ὕμνος

English (LSJ)

ὁ,

   A hymn, ode, in praise of gods or heroes (καί τι ἦν εἶδος ῳδῆς εὐχαὶ πρὸς θεούς, ὄνομα δὲ ὕμνοι ἐπεκαλοῦντο Pl.Lg.700b; ὕμνους θεοῖς καὶ ἐγκώμια τοῖς ἀγαθοῖς Id.R.607a, cf. Arist.Po.1448b27), once in Hom., ἀοιδῆς ὕμνος Od.8.429 (folld. by Demodocus' song of the Wooden Horse, 499 sqq.); ὕμνῳ νικήσαντα φέρειν τρίποδ' Hes.Op.657; ἀνδρῶν τε παλαιῶν ἠδὲ γυναικῶν ὕμνον ἀείδουσιν h.Ap.161; freq. in Pi., ὕμνος πολύφατος, ἐπικώμιος, etc., O.1.8, N.8.50, al.; Θήρωνος Ὀλυμπιονίκαν ὕμνον O.3.3; and in B., ὑφάνας ὕμνον 5.10, cf. 6.11, al.; ὕμνοι θεῶν to or in honour of the gods, Pl.Lg.801d; τιμῶν θεὰν ὕμνοισιν E.Hipp.56; τοὺς χοροὺς . . καὶ τοὺς ὕ. τῷ θεῷ ποιεῖτε D.21.51, cf. Pl.Smp.177a; ὕμνοι Δαυείδ psalms of David, LXX 2 Ch.7.6; ψαλμοὶ καὶ ὕ. καὶ ᾠδαί Ep.Eph.5.19: in Trag. also of mournful songs, addressed to gods or heroes, τὸν δυσκέλαδον ὕ. Ἐρινύος A.Th.868 (lyr.), cf. Pers.620, 625 (anap.), Ch.475 (lyr.); ὕ. ἐξ Ἐρινύων, δέσμιος φρενῶν, ἀφόρμικτος Id.Eu.331 (lyr.), cf. 306; ἐν ἀλύροις κλέοντες ὕμνοις E.Alc.447 (lyr.); ὕ. Ἅιδου, of one whose songs are death, Phryn. Com.69 (lyr.).—On ὕμνοι of various kinds v. Men.Rh.p.333 S.; ὁ κυρίως ὕ. πρὸς κιθάραν ᾔδετο ἑστώτων Procl.Chr.ap.Phot.Bibl.p.320 B., cf. Did. ap. EM777.9. [Most commonly ῡ, but only by position; ῠ proved by εὔῠμνος (q.v.), ῠμνῳδεῖ A.Ag.990 (lyr.), ῠμνήσω E.Ba.72 (lyr.).]

Greek (Liddell-Scott)

