secundum
Latin > English (Lewis & Short)
sĕcundum: adv. and prep. sequor.
I Adv.
A After, behind: Am. Age, i ut secundum. So. Sequor, subsequor te, Plaut. Am. 2, 1, 1.—
B Afterwards, in the next place, secondly (so very rare): animadvertendum primum, quibus de causis constituerint paces; secundum, quā fide eas coluerint, Varr. ap. Non. 149, 15 (but secundum is a false reading for iterum in Liv. 7, 3, 3; 6, 18, 1).—
II Prep. with acc.
A Prop.
1 In space.
a Following after, i.e. after, behind (ante-class.): ite hac secundum vos me, Plaut. Stich. 3, 1, 45: nos secundum ferre haec, after us, behind us, id. Mil. 4, 8, 39: secundum ipsam aram aurum abscondidi, id. Fragm. ap. Prisc. p. 890 P.—
b Following an extension in space, i. e. by, along (class.): cum leno secundum parietem transversus iret, Varr. L. L. 7, § 81 Müll.: quae (legiones) iter secundum mare superum faciunt, Cic. Att. 16, 8, 2: sex legiones ad oppidum Gergoviam secundum flumen Elaver duxit, Caes. B. G. 7, 34: quid illuc est hominum secundum litus? Plaut. Rud. 1, 2, 61: hoc genus saepes fieri secundum vias publicas solent et secundum amnes, Varr. R. R. 1, 14, 3: secundum flumen, Caes. B. G. 2, 18 fin.; cf.: castra secundum mare haberet, id. B. C. 3, 65 fin.: vulnus accepit in capite secundum aurem, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2: centaurium secundum fontes nascitur, Plin. 25, 6, 31, § 68.—
2 In time, succession, rank, value, etc., immediately after, after, next to (class.): secundum vindemiam, ubi vites ablaqueantur, Cato, R. R. 114, 1: secundum ludos, Plaut. Cas. prol. 28; cf.: tua ratio est, ut secundum binos ludos mihi respondere incipias: mea, ut ante primos ludos comperendinem, Cic. Verr. 1, 11, 34; so, comitia, id. Att. 3, 12, 1: hunc diem, id. de Or. 1, 62, 264: aequinoctium vernum, Plin. 19, 8, 42, § 147: proelium, Liv. 8, 10, 9: quietem, after going to sleep, while asleep, in a dream, Cic. Div. 1, 24, 48; so id. ib. 2, 61, 126; Suet. Aug. 94; Petr. 104: secundum patrem tu es pater proximus, Plaut. Capt. 2, 1, 42; cf.: proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt, Cic. Off. 2, 3, 11: ille mihi secundum te et liberos nostros ita est, ut sit paene par, id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18: secundum te nihil est mihi amicius solitudine, id. Att. 12, 15: qui secundum deos nomen Romanum veneretur, Liv. 36, 17 fin.: in actione secundum vocem vultus valet, Cic. de Or. 3, 59, 223; id. Or. 18, 60: secundum ea quaero, servarisne, etc., id. Vatin. 6, 15; so, secundum ea, Caes. B. G. 1, 33; cf. (with preceding maxime) Sall. J. 14, 3 Fabri ad loc.—
B Fig.
1 Agreeably to, in accordance with, according to (class.): tigna prona et fastigata, ut secundum naturam fluminis procumberent, Caes. B. G. 4, 17; cf.: secundum naturam vivere, Cic. Fin. 5, 9, 26; and: facilius esse secundum naturam, quam contra eam, vivere, Quint. 12, 11, 13: collaudavi secundum facta et virtutes tuas, Ter. Eun. 5, 8, 60: duumviros secundum legem facio, Liv. 1, 26, 5; so, legem, Quint. 5, 13, 7; 12, 7, 9: rationem, id. 11, 3, 45: secundum consuetudinem praedatum ire, Front. Strat. 2, 12, 2.—
2 Pregn., according to the will of, in favor of, to the advantage of: nuntiat populo, pontifices secundum se decrevisse...multa secundum causam nostram disputavit, Cic. Att. 4, 2, 3 sq.: de absente secundum praesentem judicare, id. Verr. 2, 2, 17, § 41: secundum eam (partem) litem judices dare, Liv. 23, 4: rei, quae undique secundum nos sit, Quint. 3, 8, 34: post principia belli secundum Flavianos, Tac. H. 3, 7.
Latin > French (Gaffiot 2016)
sĕcundum,⁹ adv. et prép.
I adv.,
1 en suivant, derrière : ire secundum Pl. Amph. 551, marcher par derrière, suivre, cf. St. 453
2 en second lieu, secondement : Varr. d. Non. 149, 16.
II prép., acc.,
1 après, derrière : nos secundum Pl. Mil. 1349, derrière nous, cf. Prisc. Gramm. p. 390
2 le long de : secundum mare Cic. Att. 16, 8, 2, le long de la mer, cf. Cæs. G. 2, 18, 3 ; 7, 34, 2 || castra secundum mare ponere Cæs. C. 3, 65, 3, placer son camp au bord de la mer, cf. Sulp. Ruf. d. Cic. Fam. 4, 12, 2 ; Plin. 25, 68
3 immédiatement après, après : secundum vindemiam Cato Agr. 114, 1, après la vendange, cf. Cic. Verr. 2, pr. 34 ; de Or. 1, 264 ; Att. 3, 12, 1 ; secundum quietem Cic. Div. 2, 126, après l’assoupissement = pendant le sommeil
4 secundum patrem, tu es pater proxumus Pl. Capt. 239, après mon père, tu es le premier à être pour moi un père, le premier dans mon affection ; secundum te nihil est mihi amicius solitudine Cic. Att. 12, 15, après toi rien ne me plaît plus que la solitude, cf. Cic. Off. 2, 11 ; Q. 3, 1, 18 ; secundum vocem vultus valet Cic. de Or. 3, 223, tout de suite après la voix, c’est la physionomie qui importe, cf. Cic. Or. 60 ; Vat. 15 ; Cæs. G. 1, 33, 2
5 selon, suivant, d’après, conformément à : secundum naturam fluminis Cæs. G. 4, 17, 4, selon la nature du courant ; secundum naturam vivere Cic. Fin. 5, 26, vivre selon la nature, cf. Quint. 12, 11, 13 ; secundum legem Liv. 1, 26, 5, d’après la loi, cf. Quint. 5, 13, 7 ; 12, 7, 9 || [droit] conformément aux conclusions de, en faveur de, à l’avantage de, pour : secundum præsentem judicare Cic. Verr. 2, 2, 41, prononcer en faveur de la partie présente, cf. Cic. Att. 4, 2, 3 ; Liv. 23, 4, 3.