ἄμφω
English (LSJ)
τώ, τά, τώ, also οἱ, αἱ, τά; gen. ἀμφοῖν S.Ph.25, etc., dat. ἀμφοῖν Aj.1264, etc.:—both, of individuals, Il.1.363; of armies or nations, 2.124:—Hom. uses only nom. and acc.: from Hom. downwards freq. with pl. Noun or Verb, Il.2.767, 7.255, etc.; ἐξ ἀμφοῖν = ἐξ ἀλλήλοιν, S.OC1425: sometimes indecl., h.Cer.15, Arist. Top.118a28, Theoc.17.26, A.R.1.165. (For the root cf. ἀμφί.)
Spanish (DGE)
• Morfología: [du., frec. concierta c. plu.; indecl. h.Cer.15, Arist.Top.118a28, Theoc.17.26, A.R.1.165]
1 ambos sólo o c. pron. Il.1.363, 7.255, Hes.Op.774, S.Ai.1264, Pl.Phdr.260b, D.39.10, PLugd.Bat.17.14.6 (II a.C.), Nonn.D.11.187
•c. subst. χεῖρε Il.4.523, οὔατα Od.17.302, αὐχένας Hes.Sc.171, χεροῖν S.OC 483, cf. Pl.Prt.314d, Isoc.12.97, D.24.141, PLond.1727.17 (VI a.C.).
2 ref. a dos grupos ambos lados, Il.2.124, Plb.4.15.4.
3 ἐξ ἀμφοῖν de uno a otro σφῷν θάνατον ἐξ ἀμφοῖν θροεῖ predice vuestra muerte el uno a manos del otro S.OC 1425.
• Diccionario Micénico: ạ-po (u-me-ta-qe-ạ-po).
• Etimología: Hay coincidencia completa con lat. ambo y sólo parcial con ai. bhau, lituan. abù, aesl. oba, gót. bai, etc., formas todas con el mismo sent.
German (Pape)
[Seite 146] ἀμφοῖν (ἀμφί, ambo), für alle genera: Hom. oft, aber nur in der Form ἄμφω, nom. u. accus., vgl. Iliad. 6, 17 u. 19 nebst Scholl. Aristonic.; Iliad. 3, 211 στάντων μὲν Μενέλαος ὑπείρεχεν εὐρέας ὤμους, ἄμφω δ' ἑζομένω, γεραρώτερος ἦεν Ὀδυσσεύς, vgl. Scholl. Aristonic.; meistens von zwei Individuen, von zwei Völkern Iliad. 2, 124; mit nominib. u. verbb. im dual. u. im plur. ohne Unterschied verbunden, vgl. z. B. Iliad. 16, 758. 17, 103. 18, 517. 23, 686; – Pind. ἄμφω P. 4, 183, ἀμφοῖν P. 3, 57 I. 4, 18; auch nach Hom. sowohl mit plur. als mit dual. verb.; Plat. zieht den dual. vor; indeclinabel H. h. Cer. 15; Ap. Rh. 1, 1 1 69.
French (Bailly abrégé)
gén.-dat. ἀμφοῖν;
adj. et pron.
tous deux :
1 en parl. de deux pers., animaux, choses τὼ δ' ἄμφω χεῖρας ἀνέσχον OD et tous deux levèrent les mains;
2 en parl. de deux groupes εἴπερ γάρ κ' ἐθέλοιμεν Ἀχαιοί τε Τρῶές τε… ἄμφω IL car si nous voulions par hasard Grecs et Troyens… les uns et les autres également.
Étymologie: cf. lat. ambo.
Russian (Dvoretsky)
ἄμφω: gen. и dat. ἀμφοῖν, иногда indecl. и тот, и другой, оба Hom., HH, Hes., Arph., Plat., Arst., Luc.: ἐξ ἀμφοῖν (= ἐξ ἀλλήλοιν) Soph. друг от друга.
