γράμμα

English (LSJ)

ατος, τό, Dor. γράθμα, prob. in IG4.506 (Heraeum, vi/v B. C.), cf. An.Ox.1.102, but γράσσμα, IG4.554 (Argos, v B. C.): late Aeol. pl. γρόππατα, Epigr.Gr.990.11 (Balbilla): (γράφω):—

   A that which is drawn: pl., lines of a drawing, picture, etc., E.Ion1146 (of tapestry), Theoc.15.81; picture, Ἀπέλλεω γ. Herod.4.73, cf. AP 6.352 (Erinna): sg., drawing, picture, Pl.R.472d, Cra.430e, cf. 431c: pl., figures in a picture, Procop.Gaz.Ecphr.p.157B.    II written character, letter, Hdt.1.139, 148, etc.: in pl., letters, characters, γραμμάτων τε συνθέσεις A.Pr.460; πηλίκοις γ. Ep.Gal.6.11; the letters, the alphabet, Hdt.5.58; τὰ γ. καὶ τὰς συλλαβάς Pl.Cra.390e; γ. Φοινίκια S.Fr.514; Ἀσσύρια, Ἑλληνικά, Hdt.4.87; γράμματα ἐπίστασθαι Pl.Lg.689d; μαθεῖν to have learnt to read, Id.Prt. 325e; γ. μὴ εἰδέναι SIG2844.6; ἐδίδασκες γράμματα, ἐγὼ δ' ἐφοίτων you kept school—I went there, D.18.265; ἤτοι τέθνηκεν ἢ διδάσκει γ. Com.Adesp.20; παιδεύειν γράμματα Arist.Pol.1337b24; τέχνη ἡμῶν γ. our profession is that of the scribe, PTeb.316.16 (i A. D.).    b articulate sound, letter, Pl.Phlb.18c; τὰ γ. πάθη ἐστὶ τῆς φωνῆς Arist.Pr.895a12; γράμματα φθέγγεσθαι ib.8, cf. PA660a5.    c παρὰ γράμμα λέγοντα . . σκοπεῖν etymologically, Id.MM1185b39; τὰ παρὰ γ. σκώμματα puns, Id.Rh.1412a28; but ἀρετὴν παρὰ γ. διώκοντες, with ref. to Νικαρέτη, the mistress of Stilpo, Crates Theb.1.    d inscription, τὸ Δελφικὸν γ. Pl.Phdr.229e, cf. Chrm.164d, X.Mem.4.2.24, etc., IG 2.2876, al.: prov., εἰς πέλαγος . . γράμματα γράψαι Epigr.Gr.1038.8 (Attalia).    2 in pl., notes in music, AP11.78 (Lucill.).    3 mathematical diagram, Epigr. ap. D.L.8.12.    4 letter inscribed on the lots which the δικασταί drew, Ar.Pl.277, al., Arist.Ath.64.4; practically, = division of dicasts, ἐν ὁποίῳ γ. δειπνεῖ Ar.Ec.683; ἁ κατὰ γράμμα φυλακά the roster of guards, SIG569.21 (Cos, iii B. C.).    b quarters of a town, PRein.49.2; accent, EM240.42, Zonar.    5 a small weight, 1/24 ounce, scruple, Androm. ap. Gal.13.114, Gp.7.13.2, PLips.62 ii 27 (iv A. D.).    III in pl., set of written characters, piece of writing, Hdt.1.124: hence, letter, Id.5.14, IG22.103.8, etc.; γραμμάτων πτυχαί S.Fr.144, cf. E.IT594, al., Pl.Ep.347c; inscription, epitaph, etc., ἐκόλαψε ἐς τὸν τάφον γράμματα λέγοντα τάδε Hdt. 1.187, cf. 4.91, And.3.12, Theoc.18.47, IG3.751.    2 papers, documents, Antipho 1.30, D.36.21, etc. (sg., D.Chr.65.14); τούτων τὰ γ. the documents to prove this, Lys.32.14; τὰ γ. τῆς δίκης Ar.Nu.772; τὰ δημόσια γ. the public records, Decr. ap. D.18.55; title-deeds, D.C.65.14; account of loans, D.49.59; ἐπικαρπίαν ἐν γράμμασιν ἀποφέρειν Pl. Lg.955d; contract or estimate, BCH46.323 (Teos); catalogue, X.Cyr.7.4.12: in sg., bond, Ev. Luc.16.7; note of hand, J.AJ18.6.3.    3 a man's writings, i.e. book, treatise, τὰ τοῦ Ζήνωνος γ. Pl.Prm.127c (but sg., ib.128a): pl., books, X.Mem.4.2.1; Πλάτωνος τὸ περὶ ψυχῆς γ. Call.Epigr.25, cf. AP9.63 (Asclep.), Gal.18(2).928; τὰ ἱερὰ γ. the Holy Scriptures, OGI56.36 (iii B. C.), Ph.2.574, 2 Ep.Ti.3.15, J.Ap.1.10; ἱερὰ γ., = Imperial rescripts, IG12(5).132 (Paros, iii A. D.); = hieroglyphics, OGI90.54 (Rosetta, ii B. C.): in sg., the Law of Moses, Ep.Rom.2.27, al.; opp. πνεῦμα, ib.29: sg., article of a treaty, Th. 5.29.    4 laws or rules, Pl.R.425b, Plt.292a, al., Ar.Ec.1050; κατὰ γράμματα ἄρχειν, opp. ἄνευ γραμμάτων, Pl.Plt.293a; ἡ κατὰ γ. καὶ νόμους πολιτεία Arist.Pol.1286a15, cf. 1272a38: οἱ κατὰ γ. νόμοι, opp. οἱ κατὰ τὰ ἔθη, ib.1287b5, cf. Pl.Plt.299d; κατὰ γράμματα ἰατρεύεσθαι Arist.Pol.1287a34; ἡ ἐκ τῶν γ. θεραπεία ib.40.    IV in pl., also, letters, learning, ἀπείρους γραμμάτων Pl.Ap.26d, etc.

