
French (Bailly abrégé)
ου (ἡ) :
I. gland;
II. p. anal. fruits ou objets divers en forme de gland :
1 datte;
2 pêne, morceau de fer pour assujettir un verrou;
3 gland du pénis.
Étymologie: cf. lat. glans.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
βάλανος -ον, ἡ
1. eikel.
2. vrucht die lijkt op een eikel, dadel:. ὁ ψὴν τὴν βάλανον ἐσδύνων terwijl de galwesp binnendringt in de dadel (van de dadelpalm) Hdt. 1.193.5.
3. voorwerp dat lijkt op een eikel (een bolletje op een steeltje) borgpen, slotpin (om de grendel vast te zetten):. τὰς πύλας... ἔκλῃσε στυρακίῳ ἀκοντίου ἀντὶ βαλάνου χρησάμενος ἐς τὸν μοχλόν hij sloot de poorten door de punt van een speer bij wijze van borgpen in de grendel te steken Thuc. 2.4.3.
4. geneesk. zetpil.
Russian (Dvoretsky)
βάλᾰνος: (βᾰ) ἡ
1 желудь Hom., Hes., Arst.;
2 финик Her., Xen.;
3 дуб (βάλανοι κατὰ βάθος πεφυτευμέναι Polyb.);
4 болт, затычка, задвижка (στυρακίῳ ἀκοντίου ἀντὶ βαλάνου χρῆσθαι Thuc.; τὴν βάλανον ἐς τὸν μοχλὸν ἐμβάλλειν Arph.);
5 (в ожерелье), шпенек, стержень, (ἡ β. ἐκπέπτωκεν ἐκ τοῦ τρήματος Arph.);
6 анат. glans penis Arst.;
7 зоол. морской желудь (ракообразное из отряда усоногих Balanus tubicinella) Arst.
Frisk Etymological English
Grammatical information: f.
Meaning: acorn, fruit like -, date, and objects like -, i. e. stopper; also name of a fish (Od.).
Derivatives: βαλάνιον acorn-drink (Nicoch.), Stuhlzäpfchen (Mediz.), βαλανίς stopper (Hp., pap.), βαλανῖτις kind of chestnut (Redard, Noms grec en -της 53 and 70). βαλανωτός fastened with a β. (Parm.), βαλανώδης, βαλάνινος made of dates (Thphr.), βαλανηρός like a - (Thphr.). Verbs: 1. βαλανίζω shake off - (AP, Zen.), administer a suppository (Hp.); 2. βαλανόω fasten with - (Ar.).
Origin: IE [Indo-European] [472] *gʷlh₂- acorn
Etymology: Old IE word. Nearest is Arm. kaɫin, gen. kaɫnoy acorn with suffix -eno-, but *gʷl̥h₂-eno- (> βάλανος) would give -an- also in Arm. (so analog.); with dental suffix Lat. glans, -ndis (*gʷlh₂-nd-), Russ.-ksl. želudь (< *zelǫdь < *gʷlh₂-and-), Alb. lênd m., Tosc. lëndë f. acorn. A different formation in Baltic, e. g. Lith. gìlė < *gʷl̥h₂-ii̯a acorn. - Not to βάλλω which has h₁.
Middle Liddell
[deriv. uncertain]
I. an acorn, Lat. glans, the fruit of the φηγός, given to swine, Od.:— any similar fruit, the date, Hdt., Xen.
II. from similarity of shape, an iron peg, a bolt-pin, Lat. pessulus, passed through the wooden bar (μοχλός) into the door-post, so that the bar could not be removed till the pin was taken out with a hook (βαλανάγρα), Ar., Thuc.
Greek Monolingual
η (AM βάλανος)
1. το άκρο, το κεφάλι του πέους
2. ονομασία γένους θυσανόποδων καρκινοειδών, βαλανίδι της θάλασσας
αρχ.-μσν.
ο καρπός της βαλανιδιάς, βαλανίδι
αρχ.
1. η βαλανιδιά
2. καρφί ή κομμάτι από σίδερο το οποίο περνούσε μέσα από την τρύπα του ξύλινου μοχλού, δηλ. της αμπάρας της θύρας και τον στερέωνε στην παραστάδα
3. η καθαρτική βάλανος, «ἐκ στέατος καὶ λίτρου», που χρησιμοποιούσαν για υποκλυσμούς.
[ΕΤΥΜΟΛ. < gwol-әno-. Η λ. συνδέεται με το αρμ. kαtin (γεν. kαtnoy) με διαφορετικό επίθημα -eno- έναντι του ελλ. -∂ηο (-ņmo-) καθώς και με (τους οδοντικά παρεκτεταμένους τύπους και από άλλη βαθμίδα της ρίζας gwel-»βαλανιδιά»), λατ. glāns, (-ndis), αρχ. σλαβ. želodĭ, αλβ. lend και —με απόκλιση στον σχηματισμό— λιθ. ğilė. Η υπόθεση συσχετισμού αυτών των λέξεων με το βάλλω δεν έχει ισχυρή βάση.
