καθίημι

English (LSJ)

Ion. κατ-, fut.

   A καθήσω A.Eu.555(lyr.): aor. 1 καθῆκα, Ep. καθέηκα Il.24.642: 2dual aor. 2 κάθετον h.Ap.487: pf. καθεῖκα Lysipp.1, D.29.46: (v. ἵημι):—let fall, drop, send down, κὰδ δὲ [κεραυνὸν] . . ἧκε Χαμᾶζε Il.8.134; κατὰ δ' ὑψόθεν ἧκεν ἐέρσας 11.53; οἶνον λαυκανίης καθέηκα I have sent the wine down my throat, 24.642; καθίετε ἵππους ἐν δίνῃσι sink them in the stream, as an offering to the river-god, 21.132; [ἱστία] ἐς νῆας κάθεμεν we let them down, lowered them, Od.9.72; λαῖφος καθήσειν A.Eu. l.c.; σχοίνῳ σπυρίδα κ. let it down by a cord, Hdt.5.16; σῶμα πύργων κ. E.Tr.1011; κοντὸν ἐς [τὴν λίμνην] κ. Hdt.4.195; ἐμαυτὸν εἰς ἅλα E.Hel.1614; ὅπλα εἰς ἅλἀ ib. 1375; καθεῖσαν δέλεάρ μοι φρενῶν Id.IT1181 (so metaph. τοῦτον τὸν λόγον καθεῖκε D.29.46); κ. τι ἐς πῶμα E.Ion1034; νάρθηκ' ἐς πέδον Id.Ba.706; κ. σπονδάς pour them, Id.IA60; τὸν κλῆρον ἐς μέσον καθείς, of putting lots into a helmet or urn, S.Aj.1285; ἄγκυραν Hdt. 7.36; τὰ δίκτυα Arist.HA533b18; κατιεμένην καταπειρητηρίην, of a sounding-line, Hdt.2.28: abs., καθιέναι reach by sounding, sound, οὐδεὶς καθεὶς ἐδυνήθη πέρας εὑρεῖν Arist.Mete.351a13: Medic., [αὐλίσκον] pass a catheter, Ruf.Ren.Ves.7.11; οἵαν πρόφασιν καθῆκε (παρὰ προσδοκίαν for οἷον ἄγκιστρον) Ar.V.174; λόγους συμβατηρίους κ. make offers of peace, D.C.41.47; κ. πεῖραν make an attempt, Ael. VH2.13, NA1.57; εἰς ὤμους κ. κόμας let one's hair flow loose, E. Ba.695, cf. IT52; κ. πώγωνα let one's beard grow long, Ar.Ec.100, cf. Th.841, Arr.Epict.2.23.21 (Pass., τὰς τρίχας καθειμέναι Crates Com.27; πώγωνα καθειμένος Plu.Phoc.10; τὸ γένειον αὐτῷ καθεῖτο Ael.VH11.10); [αἱ ὄϊες] μείζω τὰ οὔθατα καθιᾶσιν Arist.HA596a24 (Pass., of a mare's udder, Hdt.4.2); also τείχη καθεῖναι ἐς θάλασσαν carry them down to the sea, Th.5.52 (Pass., καθεῖτο τείχη 4.103); καθῆκε τὰ σκέλη let down his legs, of one who had been lying, Pl.Phd. 61c; κατ' ἀμφοῖν ἄμφω (sc. τὰ σκέλη) καθέντος, of a wrestler, Gal.6.143; κ. δόρατα let down one's pike, bring it to the rest, X.An.6.5.25; κ. τὰς κώπας let down the oars, so as to stop the ship's way, Th.2.91; rarely of striking, δι' ὀμφαλοῦ καθῆκεν ἔγχος E.Ph.1413; καθῆκε ξύλον παιδὸς ἐς κάρα Id.HF993; κ. πρὸς γαῖαν γόνυ to kneel down, Id.Hec.561; ἐς δὲ γῆν