διφθέρα: Difference between revisions
χρώμεθα γὰρ πολιτείᾳ οὐ ζηλούσῃ τοὺς τῶν πέλας νόμους → we live under a form of government which does not emulate the institutions of our neighbours
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1") Tags: Mobile edit Mobile web edit |
|||
(30 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=difthera | |Transliteration C=difthera | ||
|Beta Code=difqe/ra | |Beta Code=difqe/ra | ||
|Definition=ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[prepare]]d [[hide]], [[piece]] of [[leather]], Hdt.1.194; ἐκ διφθερέων πεποιημέναι κυνέαι Id.7.77; [[διφθέραι]], opp. [[δέρρεις]] (hides), Th.2.75; of a [[drum]], Hero Aut.20.4; esp. as writing-material, τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες Hdt.5.58; διφθέραι μελαγγραφεῖς E.Fr.627; διφθέραι βασιλικαί, of [[Persian]] [[record]]s, Ctes. ap. D.S.2.32; διφθέραι ἱεραί, at Carthage, Plu.2.942c; χαλκαῖ διφθέραι, ib. 297a, cf. Sch.Il.1.175: [[proverb|prov.]], [[ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις]] = you [[speak]] things [[old]]er than the [[leather]] [[scroll]] Diogenian.3.2; used for bindings, διφθέρας περιβάλλειν (sc. [[βιβλίοις]]) Luc.Ind.16.<br><span class="bld">II</span> anything made of [[leather]], [[ | |Definition=ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[prepare]]d [[hide]], [[piece]] of [[leather]], [[Herodotus|Hdt.]]1.194; ἐκ διφθερέων πεποιημέναι κυνέαι Id.7.77; [[διφθέραι]], opp. [[δέρρεις]] (hides), Th.2.75; of a [[drum]], Hero Aut.20.4; esp. as writing-material, τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες [[Herodotus|Hdt.]]5.58; διφθέραι μελαγγραφεῖς E.Fr.627; διφθέραι βασιλικαί, of [[Persian]] [[record]]s, Ctes. ap. [[Diodorus Siculus|D.S.]]2.32; διφθέραι ἱεραί, at Carthage, Plu.2.942c; χαλκαῖ διφθέραι, ib. 297a, cf. Sch.Il.1.175: [[proverb|prov.]], [[ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις]] = you [[speak]] things [[old]]er than the [[leather]] [[scroll]] Diogenian.3.2; used for bindings, διφθέρας περιβάλλειν (''[[sc.]]'' [[βιβλίοις]]) Luc.Ind.16.<br><span class="bld">II</span> anything made of [[leather]], [[leather]] [[jerkin]], Ar.Nu.72, Pl.Cri.53d, SIG 1259.6 (iv B. C.), Men.Epit.12, Luc. Tim.6,38, Arr.An.7.9.2, etc.; properly, of [[goatskin]], opp. [[μηλωτή]], Ammon.Diff.p.44 V.<br><span class="bld">2</span> [[wallet]], [[bag]], X.An.5.2.12, Lib.Or.58.5.<br><span class="bld">3</span> pl., [[skins used as tents]], X.An. 1.5.10, Phylarch.41 J. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=-ας, ἡ<br /><b class="num">• Morfología:</b> [jón. plu. gen. διφθερέων Hdt.7.77]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[cuero]], [[piel curtida]] περιτείνουσι τούτοισι διφθέρας στεγαστρίδας Hdt.1.194, προκαλύμματα εἶχε δέρσεις καὶ διφθέρας Th.2.75, cf. Ar.<i>V</i>.444, Thphr.<i>Char</i>.4.15, Plu.<i>Ant</i>.47, Hero <i>Aut</i>.20.4, Hsch., ἐκ διφθερέων πεποιημέναι κυνέαι Hdt.7.77, κυνῶν διφθέραι Plu.2.276f.<br /><b class="num">2</b> elaborado como objetos diversos: [[pelliza]] gener. de piel de cabra διφθέραν ἐνημμένος Ar.<i>Nu</i>.72, δ. Πανόπτου pelliza del que todo lo ve (Argos)</i>, Ar.<i>Ec</i>.80, διφθέρας ὡς εὐτελεστά<τα>ς καὶ μὴ σισυρωτάς <i>SIG</i> 1259.6 (Atenas IV a.C.), διφθέραι ἀδόκιμοι <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1627.406 (IV a.C.), ἐν διφθέραις τοὺς πολλοὺς νέμοντας Arr.<i>An</i>.7.9.2, cf. Pl.<i>Cri</i>.53d, Men.<i>Epit</i>.53, 152, Luc.<i>Tim</i>.6, 38, Myro 2, Ammon.<i>Diff</i>.141<br /><b class="num">•</b>[[funda de cuero]] διφθέρας περιβάλλειν (βιβλίοις) Luc.<i>Ind</i>.16, [[διφθέρα]] πορφυρᾶ Luc.<i>Merc.Cond</i>.41<br /><b class="num">•</b>[[saco de cuero]], [[zurrón]] λίθων ἔχειν μεστὰς τὰς διφθέρας X.<i>An</i>.5.2.12, cf. Lib.<i>Or</i>.58.5, Hsch.<br /><b class="num">•</b>plu. [[pieles de cuero usadas como tienda]] X.<i>An</i>.1.5.10, διφθέραι ... ὑφ' αἷς ... ἐγυμνάζοντο Phylarch.41.<br /><b class="num">II</b> como material para escribir<br /><b class="num">1</b> [[cuero]], [[vitela]], [[pergamino]] τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες los jonios llaman desde antiguo a los libros vitelas</i> Hdt.5.58, δ. μελεγγραφεῖς vitelas escritas</i> E.<i>Fr</i>.627, cf. I.<i>AI</i> 3.271, <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1121.29 (IV d.C.), <i>POxy</i>.3804.239 (VI d.C.), δ. βασιλικαί anales de cuero de los reyes persas</i> Ctes.5, διφθέραι ἱεραί textos sagrados en cuero</i> en Cartago, Plu.2.942c, [[proverb|prov.]] ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις Diogenian.1.3.2<br /><b class="num">•</b>[[página]] de un códice de [[pergamino]], Afric.<i>Cest</i>.1.2.155.<br /><b class="num">2</b> gener. [[soporte para la escritura]] χαλκαὶ δ. tablillas de bronce</i> Socr.Arg.5.<br /><b class="num">• Diccionario Micénico:</b> <i>di-pte-ra</i>.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Prob. rel. [[δέψω]], c. cierre de ε en ι, quizá deriv. de un neutr. *δεφσταρ, como νέκταρ; cf. [[ἡμέρα]] frente a ἦμαρ. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0644.png Seite 644]] ἡ ([[δέρω]]?), die abgezogene u. zubereitete | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0644.png Seite 644]] ἡ ([[δέρω]]?), die abgezogene u. zubereitete Tierhaut, Fell, Leder; Plat. Crit. 53 d; Thuc. 2, 75 u. A. Nach Ammon. bes. von Ziegenfellen. Alles aus Fellen Gemachte; – a) eine Art rohes Pergaments, vor Erfindung des Papiers gebräuchlich, u. Bücher daraus, Her. 5, 58; αἱ βασιλικαὶ δ., die königlichen Urkunden, aus denen Ktesias schöpfte, D. Sic. 2, 32; χαλκαῖ δ. Plut. quaest. gr. 25; sprichwörtlich ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις, von Diogen. 