German (Pape)

[Seite 504] τό, 1) das Eingegrabene; bes. Buchstabe, Aesch. Spt. 734; Her. 4, 87; Thuc. 4, 50; Plat. Crat. 423 e u. öfter; auch andere Zeichen, z. B. musikalische, Lucill. 18 (XI, 78); Accent, E. M. 240, 42; – γράμματα διδάσκειν, z. B. Men. fr. inc. 154; Theocr. 24, 103; Dem. 18, 265; μανθάνειν, z. B. Theophil. com. fr. 1; die ersten Unterrichtsgegenstände, Elementarunterricht in Lesen u. Schreiben; oft bei Plat.; Legg. VII, 810 a γράμματα χρὴ τὸ μέχρι τοῦ γράψαι τε καὶ ἀναγνῶναι δυνατὸν εἶναι διαπονεῖν; οἱ τὰ γράμματα φαῦλοι Phaedr. 242 c. – 2) alles Geschriebene, Buch, Schriftwerk; γράμματα πολλὰ ποιητῶν τε καὶ σοφιστῶν Xen. Mem. 4, 2, 1; = συγγράμματα ib. 10; Brief, gew. im plur., παρὰ τοῦ βασιλέως γράμμαθ' ἥκει σοι Philem. fr. inc. 50; τέχνην ἐν γράμμασι καταλιπεῖν, schriftlich, Plat. Phaedr. 275 c; λόγῳ καὶ γράμμασι νομοθετεῖν Rep. IV, 425 b; ἐν γράμμασι λέγειν Legg. XII, 968 d; Wissenschaft, γραμμάτων ἄπειρον εἶναι Apol. 26 d; Sp; doch heißen die höheren Wissenschaften gew. μαθήματα. – Inschrift, Her. 1, 187. 4, 91; γράμματα ἐν στήλῃ γεγραμμένα Plat. Critia. 119 c u. sonst oft; selten sing., wie Xen. Mem 4, 2, 24; vgl. Theocr. 23, 46; – Gemälde, 15, 81, wie Eur. Ion 1146; Plat. Rep. V, 472 d u. Sp.; – mathemat. Figur, sonst διάγραμμα, D. L. 8, 12; – δημόσια γράμματα, Akten, Rechnungen, Register; wie bei uns »Papiere« u. »Schriften«, in vielfacher Beziehung. – 3) Bei Geop. ein Gewicht, Skrupel, ¹/₂₄ einer Unze.

