χαλαρός: Difference between revisions
Χεὶρ χεῖρα νίπτει, δάκτυλοι δὲ δακτύλους → Digitum lavat digitus et manum manus → Die Finger waschen Finger, die Hand die andre Hand
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1") |
|||
| (15 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=chalaros | |Transliteration C=chalaros | ||
|Beta Code=xalaro/s | |Beta Code=xalaro/s | ||
|Definition=ά, όν, | |Definition=ά, όν, [[slack]], [[loose]], δέρματα Hp.''Aph.''5.71; ὑποδήματα Ar.''Th.''263; ἁλύσεις Th.2.76; χαλινός X.''Eq.''10.3, cf. 7.1; [[θῶραξ]] ib. 12.1; <b class="b3">χ. κοτυληδών</b> [[loose]], [[supple]] joint, Ar.''V.''1495 (anap.); <b class="b3">χ.κνήμη</b>, opp. [[σκληρά]], X.''Eq.''7.6; <b class="b3">χ. ἁρμονίαι</b> [[loose]], [[languid]], [[effeminate]] music, [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 398e; <b class="b3">χαλαρωτέραν.. ἐποίησε χορδαῖς δώδεκα</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">τὴν μουσικήν</b>) Pherecr.145.5; <b class="b3">χ. πόροι</b> [[relaxed]], [[open]] pores, [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''514a32; <b class="b3">τὸ χ.</b>, = [[χαλαρότης]], Anaximen.1. Adv. [[χαλαρῶς]] Hp.''Fract.''16; <b class="b3">χ. ἐνηρμόσθαι, δεδέσθαι</b>, Plb.34.3.5, ''Gp.''5.8.4. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1326.png Seite 1326]] nachgelassen, schlaff, lose; ὑποδήματα Ar. Th. 263; ἁλύσεις Thuc. 2, 76; [[χαλινός]] Xen. equ. 10, 3; ἄρθρα, die durch Verrenkung schlaff oder lahm geworden, MMedle.; vgl. νῦν γὰρ ἐν ἄρθροις τοῖς ἐμοῖς στρέφεται χαλαρὰ [[κοτυληδών]] Ar. Vesp. 1494; – übertr., ἁρμονίαι χαλαραί, schlaffe Tonweisen ohne feste harmonische Verbindung der Tonsätze, Plat. Rep. III, 398 e. – Adv., χαλαρῶς ἐνήρμοσται ἡ ἐπιδορατὶς δόρατι Pol. 34, 3,5. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1326.png Seite 1326]] nachgelassen, schlaff, lose; ὑποδήματα Ar. Th. 263; ἁλύσεις Thuc. 2, 76; [[χαλινός]] Xen. equ. 10, 3; ἄρθρα, die durch Verrenkung schlaff oder lahm geworden, MMedle.; vgl. νῦν γὰρ ἐν ἄρθροις τοῖς ἐμοῖς στρέφεται χαλαρὰ [[κοτυληδών]] Ar. Vesp. 1494; – übertr., ἁρμονίαι χαλαραί, schlaffe Tonweisen ohne feste harmonische Verbindung der Tonsätze, Plat. Rep. III, 398 e. – Adv., χαλαρῶς ἐνήρμοσται ἡ ἐπιδορατὶς δόρατι Pol. 34, 3,5. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ά, όν :<br /><b>1</b> [[lâche]], [[non serré]] ; <i>fig.</i> mou, efféminé ; <i>subst.</i> τὸ χαλαρόν, relâchement (de la bride d'un cheval);<br /><b>2</b> [[souple]];<br /><i>Cp.</i> χαλαρώτερος.<br />'''Étymologie:''' [[χαλάω]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''χᾰλᾰρός:'''<br /><b class="num">1</b> [[отпущенный]], [[ослабленный]] ([[χαλινός]] Xen.): [[ἀφεῖναι]] τὴν δοκὸν χαλαραῖς ταῖς ἁλύσεσι Thuc. спустить бревно на цепях;<br /><b class="num">2</b> [[раздавшийся вширь]], [[широкий]], [[свободный]] (ὑποδήματα Arph.; [[θώραξ]] Xen.; πόροι Arst.): ἐν ἄρθροις στρέφεται χαλαρὰ [[κοτυληδών]] Arph. члены легко вращаются в вертлюгах, т. е. тело легко и подвижно;<br /><b class="num">3</b> [[расслабленный]], [[изнеженный]], [[томный]] (ἁρμονίαι Plat.): χ. ἐν τῷ βαδίζειν Plut. с расслабленной походкой. