Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

excludo: Difference between revisions

From LSJ

Φιλοκαλοῦμέν τε γὰρ μετ' εὐτελείας καὶ φιλοσοφοῦμεν ἄνευ μαλακίας → Our love of what is beautiful does not lead to extravagance; our love of the things of the mind does not makes us soft.

Τhucydides, 2.40.1
(3_5)
(CSV import)
 
(3 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 1: Line 1:
{{LaEn
|lnetxt=excludo excludere, exclusi, exclusus V :: [[shut out]], [[shut off]]; [[remove]]; [[exclude]]; [[hinder]], [[prevent]]
}}
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>ex-clūdo</b>: si, [[sum]], 3 (<br /><b>I</b> perf. sync. exclusti for exclusisti, Ter. Eun. 1, 2, 18) [[cludo]], [[claudo]], to [[shut]] [[out]], [[exclude]]; to [[cut]] [[off]], [[remove]], [[separate]] from [[any]] [[thing]] ([[class]].).<br /><b>I</b> Lit.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In gen.: aliquem a portu et [[perfugio]], Cic. Fam. 5, 15, 3: aliquem ab re frumentaria, Caes. B. G. 7, 55, 9: aliquem ab acie, id. B. C. 2, 41, 6: Gaditani Poenos moenibus excluserunt, Cic. Balb. 17, 39: nulla exclusura dolentes Janua, Tib. 2, 3, 73.—With [[inanimate]] objects: spissa ramis [[laurea]] fervidos Excludet [[ictus]] (solis), Hor. C. 2, 15, 10: aquam quae exundante palude in agrum refluere solet, Dig. 39, 3, 1: exclusere diem [[telis]], [[shut]] [[out]], obscured, Stat. Th. 8, 412: [[Euphrates]] Armeniae regiones a [[Cappadocia]] excludens, separating, Plin. 5, 24, 20, § 83.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Esp., to [[shut]] [[out]], [[refuse]] to [[receive]] a [[visitor]]: quo pacto excludi, [[quaeso]], [[potis]] est planius, [[quam]] [[exclusus]] [[nunc]] [[sum]], Plaut. Truc. 2, 8, 5: ego excludor, [[ille]] recipitur, Ter. Eun. 1, 2, 79; id. ib. 1, 1, 4: aliquem [[foras]], Plaut. Mil. 4, 1, 30; Ter. Eun. 1, 2, 18: quae me non excludet ab se, sed [[apud]] se occludet domi, Plaut. Men. 4, 2, 108; cf.: ut ab [[illa]] excludar, huc concludar, Ter. And. 2, 3, 12; Hor. S. 2, 3, 260; Ov. Am. 1, 8, 78; cf.: priusquam [[Caesar]] me abs te excludere posset, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12 B. 1.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Transf.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[drive]] [[out]], to [[put]], [[press]], [[thrust]], or [[take]] [[out]]: excludito mihi [[hercle]] oculum, si dedero, i. e. to [[knock]] [[out]], Plaut. Ps. 1, 5, 95: vel oculum [[exclude]], Ter. Phorm. 5, 7, 96: gemmam, Dig. 10, 4, 6: liquorem, Scrib. Comp. 84: pallio [[caput]], Petr. 32, 2.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> In partic. of birds, to [[hatch]] [[their]] [[young]]: volucres Ova relinquebant, exclusae tempore [[verno]], Lucr. 5, 802; cf.: gallinae avesque reliquae, cum ex [[ovis]] pullos excluserint, etc., Cic. N. D. 2, 52, 129: pullos, id. ib. 2, 48, 124; Col. 8, 5, 7; 8, 14, 11; Suet. Tib. 14 al.