Greek (Liddell-Scott)

γράμμα: τό, (γράφω) ὅ,τι γράφεται· κατὰ πληθ. , αἱ γραμμαὶ ζωγραφήματός τινος ἢ εἰκόνος ,Εὐρ. Ἴωνι 1146, Θεόκρ.15.81· καθ᾿ ἑνικόν,ἰχνογράφημα ,εἰκών ,Πλάτ. Πολιτ. 472 D ,Κρατῖν. 430Ε,πρβλ. 431C· οὕτω κατὰ πληθ.,Ἀνθ.Π.6.352. ΙΙ. τὸ γεγραμμένον, γραπτὸν στοιχεῖον ,Λατ.litera, Ἡρόδ. 1.139,148,κτλ.· καὶ κατὰ πληθ., στοιχεῖα τοῦ ἀλφαβήτου , γραμμάτων τε συνθέσεις Αἰσχύλ. Πρ. 460,πρβλ. Θήβ. 434,468,660· ἐντεῦθεν , τὰ γράμματα ὁ ἀλφάβητος, Ἡρόδ. 5.58,Πλάτ. Φίδρ. 275Α,κἑξ. γρ. Φοινίκια Σοφ. Ἀποσπ.460· γράμματα ἐπίστασθαι Πλάτ. Νόμ. 689D· μαθεῖν,ἔχω μάθει τὴν ἀνάγνωσιν , ὁ αὐτ. Πρωτ. 325Ε· ἐδίδασκες γράμματα , ἐγώ δ᾿ ἐφοίτων , σὺ ἦσο διδάσκαλος , ἐγὼ ἐδιδασκόμην, Δημ.315.8· παιδεύειν γράμματα Ἀριστ.Πολ. 8.3.1. β) ἔναρθρος ἦχος, στοιχεῖον ,τὰ γρ. πάθη ἐστὶ τῆς φωνῆς ὁ αὐτ. Προβλ. 10.39· γράμματα φθέγγεσθαι αὐτόθι · πρβλ. Ζ.Μ. 2.16,15.,3.1,4,κ. ἀλλ. γ) παρὰ γράμμα, διὰ μεταβολῆς ἑνὸς γράμματος,ὁ αὐτ. Ἠθ. Μ.1.6,2· τὰ παρὰ γρ.σκώμματα, λογοπαίγνια, ὁ αὐτ.Ρητ. 3.11.6. δ) ἐπιγραφὴ, Ἐπιγράμ. Ἑλλην.89.6,πρβλ. 114,κ. ἀλλ.· - παροιμ., εἰς πέλαγος γράμματα γράψαι αὐτ. 1038.8. 2) φθόγγος ἢ ἠχος ἐν τῇ μουσικῇ, Ἀνθ. Π.11.78.3) μθηματικόν τι διάγραμμα , Ἐπιγρ. παρὰ Διογ. Λ.8.12.4) τὸ στοιχεῖον τὸ ἐπιγεγραμμένον ἐπὶ τῶν κλήρων τοὺς ὁποίους ἔσυρον οἱ δικασταί, Ἀριστοφ. Πλ. 277, Φιλόχ. 119. 5) τόνος, Ἐτυμ.Μ.240.42,Ζωναρ. 6) σμικρόν τι βάρος (πρβλ. τὸ Γαλλικὸν gramme) ,Γεωπ.7.13,2. 7) διάταγμα,Πλούτ. Τ.Γράκχ. 8. ΙΙΙ. κατὰ πληθ., σειρὰ γεγραμμένων χαρακτήρων ἢ στοιχείων, μέρος τι γεγραμμένον ,περικοπή,κτλ., Ἡρόδ. 1.124· ἐντεῦθεν ,ὡς τὸ Λατ. literae, ἐπιστολή, ὁ αὐτ.5.14, Αἰσχύλ.