γόνυ καμάτῳ καθεῖσαν Id.IT333; κ. τινὰ ἐς ὕπνον let him fall asleep, Id.HF1006; εἰς κίνδυνον ἐμαυτόν D.H.5.27; [πώλους] ἐς λειμώνων Χλόην E.IA423; of a general, κ. στρατόπεδα εἰς . . let them march into... Plb.3.70.11; εἰς τὸ πεδίον τὴν δύναμιν Id.3.92.7; κ. ἐπί τινας τόπους ἐνέδρας lay an ambush, Id.4.63.9:—Pass., stretch down seawards, ὄρεα μέχρι πρὸς τὴν θάλατταν καθειμένα Pl. Criti.118a; ἕως γῆς τοῦ πρηστῆρος καθιεμένου Epicur.Ep.2p.47U., cf. p.51 U.; τὸ καθειμένον τῆς φωνῆς low tone of voice, Hdn.5.2.3.    2 send down into the arena, enter for racing, ἅρματα, ζεύγη, Th.6.16, Isoc.16.34; of plays, produce, Eratosth. ap. Sch.Ar.Nu.552 (Pass.); διδασκαλίαν Plu.Cim.8; so ἔδοξε τοῖς πρυτάνεσι . . γνώμας καθεῖναι (Com. for προθεῖναι) Ar.Ec.397; κατὰ τὴν ἀγορὰν λογοποιοὺς κ. D.24.15: freq. in later Greek in a general sense, set in motion, employ, Luc.DMeretr.7.4; κ. ἔς τινας ὑποψίας Philostr.VA6.38; φίλους καὶ ῥήτορας κ. employ them, Plu.Per.7, cf. Philostr.VA4.42:—Pass., to be put in motion, ἡ στρατηλασίη κατίετο ἐς πᾶσαν τὴν Ἑλλάδα Hdt.7.138.    3 allow to return from exile, φυγάδας X.HG2.2.20.    II intr., swoop down like a wind, λαμπρὸς καὶ μέγας καθιείς Ar.Eq.430; of rivers, run down, ἑκατέρωσε μέχρι τοῦ μέσου Pl.Phd.112e; κ. εἰς γόνυ sink on the knee, Plu.Ant.45; κ. εἰς ἀγῶνα, Lat. descendere in arenam, Id.2.616d, Luc.Alex.6; κ. ἐς Ῥόδον arrive there, v.l. for κατῆγεν, Polyaen.5.17.2.

German (Pape)

[Seite 1285] (s. ἵημι), praes. κατίει Her. 5, 16, herablassen, herunterschicken, hinuntersenden; οἶνον λαυκανίης καθέηκα, ich schickte den Wein die Kehle hinunter, Il. 24, 641; öfter in tmesi, καθίετε ἵππους ἐν δίναις, versenkt die Rosse in den Fluthen, als Opfer für den Flußgott, 21, 132; τὸν δ' ἀντίτολμον δέ φαμι τὸν παρβάταν τὰ πολλὰ καθήσειν Aesch. Eum. 525; σῶμα πύργων καθιεῖσα, von den Thürmen hinunterstürzend, Eur. Tr. 1011; καθῆκ' ἐμαυτὸν εἰς ἅλα Hel. 1630; δι' ὀμφαλοῦ καθῆκεν ἔγχος Phoen. 1422; ξύλον καθῆκε παιδὸς ἐς κάρα Herc. Fur. 993; εἰς γῆν γόνυ καμάτῳ καθεῖσαν I. T. 333; τινὰ ἐς ὕπνον, in Schlaf versenken, Herc. Fur. 1005; εἰς ὤμους κόμας, die Haare auf die Schultern herabhangen lassen, Bacch. 