—And transf., by [[way]] of [[pun]], to the pupils of the [[rhetorician]] [[Corax]] ([[raven]]): Coracem istum patiamur pullos suos excludere in nido, qui evolent, clamatores odiosi ac molesti, Cic. de Or. 3, 21, 81.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[make]] [[prominent]] (eccl. Lat.), = eminere, Aug. in Psa. 67, § 39; Vulg. Psa. 67, 31; cf. Aug. Spir. et Litt. § 17.—*<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[close]], [[complete]]: [[volumen]], Stat. S. 2 praef. fin.<br /><b>II</b> Trop., to [[exclude]], [[except]], [[remove]], [[hinder]], [[prevent]]: [[Crassus]] [[tres]] legatos decernit, nec excludit Pompeium, Cic. Fam. 1, 1, 3: excludi ab omni [[doctrina]], id. de Or. 1, 11, 46; cf.: exclusit illum a re publica, id. Phil. 5, 11, 29: ab hereditate fraterna excludi, id. Clu. 11, 31; cf. also: ne anni tempore a navigatione excluderetur, Caes. B. G. 5, 23, 5: ut reditu in Asiam excluderetur, Nep. Them. 5, 1: exceptione excludi, Cic. de Or. 1, 37, 168: multas actiones praetoriis exceptionibus, id. Inv. 1, 19, 57: angustiis temporis excluduntur omnes, id. Verr. 2, 1, 56, § 148: tempore [[exclusus]], hindered, prevented, Caes. B. G. 6, 31, 1: diei tempore [[exclusus]], id. ib. 7, 11, 5: si qui se in hoc judicium [[forte]] projecerint, excluditote eorum cupiditatem, Cic. Cael. 9, 22: servitutem, Lucil. ap. Non. 301, 14: consuetudinem [[libere]] dicendi, Cic. Phil. 5, 7, 19.—Hence, * exclūsus, a, um, P. a., [[shut]] [[out]], locked [[out]]: [[nunc]] ego [[sum]] exclusissimus, Plaut. Men. 4, 3, 24.
|lshtext=<b>ex-clūdo</b>: si, [[sum]], 3 (<br /><b>I</b> perf. sync. exclusti for exclusisti, Ter. Eun. 1, 2, 18) [[cludo]], [[claudo]], to [[shut]] [[out]], [[exclude]]; to [[cut]] [[off]], [[remove]], [[separate]] from [[any]] [[thing]] ([[class]].).<br /><b>I</b> Lit.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In gen.: aliquem a portu et [[perfugio]], Cic. Fam. 5, 15, 3: aliquem ab re frumentaria, Caes. B. G. 7, 55, 9: aliquem ab acie, id. B. C. 2, 41, 6: Gaditani Poenos moenibus excluserunt, Cic. Balb. 17, 39: nulla exclusura dolentes Janua, Tib. 2, 3, 73.—With [[inanimate]] objects: spissa ramis [[laurea]] fervidos Excludet [[ictus]] (solis), Hor. C. 2, 15, 10: aquam quae exundante palude in agrum refluere solet, Dig. 39, 3, 1: exclusere diem [[telis]], [[shut]] [[out]], obscured, Stat. Th. 8, 412: [[Euphrates]] Armeniae regiones a [[Cappadocia]] excludens, separating, Plin. 5, 24, 20, § 83.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Esp., to [[shut]] [[out]], [[refuse]] to [[receive]] a [[visitor]]: quo pacto excludi, [[quaeso]], [[potis]] est planius, [[quam]] [[exclusus]] [[nunc]] [[sum]], Plaut. Truc. 2, 8, 5: ego excludor, [[ille]] recipitur, Ter. Eun. 1, 2, 79; id. ib. 1, 1, 4: aliquem [[foras]], Plaut. Mil. 4, 1, 30; Ter. Eun. 1, 2, 18: quae me non excludet ab se, sed [[apud]] se occludet domi, Plaut. Men. 4, 2, 108; cf.: ut ab [[illa]] excludar, huc concludar, Ter. And. 2, 3, 12; Hor. S. 2, 3, 260; Ov. Am. 1, 8, 78; cf.: priusquam [[Caesar]] me abs te excludere posset, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12 B. 1.