3, 2 auf die [[διφθέρα]] des Zeus bezogen, von der es Zenob. 4, 11 heißt Ζεὺς κατεῖδε [[χρόνιος]] εἰς τὰς διφθέρας, denn Zeus verzeichnet alle Taten der Menschen, vgl. Schol. Il. 1, 175. – b) Kleider aus Fellen, wie sie Aermere, bes. Landleute trugen, Ar. Nubb. 72; Luc. Tim. 38; Ath. XIV, 657 d. – c) lederne Zeltdecken, Zelte, Ath. XII, 539 c; Xen. An. 1, 5, 10. 2, 4, 28, wo, wie Arr. An. 3, 29, 8, Schläuche zum Übersetzen über einen Fluß daraus gemacht werden. – d) lederne Ranzen, Xen. An. 5, 2, 12. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ας (ἡ) :<br /><b>I.</b> [[peau apprêtée]];<br /><b>II.</b> [[tout objet en peau]] :<br /><b>1</b> vêtement de peau (pour les gens de la campagne et les esclaves);<br /><b>2</b> [[tente]] <i>ou</i> abri de cuir;<br /><b>3</b> [[sac de cuir]];<br /><b>4</b> [[sorte de parchemin pour écrire]] ; <i>au plur.</i> αἱ διφθέραι papiers écrits ; <i>p. ext.</i> διφθέραι χαλκαῖ PLUT plaques de cuivre (pour graver des caractères d'écriture).<br />'''Étymologie:''' DELG [[δέψω]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''διφθέρα:''' ион. διφθέρη ἡ<br /><b class="num">1</b> (снятая и выделанная), [[кожа]] (διφθέραι αἰγέαι καὶ ὀϊέαι Her.; δέρρεις καὶ διφθέραι Thuc.);<br /><b class="num">2</b> [[шкура]]: διφθέραν [[ἐνημμένος]] Arph. одетый в (звериную) шкуру;<br /><b class="num">3</b> досл. [[кожа для письма]], [[пергамент]], перен. [[летопись]], [[сочинение]], [[книга]] (οἱ [[Ἴωνες]] τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι Her.; αἱ διφθέραι, ἐν αἷς οἱ [[Πέρσαι]] τὰς παλαιὰς πράξεις [[εἶχον]] συντεταγμένας Diod.);<br /><b class="num">4</b> перен. [[доска]], [[таблица]] (ἐν διφθέραις χαλκαῖς γράψαι τι Plut.);<br /><b class="num">5</b> [[кожаный навес]] или [[шатер]] (διφθέρας ἔχειν στεγάσματα Xen.);<br /><b class="num">6</b> [[кожаный мешок]] (λίθων μεσταὶ αἱ διφθέραι Xen.; ἀναπτύσσειν τὴν διφθέραν Plut.). | |||
}} | |||
{{Paulys | |||
|plrtxt=Διφθέρα ist die abgezogene Tierhaut, oder in verarbeitetem Zustande das Leder; dementsprechend kann δ. jeden Gegenstand aus Leder (Zelte, Säcke, Kleidungsstücke) bezeichnen. Ferner erreichte man durch eine besondere Art der Zubereitung, bei der das Tierfell enthaart, gereinigt und geschabt wurde (Blümner Technologie u. Terminologie I 266), dass die δ. sich zur Aufnahme der Schrift eignete; in dieser Bedeutung als Schreibmaterial kommt die δ. für uns hauptsächlich in Betracht. Tierhaut als Trägerin der Litteratur bei den Culturvölkern des Ostens wird öfter erwähnt: bei den Juden Joseph. ant. Iud. XII 89f. bei den Indern Strab. XV 719. Ein altes Zeugnis haben wir auch für die Perser, Diod. II 32, 4: Κτησίας δὲ ὁ Κνίδιος … φησὶν ἐκ τῶν βασιλικῶν διφθερῶν, ἐν αἷς οἱ Πέρσαι τὰς παλαιὰς πράξεις κατά τινα νόμον εἶχον συντεταγμένας … συνταξάμενος τὴν ἱστορίαν εἰς τοὺς Ἕλληνας ἐξενεγκεῖν. Von den orientalischen Völkern lernten dann wohl die Ionier die δ. kennen und benutzen, Herod. V 58: καὶ τὰς βίβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες, ὅτι κοτὲ ἐν σπάνι βίβλων ἐχρέοντο διφθέρῃσι αἰγέῃσί τε καὶ οἰέῃσι· ἔτι δὲ κατ’ ἐμὲ πολλοὶ τῶν βαρβάρων εἰς τοιαύτας διφθέρας γράφουσι. Herodots Erklärung entspricht aber nicht der historischen Entwicklung, sondern ist eine Construction aus den Verhältnissen seiner Zeit; dass ursprünglich, vor der Einführung der ägyptischen Charta (s. oben Bd. III S. 2186), die δ. ein allgemein gebrauchtes Schreibmaterial war, beweisen noch einige versprengte Zeugnisse Späterer (Fr. Marx Ind. lect. Gryph. 1892/93 p. VI). In dem Sprichwort ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις (Diog. III 2) liegt doch nur eine Pointe, wenn die δ. thatsächlich das Material ist, auf dem die graue Vorzeit zu schreiben pflegte. Ebenso spricht für eine frühere Herrschaft der δ. die Thatsache, dass die Götter, wenn sie schreiben, nicht Charta, sondern Tierhaut nehmen. Von Zeus heisst es κατεῖδε χρόνιος εἰς τὰς διφθέρας (Zenob. IV 11), und die διφθέραι μελεγγραφεῖς des Loxias kennt Euripides (frg. 627 N.²). In heller historischer Zeit erfahren wir wenig vom Gebrauche der δ., Plinius erwähnt gelegentlich, dass der Maler Parrhasios, ein Zeitgenosse des Sokrates, seine Skizzen auf δ. (membrana n. h. [1158] XXXV 68) entworfen habe; wo Cicero einmal das Wort gebraucht (ad Att. XIII 24), heisst es einfach Handschreiben, wohl ohne jede Rücksicht auf das Material. Durch Lukian wissen wir auch, dass die δ. als Einband für Papyrus-Hss. Verwendung fand, um diese vor dem Verstossenwerden zu schützen (adv. ind. 7; de merc. cond. 41). Jedoch ist die δ. zur Aufnahme von Schrift nur in beschränktem Masse benutzt worden, bis sie dann von Pergamon aus sich die Stellung einer alleinigen Trägerin der hsl. Überlieferung eroberte (s. Membrana, Pergament). Litteratur: Th. Birt Das antike Buchwesen, c. II. Fr. Blass Paläographie, Buchwesen u. Handschriftenkunde, Iw. v. Müllers Handbuch I² 336. Daremberg-Saglio Diction. des antiqu. II 265f. K. Dziatzko Untersuchungen über ausgewählte Kapitel des antiken Buchwesens, namentlich in c. I. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''διφθέρα''': ἡ, ([[δέφω]]) δέρμα κατειργασμένον, «πετζί», [[τεμάχιον]] δέρματος, Ἡρόδ. 1. 