Ἀποσπ.317· γραμμάτων πτυχαὶ Σοφ. Ἀποσπ.150, συχν. παρ᾿ Εὐρ. Ι.Τ.,κτλ.· ἐπιγραφή, ἐπιτάφιος, κτ. ὅμ., ἐκόλαψε ἐς τὸν τάφον γράμματα , λέγοντα τάδε Ἡρόδ. 1.187· στήλας ἔστησε δύο, ἐνταμὼν γρ. ὁ αὐτ.4.87,πρβλ. 91,Ἀνδοκ. 25.1,κτλ.· -βραχεῖά τις ἐπιγραφή, τὸ γνῶθι σεαυτόν, καλεῖται τὸ Δελφικὸν γράμμα(καθ᾿ ἑνικόν), Πλάτ. Ἀλκ. Ι.124Α,πρβλ. Ξεν. Ἀπομν. 4.2.24.2) βιβλία ἢ ἔγγραφα παντὸς εἴδους , Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 1050,Πλάτ. Γοργ. 484Α,κτλ.· τούτων τὰ γράμματα, τὰ ἔγγραφα πρὸς ἀπόδειξιν τούτων, Λυσ 901 ἐν τέλ., πρβλ. Ἀντιφ. 114, ἐν τέλ.· τά δημόσια γρ., τὰ δημόσια ἔγγραφα, decreta, παρὰ Δημ. 243.25·-κατάλογος ποσοτήτων δανεισθεισῶν, Δημ. 1202.3· ἡμερολόγιον ,Πλάτ. Νόμ. 995D, Δημ.950.10· κατάλογος,Ξεν.Κύρ. 7.4,12·-καθ᾿ ἑνικόν, ἔγγραφος λογαριασμὸς πρὸς ἐξόφλησιν , Εὐαγγ. κ. Λουκ. ιϚ',7· σημείωσις ἰδιόχειρος, Ἰώσηπ. Ἀρχ. Ι.18.6,3. 3) γράμματά τινος, ὃ ἐ. σύγγραμμα, βιβλίον , πραγματεία, Ξεν. Ἀπομν. 4.2,1· οὕτω τὸ ἑνικ. παρὰ μεταγεν. ποιηταῖς, Πλάτωνος ἓν τὸ περὶ ψυχῆς γρ. Καλλ. Ἐπ. 24, πρβλ. Ἀνθ. Π.9.63· -τὸ ἑνικὸν ὡσαύτως δηλοῖ χωρίον πραγματείας ἢ συγγράματος , Πλάτ. Παρμεν.128Α-D· ἄρθρον συνθήκης, Θουκ. 5. 29. 4) γραπτοὶ κανόνες, κατὰ γράμματα ἰατρεύεσθαι Ἀριστ.Πολ.3.16,6· ἡ ἐκ τῶν γρ. θεραπεία αὐτόθι 7· οὕτω , κατὰ γράμματα ἄρχειν αὐτόθι 2.10,11· ἡ κατὰ γρ. πολιτεία αὐτόθι 3.15,4· οἱ κατὰ τὰ γρ. νόμοι, οἱ γραπτοί καὶ κατὰ κοινήν ἀπόφασιν νόμοι, κατ᾿ ἀντίθεσιν πρὸς τὰ ἔθιμα, αὐτόθι 3.16.9. IV. ἐν τῷ πληθ. ὡσαύτως, γράμματα, παιδεία,ὡς τὸ μαθήματα , Πλάτ. Ἀπολ.26D,κτλ.

