venia

Latin > English

venia veniae N F :: favor, kindness; pardon; permission; indulgence

Latin > English (Lewis & Short)

vĕnĭa: ae, f. akin to veneror, q. v.,
I complaisance, indulgence, kindness, obliging disposition or conduct, mercy, grace, favor (class.; cf. indulgentia), most usual in the phrase veniam dare, to grant a favor, be favorable, to comply, consent.
I In gen.: Jane, Juppiter, Mars pater, etc. ... vos precor, veneror, veniam peto feroque uti populo Romano Quiritium vim victoriamque prosperetis, an old formula of prayer in Liv. 8, 9, 7: ab Jove Opt. Max. ceterisque dis pacem ac veniam peto precorque ab iis, ut, etc., Cic. Rab. Perd. 2, 5: quaeso a vobis, ut in hac causā mihi detis hanc veniam, ut, etc., id. Arch. 2, 3; cf.: precor hanc veniam supplici des, ut, etc., Liv. 30, 12, 14: dabis hanc veniam, mi frater, ut, etc., Cic. de Or. 1, 6, 23: Caesar tibi petenti veniam non dedit, id. Q. Fr. 3, 1, 11: datur haec venia antiquitati, ut miscendo humana divinis, primordia urbium augustiora faciat, Liv. prooem. § 7: mi gnate, da veniam hanc mihi: reduc illam, Ter. Hec. 4, 2, 29: extremam hanc oro veniam, miserere sororis, Verg. A. 4, 435: datur petentibus venia, Caes. B. G. 7, 15: veniam petenti dedit, Hirt. B. G. 8, 48; Cic. Att. 5, 21, 12: veniam quoque a deis spei alicujus audacioris petimus, in sinum spuendo, Plin. 28, 4, 7, § 35: veniam mihi quam gravate pater dedit de Chrysalo! Plaut. Bacch. 3, 6, 3: cum data esset venia ejus diei, when indulgence had been granted for that day, Liv. 26, 17, 12: nobile illud nepenthes oblivionem tristitiae veniamque afferens, a complaisant, mild disposition, Plin. 25, 2, 5, § 12.—
   B Permission to do any thing, esp. In phrases: veniam petere (poscere) and veniam dare; veniā petitā puerum ad canendum ante tibicinem cum statuisset, Liv. 7, 2, 9: petere veniam legatis mittendis, id. 33, 11, 3: veniam dicendi ante alios exposcere, Tac. A. 12, 5: datā veniā seducit filiam ac nutricem, Liv. 3, 48, 5; cf. the context: qui censerent, dandam ceteris veniam talium conjugiorum, Suet. Claud. 26.—
   C Bonā veniā or cum bonā veniā.
   1    With audire, kindly, with favor, without prejudice: bonā veniā me audies, Cic. N. D. 1, 21, 59; cf.: vos oro atque obsecro, judices, ut attente bonāque cum veniā verba mea audiatis, id. Rosc. Am. 4, 9: cum bonā veniā se auditurum, Liv. 29, 1, 7: cum bonā veniā, quaeso, audiatis id quod invitus dico, id. 29, 17, 6.—
   2    With verbs of saying (mostly parenthet.), by your good leave, with your permission, without offence, etc.: nisi vero (bonā veniā hujus optimi viri dixerim) tu, etc., Cic. de Or 1, 57, 242: bonā hoc tuā veniā dixerim, id. Div 1, 15, 25: atqui, frater, bonā tuā veniā dixerim ista sententia maxime fallit imperitos, id. Leg. 3, 15, 34: bonā veniā vestrā liceat, etc., Liv 6, 40, 10: primum abs te hoc bonā veniā peto ... mihi ut respondeas, Ter. Phorm. 2, 3, 31: oravit etiam bonā veniā Quirites, ne quis, etc., Liv. 7, 41, 3.—Rarely veniā alone: neminem ex his, quos eduxeram mecum (veniā sit dicto) ibi amisi, Plin. Ep. 5, 6, 46.—
II In partic., forbearance in view of any wrong that has been done, forgiveness, pardon, remission: venia est poenae meritae remissio, Sen. Clem. 2, 7: errati veniam impetrare, Cic. Lig. 1, 1: pacem veniamque impetrare a victoribus, Liv. 37, 45, 7: veniam et impunitatem dare, Cic. Phil. 8, 11, 32; cf.: cui non apud senatum ... maximorum scelerum venia ulla ad ignoscendum duci possit, id. Pis. 41, 98; id. Part. Or. 37, 131: cui errato nulla venia, recte facto exigua laus proponitur, id. Agr. 2, 2, 5: cede deae, veniamque tuis, temeraria, dictis Supplice voce roga, Ov. M. 6, 32; Hor. S. 1, 3, 75; id. Ep. 2, 1, 78: aliquem veniā donare in praeteritum, Suet. Dom. 9: veniā dignus, Quint. 1, 5, 11; cf.: legere cum veniā, id. 10, 1, 72.