Greek (Liddell-Scott)
ἄμφω: τώ, τά, τώ, ὡσαύτως οἱ, αἱ, τά· γεν. ἀμφοῖν Σοφ. Φ. 25, κτλ.· δοτ. ἀμφοῖν ὁ αὐτ. Α. 1264, κτλ.: - καὶ οἱ δύο ὁμοῦ, ἀμφότεροι, οὐ μόνον ἐπὶ ἀτόμων, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ δύο στρατῶν ἢ ἐθνῶν, Ἰλ. Α. 364., Β. 124: - Ὁ Ὅμηρος μεταχειρίζεται μόνον ὀνομ. καὶ αἰτ. ἄμφω: - ἀπὸ τοῦ Ὁμ. καὶ ἐφεξῆς συχνάκις συνδυάζεται μετὰ πληθυντικοῦ ὀνόματος ἢ ῥήματος: - ἐξ ἀμφοῖν = ἐξ ἀλλήλοιν, Σοφ. Ο. Κ. 1425. Ἐνίοτε ἡ λέξις εἶναι ἄκλιτος, ὡς τὸ δύο, Ruhnk Ὕμ. Ὁμ. εἰς Δήμ. 15, Θεόκρ. 17. 26. (Περὶ τῆς ῥίζης ἴδε ἀμφί, κτλ.: πρβλ. ἀμφότερος· Σανσκρ. ubbâu, Λατ. ambo· Γοτθ. bai, bajôps· Παλαιοσκανδιναυ. badir· Παλ. Ὑψ. Γερμ. beidê, (ἀγγλ. both), Σλαυ. oba, κτλ.).
English (Autenrieth)
both, whether of individuals or of parties, Il. 1.363, Il. 2.124; ‘the two pieces' (defined by what follows), Od. 12.424.
English (Slater)
ἄμφω both χερσὶ δ' ἄρα Κρονίων ῥίψαις δἰ ἀμφοῖν ἀμπνοὰν στέρνων κάθελεν (i. e. through Asklepios and his patient) (P. 3.57) ἄνδρας πτεροῖσιν νῶτα πεφρίκοντας ἄμφω πορφυρέοις (P. 4.183) τὶν δ' ἐν Ἰσθμῷ διπλόα θάλλοισ ἀρετά, Φυλακίδα, κεῖται, Νεμέᾳ δὲ καὶ ἀμφοῖν Πυθέᾳ τε, παγκρατίου (ἀμφοτέροις ὑμῖν, σοί τε καὶ τῷ Πυθέᾳ. Σ.) (I. 5.18)
Greek Monolingual
ἄμφω, τώ, τά, τὼ και οἱ, αἱ, τὰ (Α) (για άτομα, στρατούς ή έθνη) και οι δύο, και τα δύο, αμφότεροι.
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. απαντά και σε γενική και δοτική δυϊκού ως ἀμφοῖν. Στον Όμηρο χρησιμοποιείται μονό σε ονομαστική και αιτιατική, κυρίως για τα μέρη του σώματος. Επίσης χρησιμοποιείται λιγότερο στην αττική διάλεκτο, π.χ. στον Πλάτωνα, καθώς και στην όψιμη ελληνική λογοτεχνία. Γενικά ο τ. αντικαταστάθηκε από τη λ. ἀμφότερος. Ο ίδιος τ. υπάρχει και στα λατ. ambō. Με τον ίδιο αρχικό φθόγγο στην τοχαρ. Α āmpi. Σε άλλες γλώσσες ο τ. είναι χωρίς έρρινο (πρβλ. αρχ. ινδ. ubhau, αρχ. σλ. oba, αβ. uva και γοτθ. bai, χωρίς αρχικό φωνήεν). Οι τ. αυτοί τών διαφόρων γλωσσών οδηγούν στα συμπέρασμα ότι αρχικός ΙΕ τ. ήταν ο abmō < am + bhō, που στα Ελλ. (με τη λειτουργία του νόμου της τροπής τών ηχηρών δασέων σε άηχα) δίνει τ. ἄμφω (πρβλ. ἀμφί). Η ομοιότητα του τ. με το ἀμφὶ δεν μπορεί να είναι συμπτωματική. Ότι οι δύο τ. σχετίζονται είναι βέβαιο, χωρίς να μπορεί να διαπιστωθεί αν πρόκειται για αρχική συγγένεια ή υστερογενή εξομοίωση.
ΠΑΡ. ἀμφότεροι].
Greek Monotonic
ἄμφω: τώ, τά, τώ, δυικ. επίσης οἱ, αἱ, τά, γεν. και δοτ. ἀμφοῖν· (ἀμφί)· Λατ. ambo, μαζί, σε Όμηρ. κ.λπ.
Frisk Etymological English
Grammatical information: pron.
