ἑανός

English (LSJ)

ἑανή, ἑανόν, Ep. Adj. (never in Od.):—
A fine, of fabrics and materials for wearing, ἑᾱνῷ λιτί with fine linen, Il.18.352, 23.254; πέπλος ἑᾱνός 5.734, 8.385; ἑᾱνοῦ κασσιτέροιο tin beaten out fine, 18.613; ἱμάτιον Sapph.(?)122.
II as substantive, ἑᾰνός, ὁ, fine robe, once in nom., ἀμφὶ δ' ἄρ' ἀμβρόσιος ἑᾰνὸς τρέμε Il.21.507; νεκταρέου ἑᾰνοῦ 3.385; ἑᾰνῷ ἀργῆτι φαεινῷ ib.419; ἀμβρόσιον ἑᾰνόν (acc.) 14.178; ἑᾰνῶν πτύχας ἱμεροέντων h.Cer.176; λεπταλέῳ ἑᾰνῷ A.R.4.169; ἑανοῖς χρυσειδέσι Hymn.Is.109; also with the first syllable long, εἱᾰνοῦ ἁπτομένη Il.16.9; cf. ἴανον.
2 sail, λῦε ἑᾰνοῦ πτέρυγας Lyr.Alex.Adesp.20.9. [Hom. always makes ᾱ in the Adj., ᾰ in the Subst.; but later poets use ᾱ or ᾰ, as suits the metre, as Orph.A.877, 1223.] (Cf. ἕννυμι (q.v.); the Subst. has the digamma, Il.14.178, 21.507, whereas the Adj. has not, 18.352, 613, 23.254.)

Spanish (DGE)

(ἑᾱνός) -ή, -όν
• Prosodia: [ἑᾰ- Orph.A.877, 1223]
fino, delicado de tejidos ἑανῷ λιτί con un fino lienzo, Il.18.352, 23.254, cf. Orph.ll.cc., πέπλος ἑ. Il.5.734, 8.385
•de metales maleable, dúctil, que funde bien κνημῖδας ἑανοῦ κασσιτέροιο Il.18.613.
• Etimología: Etim. desc. y dif. de la de ἑᾰνός; sin embargo, las formas con breve son secundarias por identificación etimológica incorrecta de ambos términos.
(ἑᾰνός) -οῦ, ὁ
• Alolema(s): εἱᾱνός Il.16.9
1 vestido fino femenino, tipo de peplo ἀμφὶ δ' ἄρ' ἀμβρόσιος ἑ. τρέμε Il.21.507, 14.178, νεκταρέου ἑανοῦ Il.3.385, ἑανῷ ἀργῆτι φαεινῷ Il.3.419, εἱανοῦ ἁπτομένη Il.16.9, ἑανῶν πτύχας ἱμεροέντων h.Cer.176, λεπταλέῳ ἑανῷ A.R.4.169, ἑανοῖς χρυσειδέσι Hymn.Is.109 (Andros), ἑ. βαθύκολπος de la túnica de Cipris, Colluth.154, cf. Paus.Gr.ε 2, Poll.7.51, Zonar., EM 308.13G., Eust.427.18
•tb. del vestido de Cristo tocado por la hemorroísa AP 1.119.
2 fig. vela de barco λῦ' ἑανοῦ πτέρυγας Lyr.Alex.Adesp.20.9.
• Diccionario Micénico: we-a2-no.
• Etimología: Derivado de la raíz *u̯es- que da lugar a ἕννυμι (q.u.) mediante un sufijo -ανο-.

German (Pape)