ΠΑΡ. αρχ. βαλανίδιον, βαλανίζω, βαλανίς, βαλανώ, βαλανώδης
αρχ.-μσν.
βαλάνιον.
ΣΥΝΘ. (Α' συνθετικό) αρχ. βαλανάγρα, βαλανηφάγος, βαλανηφόρος, βαλανοδόκη
(Β' συνθετικό) αρχ. αγριοβάλανος, αντιβάλανος, διοσβάλανος, δρυοβάλανος, μονοβάλανος, μυροβάλανος, πεντεβάλανος, πρινοβάλανος, φοινικοβάλανος, χαμαιβάλανος, χρυσοβάλανος].
Greek Monotonic
βάλᾰνος: [βᾰ], ἡ,
I. βελανίδι, Λατ. glans, φρούτο, καρπός του φυτού «φηγός», το οποίο παρέχεται στους χοίρους, σε Ομήρ. Οδ.· οποιοδήποτε παρόμοιο με το βελανίδι φρούτο, χουρμάς, σε Ηρόδ., Ξεν.
II. (από την ομοιότητα του σχήματος), σιδερένια σφήνα, σύρτης, μάνταλο, Λατ. pessulus, το οποίο διαπερνά τον ξύλινο μοχλό (μόχλος) και εισέρχεται στις παραστάδες της πόρτας, με τέτοιον τρόπο ώστε ο μοχλός να μην κινείται μέχρι να τραβηχτεί ο σύρτης με ένα κλειδί ή γάντζο (βλ. βαλανάγρα), σε Αριστοφ., Θουκ. (αμφίβ. προέλ.).
Greek (Liddell-Scott)
βάλᾰνος: [βᾰ], ἡ, βαλανίδιον, Λατ. glans, ὁ καρπὸς τῆς δρυὸς (πρβλ. ἄκυλος) παρεχόμενος εἰς τοὺς χοίρους, Ὀδ. Κ. 242., Ν. 409, πρβλ. Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 8. 21, 6· – πᾶς ὅμοιος τῇ βαλάνῳ καρπός, ὁ φοίνιξ, Ἡροδ.1. 193., Ξεν.Ἀν. 2.3,15· Διός βάλ., το γλυκὺ κάστανον, ἴδε Sprengel Διοσκ. 1. 145· ἡ μυρεψικὴ
Frisk Etymology German
βάλανος: {bálanos}
Grammar: f.
Meaning: Eichel, eichelformige Frucht, Dattel, übertr. von verschiedenen eichelförmigen Gegenständen, z. B. ‘Verschluß-Zapfen’, auch Fischname (seit Od.).
Derivative: Zahlreiche Ableitungen, die sich z. T. an die technischen Sonderbedeutungen von βάλανος anlehnen. Substantiva: βαλάνιον Eicheltrank (Nikoch.), Stuhlzäpfchen (Mediz.), βαλανίς Pflock, Pfropfen (Hp., Pap.), βαλανίτης (λίθος) eichelförmiger Stein (Plin.), -ῖτις Kastanienart, vgl. Redard Les noms grec en -της 53 und 70. Adjektiva: βαλανωτός mit einem Pflock befestigt, mit Eicheln geschmückt (Parm., X., Ath.), βαλανώδης eichelähnlich (Thphr.), βαλάνινος aus Datteln gemacht, dattelfarbig (Thphr., Pap.), βαλανηρός eichelähnlich (Thphr.). Verba: 1. βαλανίζω Eicheln abschütteln (AP, Zen.), ein Stuhlzäpfchen anbringen (Hp.) mit βαλανισμός (Hp., Zen.) und βαλάνισις (Gloss.); 2. βαλανόω mit einem Pflock befestigen, zuriegeln (Ar.); von diesem Verb in einer verschiedenen Bedeutung oder direkt vom Nomen (vgl. Chantraine Formation 279) βαλάνω[σις] das Recht, Eicheln einzusammeln (IG 5 [2] 456, Megalopolis).
Etymology: Erbwort mit Verwandten in mehreren anderen Sprachen. Am nächsten kommt arm. kaɫin, Gen. kaɫnoy Eichel mit eno-Suffix gegenüber -n̥no- (-əno-) in βάλανος; ablautende und mit Dental erweiterte Formen liegen vor in lat. glans, -ndis, russ.-ksl. želudь (aus *zelǫdь), alb. lênd m., tosk. lëndë f. Eichel. Eine ganz abweichende Bildung dagegen im Baltischen, z. B. lit. gìlė aus *gilii̯ā Eichel. Einzelheiten bei Pok. 472f. mit weiterer Lit.; außerdem Dumézil BSL 40, 53, Manu Lang. 17, 21. — Nach Specht KZ 66, 74 (mit Curtius Grundz. 475) gehören βάλανος und verwandte Wörter zur Sippe von βάλλω als "die herabgefallene Frucht"; sehr hypothetisch.