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Transf.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[drive]] [[out]], to [[put]], [[press]], [[thrust]], or [[take]] [[out]]: excludito mihi [[hercle]] oculum, si dedero, i. e. to [[knock]] [[out]], Plaut. Ps. 1, 5, 95: vel oculum [[exclude]], Ter. Phorm. 5, 7, 96: gemmam, Dig. 10, 4, 6: liquorem, Scrib. Comp. 84: pallio [[caput]], Petr. 32, 2.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> In partic. of birds, to [[hatch]] [[their]] [[young]]: volucres Ova relinquebant, exclusae tempore [[verno]], Lucr. 5, 802; cf.: gallinae avesque reliquae, cum ex [[ovis]] pullos excluserint, etc., Cic. N. D. 2, 52, 129: pullos, id. ib. 2, 48, 124; Col. 8, 5, 7; 8, 14, 11; Suet. Tib. 14 al.—And transf., by [[way]] of [[pun]], to the pupils of the [[rhetorician]] [[Corax]] ([[raven]]): Coracem istum patiamur pullos suos excludere in nido, qui evolent, clamatores odiosi ac molesti, Cic. de Or. 3, 21, 81.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[make]] [[prominent]] (eccl. Lat.), = eminere, Aug. in Psa. 67, § 39; Vulg. Psa. 67, 31; cf. Aug. Spir. et Litt. § 17.—*<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[close]], [[complete]]: [[volumen]], Stat. S. 2 praef. fin.<br /><b>II</b> Trop., to [[exclude]], [[except]], [[remove]], [[hinder]], [[prevent]]: [[Crassus]] [[tres]] legatos decernit, nec excludit Pompeium, Cic. Fam. 1, 1, 3: excludi ab omni [[doctrina]], id. de Or. 1, 11, 46; cf.: exclusit illum a re publica, id. Phil. 5, 11, 29: ab hereditate fraterna excludi, id. Clu. 11, 31; cf. also: ne anni tempore a navigatione excluderetur, Caes. B. G. 5, 23, 5: ut reditu in Asiam excluderetur, Nep. Them. 5, 1: exceptione excludi, Cic. de Or. 1, 37, 168: multas actiones praetoriis exceptionibus, id. Inv. 1, 19, 57: angustiis temporis excluduntur omnes, id. Verr. 2, 1, 56, § 148: tempore [[exclusus]], hindered, prevented, Caes. B. G. 6, 31, 1: diei tempore [[exclusus]], id. ib. 7, 11, 5: si qui se in hoc judicium [[forte]] projecerint, excluditote eorum cupiditatem, Cic. Cael. 9, 22: servitutem, Lucil. ap. Non. 301, 14: consuetudinem [[libere]] dicendi, Cic. Phil. 5, 7, 19.—Hence, * exclūsus, a, um, P. a., [[shut]] [[out]], locked [[out]]: [[nunc]] ego [[sum]] exclusissimus, Plaut. Men. 4, 3, 24.
Line 7: Line 10:
{{Georges
{{Georges