[Seite 697] bei Homer in zehn sicheren und einer unsicheren Stelle. Letztere ist Iliad. 14, 172 ἀλείψατο δὲ λίπ' ἐλαίῳ ἀμβροσίῳ ἑδανῷ, τό ῥά οἱ τεθυωμένον ἦεν, var. lect. ἑανῷ. Unter den sicheren Stellen sind nach Buttmann Lexil. 2 S. 9 fünf, an denen ἑανός ein langes α hat und Adjectivum ist, fünf, an denen ἑανός ein kurzes α hat und Substantivum ist. Nämlich – 1) ἑᾰνός Substantiv: Iliad. 21, 507 ἀμβρόσιος ἑανός, 14, 178 ἀμβρόσιον ἑανόν, 3, 385 νεκταρέου ἑανοῦ, 3, 419 ἑανῷ ἀργῆτι φαεινῷ, 16, 9 εἱανοῦ ἁπτομένη; – 2) ἑανός Adjectiv: Iliad. 5, 734. 8, 385 πέπλον ἑανόν, 18, 352. 23, 254 ἑανῷ λιτί, 18, 613 τεῦξε δ. οἱ κνημῖδας ἑανοῦ κασσιτέροιο. Dies Adject. ἑανός heißt nach Buttmann »biegsam«, »weich«, das Substantiv ἑᾰνός heißt »Kleid« und bezeichnet ein Weibergewand. Das Substantiv leitet Buttmann von ἕννυμι ab, das Adjectiv von ἐάω. Andere haben als unterscheidend auch noch den Umstand angeführt, daß das Adject. ἑανός nicht digammiri sei, wie Iliad. 18, 352. 613. 23, 254 beweise, während das Substant. ἑᾰνός deutliche Spuren der Digammirung zeige, Iliad. 14, 178. 21, 507. Nämlich ἕννυμι hatte unzweifelhaft das Digamma, Sanskrit. Wurzel vas, Lat. vestis, Goth. vasti »Kleid«. Curtius Grundz. der Griech. Etymol. 1 S. 344 leitet sowohl das Adject. ἑανός als das Substant. ἑᾰνός von ἕννυμι (Wurzel Fες) her; das Adject. heiße »umhüllend«; schlagend sei die Analogie des Sanskr., in welchem ebenfalls neben einem Substant. vasanam »das Kleid« ein Adject. vasânas »umhüllend« mit langem α erscheine. Andere meinen, es gebe gar nicht zwei verschiedene Wörter ἑᾰνός und ἑανός, sondern nur eines; wo das α kurz gebraucht zu sein scheine, müsse man ἑα mit Synizese als eine lange Sylbe lesen; das Wort sei ursprünglich Adjectiv, = »anziehbar«, »geschmeidig«, von ἕννυμι, und werde mit Ergänzung von πέπλος substantivisch gebraucht; Iliad. 16, 9 εἱανοῦ ἁπτομένη kann man bei dieser Ansicht entweder εἱα als eine lange Sylbe lesen oder ebenfalls ἑανοῦ schreiben und dies zweisylbig messen. Aus der Alexandrinischen Zeit sind wenige Bemerkungen über ἑανός erhalten, s. Scholl. Aristonic. Iliad . 14, 178. 16, 9 Herodian. Μον. λέξ. 7, 30 Apoll. Lex. Hom. 61, 26. – Hymn. Hom. Ven. 63 kehrt der Vers Iliad. 14, 172 ἀμβροσίῳ ἑανῷ (ἑδανῷ), τό ῥά οἱ τεθυωμένον ἦεν wieder; Hymn. Hom. Cer. 176 ἐπισχόμεναι ἑανῶν πτύχας ἱμεροέντων; Sappho oder Anacreon bei Gregor. in Hermog. Rhett. Walz. 7, 2, 1236 ἱμαυίου ἑανοῦ μαλακωτέρα (Bergk. Lyr. Gr. ed. 2 Frgm. Sapph. 122. 123 p. 695 frgm. Anacr. 122 p. 799); – Apoll. Rh. 4, 169. 1155. 1189; Orph. Arg. 880. 1228.

French (Bailly abrégé)

1ή, όν :
qui habille bien ; beau, brillant.
Étymologie: p. *Ϝεσανός, de la R. Ϝες, vêtir ; cf. ἕννυμι.
2οῦ (ὁ) :
robe riche de femme.
Étymologie: cf. ἑανός¹.

Russian (Dvoretsky)

ἑᾱνός:
1 облегающий, мягкий (πέπλος Hom.);
2 гибкий или гнутый, изогнутый (κνημῖδες ἑανοῦ κασσιτέροιο Hom.).
ἑᾰνός: II ὁ (женская) одежда, платье Hom., HH.

Greek (Liddell-Scott)