194 κ. ἀλλ.· διφθέραι ῥητῶς ἀντιτίθενται πρὸς τὰς δέρρεις (δοραὶ ἀκατέργαστοι καὶ μετὰ τῶν τριχῶν), Θουκ. 2. 75· -αἱ διφθέραι ἐχρησίμευον ὡς [[χάρτης]] διὰ γραφὴν κατὰ τοὺς ἀρχαίους χρόνους, πρὶν εἰσαχθῇ ὁ [[πάπυρος]]· καὶ τὸ [[ὄνομα]] διετηρήθη καὶ μετὰ τὴν μεταβολὴν τοῦ ὑλικοῦ, τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες Ἡρόδ. 5. 58· δ. μελεγγραφεῖς Εὐρ. Ἀποσπ. 629· ὁ Κτησίας καλεῖ τὰ τῶν βασιλέων τῆς Περσίας χρονικά, δ. βασιλικάς, Διόδ. 2. 32· δ. ἱεραί, ἐν Καρχηδόνι, Πλούτ. 2. 942C· ἔτι δὲ καὶ χαλκαῖ δ., [[αὐτόθι]] 297A· πρβλ. Σχόλ. εἰς Ἰλ. Α. 175· παροιμ., ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις Παροιμιογρ.· περιβάλλειν βιβλία διφθέρᾳ Λουκ. Ἀπαιδ. 16. ΙΙ. πᾶν ὅ,τι εἶνε κατεσκευασμένον ἐκ δερμάτων, δερμάτινον [[ἱμάτιον]], [[οἷον]] ἐφόρουν οἱ χωρικοί, Ἀριστοφ. Νεφ. 72, Πλάτ. Κρίτωνι 53D, Λουκ. Τίμ. 6 καὶ 38, Ἀρρ. Ἀν. 7. 9, κτλ.· [[κυρίως]] ἐκ δερμάτων αἰγῶν κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ [[μηλωτή]], Ἀμμών. 2) [[πήρα]], [[σάκκος]], Ξεν. Ἀν. 5. 2, 12. 3) κατὰ πληθ., δέρματα ἐν χρήσει ὡς σκηναί, Λατ. pelles, [[αὐτόθι]] 1. 5, 10, Φύλαρχ. παρ’ Ἀθην. 539C, πρβλ. Ἡρόδ. 7. 77. | |lstext='''διφθέρα''': ἡ, ([[δέφω]]) δέρμα κατειργασμένον, «πετζί», [[τεμάχιον]] δέρματος, Ἡρόδ. 1. 194 κ. ἀλλ.· διφθέραι ῥητῶς ἀντιτίθενται πρὸς τὰς δέρρεις (δοραὶ ἀκατέργαστοι καὶ μετὰ τῶν τριχῶν), Θουκ. 2. 75· -αἱ διφθέραι ἐχρησίμευον ὡς [[χάρτης]] διὰ γραφὴν κατὰ τοὺς ἀρχαίους χρόνους, πρὶν εἰσαχθῇ ὁ [[πάπυρος]]· καὶ τὸ [[ὄνομα]] διετηρήθη καὶ μετὰ τὴν μεταβολὴν τοῦ ὑλικοῦ, τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες Ἡρόδ. 5. 58· δ. μελεγγραφεῖς Εὐρ. Ἀποσπ. 629· ὁ Κτησίας καλεῖ τὰ τῶν βασιλέων τῆς Περσίας χρονικά, δ. βασιλικάς, Διόδ. 2. 32· δ. ἱεραί, ἐν Καρχηδόνι, Πλούτ. 2. 942C· ἔτι δὲ καὶ χαλκαῖ δ., [[αὐτόθι]] 297A· πρβλ. Σχόλ. εἰς Ἰλ. Α. 175· παροιμ., ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις Παροιμιογρ.· περιβάλλειν βιβλία διφθέρᾳ Λουκ. Ἀπαιδ. 16. ΙΙ. πᾶν ὅ,τι εἶνε κατεσκευασμένον ἐκ δερμάτων, δερμάτινον [[ἱμάτιον]], [[οἷον]] ἐφόρουν οἱ χωρικοί, Ἀριστοφ. Νεφ. 72, Πλάτ. Κρίτωνι 53D, Λουκ. Τίμ. 6 καὶ 38, Ἀρρ. Ἀν. 7. 9, κτλ.· [[κυρίως]] ἐκ δερμάτων αἰγῶν κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ [[μηλωτή]], Ἀμμών. 2) [[πήρα]], [[σάκκος]], Ξεν. Ἀν. 5. 2, 12. 3) κατὰ πληθ., δέρματα ἐν χρήσει ὡς σκηναί, Λατ. pelles, [[αὐτόθι]] 1. 5, 10, Φύλαρχ. παρ’ Ἀθην. 539C, πρβλ. Ἡρόδ. 7. 77. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=η (AM [[διφθέρα]])<br /><b>1.</b> [[δέρμα]] κατεργασμένο<br /><b>2.</b> κατεργασμένο [[δέρμα]] που χρησιμοποιείται για [[γραφή]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «ἀπὸ διφθέρας ἀναγινώσκειν»<br />(για τους κληρικούς) [[προτροπή]] να διαβάζουν τις ευχές και να ψάλλουν κοιτάζοντας το [[κείμενο]] [[προς]] [[αποφυγή]] σφαλμάτων και παραλείψεων<br /><b>νεοελλ.</b><br />λεπιδόπτερο της οικογένειας τών νυκτιιδών<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[οτιδήποτε]] φτιαγμένο από κατεργασμένο [[δέρμα]]<br /><b>2.</b> [[δέρμα]] κατσίκας σε [[αντίθεση]] με τη [[μηλωτή]] ([[δέρμα]] προβάτου)<br /><b>3.</b> [[επενδύτης]], [[κάπα]]<br /><b>4.</b> [[σάκος]] [[δερμάτινος]]<br /><b>5.</b> <b>στον πληθ.</b> δέρματα που χρησίμευαν ως σκηνές<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «διφθέραι | |mltxt=η (AM [[διφθέρα]])<br /><b>1.</b> [[δέρμα]] κατεργασμένο<br /><b>2.</b> κατεργασμένο [[δέρμα]] που χρησιμοποιείται για [[γραφή]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «ἀπὸ διφθέρας ἀναγινώσκειν»<br />(για τους κληρικούς) [[προτροπή]] να διαβάζουν τις ευχές και να ψάλλουν κοιτάζοντας το [[κείμενο]] [[προς]] [[αποφυγή]] σφαλμάτων και παραλείψεων<br /><b>νεοελλ.</b><br />λεπιδόπτερο της οικογένειας τών νυκτιιδών<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[οτιδήποτε]] φτιαγμένο από κατεργασμένο [[δέρμα]]<br /><b>2.</b> [[δέρμα]] κατσίκας σε [[αντίθεση]] με τη [[μηλωτή]] ([[δέρμα]] προβάτου)<br /><b>3.</b> [[επενδύτης]], [[κάπα]]<br /><b>4.</b> [[σάκος]] [[δερμάτινος]]<br /><b>5.</b> <b>στον πληθ.</b> δέρματα που χρησίμευαν ως σκηνές<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «διφθέραι χαλκαῖ» — χάλκινες δέλτοι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[διφθέρα]] συνδέθηκε με τα [[δέψω]], [[δέφω]] (<span style="color: red;"><</span> <i>διψτέρα</i>) με [[κώφωση]] του -<i>ε</i>- σε -<i>ι</i>-. Δεν [[είναι]] [[γνωστός]] ο [[σχηματισμός]] της λέξεως. Πιθανό να πρόκειται για παρεκτεταμένο τ. σε -<i>ᾱ</i>- ενός ουδετέρου σε -(τ)<i>αρ</i> ([[πρβλ]]. [[ίκταρ]], [[νέκταρ]] <b>κ.ά.</b>) [[κατά]] το [[ημέρα]], [[ήμαρ]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[διφθερίας]], [[διφθέρινος]], [[διφθερίς]], <i>διφθερίτις</i>, [[διφθερούμαι]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[διφθεροπώλης]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[διφθεροποιός]]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''διφθέρα:''' ἡ ([[δέφω]]),·<br /><b class="num">I.</b> κατεργασμένο [[δέρμα]], βαμμένο [[πετσί]], [[κομμάτι]] δέρματος, σε Ηρόδ.· αντίθ. προς το [[δέρρις]] (ακατέργαστο και με τις [[τρίχες]] [[δέρμα]]), σε Θουκ.· οι <i>διφθέραι</i> χρησιμοποιούνταν ως γραφική ύλη στα αρχ. χρόνια, [[πριν]] εμφανισθεί ο [[πάπυρος]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> δερμάτινο [[ιμάτιο]] όπως αυτό που φορούσαν οι χωρικοί, σε Αριστοφ., Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> [[πορτοφόλι]], [[τσάντα]], σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> στον πληθ., δέρματα που χρησιμοποιούνταν ως σκηνές, στον ίδ. | |lsmtext='''διφθέρα:''' ἡ ([[δέφω]]),·<br /><b class="num">I.