|georg=ex-clūdo, clūsī, clūsum, ere (ex u. [[claudo]]), I) [[ausschließen]], 1) eig.: a) eine Pers. [[von]] wo [[ausschließen]], [[abweisen]], wo [[nicht]] [[ein]]- od. [[vor]]([[sich]])[[lassen]] (Ggstz. admittere, recipere, eicere, s. Brix Plaut. Men. 668. Fritzsche Hor. [[sat]]. 2, 3, 260), alqm [[foras]], Plaut.: alqm [[istinc]], Ter.: alqm a [[domo]] sua, Cic.: alqm a portu, Cic.: alqm moenibus, Cic.: exclusi [[eos]], Cic.: eicere [[nos]] magnum fuit, excludere [[facile]], mich fortzujagen, [[dazu]] gehörte [[sehr]] [[viel]], mir die [[Rückkehr]] abzuschneiden, ist [[leicht]], Cic.: si excluderetur ([[vor]] den [[Senat]])... si admitteretur, Liv. epit.: ut ab [[illa]] excludar, hōc ([[huc]]) concludar, Ter.: [[amator]] [[exclusus]], Hor.: u. so audiat exclusi verba [[receptus]] [[amans]], Ov.: scherzh. abiit [[intro]], occlusit [[aedes]]; [[nunc]] [[ego]] [[sum]] [[exclusissimus]], bin [[ich]] [[förmlich]] an die [[Luft]] [[gesetzt]], Plaut. Men. 698. – b) [[einen]] [[Ort]] [[ausschließen]], [[absondern]], [[trennen]], locum, Liv.: [[Euphrates]] Armeniae regiones a [[Cappadocia]] excludens, Plin.: [[Aventinus]] [[mons]] [[extra]] [[pomerium]] [[exclusus]], Gell. – 2) übtr.: a) [[ausschließen]] = [[nicht]] zu [[etwas]] [[gelangen]] [[lassen]], ab hereditate paterna, Cic.: ab [[extremo]] conspectu liberûm, Cic.: colloquio, Liv.: paternis opibus, Vell.: his praemiis et honoribus, Cic.: [[Crassus]] [[tres]] legatos decernit [[nec]] excludit Pompeium, Cic. – b) [[ausschließen]] = [[entfernen]], [[abweisen]], zunichte [[machen]], alqm a re [[publica]], Cic.: petitorem, Cic.: ne exceptione excluderetur (abgewiesen würde), Cic. – cupiditatem, Cic.: actiones, Cic.: vitia culpamque, [[unmöglich]] [[machen]], Cic. – c) [[von]] [[etwas]] [[abhalten]], [[verhindern]], [[von]] [[etwas]] [[abschneiden]], alqm reditu in Asiam, Nep.: Romanos ab re frumentaria, die [[Mittel]] zur [[Verproviantierung]] [[abschneiden]], Caes.: temporibus excludi, Cic.: alqā re ([[durch]] etw.) [[non]] excludi m. folg. [[quo]] [[minus]] u. Konj., Cass. in Cic. ep. 12, 13, 2. – II) [[herausschließen]], d.i. [[heraus]]([[gehen]])[[lassen]], 1) [[herausfließen]] [[lassen]], in utramque partem liquorem [[subiectum]], Scrib. Larg. 84. – 2) [[ausbrüten]], [[ovum]], Hyg. fab. 197: pullos suos in nido, Cic. de or. 3, 81 ([[aber]] Cic. de nat. deor. 2, 129 [[jetzt]] excudere): [[fetus]], Quint. 2, 16, 16: u. bl. excl., Col . 8, 5. § 4 u. 7: dah. excludi, [[ausschlüpfen]], [[von]] den Jungen, Col. 8, 14, 10. Suet. Tib. 14, 1. – 3) herausstehen [[lassen]], ut [[pallio]] velaretur [[caput]] exclusis [[utrimque]] auribus, sodaß [[nur]] [[beide]] Ohren [[frei]] waren, Sen. ep. 114, 6: [[pallio]] coccineo adrasum excluserat [[caput]], hatte er aus einem sch. [[Tuch]] herausgesteckt (= in [[ein]] sch. [[Tuch]] gehüllt), Petron. 32, 2. – III) [[beschließen]], [[volumen]], Stat. epist. praefixa lib. 2. silv. – / Perf. synkop., [[exclusti]], Ter. eun. 98.