French (Bailly abrégé)

ατος (τό) :
I. (γράφω, creuser, graver, écrire) caractère gravé ; caractère d’écriture (gravé sur la pierre, le bois, une écorce, de la cire, etc., postér. tracé avec un roseau), lettre ; au plur. (rar. au sg.) tout assemblage de caractères écrits, d’où
1 texte écrit en gén.
2 lettre, épître;
3 inscription;
4 livre de comptes;
5 registre, liste (de noms, etc.);
6 papiers, documents de toute sorte (pièces de procédure, contrats, etc.);
7 livre, traité ; au sg. article d’un traité, clause d’une convention;
8 p. ext. τὰ γράμματα lettres, science, instruction;
II. (γράφω, dessiner, peindre) dessin, peinture.
Étymologie: γράφω.

Spanish (DGE)

-ματος, τό

• Alolema(s): dór. γράθμα IG 4.506.1 (Argos V a.C.) en SEG 11.302, An.Ox.1.102; γράσσμα IG 4.554.4 (Argos VI a.C.); eol. tard. γρόππα Balbill.28.11; γάρμα PLond.1687.20 (VI d.C.)
I 1letra como signo gráfico del alfabeto τὰ οὐνόματα ... τελευτῶσι πάντα ἐς τὠυτὸ γ. Hdt.1.139, αἱ ῥαφαὶ πεφυκυῖαι ἐν τῇ κεφαλῇ ὡς γ. τὸ ταῦ γράφεται Hp.VC 1, cf. Hdt.1.148, Plu.2.767d, D.C.56.29.4, Epit.7.9.9, γράμμαθ' ἑπτά· δραπέτα ref. a las siete letras con que marcaban a fuego a los esclavos fugitivos, Hsch., γράμματα ἐνυφασμένα letras bordadas en los vestidos ofrecidos a Ártemis Brauronia IG 2².1514.8 (IV a.C.)
•tb. en plu. letras, caracteres, escritura γραμμάτων τε συνθέσεις uniones de letras, e.d. escritura A.Pr.460, de la escritura jeroglífica (pero cf. III) Εἶσις ἐγὼ ... γράμματα εὗρον ... τά τε ἱερὰ καὶ τὰ δημόσια γράμματα IKyme 41.6 (III a.C.), τὸ ... ψήφισμα ... ἀναγράψαι ... τοῖς τε ἱεροῖς καὶ ἐγχωρίοις καὶ Ἑλληνικοῖς γράμμασιν OGI 90.54 (Roseta II a.C.), cf. PTeb.980.5 (II a.C.)
•en reflexiones lingüíst. γράμματα δὲ λέγεται διὰ τὸ γραμμαῖς καὶ ξυσμαῖς τυποῦσθαι D.T.630.27, op. φθόγγοι Diog.Oen.21.4.12, op. στοιχεῖον: στοιχεῖον ... ἐστιν αὐτὴ ἡ ἐκφώνησις καὶ ὁ φθόγγος, οὗ τὸ γ. σημεῖον ἢ τύπος ἢ σχῆμα Ammon.Diff.122, cf. Hsch., prov. εἰς πέλαγος σπέρμα βαλεῖν καὶ γράμματα γράψαι para lo que es inútil, Orác. en TAM 3(1).34D.18 (Termeso, imper.)
•παρὰ γ. ... σκοπεῖν examinar letra por letra Arist.MM 1185^b39, τὴν δ' ἀρετὴν παρὰ γ. διώκοντες persiguiendo la virtud literalmente Crates Theb.SHell.347, τὰ παρὰ γ. σκώμματα los juegos de palabras Arist.Rh.1412^a29, cf. 33
•suponiéndose un sent. dif. del puramente gráfico ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα mirad con qué letras tan grandes os he escrito, Ep.Gal.6.11, cf. Olymp.in Alc.182.22, sobre la interpretación gnóstica de las 24 letras del alfabeto, Hippol.Haer.6.46.
2 letra pronunciada, sonido χρυσοῖς δὲ φωνεῖ γράμμασιν A.Th.434
•esp. en la reflexión lingüíst. como representación de sonidos no necesariamente gráfica, casi fonema ἄφωνα φωνήεντα συλλαβὰς τιθεὶς ἐξηῦρον ἀνθρώποισι γράμματ' εἰδέναι E.Fr.578.3, δυνάμενον αὐτοῦ τὸ εἶδος τιθέναι εἴς τε τὰ γράμματα καὶ τὰς συλλαβάς al que es capaz de meter su forma (la del nombre de las cosas) en sonidos y sílabas Pl.Cra.390e, γραμματικὴ ... ἐκ φωνηέντων καὶ ἀφώνων γραμμάτων κρᾶσιν ποιησαμένη Heraclit.B 10, τρίτον ... εἶδος γραμμάτων ... τὰ νῦν λεγόμενα ἄφωνα ἡμῖν de las consonantes, Pl.Phlb.18c, τὰ δὲ γράμματα πάθη ἐστὶ τῆς φωνῆς Arist.Pr.895^a12, φθέγγεσθαι τὰ γράμματα pronunciar los sonidos que representan las letras Arist.Pr.895^a14, PA 660^a5, δυσήκοος ἡ τῶν γραμμάτων σύμπληξις de una expresión homérica cacofónica, Demetr.Eloc.48.