Page 1,213
English (Woodhouse)
fruit, bolt pin, bolt-pin, fastening of a necklace, of a necklace, pin to fasten bolt
Wikipedia EN
The acorn, or oaknut, is the nut of the oaks and their close relatives (genera Quercus and Lithocarpus, in the family Fagaceae). It usually contains a single seed (occasionally two seeds), enclosed in a tough, leathery shell, and borne in a cup-shaped cupule. Acorns are 1–6 centimetres (1⁄2–2 1⁄2 inches) long and 0.8–4 cm (3⁄8–1 5⁄8 in) broad. Acorns take between 6 and 24 months (depending on the species) to mature; see the list of Quercus species for details of oak classification, in which acorn morphology and phenology are important factors.
Fucus vesiculosus, known by the common names bladder wrack, black tang, rockweed, bladder fucus, sea oak, cut weed, dyers fucus, red fucus, and rock wrack is a seaweed found on the coasts of the North Sea, the western Baltic Sea, and the Atlantic and Pacific Oceans. It was the original source of iodine, discovered in 1811 and was used extensively to treat goitre, a swelling of the thyroid gland related to iodine deficiency.
Translations
Abenaki: anaskemen, anaskebagôn, wachil; Adyghe: мышкӏу; Afrikaans: akker; Albanian: lende, gogël; Apache Western Apache: chíchʼil, chíchnʼil; Arabic: بَلُّوط, بَلُّوطَة; Moroccan Arabic: بلوط, بلوطة; Aragonese: ballota; Armenian: կաղին; Middle Armenian: պալուտ; Aromanian: gljindã, docãrã, vãlani; Asturian: llande, abeyota, abellota; Azerbaijani: palıd qozası; Basque: ezkur; Belarusian: жо́луд; Breton: mez; Bulgarian: жъ́лъд; Catalan: gla; Catawba: tumo; Central Mazahua: løjø; Central Sierra Miwok: watýkˑa-, watýk·a-; Cherokee: ᎬᎴ; Chinese Cantonese: 橡子; Mandarin: 橡子, 橡果; Classical Nahuatl: āhuacuauhtomatl, āhuatomatl; Cree: ᒥᐢᑎᑯᒥᐣ, ᒥᐢᑎᑯᐹᑲᐣ; Czech: žalud; Danish: agern; Dhivehi: ކަށި ބުރޮޅި; Dutch: eikel; Esperanto: glano; Estonian: tammetõru; Faroese: akarn, eikinøt; Finnish: tammenterho; French: gland; Friulian: gland; Galician: belota, landra, landa, glande; Georgian: რკო; German: Eichel; Greek: βελανίδι; Ancient Greek: βάλανος; Hebrew: בַּלּוּט; Hindi: बाँजफल; Hungarian: makk; Icelandic: akarn; Ido: glano; Interlingua: glande; Irish: dearcán; Italian: ghianda; Japanese: どんぐり, 団栗; Kazakh: емен жаңғағы; Korean: 도토리; Kurdish Northern Kurdish: belot; Kyrgyz: жёлудь; Latgalian: zeile; Latin: glans; Latvian: zīle, ozolzīle; Lezgi: мегъв; Lithuanian: gilė; Luxembourgish: Eechel; Macedonian: желад, жир; Malagasy: voan'oaka; Maori: huaōki; Middle English: acorn; Mohegan-Pequot: anôhcum; Nahuatl: ahuatomatl; Navajo: chéchʼil binááʼ; Neapolitan: gliandra; Norman: tchênelle; Norwegian: kongle, åkorn; Bokmål: eikenøtt; Nynorsk: eikenøtt; Occitan: agland; Ohlone Northern Ohlone: yuu; Ojibwe: mitigomin; Old Church Slavonic: желѫдь; Old English: æcern; Ossetian: гыркъо; Panamint: wiyan, wiyampi; Persian: بلوط; Polish: żołądź; Portuguese: bolota; Romanian: ghindă; Romansch: glogn, glonda, glànd, glanda; Russian: жёлудь; Sardinian: landha, landhe, landi; Saterland Frisian: Äkkene; Scanian: agarn; Scots: aicorn; Scottish Gaelic: dearc-dharaich; Serbo-Croatian Cyrillic: жи̑р, желуд; Roman: žȋr, želud; Sicilian: agghiànnara; Silesian: ajchel; Slovak: žaluď; Slovene: želod; Sorbian Lower Sorbian: žołź; Upper Sorbian: žołdź; Southern Ohlone: rappak; Spanish: bellota; Sudovian: gile; Swedish: ekollon; Tabasaran: мяхъв; Tagalog: ensina, belyota; Tajik: балут; Thai: ผลต้นโอ๊ก; Turkish: palamut; Ukrainian: жо́лудь; Uyghur: دۇب ياڭىقى, دۇب ئۇرۇقى, توڭگۇز ياڭىقى, بەللۇت; Uzbek: choʻchqayongʻoq; Vietnamese: đầu; Vilamovian: achuł; Volapük: kvär, gölogafluk; Walloon: gland; Welsh: mes