ἵδρυμα
Ξενίας ἀεὶ φρόντιζε, μὴ καθυστέρει → Cura hospitalis esse nec in hoc sis piger → Sei stets auf Gastfreundschaft bedacht und säume nicht
English (LSJ)
-ατος, τό,
A establishment, foundation, Ἰάσονος ἵδρυμα Str.6.1.1, cf. Plu.Marc.20; Ποιῆσσαν χαρίτων ἵδρυμα Call.Aet.3.1.73.
2 temple, shrine, θεῶν Hdt.8.144, A.Ag.339, cf.Ch.1036, E.Ba.951, Pl.Lg.717b, etc.; statue, δαιμόνων ἵδρυμα A.Pers.811, cf. Arr.Epict.2.22.17.
3 τὸ σὸν ἵ. πόλεως the stay, support of thy city, of chieftains, E.Supp.631 (lyr.). [ἵδρῠμα Call. l.c. (s. v.l.); ῐ by nature, Lyc.1032.]
German (Pape)
[Seite 1238] τό, das Niedergesetzte, Festgestellte, Gegründete; vom Tempel Aesch. Eum. 32; wie ἕδος auch Götterstatue, Götterbild, δαιμόνων θ' ἱδρύματα πρόῤῥιζα φύρδην ἐξανέστραπται βάθρων Pers. 797; vgl. Ag. 330; βωμοὶ δ' ἄϊστοι καὶ θεῶν ἱδρύματα 513; τὰ Νυμφῶν ἱδρύματα Eur. Bacch. 949, der Suppl. 631 τὸ σὸν ἄγαλμα, τὸ σὸν ἵδρυμα πόλεος vrbdí, wo man es "die in der Stadt angesiedelten Bürger" od. "die Stütze, Schutzwehr der Stadt" erkl.; in Prosa, ἐφέστιον ἵδρυμα ἐν οἴκῳ ἔχων Plat. Legg. XI, 931 a, ἱδρύματα ἴδια πατρῴων θεῶν IV, 717 b; Sp., τῶν ἱδρυμάτων κομισθέντων ἐκ τοῦ νεώ D. Hal. 1, 67; – die Gründung, ἵδρυμα λέγεται Κρητῶν γενέσθαι τὸ ἱερόν Plut. Marc. 20.
French (Bailly abrégé)
ατος (τό) :
1 fondement, fondation;
2 demeure, particul. demeure sacrée, temple;
3 statue.
Étymologie: ἱδρύω.
Russian (Dvoretsky)
ἵδρῡμα: ατος τό
1 возведение, сооружение, основание, постройка: ἵ. λέγεται Κρητῶν γενέσθαι τὸ ἱερόν Plut. говорят, что (этот) храм был воздвигнут критянами;
2 святилище, храм (θεῶν Her.);
3 жилище, обитель (τὰ Νυμφῶν ἱδρύματα Eur.);
4 изображение, изваяние, статуя, кумир (δαιμόνων Aesch.; ἱδρύματα πατρῴων θεῶν Plat.);
5 основа, столп, устой (πόλεως Aesch.).
Greek (Liddell-Scott)
ἵδρυμα: τό, (ἱδρύω) οἰκοδόμημα ἱδρυθὲν ὑπό τινος, Ἰάσονος ἵδρυμα Στράβων 252, Πλουτάρχ. Μάρκελλ. 20. 2) ὡς τὸ ἕδος, ναός, ἱερόν, θεῶν Ἡρόδοτ. 8. 144, Αἰσχύλ. Ἀγ. 339, Χο. 1036, Εὐριπ. Βάκχ. 951, Πλάτων. Νόμ. 717B, κτλ.· ἔτι δὲ καὶ ἄγαλμα, δαιμόνων ἵδρυμα Αἰσχύλ. Πέρσ. 811, πρβλ. Διον. Ἁλ. 1. 41. Ἀρρ. Ἐπίκτ. 2. 22, 17. 3) σὸν ἵδρυμα πόλεως, προπύργιον, στήριγμα τῆς πόλεως, ἐπὶ τῶν ἀρχηγῶν, ὡς τὸ Λατ. columen rei, Εὐρ. Ἱκέτ. 631· πρβλ. ἔρεισμα.
Greek Monolingual
το (ΑΜ ἵδρυμα) ιδρύω οικοδόμημα, κτίσμα
νεοελλ.
οργανισμός που έχει αγαθοεργό, επιστημονικό ή άλλον κοινωφελή σκοπό («φιλανθρωπικό ίδρυμα»)
αρχ.
1. ναός, ιερό («ἵδρυμα θεῶν», Ηρόδ.)
2. άγαλμα («ἵδρυμα δαιμόνων», Αισχύλ.)
3. φρ. (για αρχηγούς) «τὸ ἵδρυμα πόλεως» — το στήριγμα της πόλης (Ευρ.).
Middle Liddell
ἵδρῡμα, ατος, τό, ἱδρύω
1. a thing founded or built, a foundation, Plut.
2. like ἕδος, a temple, shrine, Hdt., Aesch., Eur.
3. τὸ ἵδρυμα πόλεως the stay, support of thy city, Lat. columen rei, Eur.
