impedio

Latin > English

impedio impedire, impedivi, impeditus V :: hinder, impede, hamper, obstruct, prevent from (w/ne, quin, or quominus)

Latin > English (Lewis & Short)

impĕdĭo: (inp-), īvi or ĭi, ītum, 4 (in tmesi:
I inque peditur, inque pediri, inque peditus, etc., Lucr. 6, 394; 3, 484; 4, 562; 1149), v. a. in-pes; cf. compedes; lit., to entangle the feet; hence, in gen., to entangle, ensnare, to shackle, hamper, hinder, hold fast (cf.: praepedio, implico, illigo, irretio, illaqueo).
I Lit. (rare): impediunt teneros vincula nulla pedes, Ov. F. 1, 410; cf.: et illis crura quoque impediit, id. M. 12, 392: ipsus illic sese jam impedivit in plagas, Plaut. Mil. 4, 9, 11: in qua (silva) retentis impeditus (cervus) cornibus, Phaedr. 1, 12, 10: impedita cassibus dama, Mart. 3, 58, 28; cf.: reti impedit Pisces, ensnares, Plaut. Truc. 1, 1, 17; Veg. Vet. 1, 10.—
   B Transf., in gen., to clasp, encircle, embrace (mostly poet.): narrare parantem Impedit amplexu, Ov. M. 2, 433: nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto Aut flore, Hor. C. 1, 4, 9: crines (vitta), Tib. 1, 6, 67; Ov. Am. 3, 6, 56: cornua sertis, id. M. 2, 868: remos (hederae), id. ib. 3, 664: medium crus pellibus, Hor. S. 1, 6, 27: equos frenis, to bridle, Ov. F. 2, 736: ingentem clipeum informant ... septenosque orbibus orbes Impediunt, surround, encircle each other, Verg. A. 8, 447: orbes orbibus, id. ib. 5, 585: plana novo munimenti genere (with saepire), Curt. 6, 5; cf.: Antiochus, castris positis, munitionibus insuper saltum impediebat, rendered difficult of access, Liv. 36, 16, 1.—
II Trop.
   A To entangle, embarrass (class.): impeditum in ea (re amatoria) expedivi animum meum, Ter. Hec. 3, 1, 17; cf.: sapientis est, cum stultitia sua impeditus sit, quoquo modo possit se expedire, Cic. Rab. Post. 9, 24: ipse te impedies, ipse tua defensione implicabere, id. Verr. 2, 2, 18, § 44: qui me et se hisce impedivit nuptiis, Ter. Phorm. 2, 4, 2: dum alios servat, se impedivit interim, Plaut. Rud. prol. 37: tot me impediunt curae, Ter. And. 1, 5, 25: mentem dolore, Cic. Cael. 24, 60.—
   B Transf. (causa pro effectu), to hinder, detain, obstruct, check, prevent, impede (so most freq.; cf.: inhibeo, prohibeo, interdico, veto); constr. with acc., ab, in aliqua re, or the simple abl., ne, quin, quominus, the inf., or absol.; very rarely with dat.
   (a)    With the simple acc.: me quotidie aliud ex alio impedit: sed si me expediero, etc., Cic. Fam. 9, 19, 2: suis studiis sic impediuntur, ut, etc. ... discendi enim studio impediti, id. Off. 1, 9, 28; cf.: aetate et morbo impeditus, id. Verr. 2, 3, 25, § 63: religione impediri, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3: ne forte qua re impediar atque alliger, Cic. Att. 8, 16, 1.—With inanim: or abstr. objects: sinistra impedita, Caes. B. G. 1, 25, 3: mea dubitatio aut impedire profectionem meam videbatur aut certe tardare, Cic. Fam. 7, 5, 1: iter, id. Lael. 20, 75: navigationem (Corus), Caes. B. G. 5, 7, 3: magnas utilitates amicorum, Cic. Lael. 20, 75: res magnas, id. ib.; cf.: belli rationem prope jam explicatam perturbare atque impedire, id. Prov. Cons. 14, 35 fin.: quod si corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur; quanto magis animi morbis impediri necesse est? id. Fin. 1, 18, 59.—
   (b)    With ab or in aliqua re or the simple abl.: sibi non fuisse dubium, a re publica bene gerenda impediri, Cic. Balb. 20, 47; cf.: ab delectatione omni negotiis impedimur, id. Mur. 19, 39; so, aliquem a suo munere, id. Rep. 5, 3: aliquem ab opere, Plin. 10, 63, 83, § 180: aliquem a vero bonoque, Sall. J. 30, 2: non oportere sese a populo Romano in suo jure impediri, Caes. B. G. 1, 36, 2: quem dignitas fugā impediverat, Tac. A. 1, 39.—
