Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

excludo

From LSJ
Revision as of 02:50, 28 February 2019 by Spiros (talk | contribs) (2)

Δύο γὰρ, ἐπιστήμη τε καὶ δόξα, ὧν τὸ μὲν ἐπίστασθαι ποιέει, τὸ δὲ ἀγνοεῖν → Two different things are science and belief: the one brings knowledge, the other ignorance

Hippocrates

Latin > English (Lewis & Short)

ex-clūdo: si, sum, 3 (
I perf. sync. exclusti for exclusisti, Ter. Eun. 1, 2, 18) cludo, claudo, to shut out, exclude; to cut off, remove, separate from any thing (class.).
I Lit.
   1    In gen.: aliquem a portu et perfugio, Cic. Fam. 5, 15, 3: aliquem ab re frumentaria, Caes. B. G. 7, 55, 9: aliquem ab acie, id. B. C. 2, 41, 6: Gaditani Poenos moenibus excluserunt, Cic. Balb. 17, 39: nulla exclusura dolentes Janua, Tib. 2, 3, 73.—With inanimate objects: spissa ramis laurea fervidos Excludet ictus (solis), Hor. C. 2, 15, 10: aquam quae exundante palude in agrum refluere solet, Dig. 39, 3, 1: exclusere diem telis, shut out, obscured, Stat. Th. 8, 412: Euphrates Armeniae regiones a Cappadocia excludens, separating, Plin. 5, 24, 20, § 83.—
   2    Esp., to shut out, refuse to receive a visitor: quo pacto excludi, quaeso, potis est planius, quam exclusus nunc sum, Plaut. Truc. 2, 8, 5: ego excludor, ille recipitur, Ter. Eun. 1, 2, 79; id. ib. 1, 1, 4: aliquem foras, Plaut. Mil. 4, 1, 30; Ter. Eun. 1, 2, 18: quae me non excludet ab se, sed apud se occludet domi, Plaut. Men. 4, 2, 108; cf.: ut ab illa excludar, huc concludar, Ter. And. 2, 3, 12; Hor. S. 2, 3, 260; Ov. Am. 1, 8, 78; cf.: priusquam Caesar me abs te excludere posset, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12 B. 1.—
   B Transf.
   1    To drive out, to put, press, thrust, or take out: excludito mihi hercle oculum, si dedero, i. e. to knock out, Plaut. Ps. 1, 5, 95: vel oculum exclude, Ter. Phorm. 5, 7, 96: gemmam, Dig. 10, 4, 6: liquorem, Scrib. Comp. 84: pallio caput, Petr. 32, 2.—
   b In partic. of birds, to hatch their young: volucres Ova relinquebant, exclusae tempore verno, Lucr. 5, 802; cf.: gallinae avesque reliquae, cum ex ovis pullos excluserint, etc., Cic. N. D. 2, 52, 129: pullos, id. ib. 2, 48, 124; Col. 8, 5, 7; 8, 14, 11; Suet. Tib. 14 al.—And transf., by way of pun, to the pupils of the rhetorician Corax (raven): Coracem istum patiamur pullos suos excludere in nido, qui evolent, clamatores odiosi ac molesti, Cic. de Or. 3, 21, 81.—
   2    To make prominent (eccl. Lat.), = eminere, Aug. in Psa. 67, § 39; Vulg. Psa. 67, 31; cf. Aug. Spir. et Litt. § 17.—*
   3    To close, complete: volumen, Stat. S. 2 praef. fin.
II Trop., to exclude, except, remove, hinder, prevent: Crassus tres legatos decernit, nec excludit Pompeium, Cic. Fam. 1, 1, 3: excludi ab omni doctrina, id. de Or. 1, 11, 46; cf.: exclusit illum a re publica, id. Phil. 5, 11, 29: ab hereditate fraterna excludi, id. Clu. 11, 31; cf. also: ne anni tempore a navigatione excluderetur, Caes. B. G. 5, 23, 5: ut reditu in Asiam excluderetur, Nep. Them. 5, 1: exceptione excludi, Cic. de Or. 1, 37, 168: multas actiones praetoriis exceptionibus, id. Inv. 1, 19, 57: angustiis temporis excluduntur omnes, id. Verr. 2, 1, 56, § 148: tempore exclusus, hindered, prevented, Caes. B. G. 6, 31, 1: diei tempore exclusus, id. ib. 7, 11, 5: si qui se in hoc judicium forte projecerint, excluditote eorum cupiditatem, Cic. Cael. 9, 22: servitutem, Lucil. ap. Non. 301, 14: consuetudinem libere dicendi, Cic. Phil. 5, 7, 19.—Hence, * exclūsus, a, um, P. a., shut out, locked out: nunc ego sum exclusissimus, Plaut. Men. 4, 3, 24.