694 I. T. 52; Ar. Th. 841; so auch πώγωνα, den Bart wachsen lassen, Eccl. 100, wie D. Hal. πώγωνα βαθὺν καθεικὼς καὶ κόμην 6, 26; im med., καθειμένος βοστρύχους, mit lang herabwallenden Locken, Luc. D. D. 2, 2; vgl. Plut. Phoc. 10; τὸ γένειον αὐτῷ καθεῖτο, er hatte einen langen Bart, Ael. V. H. 11, 10; τὴν κόμην μέχρι τῶν γλουτῶν καθεῖτο D. Cass. 62, 2; – ἀγκύρας κατῆκαν, Anker auswerfen, Her. 7, 36; κατιεμένην καταπειρητηρίην, das ausgeworfene Senkblei, 2, 28; καθῆκε τὰ σκέλη ἀπὸ τῆς κλίνης ἐπὶ τὴν γῆν, ließ sie herunterhangen, Plat. Phaed. 61 c; τὰ δόρατα, zum Angriffe den Speer senken, Xen. An. 6, 3, 25. 27; αἱ μέν τινες τῶν νεῶν καθεῖσαι τὰς κώπας ἐπέστησαν τοῦ πλοῦ Thuc. 2, 91, entweder die Ruder sinken lassen u. nicht rudern od. die Ruder in's Wasser stecken, um das Schiff aufzuhalten; τείχη καθεῖναι, Mauern auf eine Strecke hin errichten, 5, 52, wie οὐ καθεῖτο τὰ τείχη, die Mauern waren nicht über die ganze Strecke hin aufgeführt, 4, 103. – Zum Wettkampfe stellen, aussenden, ἅρματα ἑπτὰ καθῆκα Thuc. 6, 16, ζεύγη Isocr. 16, 34; auch sc. ἑαυτόν, οἱ καθιέντες ἐς τοὺς ἀγῶνας Luc. Al. 6, εἰς ἀγῶνα καθείκασιν Plut. Symp. 1, 2, 3, womit D. Hal. 5, 27 εἰς κίνδυνον ἑαυτὸν καθιέναι zu vgl. u. ὅτε Σοφοκλῆς τὴν Ναυσικάαν καθῆκε Ath. I, 20 f; Schol. Ar. Nubb. 552; τὴν πρώτην διδασκαλίαν Plut. Cim. 8. – Med. sich gegen Einen in Bewegung setzen, anrücken, ἡ στρατηλασίη κατίετο ἐς πᾶσαν τὴν Ἑλλάδα Her. 7, 138; vgl. ἔξειμι γάρ σοι λαμπρὸς ἤδη καὶ μέγας καθιείς, gewaltig auf dich stürzend, Ar. Equ. 428, κατὰ τὴν ἀγορὰν καθίεσαν λογοποιούς Dem. 24, 15, u., wo keine feindliche Nebenbedeutung ist, εἰς τὸ πεδίον οὐ καθίει τὴν δύναμιν Pol. 3, 92, 7; καθιέναι ἐνέδρας ἐπὶ τόπους εὐκαίρους, einen Hinterhalt in geeignete Oerter legen, 4, 63, 9; ἐπί τινα σκῶμμα, einen Witz loslassen gegen Einen, Luc. de merc. cond. 34. Anders γνώμας, die Stimmen abgeben, Ar. Eccl. 397, πρόφασιν Vesp. 174, Ausflüchte machen, πεῖραν, einen Versuch machen, Ael. V. H. 2, 12. – Die Stimme sinken lassen, τὸ καθειμένον τῆς φωνῆς Hdn. 5, 2, 7. – Intrans., so daß man ἑαυτόν ergänzen kann, Plat. δυνατὸν δ' ἐστὶν ἑκατέρωσε μέχρι τοῦ μέσου καθιέναι Phaed. 112 e; ἐς γόνυ, sich niederlassen, Plut. Ant. 45; ἐς Ῥόδον, dahin gelangen, Po lyaen. 5, 17, 2. S. auch die obigen Beisp. – Med. sich in Bewegung setzen, ἡ στρατηλασίη κατίετο ἐς τὴν Ἑλλάδα Her. 7, 138.