   (g)    With ne, quin, quominus.—With ne: id in hac disputatione de fato casus quidam, ne facerem, impedivit, Cic. Fat. 1, 1; id. Sull. 33, 92.—With quin: ut nulla re impedirer, quin, si vellem, mihi esset integrum, Cic. Att. 4, 2, 6; Auct. Her. 3, 1, 1.— With quominus: nec aetas impedit, quominus agri colendi studia teneamus, Cic. de Sen. 17, 60; id. Fin. 1, 10, 33: quaerere, quae sit tanta formido, quae tot ac tantos viros impediat, quominus, etc., id. Rosc. Am. 2, 5; id. Fam. 3, 7, 3; 13, 5, 1; id. Att. 3, 22, 1; 13, 25, 2.—
   (d)    With inf.: quid est igitur, quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare? etc., Cic. Off. 2, 2, 8: me impedit pudor ab aliquo haec exquirere, id. de Or. 1, 35, 163: ne qua mora ignaros pubemque educere castris Impediat, Verg. A. 11, 21; Ov. P. 1, 1, 21.—（ε) With dat. (in analogy to impedimento esse): novitati non impedit vetus consuetudo, is no hinderance, = obstat (cf. the context), Varr. L. L. 9, § 20 Müll.: inpediat tibi, ne, etc., Schol. Juv. 14, 49.—（ξ) Absol.: omnia removentur, quae obstant et impediunt, Cic. Ac. 2, 7, 19: ut omnia quae impediant, vincat intentio, Quint. 10, 3, 28; 12, 10, 55: de rebus ipsis utere tuo judicio—nihil enim impedio, Cic. Off. 1, 1, 2; id. Rep. 1, 13: quem video, nisi rei publicae tempora impedient, Εὐπόριστον, id. Att. 7, 1, 7; cf. Quint. 12, 10, 55.—Hence, impĕdītus (inp-), a, um, P. a., hindered, embarrassed, obstructed, encumbered, burdened, impeded.
   A Of persons: neque nunc quomodo me expeditum ex impedito faciam, jam consilium placet, Plaut. Epid. 1, 1, 87: inermos armati, impeditos expediti interficiunt, encumbered with baggage, Sisenn. ap. Non. 58, 8; cf.: impeditis hostibus propter ea quae ferebant onera, Caes. B. G. 3, 19, 2: agmen, Liv. 43, 23, 1: itinere impediti, Caes. B. C. 3, 75, 3: nostri si ab illis initium transeundi (fluminis) fieret, ut impeditos aggrederentur, i. e. embarrassed with the difficulties of crossing, id. B. G. 2, 9, 1; 1, 12, 3; 2, 10, 2; 2, 23, 1 et saep.: malis domesticis impediti, Cic. Sest. 45, 97: viden me consiliis tuis miserum impeditum esse? Ter. And. 3, 5, 11.—Comp.: quod, si durior accidisset casus, impeditiores fore videbantur, Auct. B. Alex. 14 fin.—
   B Of inanim. and abstr. things: hostem impedito atque iniquo loco tenetis, difficult of passage, Caes. B. G. 6, 8, 4; cf.: silvae, id. ib. 5, 21, 3: saltus impeditos gravis armis miles timere potest, Liv. 9, 19, 16: vineae nexu traducum, Tac. H. 2, 25: navigationem impeditam (esse) propter inscientiam locorum, troublesome, Caes. B. G. 3, 9, 4: impedito animo, i. e. engaged, busy, Cic. Leg. 1, 3, 8: omnium impeditis animis, Caes. B. G. 5, 7, 5: tempora rei publicae, Cic. Pis. 1, 3: dies tristi omine infames et impediti, Gell. 4, 9, 5: disceptatio, Liv. 37, 54, 7: oratio fit longa et impedita, Quint. 8, 6, 42: bellum (with arduum), Tac. A. 4, 46: cum victoribus nihil impeditum arbitrarentur, Caes. B. G. 2, 28, 1: tu rem impeditam et perditam restituas, intricate and hopeless, Ter. And. 3, 5, 13.—Comp.: longius impeditioribus locis secuti, Caes. B. G. 3, 28 fin.; so, saltus artior et impeditior, Liv. 9, 2, 8; 7, 21, 8.—Sup.: silvae undique impeditissimae, i. e. exceedingly difficult to pass, Hirt. B. G. 8, 18, 1: itinera, Caes. B. C. 3, 77, 2: quid horum non impeditissimum? vestitus an vehiculum an comes? exceedingly embarrassing, a great encumbrance, Cic. Mil. 20, 54.