|georg=ex-clūdo, clūsī, clūsum, ere (ex u. [[claudo]]), I) [[ausschließen]], 1) eig.: a) eine Pers. [[von]] wo [[ausschließen]], [[abweisen]], wo [[nicht]] [[ein]]- od. [[vor]]([[sich]])[[lassen]] (Ggstz. admittere, recipere, eicere, s. Brix Plaut. Men. 668. Fritzsche Hor. [[sat]]. 2, 3, 260), alqm [[foras]], Plaut.: alqm [[istinc]], Ter.: alqm a [[domo]] sua, Cic.: alqm a portu, Cic.: alqm moenibus, Cic.: exclusi [[eos]], Cic.: eicere [[nos]] magnum fuit, excludere [[facile]], mich fortzujagen, [[dazu]] gehörte [[sehr]] [[viel]], mir die [[Rückkehr]] abzuschneiden, ist [[leicht]], Cic.: si excluderetur ([[vor]] den [[Senat]])... si admitteretur, Liv. epit.: ut ab [[illa]] excludar, hōc ([[huc]]) concludar, Ter.: [[amator]] [[exclusus]], Hor.: u. so audiat exclusi verba [[receptus]] [[amans]], Ov.: scherzh. abiit [[intro]], occlusit [[aedes]]; [[nunc]] [[ego]] [[sum]] [[exclusissimus]], bin [[ich]] [[förmlich]] an die [[Luft]] [[gesetzt]], Plaut. Men. 698. – b) [[einen]] [[Ort]] [[ausschließen]], [[absondern]], [[trennen]], locum, Liv.: [[Euphrates]] Armeniae regiones a [[Cappadocia]] excludens, Plin.: [[Aventinus]] [[mons]] [[extra]] [[pomerium]] [[exclusus]], Gell. – 2) übtr.: a) [[ausschließen]] = [[nicht]] zu [[etwas]] [[gelangen]] [[lassen]], ab hereditate paterna, Cic.: ab [[extremo]] conspectu liberûm, Cic.: colloquio, Liv.: paternis opibus, Vell.: his praemiis et honoribus, Cic.: [[Crassus]] [[tres]] legatos decernit [[nec]] excludit Pompeium, Cic. – b) [[ausschließen]] = [[entfernen]], [[abweisen]], zunichte [[machen]], alqm a re [[publica]], Cic.: petitorem, Cic.: ne exceptione excluderetur (abgewiesen würde), Cic. – cupiditatem, Cic.: actiones, Cic.: vitia culpamque, [[unmöglich]] [[machen]], Cic. – c) [[von]] [[etwas]] [[abhalten]], [[verhindern]], [[von]] [[etwas]] [[abschneiden]], alqm reditu in Asiam, Nep.: Romanos ab re frumentaria, die [[Mittel]] zur [[Verproviantierung]] [[abschneiden]], Caes.: temporibus excludi, Cic.: alqā re ([[durch]] etw.) [[non]] excludi m. folg. [[quo]] [[minus]] u. Konj., Cass. in Cic. ep. 12, 13, 2. – II) [[herausschließen]], d.i. [[heraus]]([[gehen]])[[lassen]], 1) [[herausfließen]] [[lassen]], in utramque partem liquorem [[subiectum]], Scrib. Larg. 84. – 2) [[ausbrüten]], [[ovum]], Hyg. fab. 197: pullos suos in nido, Cic. de or. 3, 81 ([[aber]] Cic. de nat. deor. 2, 129 [[jetzt]] excudere): [[fetus]], Quint. 2, 16, 16: u. bl. excl., Col . 8, 5. § 4 u. 7: dah. excludi, [[ausschlüpfen]], [[von]] den Jungen, Col. 8, 14, 10. Suet. Tib. 14, 1. – 3) herausstehen [[lassen]], ut [[pallio]] velaretur [[caput]] exclusis [[utrimque]] auribus, sodaß [[nur]] [[beide]] Ohren [[frei]] waren, Sen. ep. 114, 6: [[pallio]] coccineo adrasum excluserat [[caput]], hatte er aus einem sch. [[Tuch]] herausgesteckt (= in [[ein]] sch. [[Tuch]] gehüllt), Petron. 32, 2. – III) [[beschließen]], [[volumen]], Stat. epist. praefixa lib. 2. silv. – / Perf. synkop., [[exclusti]], Ter. eun. 98.
}}
{{LaZh
|lnztxt=excludo, is, si, sum, dere. 3. (''claudo''.) :: 拒。擯。阻。不准。— eos moenibus (''abl''.) 不許之入城。— ova 成雛。 — se servitute 贖身。 — ejus cupiditatem 破其貪心。— ei oculos 穵其目。 Ex ovis — pullos 抱出雛。Exclundur homines angustiis temporis 時急人卽受碍。
}}
}}