</b> κατεργασμένο [[δέρμα]], βαμμένο [[πετσί]], [[κομμάτι]] δέρματος, σε Ηρόδ.· αντίθ. προς το [[δέρρις]] (ακατέργαστο και με τις [[τρίχες]] [[δέρμα]]), σε Θουκ.· οι <i>διφθέραι</i> χρησιμοποιούνταν ως γραφική ύλη στα αρχ. χρόνια, [[πριν]] εμφανισθεί ο [[πάπυρος]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> δερμάτινο [[ιμάτιο]] όπως αυτό που φορούσαν οι χωρικοί, σε Αριστοφ., Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> [[πορτοφόλι]], [[τσάντα]], σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> στον πληθ., δέρματα που χρησιμοποιούνταν ως σκηνές, στον ίδ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[prepared skin]], [[hide]], [[leather]], also leather objects (Ion.-Att.);<br />Dialectal forms: Myc. [[diptera]] ([[diptera₃]]) [[leather]] /[[diphthera]]/; [[dipteraporo]] /[[diphthera-phoros]]?/<br />Derivatives: Diminut. [[διφθέριον]] (Theognost.); [[διφθερίς]] = [[διφθέρα]] (AP); [[διφθέρωμα]] <b class="b2">id.</b> (Thd.;); [[διφθερίας]] | |etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[prepared skin]], [[hide]], [[leather]], also leather objects (Ion.-Att.);<br />Dialectal forms: Myc. [[diptera]] ([[diptera₃]]) [[leather]] /[[diphthera]]/; [[dipteraporo]] /[[diphthera-phoros]]?/<br />Derivatives: Diminut. [[διφθέριον]] (Theognost.); [[διφθερίς]] = [[διφθέρα]] (AP); [[διφθέρωμα]] <b class="b2">id.</b> (Thd.;); [[διφθερίας]] [[man in leather jerkin]], [[landmann etc.]] (Com.; Chantraine 93); f. [[διφθερῖτις]] (Poll.; Redard Les noms grecs en <b class="b3">-της</b> 114); [[διφθεράριος]] [[pergamentmaker]] (Edict. Diocl. Asin.); [[διφθέρινος]] [[made of δ.]], [[leather]] (X.). - Denomin. [[διφθερόομαι]] [[be dressed in hides]] (Str.). Note <b class="b3">διψάρα δέλτος</b>, <b class="b3">οἱ δε διφθέρα</b> H. (cf Schwyzer 326).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: To [[δέφω]], [[δέψω]] (de Saussure MSL 7, 91). [[ε]]/[[ι]] is frequent in Pre-Greek (there was no phoneme [[e]]). [[δίψαρα]] shows typical Pre-Greek variation. Fur. 308, 326. - On Iranian LW [loanword] from [[διφθέρα]], i.e. NPers. [[daftar]] [[office]], s. Bailey, Trans. Phil. Soc. 1933, 50. From here Lat. [[littera]], perhaps via Etruscan (cf. <b class="b3">διφθεραλοιφός γραμματοδιδάσκαλος παρὰ Κυπρίοις Η</b>.) | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=[[διφθέρα]], ἡ, <i>n</i> <i>n</i> [[δέφω]]<br /><b class="num">I.</b> a [[prepared]] [[hide]], tanned [[skin]], [[piece]] of [[leather]], Hdt.; opp. to [[δέρρις]] (an [[undressed]] [[hide]]), Thuc.:— διφθέραι were used for [[writing]]-[[material]] in [[ancient]] times, [[before]] [[papyrus]] came in, Hdt.<br /><b class="num">II.</b> a [[ | |mdlsjtxt=[[διφθέρα]], ἡ, <i>n</i> <i>n</i> [[δέφω]]<br /><b class="num">I.</b> a [[prepared]] [[hide]], tanned [[skin]], [[piece]] of [[leather]], Hdt.; opp. to [[δέρρις]] (an [[undressed]] [[hide]]), Thuc.:— διφθέραι were used for [[writing]]-[[material]] in [[ancient]] times, [[before]] [[papyrus]] came in, Hdt.<br /><b class="num">II.</b> a [[leather]] [[garment]] [[such]] as peasants wore, Ar., Plat.<br /><b class="num">2.</b> a [[wallet]], bag, Xen.<br /><b class="num">3.</b> in plural skins used as tents, Xen. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''διφθέρα''': {diphthéra}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[zubereitete Haut]], [[Fell]], [[Leder]], auch Ben. verschiedener lederner Gegenstände (ion. att.); [[διψάρα]]· [[δέλτος]], οἱ δὲ [[διφθέρα]] H. (zum Lautlichen Schwyzer 326).<br />'''Derivative''': Ableitungen. Deminutivum [[διφθέριον]] (Theognost.); [[διφθερίς]] = [[διφθέρα]] (''AP''; nach den Sekundärbildungen auf -ίς, Chantraine Formation 341ff.); [[διφθέρωμα]] ib. (Thd.; vgl. [[ἄσκωμα]] von [[ἀσκός]] und Chantraine 187); — [[διφθερίας]] [[Mann in Fell]], [[Landmann]] (Kom., Luk.; Chantraine 93); f. [[διφθερῖτις]] (Poll.; Redard Les noms grecs en -της 114); [[διφθεράριος]] [[Pergamentmacher]] (''Edict''. ''Diocl''. ''Asin''.); — [[διφθέρινος]] ‘aus δ. gemacht, ledern’ (X., Str.). — Denominativum [[διφθερόομαι]] [[in Fell gekleidet werden]] (Str.).<br />'''Etymology''' : Zu [[δέφω]], [[δέψω]] (de Saussure MSL 7, 91; Zweifel bei Pisani Ist. Lomb. 73 : 2, 2) mit ε für ι wie in [[ἱστίη]] usw. (Schwyzer 351 m. Lit.). Bildung unklar; vielleicht Erweiterung eines alten Neutrums auf -(τ)αρ ([[ἴκταρ]], [[νέκταρ]] u. a.) wie [[ἡμέρα]] gegenüber [[ἦμαρ]]. — Über iranische LW aus [[διφθέρα]], z. B. npers. ''daftar'' [[office]], s. Bailey Trans. Phil. Soc. 1933, 50.<br />'''Page''' 1,400 | |ftr='''διφθέρα''': {diphthéra}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[zubereitete Haut]], [[Fell]], [[Leder]], auch Ben. verschiedener lederner Gegenstände (ion. att.); [[διψάρα]]· [[δέλτος]], οἱ δὲ [[διφθέρα]] H. (zum Lautlichen Schwyzer 326).<br />'''Derivative''': Ableitungen. Deminutivum [[διφθέριον]] (Theognost.); [[διφθερίς]] = [[διφθέρα]] (''AP''; nach den Sekundärbildungen auf -ίς, Chantraine Formation 341ff.); [[διφθέρωμα]] ib. (Thd.; vgl. [[ἄσκωμα]] von [[ἀσκός]] und Chantraine 187); — [[διφθερίας]] [[Mann in Fell]], [[Landmann]] (Kom., Luk.; Chantraine 93); f. [[διφθερῖτις]] (Poll.; Redard Les noms grecs en -της 114); [[διφθεράριος]] [[Pergamentmacher]] (''Edict''. ''Diocl''. ''Asin''.); — [[διφθέρινος]] ‘aus δ. gemacht, ledern’ (X., Str.). — Denominativum [[διφθερόομαι]] [[in Fell gekleidet werden]] (Str.).<br />'''Etymology''': Zu [[δέφω]], [[δέψω]] (de Saussure MSL 7, 91; Zweifel bei Pisani Ist. Lomb. 73: 2, 2) mit ε für ι wie in [[ἱστίη]] usw. (Schwyzer 351 m. Lit.). Bildung unklar; vielleicht Erweiterung eines alten Neutrums auf -(τ)αρ ([[ἴκταρ]], [[νέκταρ]] u. a.) wie [[ἡμέρα]] gegenüber [[ἦμαρ]]. — Über iranische LW aus [[διφθέρα]], z. B. npers. ''daftar'' [[office]], s. Bailey Trans. Phil. Soc. 1933, 50.<br />'''Page''' 1,400 | ||
