potis

Latin > English

potis undeclined ADJ :: able, capable; possible; (early Latin potis sum becomes possum)

Latin > English (Lewis & Short)

pŏtis: (in the positive rarely declined, and in the
I neutr. pŏte), adj. (comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. πόσις, husband; δες-πότης, lord; Lat. compotis (compos) potiri].
I Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces θεοὶ δυνατοί, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4: nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus, Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can: at ea supterfugere potis es pauca, Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12: at non Evandrum potis est vis ulla tenere, Verg. A. 11, 148: quod nunquam potis est sejungi, Lucr. 1, 452: nec potis est cerni, id. 5, 719; Cat. 76, 24: qui potis est? how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.): duae plus satis dare potis sunt, Plaut. Poen. 1, 2, 17: quid pastores potis sint, Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote: si non aliud pote est, Cat. 43, 16. Without est: nec devitari letum pote, Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876: nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare, id. R. R. 2, 2: nec eniti remis pote, Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46: qui pote? vis dicam? nugaris, Pers. 1, 56: in te dici pote, Id, quod, Cat. 98, 1: nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam, id. 67, 11: hoc facito, sive id non pote sive pote, be it impossible or possible, id. 76, 16: quid pote simplicius? what can be more simple? Mart. 9, 16, 2: nihil pote supra, nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1: quantum pote, as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.): aufugiamus istinc quam pote longissime, App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—
II Comp.: pŏtĭor, us, that may be preferred, preferred; better, preferable (class.).
   A Of persons: numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego, Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95: quem aequiust potiorem habere quam te? id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2: itaque cives potiores quam peregrini, id. Lael. 5, 19: Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui, Liv. 26, 31, 4: at tu, qui potior nunc es, happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69): ut in judicio possessionis potior esset, Dig. 18, 1, 34.—
   B Of things, better, stronger, preferable, more useful or important: nulla potior serenda, Varr. R. R. 1, 15: sucus, Plin. 36, 22, 43, § 158: novistine locum potiorem rure beato? Hor. Ep. 1, 10, 14: sententia, id. Epod. 16, 17: mors civibus Romanis semper fuit servitute potior, Cic. Phil. 10, 9, 19: illi turpis vita integrā famā potior fuit, Sall. J. 67, 3: nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem, I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9: illa semper potiora duxisti, quae, etc., id. de Or. 3, 22, 82: semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora, Caes. B. C. 1, 8.— Subst.: ut probetis potiora, Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—
III Sup.: pŏtissĭmus, a, um, the chief, principal, most prominent, most important.
   A Of persons (poet. and in post-Aug. prose): item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit, Plaut. Men. 2, 3, 9: tantis potissimus umbris, Stat. Th. 4, 627: potissimos libertorum veneno interficere, Tac. A. 14, 65.—
   B Of things (class.): utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur, Cic. Inv. 1, 12, 17: cura, Stat. S. 4, 4, 20: nobilitas, Plin. 14, 2, 4, § 25: opusculum, Plin. Ep. 4, 14, 10: causa, Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.
   A Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62: sed scin', quid volo potius, sodes, facias? Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2: nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum, Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11: Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani, Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.: perpessus est omnia potius quam conscios indicaret, rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52: in oratione non vis potius quam delectatio postulatur, Cic. de Or. 2, 78, 317: privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem, id. Ac. 2, 1, 3: scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur, id. Att. 5, 6, 2: nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat, Liv. 8, 7, 17: per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur, id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut: se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur, Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used: dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere, Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order: quam potius, Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied: tacita, bona est mulier semper, quam loquens, Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26: tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere, Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.—Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19: Uticae potius quam Romae esse malle, Cic. Lig. 2, 5: favorabiliores rei potius, quam actores habentur, Dig. 50, 17, 167.—
   2    Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.: efficiet enim ratio ut ... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius, Cic. Tusc. 1, 11, 23: quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine, id. Sen. 11, 35: erravit aut potius insanivit Apronius? id. Verr. 2, 3, 48, § 113: Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir, id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—
   B Sup.: pŏtissĭmē (pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum (pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum: responde, quo leto censes me ut peream potissimum? Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23: exsistat aliquis et potissimum Caecus ille, Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4: nos id potissimum consecuti sumus, id. Tusc. 5, 4, 11: tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut, Caes. B. C. 2, 43: quid agam? aut quo potissimum infelix accedam? Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3.

Latin > French (Gaffiot 2016)

pŏtĭs,⁹ ĕ, adj. (compar. potior, superl. potissimus), qui peut, puissant : Divi potes Varro L. 5, 58, les dieux puissants [les 12 grands dieux] || [d’ordin. indécl. et joint à est ou sunt, qq. soient le genre et le nombre du sujet],
1 potis est = potest [avec sujet n.] Lucr. 1, 452 ; 5, 719 ; Catul. 76, 24 ; [suj. f.] Virg. En. 11, 148 ; potis sunt = possunt Enn. Ann. 429 ; Pl. Pœn. 227 ; potis sint Varro R. 2, 2, 1 || potis seul = potest Enn. Ann. 174 ; Scen. 416 ; Pl. Capt. 89 ; Trin. 352 ; Virg. En. 3, 671 || = potes Pl. Mil. 782
2 [interrog.] potin es ? = potesne ? peux-tu ? Ter. Andr. 437 ; v. Gell. 7, 7, 3 ; potin ut subj., est-il possible que...? Pl. Men. 627, etc.; Ter. Ad. 539
3 pote est = potest || pote seul : a) = potest [avec suj. m.] Enn. Ann. 403 ; Varro R. 2, 2, 6 ; Catul. 45, 5 ; Prop. 2, 1, 46 ; b) = potest, il est possible : Lucr. 3, 1079 ; Catul. 76, 16, etc.; quantum pote Cic. Att. 4, 13, 1, autant que possible ; non pote minoris Cic. Br. 172, impossible à plus bas prix.