ἑᾱνός: -ή, -όν, παλαιὸν Ἐπικὸν ἐπίθ., οὐδαμοῦ έν τῇ Ὀδ.: - ἐν τῇ Ἰλ. ἀναφέρεται εἰς πᾶν πρᾶγμα κατάλληλον πρὸς ἔνδυσιν, ἑᾱνῷ λιτί, λεπτῷ ὑφάσματι, Σ. 352, Ψ. 254· πέπλος ἑᾱνὸς Ε. 734, Θ. 385· ἑᾱνοῦ κασσιτέροιο, «εὐδιαχύτου» (Ἡσύχ.), Σ. 612· πρβλ. ἐανηφόρος. ΙΙ. ὡς οὐσιαστ. ἑᾰνός, ὁ, λεπτὸς πέπλος κατάλληλος ὅπως φορῶσιν αὐτὸν θεαὶ καὶ γυναῖκες εὐγενεῖς, ἀμφὶ δ’ ἄρ’ ἀμβρόσιος ἑᾰνὸς τρέμε Φ. 507 (τὸ μόνον χωρίον ἔνθα ἡ ὀνομαστ. ἀπαντᾷ)· νεκταρέου ἑᾰνοῦ Γ. 385· ἑᾰνῷ ἀργῆτι φαεινῷ αὐτόθι 419· ἀμβρόσιον ἑᾰνὸν (αἰτιατ.) Ξ. 178· ἑᾰνῶν πτύχας ἱμεροέντων Ὕμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 176· ὡσαύτως μετὰ τῆς α΄ συλλαβῆς μακρᾶς (πρβλ. Ε ε, Ι), εἱᾰνοῦ ἁπτομένη Ἰλ. Π. 9· ὁ δὲ Ἡσύχιος μνημονεύει καὶ τύπον ἴανον· «ἱμάτιον», ὡς οὐδ. οὐσιαστ. καὶ παροξύτ. (Ὁ Ὅμηρος ἔχει πάντοτε ᾱ ἐν τῷ ἐπιθετ. καὶ ᾰ ἐν τῷ οὐσιαστ., ἀλλὰ μεταγεν. ποιηταὶ μεταχειρίζονται ᾱ ἢ ᾰ κατὰ τὴν χρείαν τοῦ μέτρου, ὡς ἐν Ὀρφ. Ἀργ. 875, 1221). (Ἡ αὐτὴ διαφορὰ ποσότητος ἀπαντᾷ καὶ ἐν τῷ Σανσκρ. ἐπιθ. vasânas (φορούμενον) καὶ ἐν τῷ οὐσιαστ. vasănam (ἔνδυμα), ὥστε ὀλίγη ἀμφιβολία δύναται νὰ ὑπάρξῃ ὅτι ἀμφότερα παράγονται ἐκ τῆς αὐτῆς ῥίζης, ἐξ ἧς καὶ τὸ ἕννυμι (ὃ ἴδε), ἂν καὶ εἶναι ἄξιον παρατηρήσεως ὅτι τὸ οὐσιαστ. ἔχει τὸ δίγαμμα, Ἰλ. Ξ. 178, Φ. 507· ἐνῷ τὸ ἐπίθ. δὲν τὸ ἔχει, ἴδε Ἰλ. Σ. 352, 612, Ψ. 254).

English (Autenrieth)

(ϝέννῦμι): robe, garment of goddesses and women of distinction.

Greek Monolingual

ἐανός, -ή, -όν (Α)
1. (για ρούχα) λεπτός, ωραίος, κομψός
2. το αρσ. ως ουσ. ὁ ἐανός
α) λεπτό φόρεμα
β) ιστίο πλοίου.

Greek Monotonic

ἑᾱνός: -ή, -όν (ἕννυμι),·
I. αυτός που είναι κατάλλληλος να φορεθεί, ἑανῷ λιτί, με λεπτό ύφασμα ιδανικό να φορεθεί, δηλ. κομψό και λευκό, σε Ομήρ. Ιλ.· πέπλος ἑᾱνός, λεπτό, διαφανές βέλο, στο ίδ.· ἑανοῦ κασσιτέροιο, κασσίτερος σφυρηλατημένος ώστε να είναι κατάλληλος να φορεθεί, στο ίδ.
II. ως ουσ., ἑᾰνός, ὁ, λεπτό πέπλο, κατάλληλο για να το φορούν θεές και γυναίκες ευγενείς, σε Όμηρ.

Frisk Etymological English

1.
Grammatical information: m.
Meaning: a womans cloth (Il.).
Other forms: (εἱανός in verse beginning Π 9, late also ἑανός)
Dialectal forms: Myc. wea₂noi /wehanoi/.
Origin: IE [Indo-European] [1172] *u̯es- cloth
Etymology: From *Ϝεσ-ανός as verbal noun of ἕννυμι (s. v.); cf. στέφανος etc. (Chantraine Formation 196ff.).
2.
Grammatical information: adj.
Meaning: of clothes (λιτί, πέπλος, ἱμάτιον), also of tin (Il., inc. auct. ap. Greg. Cor., s. Sapph. fr. 156). - Meaning uncertain (supple?, fine?),
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: No etymology. Hypotheses s. Bq. Cf. ἱανογλέφαρος.

Middle Liddell

ἕννυμι
I. fit for wearing, ἑᾱνῷ λιτί with linen good for wear, i. e. fine and white, Il.; πέπλος ἑᾱνός a fine, light, veil, Il.; ἑᾱνοῦ κασσιτέροιο tin beat out and so made fit for wear, Il.
II. as substantive, ἑανός, ὁ, a fine robe, fit for the wear of goddesses and great ladies, Hom.

Frisk Etymology German

ἑανός: 1.
{heănós}
Forms: (εἱανός am Versanfang Π 9, spät auch ἑανός)
Grammar: m.
Meaning: Ben. eines Frauenkleids (ep. seit Il.).
Etymology: Aus *ϝεσανός als Verbalnomen zu ἕννυμι (s. d.); Bildung wie στέφανος usw. (Chantraine Formation 196ff.).
Page 1,432
2.
{heānós}
Meaning: ep. Beiwort von Gewändern (λιτί, πέπλος, ἱμάτιον), auch des Zinns (Il., inc. auct. ap. Greg. Kor., s. zu Sapph. [?] 122). — Bedeutung unbekannt (schmiegsam?, gut sitzend?, fein?),
Etymology: mithin ohne Etymologie. Zahlreiche Hypothesen sind bei Bq verzeichnet. Vgl. ἱανογλέφαρος.
Page 1,432