3 plu. alfabeto ξύλου ... τρυπηθέντος ὅσα γε τὰ στοιχεῖα τῶν γραμμάτων un madero con tantos agujeros como letras del alfabeto Aen.Tact.31.20, τῶν Φοινίκων γράμματα el alfabeto fenicio Hdt.5.58, cf. S.Fr.514, Φοίνικες δ' εὗρον γράμματ' ἀλεξίλογα los fenicios inventaron letras que ayudan al pensamiento Critias B 2.10, γράμματα ... Ἀσσύρια signos asirios Hdt.4.87, γράμμασι Λατίνοις en alfabeto latino D.C.68.8.1
•pero sg. κατὰ γ. por orden alfabético frec. en inscr. ἡ κατὰ γ. φυλακή lista o registro alfabético de guardianes, SIG 569.22 (Cos III a.C.), κατὰ γ. ἀναγεγραμμένος ἑξὰν ἀπὸ τοῦ ἄλφα inscrito por orden alfabético a partir de la alfa, IC 367.79 (III a.C.)
•de ahí, por distribución alfabética distrito o barrio de una ciu. ἡ κατ' οἰκίαν ἀπογραφὴ [τοῦ β] ῆτα γράμματος Wilcken Chr.207.2 (III d.C.), cf. POxy.3756.2 (IV d.C.).
4 tb. plu. junto a los conceptos ‘aprender’, ‘saber’ las letras como exponente del hecho cultural de la lectura y la escritura μήτε γράμματα μήτε νεῖν ἐπίστασθαι prov. de los que no saben nada, Pl.Lg.689d, γράμματα μαθεῖν Democr.B 179, cf. Epicur.Fr.[13] 2, Phld.Cont.16.18, PFlor.382.79 (II d.C.) en BL 6.39, ἄπειροι γραμμάτων iletrados, analfabetos Pl.Ap.26d, cf. Heraclit.Ep.4, (ἄνθρωπος) ἐπιστάμενος γράμματα hombre que sabe leer y escribir Hp.Vict.1.23, LXX Is.29.11, διδάσκειν γράμματα D.18.265, cf. D.C.75.5.1, Luc.Nec.17, τέτταρα ... ἃ παιδεύειν εἰώθασι, γράμματα καὶ γυμναστικὴν καὶ μουσικὴν καὶ ... γραφικήν Arist.Pol.1337^b24, cóm. ἤτοι τέθνηκεν ἢ διδάσκει γράμματα o ha muerto o está enseñando a leer prov. de los miembros de la expedición a Sicilia Com.Adesp.20, cf. Hierocl.Facet.140, ἔλεγεν αὐτὰ γράμματα μὴ εἰδέναι IG 9²(1).755a.7, b.6, frec. en pap. la fórmula ἔγραψα ὑπὲρ αὐτοῦ μὴ εἰδότος γράμματα PLond.1164b.23, cf. f.38 (III d.C.), PKöln 85.9 (II d.C.), 100.29 (II d.C.), γράμματα op. ἀσκήσεις en el sent. de letras, lectura Vett.Val.412.23
•aplicado esp. a la escritura λόγῳ τε καὶ γράμμασιν νομοθετηθέντα siendo establecidas las leyes de palabra y por escrito Pl.R.425b, τέχνη δὲ ἡμῶν γράμματα nuestra profesión son las letras, e.d. somos escribas de profesión, PTeb.316.16 (I d.C.).
5 mús. notación musical ἡ τῶν γραμμάτων σύνθεσις Aristox.Harm.35.12, γράμματα τῶν λυρικῶν Λύδια καὶ Φρύγια AP 11.78 (Lucill.), τῶν ... τόνων ... ἐκ τῆς τῶν κ̅δ̅ γραμμάτων τάξεως Aristid.Quint.23.6, cf. 24.
6 gram. acento, tilde, EM 240.42G., Zonar.
7 letra en los guijarros para sorteo que sacaban los heliastas, de ahí suerte ἐν τῇ σορῷ νυνὶ λαχὸν τὸ γ. σου δικάζειν en la urna está ahora la suerte que te toca para ser juez Ar.Pl.277, cf. Arist.Ath.64.4, Hsch.
•de ahí sección, grupo de heliastas ἐν ὁποίῳ γράμματι δειπνεῖ Ar.Ec.683.