Latin > German (Georges)

potis, pote (altindisch páti-ḥ, Herr, Besitzer, griech. πόσις, πότνια, δεσπότης), I) Adi. (Compar. potior, Superl. potissimus), A) Posit. = vermögend, mächtig, Divi potes, Varro LL. 5, 58. – Gew. in der Verbindung potis sum, es, est, ich bin, du bist, er, sie, es ist imstande, vermag, kann, si p. sum hoc inter vos componere, Plaut.: p. es reperire, Lucr.: sanguis p. est consistere, Poëta b. Cic.: p. est vis ulla tenere, Verg.: nec (corpus) potis est cerni, Lucr.: si potis est, wenn es möglich ist, Ter. u. Prud.: m. Plur., quid pastores potis sunt, Varro. – ohne esse, zB. nec potis aequare = potest, Verg.: in der Frage potin = potisne, wie potin es dicere? Ter.: potin est = potest? Plaut.: potin = potin est, wie potin ut desinas? kannst du aufhören? = höre doch auf! Ter.: bei Plaut. oft potis (sc. esse) = posse, s. Brix Plaut. Men. 622; u. pote (sc. esse) = posse (s. Brix Plaut. capt. 167). – pote (pote') = potest, m. folg. Infin., Varro u. Prop.; u. = potest esse, es kann sein, es ist möglich, nihil pote supra, nichts kann darüber sein, Ter.: hoc quicquam pote impurius? Cic.: quantum pote, sobald als möglich, Cic. ad Att. 4, 13, 1 M. (Wesenberg quantum potes). Fronto epist. ad M. Caes. 1, 1. p. 3, 2 N. – B) Compar. potior, neutr. potius, Genet. iōris, vorzüglicher, a) übh.: potior patre, Cic.: mors servitute potior, Cic.: potiorem vitā rem habere, Caes.: cives potiores, quam peregrini, Cic.: nihil mihi potius fuit, quam ut etc., Cic. – absol., ut sit potior, der bevorzugte, Ter.: u. so qui potior nunc es, Tibull.: p. heres, Liv.: sententia, Hor.: neutr. pl. subst., potiora, das Vorzüglichere, Wichtigere, naturae est potioribus deteriora submittere, Sen. ep. 90, 4: quasi potiora quaedam egisset, als ob er (mittlerweile) etwas Wichtigeres (ein wichtigeres Geschäft) verrichtet hätte, Curt. 8, 5 (20), 21. – b) = tüchtiger, m. folg. qui, quae, quod (wie nach dignus), quibus tantum crederem, potiores (für würdiger) habui, Liv. 26, 31, 4. – C) Superl. potissimus, a, um, der vorzüglichste, hauptsächlichste, potissismus nostrae ut sit domi, der bevorzugteste, Plaut.: potissimi libertorum, Tac.: potissimus tentare, er machte den ersten Versuch, Sall. – opusculum p., Plin. ep.: causa p., Tac.: quid potissimum sit, Cic.: primum ac potissimum omnium ratus, Liv. – II) Adv. nur im Compar. potius u. Superl. potissimum, A) Compar. potius, vielmehr, vorzüglicher, lieber, mehr, magnus (homo) vel potius summus, Cic.: quaestio facti potius est, non iuris, ICt.: m. folg. quam, Galliam potius esse Ariovisti, quam populi Romani, Caes.: potius quam m. folg. ut u. Konj. od. bl. m. folg. Coniunctiv (s. für Liv. Müller Anh. II. zu Liv. 2, 15, 2), audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati per secessionem coli prohibeant, Liv.: perpessus est omnia potius quam conscios indicaret, Cic.: quam potius = potius quam, Verg. – beim Compar., cum ei fuerit optabilius oblivisci posse potius etc., Cic. – u. bei Verben mit Komparativbegriffen (wie malle, praestare, praeoptare), Uticae potius quam Romae esse maluisset, Cic.: emori potius quam servire praestaret, Cic.: ut puerum praeoptares perire potius, quam etc., Ter. – B) Superl. potissimum, hauptsächlich, vornehmlich. Komik., Cic. u.a. – / Die Form potissimē ist bei Cic. Mur. 4 falsche Lesart (jetzt potissimum), bei Cels. 3, 6. p. 86, 30 D. unechtes Einschiebsel. Sie findet sich aber Eumen. grat. act. 2, 3. Oros. 4, 6, 4 u. 6, 22, 8. Prisc. 15, 10.

Latin > Chinese

potis. m. f. adj. indecl. c. ior. s. issimus. :: 能者。有力者。— es consulere ei 汝能顧彼。Nec ferri — est 此亦不可忍受。Potis sunt 彼等能。