ὕμνος: ὁ, ὡς καὶ νῦν, ᾠδὴ ᾀδομένη εἰς τιμὴν θεοῦ ἢ ἥρωος, (καί τι ἦν εἶδος ᾠδῆς εὐχαὶ πρὸς θεούς, ὄνομα δὲ ὕμνοι ἐπεκαλοῦντο Πλάτ. Νόμ. 700Β ὕμνος θεοῖς καὶ ἐγκώμια τοῖς ἀγαθοῖς, ὁ αὐτ. ἐν Πολ. 607Α, πρβλ. Ἀριστ. Ποιητ. 4. 8), μόνον ἅπαξ παρ’ Ὁμ., ὕμνος ἀοιδῆς (ἴδε ἐν λέξ), Ὀδ. Θ. 429· ἀκολούθως, ὕμνῳ νικήσαντα φέρειν τρίποδ’ Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 655· ἀνδρῶν τε παλαιῶν ἠδὲ γυναικῶν ὕμνον ἀείδουσιν Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἀπόλλ. 160· συχν. παρὰ Πινδ., ὕμνος πολύφατος, ἐπικώμιος, καλλίνικος Ο. 1. 14, Ν. 8. 85, κτλ.· Θήρωνος Ὀλυμπιονίκαν ὕμνον Ο. 3. 5· ὕμνος θεῶν, εἰς τιμὴν τῶν θεῶν, Αἰσχύλ. Χο. 475, Πλάτ. Νόμ. 801D· τιμῶν θεὸν ὕμνοισιν Εὐριπ. Ἱππ. 56· τοὺς χορούς... καὶ τοὺς ὕ. θεοῖς ποιεῖσθε Δημ. 530 23· ὕμνος ἐπινύμφειος Σοφ. Ἀντ. 814· - παρὰ τοῖς Τραγικοῖς καὶ ἐπὶ θρηνητικῶν ᾠδῶν ἀποτεινομένων πρὸς τοὺς θεοὺς ἢ ἥρωας, Αἰσχύλ. Θήβ. 867, Πέρσ. 620, 625· ὡσαύτως, ὑ. ἐξ Ἐρινύων, δέσμιος φρενῶν, ἀφόρμικτος ὁ αὐτ. ἐ. Εὐμ. 331, πρβλ. 306· ἐν ἀλύροις κλέοντες ὕμνοις Εὐρ. Ἄλκ. 447· - Λάμπρος ὁ μουσικὸς καλεῖται ὑπὸ Φρυνίχου τοῦ Κωμικ. «ὕμνος ᾅδου», δηλ. οὗ οἱ ὕμνοι εἶναι θάνατος, Ἀθήν. 44D. - Οἱ ὕμνοι ἐνίοτε ἐγράφοντο ἐν Ἐπικ. μέτρῳ ὡς οἱ Ὁμηρικοὶ καὶ Ὀρφικοί· ἀλλὰ καὶ ἐν λυρικῷ μέτρῳ ὡς οἱ τοῦ Πινδάρου (πρβλ. Ἀριστοφ. Ἱππ. 530), - οἱ δὲ λυρικοὶ κυρίως ᾔδοντο πρὸς κιθάραν χωρὶς ὀρχήσεως, Πρόκλ. παρὰ Φωτ. 523. (Ἴσως ὁ πρῶτος τύπος ἦ ὁ ὕφνος, ἐκ τῆς √ΥΦ, ὑφαίνω, ὥστε ὕμνος ἀοιδῆς θὰ ἐσήμαινεν ὕφασμα ᾠδῆς, Ὀδ. ἔνθ’ ἀνωτ.· πρβλ. ὑφαίνω, ῥάπτω ΙΙ. 2, καὶ ἴδε Curt. Gr. Et. ἀριθ. 406D· ὁ Burnouf παραβάλλει τὴν λέξιν πρὸς τὸ Σανσκρ. sum-na).

French (Bailly abrégé)

ου (ὁ) :
I. propr. trame : ὕμνος ἀοιδῆς OD trame d’un chant;
II. chant ; particul. :
1 chant en l’honneur d’un dieu ou d’un héros, hymne;
2 chant nuptial;
3 chant de deuil.
Étymologie: p. *ὕφνος, de la R. Ὑφ, tresser ; cf. ὑφαίνω.

English (Autenrieth)

strain, melody, Od. 8.429†.

English (Slater)