Meaning: both (Il.)
Other forms: later replaced by ἀμφότερος
Origin: IE [Indo-European] [34]
Etymology: Identical witf Lat. ambō; same anlaut in Toch. A āmpi (B antapi, ānpi). Other languages have forms without nasal: Skt. ubháu, Av. uva; OCS oba, Lith. abù. Germanic has no initial vowel, Goth. bai. There is no overall explanation for the forms. - Connection with ἀμφί seems clear; Toch. antapi both < *h₂ent-bho- (?) seems to give new evidence. - On ἀμφίας s.v.
Middle Liddell
ἀμφί
Lat. ambo, both, Hom., etc.
Frisk Etymology German
ἄμφω: {ámphō}
Forms: später durch ἀμφότερος beidseitig, beide verdrängt.
Meaning: beide,
Derivative: Davon ἀμφίας· γένος οἴνου H., s. Baunack Philol. 70, 356.
Etymology: Mit lat. ambō identisch; ein ähnlicher Anlaut auch in toch. A āmpi (aber B antapi, ānpi). Die übrigen Sprachen zeigen nasallose Formen: aind. ubháu, aw. uva, aksl. oba, lit. abù; im Germanischen, z. B. got. bai, fehlt auch der Vokal. Eine sichere Erklärung des schwankenden Anlauts steht noch aus, s. WP. 1, 55, Pok. 34f., Ernout-Meillet s. ambō. — Zusammenhang mit ἀμφί ist augenfällig; Urverwandtschaft oder sekundäre Angleichung?
Page 1,100
Translations
both
Albanian: të dy; Arabic: كِلَا; Egyptian Arabic: الاتنين; Belarusian: абодва, абедзве, абое or or; Bulgarian: и двамата, и двете; Catalan: ambdós, tots dos; Chinese Mandarin: ...都, 雙方／双方, 倆／俩, 兩／两; Czech: oba; Danish: begge; Dutch: beide, beiden, allebei, allebeide, alletwee; Esperanto: ambaŭ; Estonian: mõlemad; Faroese: báðir; Finnish: molemmat, kumpikin sg; French: tous les deux, les deux, tout deux; Galician: ambos, amos; Georgian: ორივე; German: beide; Gothic: 𐌱𐌰𐌹, 𐌱𐌰𐌾𐍉𐌸𐍃; Greek: αμφότεροι, και οι δύο, και τα δύο; Ancient Greek: ἀμφότεροι, ἄμφω; Gujarati: બંને; Hebrew: שני; Hindi: दोनों; Hungarian: mindkét, mind a két, mindkettő, mind a kettő; Icelandic: bæði, báðir, báðar, bæði; Ido: ambe, omna du, omni du; Indonesian: keduanya; Interlingua: ambe; Irish: araon; Italian: sia, entrambi, tutti e due, tutte e due, ambedue; Japanese: 両方, 両-, どちらも, 双方; Kazakh: екеуі; Korean: 둘 다, 양쪽의, 쌍방; Kurdish Central Kurdish: ھەردو; Latin: ambo, ambae, ambo; Latvian: abi; Lithuanian: abu; Macedonian: обата, двата; Malay: kedua-dua, kededua, dedua; North Frisian: biise; Norwegian Bokmål: begge; Nynorsk: begge, båe; Occitan: ambedós, totes dos; Old English: bēġen; Old Prussian: abbai; Pashto: دواړه; Persian: هر دو, هردو; Polish: oba, oboje, obie, obaj, obydwaj, obydwoje, obydwa, obydwie; Portuguese: ambos; Romanian: ambii, ambele, amândoi, amândouă; Russian: оба, обе; Sanskrit: उभौ; Scots: baith; Serbo-Croatian Cyrillic: о̏ба, о̏бје, о̏бе; Roman: ȍba, ȍbje, ȍbe; Slovak: obidva, obidvaja anim; Slovene: oba, obe; Spanish: ambos, los dos, entrambos; Swedish: båda, bägge, ömse; Telugu: రెండూ, ఇద్దరు; Thai: ทั้งสอง; Tocharian B: antapi; Turkish: her ikisi, ikisi; Ukrainian: обидва, обидві, обоє or or; Urdu: دونوں; Vietnamese: cả hai; Welsh: y ddau, y ddwy; West Frisian: beide, allebeide; Yiddish: ביידע