Latest revision as of 18:50, 12 June 2024

Latin > English

excludo excludere, exclusi, exclusus V :: shut out, shut off; remove; exclude; hinder, prevent

Latin > English (Lewis & Short)

ex-clūdo: si, sum, 3 (
I perf. sync. exclusti for exclusisti, Ter. Eun. 1, 2, 18) cludo, claudo, to shut out, exclude; to cut off, remove, separate from any thing (class.).
I Lit.
   1    In gen.: aliquem a portu et perfugio, Cic. Fam. 5, 15, 3: aliquem ab re frumentaria, Caes. B. G. 7, 55, 9: aliquem ab acie, id. B. C. 2, 41, 6: Gaditani Poenos moenibus excluserunt, Cic. Balb. 17, 39: nulla exclusura dolentes Janua, Tib. 2, 3, 73.—With inanimate objects: spissa ramis laurea fervidos Excludet ictus (solis), Hor. C. 2, 15, 10: aquam quae exundante palude in agrum refluere solet, Dig. 39, 3, 1: exclusere diem telis, shut out, obscured, Stat. Th. 8, 412: Euphrates Armeniae regiones a Cappadocia excludens, separating, Plin. 5, 24, 20, § 83.—
   2    Esp., to shut out, refuse to receive a visitor: quo pacto excludi, quaeso, potis est planius, quam exclusus nunc sum, Plaut. Truc. 2, 8, 5: ego excludor, ille recipitur, Ter. Eun. 1, 2, 79; id. ib. 1, 1, 4: aliquem foras, Plaut. Mil. 4, 1, 30; Ter. Eun. 1, 2, 18: quae me non excludet ab se, sed apud se occludet domi, Plaut. Men. 4, 2, 108; cf.: ut ab illa excludar, huc concludar, Ter. And. 2, 3, 12; Hor. S. 2, 3, 260; Ov. Am. 1, 8, 78; cf.: priusquam Caesar me abs te excludere posset, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12 B. 1.—
   B Transf.
   1    To drive out, to put, press, thrust, or take out: excludito mihi hercle oculum, si dedero, i. e. to knock out, Plaut. Ps. 1, 5, 95: vel oculum exclude, Ter. Phorm. 5, 7, 96: gemmam, Dig. 10, 4, 6: liquorem, Scrib. Comp. 84: pallio caput, Petr. 32, 2.—
   b In partic. of birds, to hatch their young: volucres Ova relinquebant, exclusae tempore verno, Lucr. 5, 802; cf.: gallinae avesque reliquae, cum ex ovis pullos excluserint, etc., Cic. N. D. 2, 52, 129: pullos, id. ib. 2, 48, 124; Col. 8, 5, 7; 8, 14, 11; Suet. Tib. 14 al.—And transf., by way of pun, to the pupils of the rhetorician Corax (raven): Coracem istum patiamur pullos suos excludere in nido, qui evolent, clamatores odiosi ac molesti, Cic. de Or. 3, 21, 81.—
   2    To make prominent (eccl. Lat.), = eminere, Aug. in Psa. 67, § 39; Vulg. Psa. 67, 31; cf. Aug. Spir. et Litt. § 17.—*
   3    To close, complete: volumen, Stat. S. 2 praef. fin.
II Trop., to exclude, except, remove, hinder, prevent: Crassus tres legatos decernit, nec excludit Pompeium, Cic. Fam. 1, 1, 3: excludi ab omni doctrina, id. de Or. 1, 11, 46; cf.: exclusit illum a re publica, id. Phil. 5, 11, 29: ab hereditate fraterna excludi, id. Clu. 11, 31; cf. also: ne anni tempore a navigatione excluderetur, Caes. B. G. 5, 23, 5: ut reditu in Asiam excluderetur, Nep. Them. 5, 1: exceptione excludi, Cic. de Or. 1, 37, 168: multas actiones praetoriis exceptionibus, id. Inv. 1, 19, 57: angustiis temporis excluduntur omnes, id. Verr. 2, 1, 56, § 148: tempore exclusus, hindered, prevented, Caes. B. G. 6, 31, 1: diei tempore exclusus, id. ib. 7, 11, 5: si qui se in hoc judicium forte projecerint, excluditote eorum cupiditatem, Cic. Cael. 9, 22: servitutem, Lucil. ap. Non. 301, 14: consuetudinem libere dicendi, Cic. Phil. 5, 7, 19.—Hence, * exclūsus, a, um, P. a., shut out, locked out: nunc ego sum exclusissimus, Plaut. Men. 4, 3, 24.

Latin > French (Gaffiot 2016)

exclūdō,⁹ sī, sum, ĕre (ex, claudo), tr.,
1 ne pas laisser entrer, ne pas admettre, exclure : Gaditani Pœnos mœnibus excluserunt Cic. Balbo 37, les habitants de Gadès ne laissèrent pas entrer les Carthaginois dans leurs murs ; [avec ab ] Fam. 5, 15, 3 || ejicere nos magnum fuit, excludere facile est Cic. Fam. 14, 3, 2, s’il y a eu fort à faire pour me chasser, il est aisé de me fermer le retour || [en part.] ne pas recevoir chez soi, laisser dehors : Pl. Truc. 626 : Ter. Eun. 49 ; 481 ; Ad. 119 ; Cic. Att. 12, 40, 2
2 faire sortir, chasser, éloigner, repousser, rejeter [pr. et fig.] : excludere pullos ex ovis Cic. Nat. 2, 129, faire éclore des petits ; excludere a republica Cic. Phil. 5, 29, éloigner du gouvernement ; a re frumentaria Cæs. G. 7, 55, 9, couper le ravitaillement
3 empêcher : tempore exclusus Cæs. G. 6, 31, 1, arrêté par le manque de temps, cf. 7, 11, 5 ; anni tempore a navigatione excludi Cæs. G. 5, 23, 5, être empêché de prendre la mer par la saison ; non excludi quominus Cassius d. Cic. Fam. 12, 13, 2, ne pas être empêché de
4 clore, terminer : Stat. S. 2, pr., 23. pf. sync. exclusti Ter. Eun. 98.