ὕμνος (-ος, -ου, -ῳ, -ον, -οι, -ων, -οις（ιν), -ους.)
   1song of praise ὁ πολύφατος ὕμνος (O. 1.8) δαιδαλωσέμεν ὕμνων πτυχαῖς (O. 1.105) ἀναξιφόρμιγγες ὕμνοι (O. 2.1) τίνα κεν φύγοι ὕμνον κεῖνος ἀνήρ; (O. 6.6) χρὴ τοίνυν πύλας ὕμνων ἀναπιτνάμεν αὐταῖς (O. 6.27) ἀνδράσιν αἰχματαῖσι πλέκων ποικίλον ὕμνον (O. 6.87) ἐμῶν δ' ὕμνων ἄεξ εὐτερπὲς ἄνθος (O. 6.105) τίμα μὲν ὕμνου τεθμὸν Ὀλυμπιονίκαν (O. 7.88) Μελησία ἐξ ἀγενείων κῦδος ἀνέδραμον ὕμνῳ (O. 8.54) αἴνει δὲ παλαιὸν μὲν οἶνον, ἄνθεα δ' ὕμνων νεωτέρων (O. 9.48) μελιγάρυες ὕμνοι (O. 11.4) Αἴτνας βασιλεῖ φίλιον ἐξεύρωμεν ὕμνον (P. 1.60) παίδεσσιν ὕμνον Δεινομένεος τελέσαις (P. 1.79) ἄλλοις δέ τις ἐτέλεσσεν ἂλλος ἀνὴρ εὐαχέα βασιλεῦσιν ὕμνον (P. 2.14) ὄφρα αὔξῃς οὖρον ὕμνων (P. 4.3) [ὕμνων (coni. Pauw, Beck: κώμων codd.) (P. 5.100)] ἑτοῖμος ὕμνων θησαυρὸς (P. 6.7) ῥαίνω δὲ καὶ ὕμνῳ (P. 8.57) ἐγκωμίων γὰρ ἄωτος ὕμνων ἐπ' ἄλλοτ ἄλλον ὥτε μέλισσα θύνει λόγον (P. 10.53) Ὀρτυγία, σέθεν ἁδυεπὴς ὕμνος ὁρμᾶται θέμεν αἶνον ἀελλοπόδων μέγαν ἵππων (N. 1.5) ἄρχε δ, οὐρανοῦ πολυνεφέλα κρέοντι, θύγατερ, δόκιμον ὕμνον (N. 3.11) ἀγών, τὸν ὕμνος ἔβαλεν ὀπὶ νέων ἐπιχώριον χάρμα κελαδέων (N. 3.65) (ῥῆμα) τό μοι θέμεν Κρονίδᾳ τε Δὶ καὶ Νεμέᾳ Τιμασάρχου τε πάλᾳ ὕμνου προκώμιον εἴη (N. 4.11) τῷδε μέλει κλιθείς, ὕμνον κελάδησε καλλίνικον (υἱὸν coni. Bergk) (N. 4.16) ποικίλων ἔψαυσας ὕμνων (N. 5.42) Πιερίδων ἀρόταις δυνατοὶ παρέχειν πολὺν ὕμνον ἀγερώχων ἐργμάτων ἕνεκεν (N. 6.33) ταὶ μεγάλαι γὰρ ἀλκαὶ σκότον πολὺν ὕμνων ἔχοντι δεόμεναι (N. 7.13) ἀμφὶ Νεμέᾳ πολύφατον θρόον ὕμνων δόνει ἡσυχᾷ (Er. Schmid: ὕμνων θρόον codd.) (N. 7.81) ἦν γε μὰν ἐπικώμιος ὕμνος δὴ πάλαι (N. 8.50) ἐθέλω ἢ Καστορείῳ ἢ Ἰολάοἰ ἐναρμόξαι μιν ὕμνῳ (I. 1.16) πάντα δ' ἐξειπεῖν ἀφαιρεῖται βραχὺ μέτρον ἔχων ὕμνος (I. 1.63) μήτ' ἀρετάν ποτε σιγάτω πατρῴαν, μηδὲ τούσδ ὕμνους (I. 2.45) ὦ Μέλισσ, εὐμαχανίαν γὰρ ἔφανας Ἰσθμίοις, ὑμετέρας ἀρετὰς ὕμνῳ διώκειν (I. 4.3) τόνδε πορὼν γενεᾷ θαυμαστὸν ὕμνον (sc. Ποσειδάν) (I. 4.21) προφρόνων Μοισᾶν τύχοιμεν κεῖνον ἅψαι πυρσὸν ὕμνων καὶ Μελίσσῳ (I. 4.43) τὸ δ' ἐμόν, οὐκ ἄτερ Αἰακιδᾶν, κέαρ ὕμνων γεύεται (I. 5.20) καὶ πτερόεντα νέον σύμπεμψον ὕμνον (I. 5.63) ἀνὰ δ' ἄγαγον ἐς φάος οἵαν μοῖραν ὕμνων (I. 6.62) κώμαζ' ἔπειτεν ἁδυμελεῖ σὺν ὕμνῳ καὶ Στρεψιάδᾳ (I. 7.20) κελαδ [ήσαθ' ὕμ] νους (supp. Snell e Σ.) Πα. 7B. 10. ὕμνων ερ [Πα. 13. a. 9. ὕμνων σέλας (Pae. 18.5) Αἰολεὺς ἔβαινε Δωρίαν κέλευθον ὕμνων *fr. 191.* [ὕμνων (del. Heyne.) fr. 192.] τὸν ὕμν [ον (supp. Blass) ?fr. 333b. 2. ἀνοῖξαι πίθον ὕμνων ?fr. 354. c. gen., Θήρωνος Ὀλυμπιονίκαν ὕμνον ὀρθώσαις (O. 3.3) ὕμνος δὲ τῶν ἀγαθῶν ἐργμάτων βασιλεῦσιν ἰσοδαίμονα τεύχει φῶτα (N. 4.83) ἀλλ' ἐπέων γλυκὺν ὕμνον πράσσετε (N. 9.3) in general, εἰ τί οἱ φίλτρον ἐν θυμῷ μελιγάρυες ὕμνοι ἁμέτεροι τίθεν (P. 3.64) dirge ἔδοξ' ἦρα καὶ ἀθανάτοις ἐσλόν γε φῶτα καὶ φθίμενον ὕμνοις θεᾶν διδόμεν (I. 8.60) ἁ δ' Ὑμέναιον ἐσχάτοις ὕμνοισιν (sc. ὕμνει: Schneidewin, Hermann: ἔσχατον ὕμνον cod.) Θρ. 3. 9. love song, ῥίμφα παιδείους ἐτόξευον μελιγάρυας ὕμνους (I. 2.3)