II 1gener. conjunto de letras, texto escrito, escrito op. λόγος: οὐδ' ἂν γένοιτο γ. τοιοῦτον γραφῇ, οὐδ' ἂν λόγος δείξειεν E.Fr.1059.5, βυβλίον ἢ ἄλλο τι γ. Aen.Tact.31.2, más frec. plu. εὑρὼν δὲ ... τὸ βυβλίον ... τὰ δὲ γράμματα ἔλεγε τάδε Hdt.1.124, cf. E.IT 594, Aen.Tact.31.6, Plb.4.67.8, Charito 4.5.7, X.Eph.2.5.3, AP 12.202 (Strat.), de un oráculo τὰ Πυθοῖ δ' οὐκ ἐᾷ με γράμματα E.Fr.923
•en esp. carta, mensaje γραμμάτων πτυχὰς ἔχων S.Fr.144, cf. E.IT 793, γράφειν γράμματα escribir unas letras, una carta Hdt.5.14, πέμπειν ... γράμματα enviar una carta Pl.Ep.347c, cf. IG 2².103.8 (IV a.C.), Diog.Oen.63.1.7, Epicur.Fr.[49] 5, IClaros 1.M.1.28 (II a.C.), ἐπιδιδόναι τὰ γράμματα I.AI 18.182, λαβών μου τὰ γράμ[μα] τα εὐθέως γενοῦ PKöln 107.3 (I d.C.), τὰ βασιλικὰ γράμματα la correspondencia real en tiempos de Filipo, Plb.18.33.2, διὰ γραμμάτων por carta, PGrenf.1.30.5 (II a.C.)
•comunicado oficial γράμματα ἀντιπαρήγγειλαν D.C.65.1.4.
2 lit. tratado, obra καλῶς συνῆκας ὅλον τὸ γ. ὃ βούλεται has entendido muy bien lo que pretende el conjunto de la obra Pl.Prm.128a, ἀκοῦσαι τῶν τοῦ Ζήνωνος γραμμάτων Pl.Prm.127c, cf. X.Mem.4.2.1, Ὁμήρειον ... γ. Call.Epigr.6.4, τὸ ξυνὸν Μουσῶν γ. καὶ Ἀντιμάχου AP 9.63 (Asclep.), cf. Call.Epigr.23.4, GVI 1881.2 (Sardes II/I a.C.), 1320.2 (Janto II/III d.C.), Herenn.Phil.Sign.43, Gal.18(2).928, Luc.Lex.1, AP 9.184, D.C.45.23.7, τὰ συγγράμματα ἐκάλουν οἱ παλαιοὶ γράμματα Ammon.Diff.122, muy frec. de textos sagrados o esotéricos, de los órficos, E.Hipp.954, γράμματα ... ἀπόκρυφα Call.Fr.468, τὰ ἱεροποιοῦντα καὶ θεοποιοῦντα γράμματα Clem.Al.Prot.9.87, τὰ ἱερὰ γράμματα las escrituras sagradas del culto de Isis OGI 56.36 (Egipto III a.C.), Hymn.Is.23 (Maronea), cf. I.Ap.1.228, de la Biblia, I.AI 1.13, Ap.1.54, Ph.2.574, 2Ep.Ti.3.15, τὸ θεῖον γ. Gr.Thaum.Pan.Or.92, γράμματα Σιβύλλεια libros sibilinos Plu.Caes.60, Ἐφέσια γράμματα conjuros efesios Plu.2.706e, Hsch.ε 101
•gener. τὰ Ἀττικὰ γράμματα la literatura ática Theopomp.Hist.154, τὰ Ἑλληνικὰ γράμματα I.AI 20.263
•sg. capítulo de una obra τὸ δεύτερον γ. Gal.1.643
•de los poemas homéricos divididos en 24 γράμματα o cantos Eust.6.4.
3 jur. gener. en plu. documento τὰ γράμματα ... τῆς ἐμῆς δίκης el texto de mi acusación Ar.Nu.772, γράμματα γράφειν Antipho 1.30, εἰ ἠφάνιστο τὰ γράμματα, ἐκ ποίων γραμμάτων τὰς δίκας ἐλάγχανεν; D.36.21, τὰ δημόσια γράμματα los documentos oficiales Decr. en D.18.55, I.AI 13.214, D.C.47.6.4, τὰ τιμητικὰ γράμματα las actas de los censores D.H.4.22, μὴ τοῖς γράμμασι μόνον, ἀλλὰ καὶ τοῖς ἔργοις τηρεῖν τὴν ... συμμαχίαν respetar el tratado de alianza no sólo en el texto sino también en los hechos Plb.9.40.2, τὰ γράμματα τὰ τῇ ἀρχῇ προσήκοντα los documentos oficiales D.C.72.24.2, cf. PStras.1.12 (IV d.C.), γράμματα βασιλικά documentos imperiales Euagr.Schol.HE 1.3
•en sg. cláusula de un tratado, Th.5.29, cf. γ. δημόσιον· ἡ διαθήκη Hsch.
•testamento γράμματα ... ἃ κατέλιπεν ἀποθνῄσκουσ' ἐκείνη D.41.9.
4 en cont. econ. gener. en plu. relación, lista, registro ἐπικαρπίαν ἐν γράμμασιν ἀποφέρειν llevar un registro del producto de la cosecha Pl.Lg.955d, cf. Lys.32.14, Hsch.γ 886, de préstamos, deudas τὰ γράμματα τὰ ἀπὸ τῆς τραπέζης D.49.59, cf. D.C.71.32.2