Latin > French (Gaffiot 2016)

impĕdiō,⁷ īvī ou ĭī, ītum, īre (in et pes), tr., envelopper les pieds
1 entraver : impediunt vincula nulla pedes Ov. F. 1, 410, aucun lien n’entrave ses pieds ; se in plagas impedire Pl. Mil. 1388, se prendre dans un filet ; orbes orbibus Virg. En. 8, 447, enfermer des cercles dans des cercles, les emboîter l’un dans l’autre ; caput myrto Hor. O. 1, 4, 9, ceindre la tête de myrte || rendre inaccessible un lieu : munitionibus saltum Liv. 36, 16, 1, entraver de fortifications un défilé
2 [fig.] a) embarrasser : te ipse impedies Cic. Verr. 2, 2, 44, tu t’empêtreras toi-même ; mentem dolore Cic. Cæl. 60, mettre sur l’esprit un voile de douleur ; b) entraver, empêcher, arrêter : aliquem Cic. Fam. 9, 19, 2, empêcher, arrêter qqn ; profectionem Cic. Fam. 7, 5, 1, empêcher le départ de qqn ; morbo impeditus Cic. Verr. 2, 3, 63, empêché par la maladie ; ab aliquo in suo jure impediri Cæs. G. 1, 36, 2, être entravé par qqn dans l’exercice de son droit || [avec ab ] : aliquem ab aliqua re Cic. Rep. 5, 5, empêcher qqn de faire une chose, cf. Sall. J. 30, 2 ; ab delectatione omni negotiis impediri Cic. Mur. 39, être écarté de tout plaisir par les affaires || [avec abl.] : aliquem fuga Tac. Ann. 1, 39, empêcher qqn de fuir || [avec ad ] : ad capiendam fugam aliquid aliquem impedit Cæs. G. 7, 26, 3, qqch. empêche qqn de prendre la fuite, cf. G. 1, 25, 3 || impedire ne, empêcher que : Cic. Planc. 104 ; Sulla 92 ; Domo 19 ; Fato 1 ; Nat. 3, 81 || aliquid aliquem impedit avec inf. Cic. de Or. 1, 163 ; Nat. 1, 87 ; Off. 2, 8, qqch. empêche qqn de || non impedire quominus, ne pas empêcher que : Cic. CM 60 ; Fin. 1, 33, etc. || non impedire quin Her. 3, 1. tmèse inque pediri Lucr. 3, 482.