}} | }} | ||
{{WoodhouseReversedUncategorized | {{WoodhouseReversedUncategorized | ||
|woodrun=[[dressed leather]], [[garment of goat-skin]] | |woodrun=[[dressed leather]], [[garment of goat-skin]] | ||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=[[δέρμα]] κατεργασμένο). Ἀπό τό [[δέφω]] (=μαλακώνω κάτι μέ τήν [[τριβή]]). | |||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[pellis]]'', [[hide]], [[skin]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.75.5/ 2.75.5], (<i>de propugnaculo ligneo</i> <i>concerning the wooden defense work</i>). | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[wallet]]=== | |||
Afrikaans: beursie, portemonnee; Albanian: portofol, badifokë, kuletë; Arabic: مِحْفَظَة; Egyptian Arabic: محفظة; Gulf Arabic: بوك; Hijazi Arabic: مِحْفَظَة; Moroccan Arabic: بزطام, بزطام; North Levantine Arabic: جِزدان; South Levantine Arabic: محفظة, جِزدان; Armenian: դրամապանակ; Aromanian: pungar; Assamese: মানিবেগ, ৱালেট; Asturian: cartera, billeteru, billetera; Basque: kartera; Bavarian: gödtåschn; Belarusian: папернік, кашалёк; Bengali: ওয়ালেট, মানিব্যাগ; Bulgarian: портфейл, портмоне; Burmese: ပိုက်ဆံအိတ်; Catalan: bitlletera, cartera; Chinese Cantonese: 銀包/银包, 荷包, 錢包/钱包, 錢袋/钱袋; Hakka: 錢包/钱包; Mandarin: 錢包/钱包, 皮夾/皮夹, 錢袋/钱袋; Min Nan: 荷包, 錢袋仔/钱袋仔, 錢包仔/钱包仔, 皮包仔, 錢橐仔/钱橐仔, 錢囊仔/钱囊仔; Czech: peněženka, portmonka; Danish: tegnebog, pengepung, pung, portemonnæ; Dutch: [[portemonnee]], [[portefeuille]], [[beurs]]; Dutch Low Saxon: knippe; Esperanto: monujo, biletujo; Estonian: rahatasku, rahakott; Faroese: mappa; Finnish: lompakko; French: [[portefeuille]], [[portemonnaie]]; Galician: carteira, billeteira; Georgian: საფულე, ქისა; German: [[Portemonnaie]], [[Portmonee]], [[Brieftasche]], [[Geldbeutel]], [[Geldbörse]], [[Börse]]; Greek: [[πορτοφόλι]]; Ancient Greek: [[ἀσκοπήρα]], [[διφθέρα]], [[διφθερίς]], [[κίβισις]], [[σαγή]], [[σαγίς]], [[φασκώλιον]], [[φάσκωλον]], [[φάσκωλος]]; Greenlandic: aningaasivik; Gujarati: આપનું વૉલેટ, પાકીટ; Hebrew: אַרְנָק; Hindi: बटुआ; Hungarian: pénztárca; Icelandic: veski, seðlaveski, budda; Ido: burso; Indonesian: dompet; Ingrian: bumažnikka; Irish: sparán, vallait; Italian: [[portafoglio]], [[borsellino]]; Japanese: 財布, 札入れ; Kazakh: әмиян, шилан; Khmer: កាបូប, ក្របូប; Korean: 지갑(紙匣); Kurdish Northern Kurdish: cizdan; Kyrgyz: бумажник, намыян, капчык; Lao: ກະເປົາ, ກະເປົາເງິນ; Latgalian: kapšuks; Latin: [[pera]]; Latvian: maks, naudasmaks; Lithuanian: dėklas, piniginė; Lombard: portafòlh, portafœlh; Macedonian: паричник, портмоне; Malagasy: kitapom-batsy; Malay Jawi: دومڤيت; Rumi: dompet; Maltese: kartiera; Maori: wārete, kopa, pāhi, honae; Mongolian Cyrillic: түрийвч хэтэвч; Nepali: पर्स, पटुकी; Norwegian Bokmål: lommebok; Nynorsk: lommebok; Occitan: pòrtafuelha; Old English: scēatcodd; Oromo: korojoo; Pashto: امياني, بټوه; Persian Iranian Persian: کیفِ پول; Plautdietsch: Jelttausch; Polish: portfel, portmonetka; Portuguese: [[carteira]]; Romanian: portofel, portmoneu; Romansch: portafegl, portafigl, portafögl, bursa, buorsa; Russian: [[бумажник]], [[кошелёк]], [[портмоне]]; Scottish Gaelic: màileid, màileid-pòca; Serbo-Croatian: portafolj, portfelj; Cyrillic: новчаник, буђелар; Roman: novčanik, buđelar; Slovak: peňaženka, portmonka, náprsná taška; Slovene: denarnica; Spanish: [[cartera]], [[billetera]]; Swahili: kipochi; Swedish: plånbok; Tagalog: pitaka, tampipi; Tajik: ҳамён; Telugu: పర్సులో; Thai: กระเป๋าสตางค์, กระเป๋าเงิน, กระเป๋าตังค์, กระเป๋าธนบัตร; Tibetan: སྦ་ཁུག, དངུལ་ཁུག; Turkish: cüzdan, portföy; Turkmen: gapjyk; Ukrainian: гаманець; Urdu: بَٹْوَا; Uyghur: قىلادان, پورتمال, پۇل قاپچۇقى, پۇلدان; Uzbek: yonchiq, hamyon, kartmon; Vietnamese: ví, bóp; Walloon: boûsse, poite-manoye, poite-foye; Welsh: gwaled; West Frisian: boekje; White Yiddish: בײַטל; Zhuang: ngaenzbau | |||
}} | }} |
Latest revision as of 15:08, 16 November 2024
English (LSJ)
ἡ,
A prepared hide, piece of leather, Hdt.1.194; ἐκ διφθερέων πεποιημέναι κυνέαι Id.7.77; διφθέραι, opp. δέρρεις (hides), Th.2.75; of a drum, Hero Aut.20.4; esp. as writing-material, τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες Hdt.5.58; διφθέραι μελαγγραφεῖς E.Fr.627; διφθέραι βασιλικαί, of Persian records, Ctes. ap. D.S.2.32; διφθέραι ἱεραί, at Carthage, Plu.2.942c; χαλκαῖ διφθέραι, ib. 297a, cf. Sch.Il.1.175: prov., ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις = you speak things older than the leather scroll Diogenian.3.2; used for bindings, διφθέρας περιβάλλειν (sc. βιβλίοις) Luc.Ind.16.
II anything made of leather, leather jerkin, Ar.Nu.72, Pl.Cri.53d, SIG 1259.6 (iv B. C.), Men.Epit.12, Luc. Tim.6,38, Arr.An.7.9.2, etc.; properly, of goatskin, opp. μηλωτή, Ammon.Diff.p.44 V.
2 wallet, bag, X.An.5.2.12, Lib.Or.58.5.
3 pl., skins used as tents, X.An. 1.5.10, Phylarch.41 J.