Latin > German (Georges)

ex-clūdo, clūsī, clūsum, ere (ex u. claudo), I) ausschließen, 1) eig.: a) eine Pers. von wo ausschließen, abweisen, wo nicht ein- od. vor(sich)lassen (Ggstz. admittere, recipere, eicere, s. Brix Plaut. Men. 668. Fritzsche Hor. sat. 2, 3, 260), alqm foras, Plaut.: alqm istinc, Ter.: alqm a domo sua, Cic.: alqm a portu, Cic.: alqm moenibus, Cic.: exclusi eos, Cic.: eicere nos magnum fuit, excludere facile, mich fortzujagen, dazu gehörte sehr viel, mir die Rückkehr abzuschneiden, ist leicht, Cic.: si excluderetur (vor den Senat)... si admitteretur, Liv. epit.: ut ab illa excludar, hōc (huc) concludar, Ter.: amator exclusus, Hor.: u. so audiat exclusi verba receptus amans, Ov.: scherzh. abiit intro, occlusit aedes; nunc ego sum exclusissimus, bin ich förmlich an die Luft gesetzt, Plaut. Men. 698. – b) einen Ort ausschließen, absondern, trennen, locum, Liv.: Euphrates Armeniae regiones a Cappadocia excludens, Plin.: Aventinus mons extra pomerium exclusus, Gell. – 2) übtr.: a) ausschließen = nicht zu etwas gelangen lassen, ab hereditate paterna, Cic.: ab extremo conspectu liberûm, Cic.: colloquio, Liv.: paternis opibus, Vell.: his praemiis et honoribus, Cic.: Crassus tres legatos decernit nec excludit Pompeium, Cic. – b) ausschließen = entfernen, abweisen, zunichte machen, alqm a re publica, Cic.: petitorem, Cic.: ne exceptione excluderetur (abgewiesen würde), Cic. – cupiditatem, Cic.: actiones, Cic.: vitia culpamque, unmöglich machen, Cic. – c) von etwas abhalten, verhindern, von etwas abschneiden, alqm reditu in Asiam, Nep.: Romanos ab re frumentaria, die Mittel zur Verproviantierung abschneiden, Caes.: temporibus excludi, Cic.: alqā re (durch etw.) non excludi m. folg. quo minus u. Konj., Cass. in Cic. ep. 12, 13, 2. – II) herausschließen, d.i. heraus(gehen)lassen, 1) herausfließen lassen, in utramque partem liquorem subiectum, Scrib. Larg. 84. – 2) ausbrüten, ovum, Hyg. fab. 197: pullos suos in nido, Cic. de or. 3, 81 (aber Cic. de nat. deor. 2, 129 jetzt excudere): fetus, Quint. 2, 16, 16: u. bl. excl., Col . 8, 5. § 4 u. 7: dah. excludi, ausschlüpfen, von den Jungen, Col. 8, 14, 10. Suet. Tib. 14, 1. – 3) herausstehen lassen, ut pallio velaretur caput exclusis utrimque auribus, sodaß nur beide Ohren frei waren, Sen. ep. 114, 6: pallio coccineo adrasum excluserat caput, hatte er aus einem sch. Tuch herausgesteckt (= in ein sch. Tuch gehüllt), Petron. 32, 2. – III) beschließen, volumen, Stat. epist. praefixa lib. 2. silv. – / Perf. synkop., exclusti, Ter. eun. 98.

Latin > Chinese

excludo, is, si, sum, dere. 3. (claudo.) :: 拒。擯。阻。不准。— eos moenibus (abl.) 不許之入城。— ova 成雛。 — se servitute 贖身。 — ejus cupiditatem 破其貪心。— ei oculos 穵其目。 Ex ovis — pullos 抱出雛。Exclundur homines angustiis temporis 時急人卽受碍。