Latin > German (Georges)

im-pedio, īvī u. iī, ītum, īre (in u. pes, vgl. expedio), eig. mit Fußfesseln fesseln; dah. übh. I) verwickeln, verstricken, A) eig.: se in plagas, Plaut.: crura visceribus, Ov.: pisces reti, Plaut.: poet., orbes orbibus, verschlungene Kreise bilden, Verg. – insbes., eine Örtlichkeit unwegsam machen, verbauen, saltum munitionibus, Liv.: ea quae plana sunt novo munimenti genere, Curt. – B) übtr.: 1) verwickeln, verwirren, se nuptiis, Ter.: te ipse impedies, Cic.: mentem dolore, Cic. – 2) verhindern, hemmen, abhalten, alqm, Cic. (dah. nisi te impedivisti, wenn du dich nicht schon gebunden hast, wenn du nicht verhindert bist, Cic.): prospectum, Sall.: alcis profectionem, Caes.: iter, Liv.: aquam, ins Stocken bringen (versetzen), Frontin. aqu.: triumphum (v. Umständen), Cic.: solutio impeditur, die Zahlung stockt, Cic.: impediri flumine, Caes., domestico bello, Curt. – mit ab u. Abl., alqm a vero bonoque, Sall.: se a suo munere non imp., Cic.: mit Abl. (an, von), alqm fugā, Tac. ann. 1, 30; eloquentia Q. Hortensii ne me dicendo impediat, non nihil commoveor, Cic. Quinct. 1. – m. folg. quo minus u. Konj., varii rerum colores inpediunt prohibentque quominus etc., Lucr. 2, 786: illud non est, quod te impediat, quo minus etc., Sen. ep. 50, 7: ne virus quidem istud me inpediet, quo minus etc., Sen. de vit. beat. 18, 2: non videri Sthenium impediri interdicto, quo minus etc., Cic. Verr. 2, 100: imperavi Philotimo ne impediret, quo minus etc., Cic. ad Att. 2, 4, 7: libero tempore, cum nihil impedit, quo minus etc., Cic. de fin. 2, 33: nec aetas impedit, quominus etc., Cic. de sen. 60: ne quis impediretur, quominus etc. Nep. Cim. 4, 1. – m. folg. ne u. Konj., alqd me impedit, ne etc., Cic. de fato 1 u. Planc. 104: impedior, ne etc., Cic. de nat. deor. 3, 81. Sall. Cat. 30, 4: ab alqo impedior, ne etc., Sall. Iug. 39, 4: alqā re impedior, ne etc., Cic. Sull. 92; de dom. 19; ep. 11, 10, 1. Nep. Milt. 5, 3. Liv. 6, 31, 2 u. 41, 15, 9. – m. folg. quin u. Konj., ne quid impediare, quin etc., Cornif. rhet. 3, 1. – nihil impedit m. folg. Infin., Lucr. 3, 322. Ov. ex Pont. 1, 1, 21: alqd alqm impedit m. folg. Infin., Cic. de or. 1, 163; de nat. deor. 1, 87; de off. 2, 8. Verg. Aen. 11, 21. Arnob. 1, 59: alqā re impedior m. folg. Infin., Cic. Rab. Post. 24. – m. ad u. Akk., quos (liberos) ad capiendam fugam naturae et virium infirmitas impediret, Caes.: ut nullius amicitiā ad pericula propulsanda impediremur, Cic.: cum rapiditate fluminis ad transeundum impedirentur, Caes. – m. in u. Abl., non oportere sese a populo Romano in suo iure impediri, Caes. b. G. 1, 36, 2. – m. Dat. = hinderlich sein, Varro LL. 9, 20. Schol. Iuven. 11, 175; 14, 49. – II) umgeben, umwickeln, alqm amplexu, Ov.: caput myrto, Hor.: crus pellibus, Hor.: equos frenis, den Zaum anlegen, Ov.: vitta impedit comas, Ov. – / Tmesis inque pediri = impedirique, Lucr. 3, 482. – arch. Nbf. indupedio, s. bes.

Latin > Chinese

impedio, is, ivi vel ii, itum, ire. 4. (pes.) :: 阻碍。攔住。防。— se in plagas 入網。自累。Impediri religione 敎规不許。Me aliud ex alio impedit 阻我者殊多。