•pagaré αὐτῷ ... παρασχεῖν ἐπὶ γράμματι καὶ πίστει τῇ αὐτοῦ I.AI 18.156, cf. Eu.Luc.16.7, de una transacción ἂν μὴ προσῇ τὸ μετὰ ἀσφαλείας τινὸς καὶ γράμματος a menos que conste en la transacción alguna garantía escrita D.Chr.65.14
•contrato ἐδαπανήθησαν γραμμάτων μὲν δραχμαί SEG 2.582.6 (Teos III/II a.C.), γράμματα συναλλακτικά Vett.Val.15.30
•gener. inventario, catálogo del contenido de unos carros, X.Cyr.7.4.12.
5 inscripción κατὰ τὸ Δελφικὸν γ. γνῶναι ἐμαυτόν Pl.Phdr.229e, cf. Chrm.164d, X.Mem.4.2.24, γράμμ' ἐτύπωσε πέτρῳ IG 2².8494.9 (III a.C.), στήλην ἔστησε ... γράμματα ἐγγράψας λέγοντα τάδε Hdt.4.91, cf. And.3.12, Plb.4.33.2, Plu.Luc.10, Balbill.l.c., Diog.Oen.101.11, TAM 3.3B.15 (Termeso II d.C.), Plu.2.874a, D.C.37.9.2, γράμματα δ' ἐν φλοιῷ γεγράψεται ref. a un mensaje de amor, Theoc.18.47, ἁγνὸν ἔθηκε γ. IPh.142.6 (I a.C.)
•inscripción sepulcral, epitafio ἐνεκόλαψε δὲ ἐς τὸν τάφον γράμματα λέγοντα τάδε Hdt.1.187, cf. IG 2².3765.11 (III d.C.).
6 plu. normas escritas, leyes ἐὰν μὴ ἀπαγορεύσῃ δημόσια γράμματα a menos que los prohiban las leyes públicas Sol.Lg.76a, cf. Pl.Lg.858e, τῶν γραμμάτων εἰρηκότων Ar.Ec.1050, κατὰ γράμματα ἄρχειν gobernar con arreglo a leyes op. ἄνευ γραμμάτων Pl.Plt.293a, ἡ κατὰ γράμματα καὶ νόμους ἀρίστη πολιτεία Arist.Pol.1286^a15, cf. 1272^a38, οἱ κατὰ γράμματα νόμοι op. οἱ κατὰ τὰ ἔθη Arist.Pol.1287^b5, κατὰ γράμματα ἰατρεύεσθαι curar según reglas escritas Arist.Pol.1287^a34, cf. 40
•en la Roma imper. ἱερὰ γράμματα edictos imperiales, IG 12(5).132A.1 (Paros III d.C.), cf. IGBulg.4.2236.102 (Escaptopara, Tracia III d.C.)
•tb. sg. τὸ γ. la ley de Moisés ref. la circuncisión Ep.Rom.2.27, 29.
III 1téc. representación gráfica o figurativa, dibujo en tapices ἐνῆν δ' ὑφανταὶ γράμμασιν τοιαίδ' ὑφαί E.Io 1146, en pintura, Pl.R.472d, en comparación c. la representación de los sonidos, Pl.Cra.430e, 431c, ποῖοι ζωογράφοι τἀκριβέα γράμματ' ἔγραψαν Theoc.15.81, γράμματα στικτά dibujos incisos, e.d. tatuajes LXX Le.19.28, cf. Hsch.
•plu. genérico pintura Ἀπελλέω γράμματα Herod.4.73, ἐξ ἀταλᾶν χειρῶν ... γράμματα AP 6.352 (Erinn.), τὰ τῶν τοίχων γράμματα Luc.Dom.9, cf. Ael.VH 2.44, D.C.69.4.2, Procop.Gaz.Ecphr.157B, en geom., ref. al teorema de Pitágoras AP 7.119.
2 bot. y zool. mancha en forma de letra que presentan ciertas plantas, Ps.Apul.Herb.107.10, en la piel de los ciervos Poll.5.76.
IV unidad de peso y monetaria gramo lat. scrupulum equiv. a un tercio de dracma, dos óbolos o un cuarto de solidus Androm. en Gal.13.114, Carm.de Pond.9, χρυσίου καθαροῦ γράμματα τέσσερας PCol.138.30 (IV d.C.), cf. 7, 140.8 (IV d.C.), PLips.62.2.27 (IV d.C.), PPanop.15.15 (IV d.C.), POxy.3420.44 (IV d.C.), 3635.3 (V d.C.), SB 12397.6 (V/VI d.C.), Gp.7.13.2, Isid.Etym.16.25.12.

• Etimología: N. verbal deriv. de la r. de γράφω que presenta var. en el suf., cf. γράσσμα < *γράφ-σ-μα, γράθμα c. dental aspirada.

English (Strong)

from γράφω; a writing, i.e. a letter, note, epistle, book, etc.; plural learning: bill, learning, letter, scripture, writing, written.