Latin > French (Gaffiot 2016)

vĕnĭa,⁸ æ, f.(cf. venus, veneror), [en gén.] bienveillance, obligeance, complaisance ;
1 faveur, grâce : petere veniam legatis mittendis Liv. 33, 11, 3, demander l’agrément pour un envoi d’ambassadeurs [la permission de...] ; veniam peto feroque, ut Liv. 8, 9, 7, je demande cette grâce et la soumets à votre agrément [cf. fero § 4 ], savoir que ; dedi veniam homini impudenter petenti Cic. Att. 5, 21, 12, j’ai accordé à cet impudent la faveur qu’il demandait, cf. Cic. Q. 3, 1, 11 ; Cæs. G. 7, 5, 6 ; hanc veniam dare ut Cic. Arch. 3, accorder la faveur de, ou Cic. de Or. 1, 23, la permission de || [entre parenthèse] venia sit dicto Plin. Min. Ep. 5, 6, 46, soit dit sans offenser la divinité [manière de conjurer le mauvais effet d’une trop grande assurance] || bona venia ou cum bona venia, avec le bienveillant assentiment, avec le bienveillant agrément, avec la permission : bona venia hujus optimi viri dixerim Cic. de Or. 1, 242, que l’excellent homme qui nous écoute me permette ces paroles ; bona venia me audies Cic. Nat. 1, 59, tu ne t’offenseras pas de mes paroles, cf. Liv. 29, 17, 6 ; ut bona cum venia verba mea audiatis Cic. Amer. 9, [je vous prie] d’écouter mes paroles avec indulgence, cf. Liv. 29, 1, 7
2 pardon, rémission, excuse : veniam amicitiæ dare Cic. Læl. 61, pardonner à l’amitié : errati veniam impetrare Cic. Leg. 1, obtenir le pardon d’une erreur.

Latin > German (Georges)

venia, ae, f. (vgl. venus, veneror), die Gefälligkeit, wohlwollende-, gnädige Gesinnung, Gnade, Willfährigkeit, der Gefallen, die Nachsicht, nachsichtige Erlaubnis, I) im allg.: a) übh.: veniam dicendi ante alios exposcere, Tac. ann. 12, 5: petere veniam legatis mittendis, Liv. 33, 11, 3: veniam ordinis ob paupertatem petere, Entlassung aus dem Senate, Tac. ann. 1, 75: orantes veniam, Verg.: da veniam, Ter.: mi gnate, da veniam hanc mihi, Ter.: dedi veniam homini impudenter petenti, Cic.: datur haec venia antiquitati, ut etc., Liv.: dare veniam excusationis, Cic.: cum data esset venia eius diei, kaum war dieser Tag gewährt, Liv.: u. praefari veniam libertati u. bl. veniam, s. prae-for. – nobile illud nepenthes oblivionem tristitiae veniamque afferens, wohlwollende Gesinnung, Wohlwollen, Plin. 25, 12. – b) in bes. Verbdgg.: α) bonā veniā oder bona cum venia, mit gütiger Nachsicht, mit gütiger Erlaubnis, mit Erlaubnis, bonā veniā me audies, Cic.: vos oro atque obsecro, iudices, ut attente bonaque cum venia verba mea audiatis, Cic.: expromerent quid sentirent; cum bona venia se auditurum, Liv.: bonā veniā huius optimi viri dixerim, Cic.: bonā veniā vestrā liceat etc., Liv.: bonā veniā petere, ut etc., Ter., orare, ne etc., Liv. – β) venia sit dicte (als Parenthese), mit Erlaubnis zu sagen, Plin. ep. 5, 6, 46. – II) prägn., dieNachsicht gegen begangene Fehler, gegen begangenes Unrecht, die Verzeihung, Vergebung, Entschuldigung (vgl. Sen. de clem. 2, 7, 1: venia est poenae meritae remissio u. dann § 3 venia est debitae poenae remissio), oft verb. pax veniaque (Versöhnung u. Verzeihung, Versöhnung u. Erbarmen, Huld u. Gnade), Cic. u. Liv.: veniam precor petens, ut etc., Pacuv. fr.: veniam petere errori atque adulescentiae, Livr. veniam petere erroris, Liv., u. veniam preco: pro errore filii, Tac.: veniam peto feroque, Liv.: veniam impetrare errati, Cic., peccati, Liv.: veniam (a patre) impetrare errori meo, Liv.: dare veniam et impunitatem, Cic.: petere veniam ignoscendi, Cic.: pacem veniamque impetrare a diis, Liv., a victoribus, Liv.: rogare veniam dictis temerariā voce, Ov.: venia iis huius secessionis fuit, man verdachte ihnen diesen Austritt nicht, Liv.: scriptaque cum venia qualiacumque leget, Ov. (so comici, si cum venia leguntur, Quint.): etiam si minus utilis vobis sententia videretur, veniam tamen aliquam dolori meo tribueretis, Cic.: cuius (dementiae) veniā non dicturus modo prohibita, sed facturus erat, welchem (Wahnsinn) man nicht nur verbotene Reden, sondern auch verbotene Handlungen von ihm zugute halten würde, Iustin.

Latin > Chinese

venia, ae. f. :: 准。准假。赦。恩惠。Veniam ab eo precari vel veniam eum poscere 求赦罪。請罪。賠罪。Veniam in praeteritum petere 求赦前罪。Cum bona tua venia 托賴汝之准許。Veniam dare 准許。Sine te exorem illi hanc veniam 祈容我爲彼求汝赦其此遇。Quaeso a vobis ut mihi detis hanc veniam, ut abire liceat 求汝等准我吿别。Necessitati datur venia 不能則無罪。