Latin > French (Gaffiot 2016)

exclūdō,⁹ sī, sum, ĕre (ex, claudo), tr.,
1 ne pas laisser entrer, ne pas admettre, exclure : Gaditani Pœnos mœnibus excluserunt Cic. Balbo 37, les habitants de Gadès ne laissèrent pas entrer les Carthaginois dans leurs murs ; [avec ab ] Fam. 5, 15, 3 || ejicere nos magnum fuit, excludere facile est Cic. Fam. 14, 3, 2, s’il y a eu fort à faire pour me chasser, il est aisé de me fermer le retour || [en part.] ne pas recevoir chez soi, laisser dehors : Pl. Truc. 626 : Ter. Eun. 49 ; 481 ; Ad. 119 ; Cic. Att. 12, 40, 2
2 faire sortir, chasser, éloigner, repousser, rejeter [pr. et fig.] : excludere pullos ex ovis Cic. Nat. 2, 129, faire éclore des petits ; excludere a republica Cic. Phil. 5, 29, éloigner du gouvernement ; a re frumentaria Cæs. G. 7, 55, 9, couper le ravitaillement
3 empêcher : tempore exclusus Cæs. G. 6, 31, 1, arrêté par le manque de temps, cf. 7, 11, 5 ; anni tempore a navigatione excludi Cæs. G. 5, 23, 5, être empêché de prendre la mer par la saison ; non excludi quominus Cassius d. Cic. Fam. 12, 13, 2, ne pas être empêché de
4 clore, terminer : Stat. S. 2, pr., 23. pf. sync. exclusti Ter. Eun. 98.

Latin > German (Georges)

ex-clūdo, clūsī, clūsum, ere (ex u. claudo), I) ausschließen, 1) eig.: a) eine Pers. von wo ausschließen, abweisen, wo nicht ein- od. vor(sich)lassen (Ggstz. admittere, recipere, eicere, s. Brix Plaut. Men. 668. Fritzsche Hor. sat. 2, 3, 260), alqm foras, Plaut.: alqm istinc, Ter.: alqm a domo sua, Cic.: alqm a portu, Cic.: alqm moenibus, Cic.: exclusi eos, Cic.: eicere nos magnum fuit, excludere facile, mich fortzujagen, dazu gehörte sehr viel, mir die Rückkehr abzuschneiden, ist leicht, Cic.: si excluderetur (vor den Senat)... si admitteretur, Liv. epit.: ut ab illa excludar, hōc (huc) concludar, Ter.: amator exclusus, Hor.: u. so audiat exclusi verba receptus amans, Ov.: scherzh. abiit intro, occlusit aedes; nunc ego sum exclusissimus, bin ich förmlich an die Luft gesetzt, Plaut. Men. 698. – b) einen Ort ausschließen, absondern, trennen, locum, Liv.: Euphrates Armeniae regiones a Cappadocia excludens, Plin.: Aventinus mons extra pomerium exclusus, Gell. – 2) übtr.: a) ausschließen = nicht zu etwas gelangen lassen, ab hereditate paterna, Cic.: ab extremo conspectu liberûm, Cic.: colloquio, Liv.: paternis opibus, Vell.: his praemiis et honoribus, Cic.: Crassus tres legatos decernit nec excludit Pompeium, Cic. – b) ausschließen = entfernen, abweisen, zunichte machen, alqm a re publica, Cic.: petitorem, Cic.: ne exceptione excluderetur (abgewiesen würde), Cic. – cupiditatem, Cic.: actiones, Cic.: vitia culpamque, unmöglich machen, Cic. – c) von etwas abhalten, verhindern, von etwas abschneiden, alqm reditu in Asiam, Nep.: Romanos ab re frumentaria, die Mittel zur Verproviantierung abschneiden, Caes.: temporibus excludi, Cic.: alqā re (durch etw.) non excludi m. folg. quo minus u. Konj., Cass. in Cic. ep. 12, 13, 2. – II) herausschließen, d.i. heraus(gehen)lassen, 1) herausfließen lassen, in utramque partem liquorem subiectum, Scrib. Larg. 84. – 2) ausbrüten, ovum, Hyg. fab. 197: pullos suos in nido, Cic. de or. 3, 81 (aber Cic. de nat. deor. 2, 129 jetzt excudere): fetus, Quint. 2, 16, 16: u. bl. excl., Col . 8, 5. § 4 u. 7: dah. excludi, ausschlüpfen, von den Jungen, Col. 8, 14, 10. Suet. Tib. 14, 1. – 3) herausstehen lassen, ut pallio velaretur caput exclusis utrimque auribus, sodaß nur beide Ohren frei waren, Sen. ep. 114, 6: pallio coccineo adrasum excluserat caput, hatte er aus einem sch. Tuch herausgesteckt (= in ein sch. Tuch gehüllt), Petron. 32, 2. – III) beschließen, volumen, Stat. epist. praefixa lib. 2. silv. – / Perf. synkop., exclusti, Ter. eun. 98.

Latin > English

excludo excludere, exclusi, exclusus V :: shut out, shut off; remove; exclude; hinder, prevent