Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

mergo

From LSJ
Revision as of 07:42, 14 August 2017 by Spiros (talk | contribs) (Gf-D_5)

Οὐ γὰρ ἀργίας ὤνιονὑγίεια καὶ ἀπραξίας, ἅ γε δὴ μέγιστα κακῶν ταῖς νόσοις πρόσεστι, καὶ οὐδὲν διαφέρει τοῦ τὰ ὄμματα τῷ μὴ διαβλέπειν καὶ τὴν φωνὴν τῷ μὴ φθέγγεσθαι φυλάττοντος ὁ τὴν ὑγίειαν ἀχρηστίᾳ καὶ ἡσυχίᾳ σῴζειν οἰόμενος → For health is not to be purchased by idleness and inactivity, which are the greatest evils attendant on sickness, and the man who thinks to conserve his health by uselessness and ease does not differ from him who guards his eyes by not seeing, and his voice by not speaking

Plutarch, Advice about Keeping Well, section 24

Latin > English (Lewis & Short)

mergo: si, sum, 3, v. a. cf. Sanscr. madsh-, majan, to dip; Zend, masga, marrow; Germ. Mark; Engl. marrow,
I to dip, dip in, immerse; absol. also to plunge into water, to sink.
I Lit. (class.): eos (pullos) mergi in aquam jussit, Cic. N. D. 2, 3, 7: aves, quae se in mari mergunt, id. ib. 2, 49, 124: putealibus undis, Ov. Ib. 391: Stygia undā, id. M. 10, 697: prodigia indomitis merge sub aequoribus, Tib. 2, 5, 80: ab hoc (the sword-fish) perfossas naves mergi, Plin. 32, 2, 6, § 15: mersa navis omnes destituit, Curt. 4, 8, 8: mersa carina, Luc. 3, 632: cum coepisset mergi, Vulg. Matt. 14, 30: in immensam altitudinem mergi, ac sine ulla respirandi vice perpeti maria, Sen. Dial. 4, 12, 4: naves, Eutr. 2, 20: partem classis, Vell. 2, 42, 2: pars maxima classis mergitur, Luc. 3, 753 sq.: nec me deus aequore mersit, Verg. A. 6, 348: sub aequora, Ov. M. 13, 948; Luc. 3, 753: ter matutino Tiberi mergetur, bathe, Juv. 6, 523.—Poet., of overwhelming waters, to engulf, swallow up, overwhelm, etc.: sic te mersuras adjuvet ignis aquas, Ov. Ib. 340: mersa rate, Juv. 14, 302.—
   B Transf.
   1    To sink down, sink in, to plunge, thrust, or drive in, to fix in, etc. (poet. and post-Aug. prose): palmitem per jugum mergere, et alligare, to thrust, push, Plin. 17, 22, 35, § 180: aliquem ad Styga, Sen. Thyest. 1007: manum in ora (ursae), to thrust into, Mart. 3, 19, 4: mersisque in corpore rostris Dilacerant (canes) falsi dominum sub imagine cervi, Ov. M. 3, 249: fluvius in Euphratem mergitur, runs or empties into, Plin. 6, 27, 31, § 128: visceribus ferrum. to thrust into, Claud. ap. Eutr. 1, 447.—Of heavenly bodies, etc.: Bootes, Qui vix sero alto mergitur Oceano, sinks into, Cat. 66, 68.—
   2    In partic., to hide, conceal: mersitque suos in cortice vultus, Ov. M. 10, 498: vultum, Sen. Herc. Oet. 1348: diem or lucem, of the setting of the sun, id. Thyest. 771: terra caelum mergens, i. e. occidentalis, because there the sky seems to sink into the sea, Luc. 4, 54. —Of those on board a vessel: mergere Pelion et templum, i. e. to sail away from until they sink below the horizon: condere, Val. Fl. 2, 6.—
II Trop., to plunge into, sink, overwhelm, cover, bury, immerse, drown: aliquem malis, Verg. A. 6, 512: funere acerbo, to bring to a painful death, id. ib. 11, 28: mergi in voluptates, to plunge into, yield one's self up to sensual delights, Curt. 10, 3, 9: se in voluptates, Liv. 23, 18: mergit longa atque insignis honorum pagina, Juv. 10, 57.—Esp. in part. pass.: Alexander mersus secundis rebus, overwhelmed with prosperity, Liv. 9, 18: vino somnoque mersi jacent, dead drunk and buried in sleep, id. 41, 3; Luc. 1, 159; cf.: lumina somno, Val. Fl. 8, 66: cum mergeretur somno, Vulg. Act. 20, 9.—Esp. of those whose fortune is swallowed up in debts or debauchery: mersus foro, bankrupt, Plaut Ep. 1, 2, 13: aere paterno Ac rebus mersis in ventrem, Juv. 11, 39: censum domini, Plin. 9, 17, 31, § 67: mergentibus sortem usuris, sinking, destroying his capital, Liv. 6, 14: ut mergantur pupilli, be robbed of their fortune, ruined, Dig. 27, 4, 3: mersis fer opem rebus, bring aid to utter distress, Ov. M. 1, 380.—Of drinking to excess: potatio quae mergit, Sen. Ep. 12.

Latin > French (Gaffiot 2016)

mergō,⁹ mersī, mersum, ĕre, tr.,
1 plonger, enfoncer, faire pénétrer dans : a) in aquam, in mari Cic. Nat. 2, 7 ; 2, 124, plonger dans l’eau, dans la mer || mersuræ aquæ Ov. Ib. 340, eaux qui doivent submerger ; b) mersis in effossam terram capitibus Liv. 22, 51, 8, la tête enfouie dans la terre creusée ; mersis in corpore rostris Ov. M. 3, 249, avec leurs becs enfoncés dans le corps || fluvius in Euphratem mergitur Plin. 6, 128, le fleuve se plonge dans l’Euphrate
2 [fig.] a) engloutir, précipiter dans : aliquem malis Virg. En. 6, 512, plonger qqn dans le malheur ; mergi ou se mergere in voluptates Liv. 23, 18, 11 ; Curt. 10, 3, 9, se plonger dans les plaisirs ; mersus secundis rebus Liv. 9, 18, 1, submergé, écrasé par la prospérité, cf. Liv. 41, 3, 10 || mergentibus sortem usuris Liv. 6, 14, 7, les intérêts engloutissant le capital ; censum domini Plin. 9, 67, engloutir la fortune du maître ; b) cacher, rendre invisible : cælum mergens sidera Luc. 4, 54, la partie occidentale de la terre, l’Occident [où se plongent les astres] ; mergunt Pelion Val. Flacc. 2, 6, ils perdent de vue le Pélion [en naviguant].