Spanish (DGE)
-ας, ἡ
• Morfología: [jón. plu. gen. διφθερέων Hdt.7.77]
I 1cuero, piel curtida περιτείνουσι τούτοισι διφθέρας στεγαστρίδας Hdt.1.194, προκαλύμματα εἶχε δέρσεις καὶ διφθέρας Th.2.75, cf. Ar.V.444, Thphr.Char.4.15, Plu.Ant.47, Hero Aut.20.4, Hsch., ἐκ διφθερέων πεποιημέναι κυνέαι Hdt.7.77, κυνῶν διφθέραι Plu.2.276f.
2 elaborado como objetos diversos: pelliza gener. de piel de cabra διφθέραν ἐνημμένος Ar.Nu.72, δ. Πανόπτου pelliza del que todo lo ve (Argos), Ar.Ec.80, διφθέρας ὡς εὐτελεστά<τα>ς καὶ μὴ σισυρωτάς SIG 1259.6 (Atenas IV a.C.), διφθέραι ἀδόκιμοι IG 22.1627.406 (IV a.C.), ἐν διφθέραις τοὺς πολλοὺς νέμοντας Arr.An.7.9.2, cf. Pl.Cri.53d, Men.Epit.53, 152, Luc.Tim.6, 38, Myro 2, Ammon.Diff.141
•funda de cuero διφθέρας περιβάλλειν (βιβλίοις) Luc.Ind.16, διφθέρα πορφυρᾶ Luc.Merc.Cond.41
•saco de cuero, zurrón λίθων ἔχειν μεστὰς τὰς διφθέρας X.An.5.2.12, cf. Lib.Or.58.5, Hsch.
•plu. pieles de cuero usadas como tienda X.An.1.5.10, διφθέραι ... ὑφ' αἷς ... ἐγυμνάζοντο Phylarch.41.
II como material para escribir
1 cuero, vitela, pergamino τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες los jonios llaman desde antiguo a los libros vitelas Hdt.5.58, δ. μελεγγραφεῖς vitelas escritas E.Fr.627, cf. I.AI 3.271, IG 22.1121.29 (IV d.C.), POxy.3804.239 (VI d.C.), δ. βασιλικαί anales de cuero de los reyes persas Ctes.5, διφθέραι ἱεραί textos sagrados en cuero en Cartago, Plu.2.942c, prov. ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις Diogenian.1.3.2
•página de un códice de pergamino, Afric.Cest.1.2.155.
2 gener. soporte para la escritura χαλκαὶ δ. tablillas de bronce Socr.Arg.5.
• Diccionario Micénico: di-pte-ra.
• Etimología: Prob. rel. δέψω, c. cierre de ε en ι, quizá deriv. de un neutr. *δεφσταρ, como νέκταρ; cf. ἡμέρα frente a ἦμαρ.
German (Pape)
[Seite 644] ἡ (δέρω?), die abgezogene u. zubereitete Tierhaut, Fell, Leder; Plat. Crit. 53 d; Thuc. 2, 75 u. A. Nach Ammon. bes. von Ziegenfellen. Alles aus Fellen Gemachte; – a) eine Art rohes Pergaments, vor Erfindung des Papiers gebräuchlich, u. Bücher daraus, Her. 5, 58; αἱ βασιλικαὶ δ., die königlichen Urkunden, aus denen Ktesias schöpfte, D. Sic. 2, 32; χαλκαῖ δ. Plut. quaest. gr. 25; sprichwörtlich ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις, von Diogen. 3, 2 auf die διφθέρα des Zeus bezogen, von der es Zenob. 4, 11 heißt Ζεὺς κατεῖδε χρόνιος εἰς τὰς διφθέρας, denn Zeus verzeichnet alle Taten der Menschen, vgl. Schol. Il. 1, 175. – b) Kleider aus Fellen, wie sie Aermere, bes. Landleute trugen, Ar. Nubb. 72; Luc. Tim. 38; Ath. XIV, 657 d. – c) lederne Zeltdecken, Zelte, Ath. XII, 539 c; Xen. An. 1, 5, 10. 2, 4, 28, wo, wie Arr. An. 3, 29, 8, Schläuche zum Übersetzen über einen Fluß daraus gemacht werden. – d) lederne Ranzen, Xen. An. 5, 2, 12.
French (Bailly abrégé)
ας (ἡ) :
I. peau apprêtée;
II. tout objet en peau :
1 vêtement de peau (pour les gens de la campagne et les esclaves);
2 tente ou abri de cuir;
3 sac de cuir;
4 sorte de parchemin pour écrire ; au plur. αἱ διφθέραι papiers écrits ; p. ext. διφθέραι χαλκαῖ PLUT plaques de cuivre (pour graver des caractères d'écriture).
Étymologie: DELG δέψω.
Russian (Dvoretsky)
διφθέρα: ион. διφθέρη ἡ
1 (снятая и выделанная), кожа (διφθέραι αἰγέαι καὶ ὀϊέαι Her.; δέρρεις καὶ διφθέραι Thuc.);
2 шкура: διφθέραν ἐνημμένος Arph. одетый в (звериную) шкуру;
3 досл. кожа для письма, пергамент, перен. летопись, сочинение, книга (οἱ Ἴωνες τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι Her.; αἱ διφθέραι, ἐν αἷς οἱ Πέρσαι τὰς παλαιὰς πράξεις εἶχον συντεταγμένας Diod.);
4 перен. доска, таблица (ἐν διφθέραις χαλκαῖς γράψαι τι Plut.);
5 кожаный навес или шатер (διφθέρας ἔχειν στεγάσματα Xen.);
6 кожаный мешок (λίθων μεσταὶ αἱ διφθέραι Xen.; ἀναπτύσσειν τὴν διφθέραν Plut.).
Paulys Realencyclopädie
Διφθέρα ist die abgezogene Tierhaut, oder in verarbeitetem Zustande das Leder; dementsprechend kann δ. jeden Gegenstand aus Leder (Zelte, Säcke, Kleidungsstücke) bezeichnen. Ferner erreichte man durch eine besondere Art der Zubereitung, bei der das Tierfell enthaart, gereinigt und geschabt wurde (Blümner Technologie u. Terminologie I 266), dass die δ. sich zur Aufnahme der Schrift eignete; in dieser Bedeutung als Schreibmaterial kommt die δ. für uns hauptsächlich in Betracht. Tierhaut als Trägerin der Litteratur bei den Culturvölkern des Ostens wird öfter erwähnt: bei den Juden Joseph. ant. Iud. XII 89f. bei den Indern Strab. XV 719. Ein altes Zeugnis haben wir auch für die Perser, Diod. II 32, 4: Κτησίας δὲ ὁ Κνίδιος … φησὶν ἐκ τῶν βασιλικῶν διφθερῶν, ἐν αἷς οἱ Πέρσαι τὰς παλαιὰς πράξεις κατά τινα νόμον εἶχον συντεταγμένας … συνταξάμενος τὴν ἱστορίαν εἰς τοὺς Ἕλληνας ἐξενεγκεῖν. Von den orientalischen Völkern lernten dann wohl die Ionier die δ. kennen und benutzen, Herod. V 58: καὶ τὰς βίβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες, ὅτι κοτὲ ἐν σπάνι βίβλων ἐχρέοντο διφθέρῃσι αἰγέῃσί τε καὶ οἰέῃσι· ἔτι δὲ κατ’ ἐμὲ πολλοὶ τῶν βαρβάρων εἰς τοιαύτας διφθέρας γράφουσι. Herodots Erklärung entspricht aber nicht der historischen Entwicklung, sondern ist eine Construction aus den Verhältnissen seiner Zeit; dass ursprünglich, vor der Einführung der ägyptischen Charta (s. oben Bd. III S. 2186), die δ. ein allgemein gebrauchtes Schreibmaterial war, beweisen noch einige versprengte Zeugnisse Späterer (Fr. Marx Ind. lect. Gryph. 1892/93 p. VI). In dem Sprichwort ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις (Diog. III 2) liegt doch nur eine Pointe, wenn die δ. thatsächlich das Material ist, auf dem die graue Vorzeit zu schreiben pflegte. Ebenso spricht für eine frühere Herrschaft der δ. die Thatsache, dass die Götter, wenn sie schreiben, nicht Charta, sondern Tierhaut nehmen. Von Zeus heisst es κατεῖδε χρόνιος εἰς τὰς διφθέρας (Zenob. IV 11), und die διφθέραι μελεγγραφεῖς des Loxias kennt Euripides (frg. 627 N.²). In heller historischer Zeit erfahren wir wenig vom Gebrauche der δ., Plinius erwähnt gelegentlich, dass der Maler Parrhasios, ein Zeitgenosse des Sokrates, seine Skizzen auf δ. (membrana n. h. [1158] XXXV 68) entworfen habe; wo Cicero einmal das Wort gebraucht (ad Att. XIII 24), heisst es einfach Handschreiben, wohl ohne jede Rücksicht auf das Material. Durch Lukian wissen wir auch, dass die δ. als Einband für Papyrus-Hss. Verwendung fand, um diese vor dem Verstossenwerden zu schützen (adv. ind. 7; de merc. cond. 41). Jedoch ist die δ. zur Aufnahme von Schrift nur in beschränktem Masse benutzt worden, bis sie dann von Pergamon aus sich die Stellung einer alleinigen Trägerin der hsl. Überlieferung eroberte (s. Membrana, Pergament). Litteratur: Th. Birt Das antike Buchwesen, c. II. Fr. Blass Paläographie, Buchwesen u. Handschriftenkunde, Iw. v. Müllers Handbuch I² 336. Daremberg-Saglio Diction. des antiqu. II 265f. K. Dziatzko Untersuchungen über ausgewählte Kapitel des antiken Buchwesens, namentlich in c. I.