Translations
establishment
Asturian: establecimientu; Bulgarian: учреждение; Catalan: establiment; Chinese Mandarin: 機關/机关, 機構/机构; Danish: etablissement; Dutch: vestiging, bestel; Finnish: yritys; French: établissement; Galician: establecemento; Greek: ίδρυμα, καθεστώς; Hebrew: מוֹסָד; Hungarian: létesítmény, intézmény, szervezet, fióktelep; Irish: bunaíocht; Italian: insediamento, instaurazione; Japanese: 機関; Korean: 기관(機關); Malayalam: സ്ഥാപനം; Norwegian Bokmål: etablissement; Nynorsk: etablissement; Portuguese: estabelecimento; Romanian: așezământ, instituție, întreprindere, colonie; Russian: учреждение, заведение; Scottish Gaelic: stèidheachadh; Spanish: establecimiento; Ukrainian: установа, заклад; Vietnamese: tổ chức
temple
Afrikaans: tempel; Aghwan: 𐕊𐔰𐕜𐔰𐕙; Albanian: faltore, tempull; Apache Western Apache: kįh biyiʼ daʼchʼokąąhí; Arabic: مَعْبَد, هَيْكَل; Egyptian Arabic: معبد; Armenian: տաճար, մեհյան, բագին; Asturian: templu; Azerbaijani: məbəd, ibadətxana; Baba Malay: tempeh; Bashkir: ғибәҙәтхана; Basque: tenplu; Belarusian: храм; Bengali: মন্দির, মঠ; Bhojpuri: 𑂧𑂢𑂹𑂠𑂱𑂪; Bulgarian: храм; Burmese: ဘုရား, ဝတ်ကျောင်း, နားထင်; Catalan: temple; Chinese Cantonese: 廟/庙; Mandarin: 寺廟/寺庙, 寺, 庙, 寺院; Cornish: eglos teg; Czech: chrám; Danish: tempel; Dutch: tempel; Dzongkha: ལྷ་ཁང; Esperanto: templo; Faroese: tempul; Finnish: temppeli; French: temple; Galician: templo; Georgian: ტაძარი; German: Tempel; Gothic: 𐌰𐌻𐌷𐍃, 𐌲𐌿𐌳𐌷𐌿𐍃; Greek: ναός; Ancient Greek: ἅγιον, ἕδρα, ἕδρη, ἵδρυμα, ἱερόν, ἱρόν, ναός, οἴκημα, ὄροφος, σκανά, σκηνή, σκήνωμα, τέμενος; Gujarati: મંદિર; Hawaiian: heiau; Hebrew: מִקְדָּשׁ; Hindi: मन्दिर, मठ; Hungarian: szentély, templom; Icelandic: musteri, hof; Ido: templo; Indonesian: kuil, pura, wihara, kelenteng temple); Interlingua: templo; Irish: teampall; Italian: tempio; Japanese: 神殿, Buddhist temple: 堂塔, 寺, 寺院, 神社, 寺院; Kannada: ದೇವಸ್ಥಾನ; Kazakh: ғыйбадатһана, храм, ғибадатхана; Khmer: វត្ត, ទេវាល័យ, ប្រាសាទ; Korean: 절, 사찰(寺刹), 사원; Kurdish Central Kurdish: پەرستگا; Kyrgyz: ибадаткана, храм; Lao: ວັດ; Latin: templum, aedis, delubrum, fanum; Latvian: templis; Lithuanian: šventykla; Lü: ᦞᧆ; Macedonian: храм; Magahi: 𑂧𑂢𑂹𑂠𑂱𑂪; Malay: kuil; Malayalam: അമ്പലം, ദേവാലയം; Maltese: tempju, maqdes; Maori: temepara; Marathi: देऊळ; Mongolian: сүм, ᠰᠦᠮ; ᠡ, сүм дуган, дуган; Norman: templ'ye; Norwegian Bokmål: tempel; Nynorsk: tempel; Occitan: temple; Old English: ealh, tempel; Oriya: ମନ୍ଦିର; Parthian: 𐭁𐭂𐭍𐭉; Persian: پرستشکده, معبد, ناوس, فرخار, فغستان, عبادتخانه; Plautdietsch: Tempel; Polish: świątynia; Portuguese: templo; Romani: khangeri; Romanian: templu; Russian: храм, место богослужения; Sanskrit: देवालय, मठ; Serbo-Croatian Cyrillic: храм, богомоља; Roman: hram, bogomolja; Slovak: chrám; Slovene: tempelj; Spanish: templo; Swahili: hekalu; Swedish: tempel; Tagalog: templo; Tajik: ибодатхона, маъбад, фархор; Tamil: கோயில், தேவளம், தேவாலயம்; Telugu: కోవెల, ఆలయము, గుడి, దేవళము; Thai: วัด; Tibetan: ལྷ་ཁང; Turkish: tapınak, toplak, ibadethane, mabet; Turkmen: ybadathana; Ukrainian: храм; Umbrian: 𐌖𐌄𐌓𐌚𐌀𐌋𐌄; Urdu: مندر, معبد, مٹھ; Uyghur: يباداتھانا, تاۈينيديغان چاي; Uzbek: ibodatxona, butxona; Vietnamese: đền, thiền viện; Welsh: teml; Yiddish: טעמפּל, שול; Yoruba: tẹmpili, ile Ọlọrun; Zhuang: caeh