Greek (Liddell-Scott)

καθίημι: Ἰων. κατίημι: μέλλ. καθήσω: ἀόρ. α΄ καθῆκα, Ἐπικ. καθέηκα: πρκμ. καθεῖκα Λύσιππ. ἐν «Βάκχαις» 1, Δημ. 858. 10· (ἴδε τὸ ἁπλοῦν ῥῆμα ἵημι). Καταπέμπω, ῥίπτω πρὸς τὰ κάτω, ἀφίνω, ἢ κάμνω νὰ πέσῃ τι, κὰδ δὲ κεραυνόν... ἦκε χαμᾶζε Ἰλ. Θ. 134· κατὰ δ’ ὑψόθεν ἦκεν ἐέρσας Λ. 53· οἶνον λαυκανίης καθέηκα, κατεβίβασα τὸν οἶνον εἰς τὸν λάρυγγά μου, Ω. 642· καθίετε ἵππους ἐν δίναις, βυθίσατε αὐτοὺς ἐν τῷ ποταμῷ, ὡς θυσίαν ἐις τὸν ποταμὸν θεόν, Φ. 132· ἱστία ἐς νῆας κάθεμεν, κατεβιβάσαμεν, Ὀδ. Ι. 72· λαῖφος καθήσειν Αἰσχύλ. Εὐμ. 555· σχοίνῳ σπυρίδα κατ., καταβιβάζω διὰ σχοινίου, Ἡρόδ. 5. 16· σῶμα πύργων καθ. Εὐρ. Τρῳ. 1011· ἐς ταύτην (τὴν λίμνην δηλ.) κοντὸν κατιεῖσι ἐπ’ ἄκρῳ μυρσίνην προσδήσαντες Ἡρόδ. 4. 195· ἐμαυτὸν εἰς ἅλα Εὐρ. Ἑλ. 1613· ὅπλα εἰς ἅλα ἀυτόθι 391· δέλεαρ καθεῖσαν (γ΄ πληθ. ἀορ. β΄) ὁ αὐτ. ἐν Ι. Τ. 1181· καθ. τι ἐς πῶμα ὁ αὐτ. ἐν Ἴωνι 1034· νάρθηκ’ ἐς πέδον ὁ αὐτ. ἐν Βάκχ. 706· καθ. σπονδάς, σπένδειν, ὁ αὐτ. ἐν Ι. Α. 60· οὐ δραπέτην τὴν κλῆρον ἐς μέσον καθείς, δὲν ἔρριψε κλῆρον τοιοῦτον ὥστε ν’ ἀποφύγῃ τὴν μετὰ τοῦ Ἕκτορος μάχην, Σοφ. Αἴ. 1285, ἔνθα ἴδε σημ. Jebb. - κατ. ἄγκυραν Ἡρόδ. 7. 36· τὰ δίκτυα Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 4. 8, 12: - μὴ δύνασθαι κατιεμένην καταπειρητηρίην ἐς βυσσὸν ἰέναι, νὰ μὴ δύναται ῥιπτομένη βολὶς νὰ φθάσῃ εἰς τὸν πάτον (πρὸς ἐξακρίβωσιν τοῦ βάθους), Ἡρόδ. 2. 28· ἐπὶ ὑδάτων, χύνομαι πρὸς τὰ κάτω, Πλάτ. Φαίδ. 112Ε· οὐδεὶς καθεὶς ἐδυνήθη πέρας εὑρεῖν, διὰ τῆς βολίδος, Ἀριστ. Μετεωρ. 1. 13, 27· οὕτως, οἵαν πρόφασιν καθῆκε (ἀστεῖον, παρὰ προσδοκίαν, ὡς εἰ εἶχε κατὰ νοῦν νὰ εἴπῃ, οἷον ἄγκιστρον) Ἀριστοφ. Σφ. 174· λόγους συμβατηρίους καθ., προτείνειν, ῥίπτειν εἰς τὸ μέσον λόγους συμβιβαστικοὺς περὶ εἰρήνης, Δίων Κ. 41. 47· ἐβουλήθησαν πεῖραν καθεῖναι, ἠθέλησαν νὰ κάμωσι δοκιμήν, ἀπόπειραν, Αἰλ. Ποικ. Ἱστ. 2. 13, π. Ζ. 1. 57: - καὶ πρῶτον μὲν καθεῖσαν εἰς ὤμους κόμας, καὶ πρῶτον μὲν ἀφῆκαν τὰ μαλλιὰ των νὰ πέσουν εἰς τοὺς ὤμους των, Εὐρ. Βάκχ. 695, πρβλ. Ι. Τ. 52· τὸν πώγωνά τε ὅταν καθῶμεν, ὅταν ἀφήσωμεν νὰ κρέμωνται κάτω τὰ γένειά μας, Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 100, πρβλ. Θεσμ. 841· καὶ ἐν τῷ Παθ., καθειμένος τὸν πώγωνα Πλουτ. Φωκ. 10· τὸ γένειον αὐτῷ καθεῖτο, εἶχεν ἀφειμένα μακρὰ γένεια, Αἰλ. Ποικ. Ἱστ. 11. 