Greek (Liddell-Scott)
διφθέρα: ἡ, (δέφω) δέρμα κατειργασμένον, «πετζί», τεμάχιον δέρματος, Ἡρόδ. 1. 194 κ. ἀλλ.· διφθέραι ῥητῶς ἀντιτίθενται πρὸς τὰς δέρρεις (δοραὶ ἀκατέργαστοι καὶ μετὰ τῶν τριχῶν), Θουκ. 2. 75· -αἱ διφθέραι ἐχρησίμευον ὡς χάρτης διὰ γραφὴν κατὰ τοὺς ἀρχαίους χρόνους, πρὶν εἰσαχθῇ ὁ πάπυρος· καὶ τὸ ὄνομα διετηρήθη καὶ μετὰ τὴν μεταβολὴν τοῦ ὑλικοῦ, τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες Ἡρόδ. 5. 58· δ. μελεγγραφεῖς Εὐρ. Ἀποσπ. 629· ὁ Κτησίας καλεῖ τὰ τῶν βασιλέων τῆς Περσίας χρονικά, δ. βασιλικάς, Διόδ. 2. 32· δ. ἱεραί, ἐν Καρχηδόνι, Πλούτ. 2. 942C· ἔτι δὲ καὶ χαλκαῖ δ., αὐτόθι 297A· πρβλ. Σχόλ. εἰς Ἰλ. Α. 175· παροιμ., ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις Παροιμιογρ.· περιβάλλειν βιβλία διφθέρᾳ Λουκ. Ἀπαιδ. 16. ΙΙ. πᾶν ὅ,τι εἶνε κατεσκευασμένον ἐκ δερμάτων, δερμάτινον ἱμάτιον, οἷον ἐφόρουν οἱ χωρικοί, Ἀριστοφ. Νεφ. 72, Πλάτ. Κρίτωνι 53D, Λουκ. Τίμ. 6 καὶ 38, Ἀρρ. Ἀν. 7. 9, κτλ.· κυρίως ἐκ δερμάτων αἰγῶν κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ μηλωτή, Ἀμμών. 2) πήρα, σάκκος, Ξεν. Ἀν. 5. 2, 12. 3) κατὰ πληθ., δέρματα ἐν χρήσει ὡς σκηναί, Λατ. pelles, αὐτόθι 1. 5, 10, Φύλαρχ. παρ’ Ἀθην. 539C, πρβλ. Ἡρόδ. 7. 77.
Greek Monolingual
η (AM διφθέρα)
1. δέρμα κατεργασμένο
2. κατεργασμένο δέρμα που χρησιμοποιείται για γραφή
μσν.- νεοελλ.
φρ. «ἀπὸ διφθέρας ἀναγινώσκειν»
(για τους κληρικούς) προτροπή να διαβάζουν τις ευχές και να ψάλλουν κοιτάζοντας το κείμενο προς αποφυγή σφαλμάτων και παραλείψεων
νεοελλ.
λεπιδόπτερο της οικογένειας τών νυκτιιδών
αρχ.
1. οτιδήποτε φτιαγμένο από κατεργασμένο δέρμα
2. δέρμα κατσίκας σε αντίθεση με τη μηλωτή (δέρμα προβάτου)
3. επενδύτης, κάπα
4. σάκος δερμάτινος
5. στον πληθ. δέρματα που χρησίμευαν ως σκηνές
6. φρ. «διφθέραι χαλκαῖ» — χάλκινες δέλτοι.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. διφθέρα συνδέθηκε με τα δέψω, δέφω (< διψτέρα) με κώφωση του -ε- σε -ι-. Δεν είναι γνωστός ο σχηματισμός της λέξεως. Πιθανό να πρόκειται για παρεκτεταμένο τ. σε -ᾱ- ενός ουδετέρου σε -(τ)αρ (πρβλ. ίκταρ, νέκταρ κ.ά.) κατά το ημέρα, ήμαρ.
ΠΑΡ. αρχ. διφθερίας, διφθέρινος, διφθερίς, διφθερίτις, διφθερούμαι.
ΣΥΝΘ. αρχ. διφθεροπώλης
νεοελλ.
διφθεροποιός].
Greek Monotonic
διφθέρα: ἡ (δέφω),·
I. κατεργασμένο δέρμα, βαμμένο πετσί, κομμάτι δέρματος, σε Ηρόδ.· αντίθ. προς το δέρρις (ακατέργαστο και με τις τρίχες δέρμα), σε Θουκ.· οι διφθέραι χρησιμοποιούνταν ως γραφική ύλη στα αρχ. χρόνια, πριν εμφανισθεί ο πάπυρος, σε Ηρόδ.
II. 1. δερμάτινο ιμάτιο όπως αυτό που φορούσαν οι χωρικοί, σε Αριστοφ., Πλάτ.
2. πορτοφόλι, τσάντα, σε Ξεν.
3. στον πληθ., δέρματα που χρησιμοποιούνταν ως σκηνές, στον ίδ.
Frisk Etymological English
Grammatical information: f.
Meaning: prepared skin, hide, leather, also leather objects (Ion.-Att.);
Dialectal forms: Myc. diptera (diptera₃) leather /diphthera/; dipteraporo /diphthera-phoros?/
Derivatives: Diminut. διφθέριον (Theognost.); διφθερίς = διφθέρα (AP); διφθέρωμα id. (Thd.;); διφθερίας man in leather jerkin, landmann etc. (Com.; Chantraine 93); f. διφθερῖτις (Poll.; Redard Les noms grecs en -της 114); διφθεράριος pergamentmaker (Edict. Diocl. Asin.); διφθέρινος made of δ., leather (X.). - Denomin. διφθερόομαι be dressed in hides (Str.). Note διψάρα δέλτος, οἱ δε διφθέρα H. (cf Schwyzer 326).
Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]
Etymology: To δέφω, δέψω (de Saussure MSL 7, 91). ε/ι is frequent in Pre-Greek (there was no phoneme e). δίψαρα shows typical Pre-Greek variation. Fur. 308, 326. - On Iranian LW [loanword] from διφθέρα, i.e. NPers. daftar office, s. Bailey, Trans. Phil. Soc. 1933, 50. From here Lat. littera, perhaps via Etruscan (cf. διφθεραλοιφός γραμματοδιδάσκαλος παρὰ Κυπρίοις Η.)
Middle Liddell
διφθέρα, ἡ, n n δέφω
I. a prepared hide, tanned skin, piece of leather, Hdt.; opp. to δέρρις (an undressed hide), Thuc.:— διφθέραι were used for writing-material in ancient times, before papyrus came in, Hdt.
II. a leather garment such as peasants wore, Ar., Plat.
2. a wallet, bag, Xen.
3. in plural skins used as tents, Xen.
Frisk Etymology German
διφθέρα: {diphthéra}
Grammar: f.
Meaning: zubereitete Haut, Fell, Leder, auch Ben. verschiedener lederner Gegenstände (ion. att.); διψάρα· δέλτος, οἱ δὲ διφθέρα H. (zum Lautlichen Schwyzer 326).
Derivative: Ableitungen. Deminutivum διφθέριον (Theognost.); διφθερίς = διφθέρα (AP; nach den Sekundärbildungen auf -ίς, Chantraine Formation 341ff.); διφθέρωμα ib. (Thd.; vgl. ἄσκωμα von ἀσκός und Chantraine 187); — διφθερίας Mann in Fell, Landmann (Kom., Luk.; Chantraine 93); f. διφθερῖτις (Poll.; Redard Les noms grecs en -της 114); διφθεράριος Pergamentmacher (Edict. Diocl. Asin.); — διφθέρινος ‘aus δ. gemacht, ledern’ (X., Str.). — Denominativum διφθερόομαι in Fell gekleidet werden (Str.).
Etymology: Zu δέφω, δέψω (de Saussure MSL 7, 91; Zweifel bei Pisani Ist. Lomb. 73: 2, 2) mit ε für ι wie in ἱστίη usw. (Schwyzer 351 m. Lit.). Bildung unklar; vielleicht Erweiterung eines alten Neutrums auf -(τ)αρ (ἴκταρ, νέκταρ u. a.) wie ἡμέρα gegenüber ἦμαρ. — Über iranische LW aus διφθέρα, z. B. npers. daftar office, s. Bailey Trans. Phil. Soc. 1933, 50.
Page 1,400
English (Woodhouse)
dressed leather, garment of goat-skin
Mantoulidis Etymological
(=δέρμα κατεργασμένο). Ἀπό τό δέφω (=μαλακώνω κάτι μέ τήν τριβή).
Lexicon Thucydideum
pellis, hide, skin, 2.75.5, (de propugnaculo ligneo concerning the wooden defense work).
Translations
wallet
Afrikaans: beursie, portemonnee; Albanian: portofol, badifokë, kuletë; Arabic: مِحْفَظَة; Egyptian Arabic: محفظة; Gulf Arabic: بوك; Hijazi Arabic: مِحْفَظَة; Moroccan Arabic: بزطام, بزطام; North Levantine Arabic: جِزدان; South Levantine Arabic: محفظة, جِزدان; Armenian: դրամապանակ; Aromanian: pungar; Assamese: মানিবেগ, ৱালেট; Asturian: cartera, billeteru, billetera; Basque: kartera; Bavarian: gödtåschn; Belarusian: папернік, кашалёк; Bengali: ওয়ালেট, মানিব্যাগ; Bulgarian: портфейл, портмоне; Burmese: ပိုက်ဆံအိတ်; Catalan: bitlletera, cartera; Chinese Cantonese: 銀包/银包, 荷包, 錢包/钱包, 錢袋/钱袋; Hakka: 錢包/钱包; Mandarin: 錢包/钱包, 皮夾/皮夹, 錢袋/钱袋; Min Nan: 荷包, 錢袋仔/钱袋仔, 錢包仔/钱包仔, 皮包仔, 錢橐仔/钱橐仔, 錢囊仔/钱囊仔; Czech: peněženka, portmonka; Danish: tegnebog, pengepung, pung, portemonnæ; Dutch: portemonnee, portefeuille, beurs; Dutch Low Saxon: knippe; Esperanto: monujo, biletujo; Estonian: rahatasku, rahakott; Faroese: mappa; Finnish: lompakko; French: portefeuille, portemonnaie; Galician: carteira, billeteira; Georgian: საფულე, ქისა; German: Portemonnaie, Portmonee, Brieftasche, Geldbeutel, Geldbörse, Börse; Greek: πορτοφόλι; Ancient Greek: ἀσκοπήρα, διφθέρα, διφθερίς, κίβισις, σαγή, σαγίς, φασκώλιον, φάσκωλον, φάσκωλος; Greenlandic: aningaasivik; Gujarati: આપનું વૉલેટ, પાકીટ; Hebrew: אַרְנָק; Hindi: बटुआ; Hungarian: pénztárca; Icelandic: veski, seðlaveski, budda; Ido: burso; Indonesian: dompet; Ingrian: bumažnikka; Irish: sparán, vallait; Italian: portafoglio, borsellino; Japanese: 財布, 札入れ; Kazakh: әмиян, шилан; Khmer: កាបូប, ក្របូប; Korean: 지갑(紙匣); Kurdish Northern Kurdish: cizdan; Kyrgyz: бумажник, намыян, капчык; Lao: ກະເປົາ, ກະເປົາເງິນ; Latgalian: kapšuks; Latin: pera; Latvian: maks, naudasmaks; Lithuanian: dėklas, piniginė; Lombard: portafòlh, portafœlh; Macedonian: паричник, портмоне; Malagasy: kitapom-batsy; Malay Jawi: دومڤيت; Rumi: dompet; Maltese: kartiera; Maori: wārete, kopa, pāhi, honae; Mongolian Cyrillic: түрийвч хэтэвч; Nepali: पर्स, पटुकी; Norwegian Bokmål: lommebok; Nynorsk: lommebok; Occitan: pòrtafuelha; Old English: scēatcodd; Oromo: korojoo; Pashto: امياني, بټوه; Persian Iranian Persian: کیفِ پول; Plautdietsch: Jelttausch; Polish: portfel, portmonetka; Portuguese: carteira; Romanian: portofel, portmoneu; Romansch: portafegl, portafigl, portafögl, bursa, buorsa; Russian: бумажник, кошелёк, портмоне; Scottish Gaelic: màileid, màileid-pòca; Serbo-Croatian: portafolj, portfelj; Cyrillic: новчаник, буђелар; Roman: novčanik, buđelar; Slovak: peňaženka, portmonka, náprsná taška; Slovene: denarnica; Spanish: cartera, billetera; Swahili: kipochi; Swedish: plånbok; Tagalog: pitaka, tampipi; Tajik: ҳамён; Telugu: పర్సులో; Thai: กระเป๋าสตางค์, กระเป๋าเงิน, กระเป๋าตังค์, กระเป๋าธนบัตร; Tibetan: སྦ་ཁུག, དངུལ་ཁུག; Turkish: cüzdan, portföy; Turkmen: gapjyk; Ukrainian: гаманець; Urdu: بَٹْوَا; Uyghur: قىلادان, پورتمال, پۇل قاپچۇقى, پۇلدان; Uzbek: yonchiq, hamyon, kartmon; Vietnamese: ví, bóp; Walloon: boûsse, poite-manoye, poite-foye; Welsh: gwaled; West Frisian: boekje; White Yiddish: בײַטל; Zhuang: ngaenzbau