10· - καὶ ἅμα λέγων ταῦτα καθεῖκε τὰ σκέλη ἀπὸ τῆς κλίνης ἐπὶ τὴν γῆν, κατεβίβασεν αὐτὰ ἐπὶ τὴν γῆν, ἐπὶ ἀνθρώπου κεκλιμένου ἐπὶ κλίνης, Πλάτ. Φαίδων 61C· παρήγγελτο δὲ τὰ μὲν δόρατα ἐπὶ τὸν δεξιὸν ὦμον ἔχειν ἔως σημαίνοι τῇ σάλπιγγι· ἔπειτα δὲ εἰς προβολὴν καθιέντας, ἕπεσθαι βάδην, καταβιβάσαντες αὐτὰ καὶ ἔχοντες ἕτοιμα πρὸς ἐπίθεσιν, Ξεν. Ἀν. 6. 5, 25 καθ. τὰς κώπας, καταβιβάζειν αὐτὰς ἐντὸς τοῦ ὕδατος πρὸς ἀναχαίτισιν τῆς ὁρμῆς τοῦ πλοίου, Θουκ. 2. 91· - σπανίως ἐπὶ κτυπημάτος, δι’ ὀμφαλοῦ καθῆκεν ἔγχος Εὐρ. Φοίν. 1413· καθῆκε ξύλον παιδὸς ἐς κάρα ὁ αὐτ. ἐν Ἡρ. Μαιν. 933. - καθεῖσα πρὸς γαῖαν γόνυ, κλίνασα πρὸς τὴν γῆν τὸ γόνυ, ὁ αὐτ. ἐν Ἑκ. 561· ἐς δὲ γῆν γόνυ καμάτῳ καθεῖσαν, ἐγονάτισαν, ὁ αὐτ. ἐν Ι. Τ. 333· - κεὶς ὕπνον καθῆκεν, τὸν ἐβύθισεν εἰς ὕπνον, τὸν ἔκαμε νὰ ἀποκοιμηθῇ, ὁ αὐτ. ἐν Ἡρ. Μαιν. 1006· τινὰ εἰς κίνδυνον Διον. Ἁλ. 5. 27· - κακ. τινὰ ἐς λειμώνων χλόην Εὐρ. Ι. Α. 423· εἰς ἀλλοτρίαν καθέντι χώραν στρατόπεδα, ὁδηγήσαντι, μεταβιβάσαντι, ἐπὶ στρατηγοῦ, Πολύβ. 3. 70, 11, πρβλ. 3. 92, 7· καθεὶς ἐνέδρας, τοποθετήσας, στήσας, ὁ αὐτ. 4. 63, 9. - Παθ., κατέρχομαι, ἐπὶ μαστοῦ ζῴου, ἐνταῦθα ἐπὶ τοῦ μαστοῦ τῆς θηλείας ἵππου, Ἡρόδ. 4. 2., πρβλ. Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 8. 10, 3· - ὡσαύτως, ἐκτείνομαι κάτω πρὸς τὴν θάλασσαν, ὄρεσι πρὸς τὴν θάλατταν καθειμένοις Πλάτ. Κριτίας 118Α· καὶ οὐ καθεῖτο τὰ τείχη, δὲν κατέβαινον τὰ τείχη (μέχρι τοῦ Στρυμόνος), Θουκ. 4. 103, πρβλ. 5. 52: - ἀλλὰ τὸ καθειμένον τῆς φωνῆς, χαμηλός, βαθὺς τόνος τῆς φωνῆς, Ἡρῳδιαν. 5. 2. 2) πέμπω ἢ ἄγω εἰς τὸν ἀγῶνα, εἰσάγω εἰς τὸ στάδιον, Λατ. demittere ad certamen, ἅρματα μὲν ἑπτὰ καθῆκα Θουκ. 6. 16· ζεύγη καθῆκε Ἰσοκρ. 353D· πλῆρες, οὐ γὰρ εἰς ἀγῶνα καθείκασιν Πλούτ. 2. 616C, κτλ.· καθ. δράματα Σχόλ. εἰς Ἀριστοφ. Νεφ. 552· τὴν πρώτην διδασκαλίαν Πλουτ. Κίμ. 8 (πρβλ. κάθεσις)· - οὕτω καί, ἔδοξε τοῖς πρυτάνεσι... γνώμας καθεῖναι (κωμ. ἀντὶ προθεῖναι) Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 397· τοῦτον τὸν λόγον καθεῖκε, εἰσήγαγε τοῦτο τὸ ἐπιχείρημα, Δημ. 858. 10· κατὰ τὴν ἀγορὰν καθ. λογοποιοὺς ὁ αὐτ. 704, ἐν τέλ. 3) ἀποτείνω, ἐπὶ τὸν Θεσμόπολιν καθῆκε τὸ σκῶμμα Λουκ. π. Μισθ. Συνόντ. 34· πέμπω τι πρός τινα σκοπόν, τἆλλα δὲ φίλους καὶ ῥήτορας ἑτέρους καθιεὶς ἔπραττεν Πλούτ. Περικλ. 7. - Παθ. κατέρχομαι, ἡ στρατηλασίη ἡ βασιλέως... κατίετο ἐς πᾶσαν τὴν Ἑλλάδα Ἡρόδ. 7. 138. ΙΙ. κατὰ τὸ φαινόμενον ἀμεταβ. (ἐξυπακουομ. τοῦ ἑαυτόν), κατέρχομαι βιαίως ὡς ἄνεμος, ἔξειμι γάρ σοι λαμπρὸς ἤδη καὶ μέγας καθιεὶς Ἀριστοφ. Ἱππ. 430· καθέντες εἰς γόνυ προυβάλοντο τοὺς θυρεούς, κλίναντες ἑαυτοὺς πρὸς τὸ γόνυ προέτειναν τὰς ἀσπίδας, Πλουτ. Ἀντών. 45· καθ. εἰς ἀγῶνα, Λατ. descendere in arenam, ὁ αὐτ. 2. 616I), Λουκ. Ἀλέξ. 6· καθ. ἐς Ρόδον, φθάνω ἐκεῖ, Πολύαιν. 5. 17, 2· - προβλ. συγκαθίημι II. καὶ ἴδε Λοβέκ. εἰς Φρύν. 398.

French (Bailly abrégé)

f. καθήσω, ao. καθῆκα, pf. καθεῖκα;
I. tr. faire descendre :
1 faire tomber, lancer de haut en bas : κεραυνὸν χαμᾶζε IL la foudre sur la terre ; ὑψόθεν ἐέρσας IL faire tomber la rosée d’en haut ; οἶνον λαυκανίης IL faire couler du vin dans son gosier ; ἄγκυραν HDT jeter l’ancre ; fig. σκῶμμα ἐπί τινα LUC lancer une raillerie contre qqn;
2 laisser tomber : τὰς κώπας THC les rames, de façon à arrêter la marche du navire ; γόνυ πρὸς γαῖαν EUR baisser le genou vers la terre ; καθειμένος τὸν πώγωνα PLUT ayant laissé croître sa barbe;
3 faire descendre dans la lice, lancer dans la carrière : ἅρματα THC, ζεύγη ISOCR des chars, des attelages ; fig. διδασκαλίαν PLUT présenter une didascalie;
4 faire descendre : τείχη THC prolonger des remparts jusqu’à la mer ; rappeler d’exil XÉN;
II. intr. (ou s.e. ἑαυτόν) descendre (ou se lancer) : ἀφ’ ὑψηλῶν XÉN d’un lieu élevé ; εἰς γόνυ PLUT tomber sur le genou ; εἰς ἀγῶνα PLUT descendre dans la lice ; en mauv. part être précipité;
Moy. καθίεμαι (f. καθήσομαι, ao. καθείμην, pf. καθεῖμαι) descendre dans, se transporter dans, avec εἰς et l’acc..
Étymologie: κατά, ἵημι.