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''χᾰλᾰρός''': -ά, -όν, ὡς καὶ νῦν, [[χαλαρός]], δέρμα Ἱππ. Ἀφορ. 1256· ὑποδήματα Ἀριστοφ. Θεσμ. 263· ἁλύσεις Θουκ. 2. 76. χαλινὸς Ξεν. Ἱππ. 10. 3, πρβλ. 7, 1· θώραξ [[αὐτόθι]] 12, 1· χ. [[κοτυληδών]], ἄρθρωσις χαλαρὰ οὐχὶ συνεσφιγμένη, χαύνη, Ἀριστοφ. Σφ. 1495· οὕτω, χ. [[κνήμη]], ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ σκληρὰ, Ξεν. Ἱππ. 7, 6· χ. ἁρμονίαι, ἐκτεθηλυμμέναι, ἄτονοι μουσικαὶ ἁρμονίαι, Πλάτ. Πολ. 398Ε· χαλαρωτέραν... ἐποίησε χορδαῖς [[δώδεκα]] (ἐξυπακ. τὴν μουσικὴν) Φερεκράτης ἐν «Χείρωνι» 1. 5· χ. πόροι, ἀνειμένοι, ἀνοικτοὶ πόροι, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 3. 4, 2· ― τὸ χαλαρόν, = [[χαλαρότης]], Ἀναξίμ. παρὰ Πλουτ. 2. 947F. ― Ἐπίρρ. -ρῶς, Ἱππ. περὶ Ἀγμ. 763. | |lstext='''χᾰλᾰρός''': -ά, -όν, ὡς καὶ νῦν, [[χαλαρός]], δέρμα Ἱππ. Ἀφορ. 1256· ὑποδήματα Ἀριστοφ. Θεσμ. 263· ἁλύσεις Θουκ. 2. 76. χαλινὸς Ξεν. Ἱππ. 10. 3, πρβλ. 7, 1· θώραξ [[αὐτόθι]] 12, 1· χ. [[κοτυληδών]], ἄρθρωσις χαλαρὰ οὐχὶ συνεσφιγμένη, χαύνη, Ἀριστοφ. Σφ. 1495· οὕτω, χ. [[κνήμη]], ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ σκληρὰ, Ξεν. Ἱππ. 7, 6· χ. ἁρμονίαι, ἐκτεθηλυμμέναι, ἄτονοι μουσικαὶ ἁρμονίαι, Πλάτ. Πολ. 398Ε· χαλαρωτέραν... ἐποίησε χορδαῖς [[δώδεκα]] (ἐξυπακ. τὴν μουσικὴν) Φερεκράτης ἐν «Χείρωνι» 1. 5· χ. πόροι, ἀνειμένοι, ἀνοικτοὶ πόροι, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 3. 4, 2· ― τὸ χαλαρόν, = [[χαλαρότης]], Ἀναξίμ. παρὰ Πλουτ. 2. 947F. ― Ἐπίρρ. -ρῶς, Ἱππ. περὶ Ἀγμ. 763. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-ή, -ό / [[χαλαρός]], -ά, -όν, ΝΜΑ<br />αυτός που δεν [[είναι]] [[τεντωμένος]] ή [[σφιχτός]], αυτός που [[είναι]] [[άτονος]], [[πλαδαρός]] (α. «χαλαρή [[ζώνη]]» β. «χαλαρό [[δέρμα]]» γ. «[[χαλαρά]]... ὑποδήματα... γοῦν χαίρεις φορῶν», <b>Αριστοφ.</b><br />δ. «ἀφίεσαν τὴν δοκὸν | |mltxt=-ή, -ό / [[χαλαρός]], -ά, -όν, ΝΜΑ<br />αυτός που δεν [[είναι]] [[τεντωμένος]] ή [[σφιχτός]], αυτός που [[είναι]] [[άτονος]], [[πλαδαρός]] (α. «χαλαρή [[ζώνη]]» β. «χαλαρό [[δέρμα]]» γ. «[[χαλαρά]]... ὑποδήματα... γοῦν χαίρεις φορῶν», <b>Αριστοφ.</b><br />δ. «ἀφίεσαν τὴν δοκὸν χαλαραῖς ταῖς ἁλύσεσιν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[υποτονικός]], [[χωρίς]] [[σθένος]] (α. «χαλαρό κυβερνητικό [[διάβημα]]» β. «χαλαρή εμπορική [[κίνηση]]»)<br /><b>2.</b> (για λόγο, γραπτό ή προφορικό) [[χωρίς]] [[ζωντάνια]], [[χωρίς]] [[πνοή]], [[χωρίς]] [[ενδιαφέρον]], [[φτωχός]] σε [[περιεχόμενο]] (α. «χαλαρή η [[αγόρευση]] της υπεράσπισης» β. «[[χαλαρός]] [[προεκλογικός]] [[λόγος]]»)<br /><b>3.</b> (για θεατρικό ή κινηματογραφικό [[έργο]]) [[χωρίς]] σφιχτοδεμένη [[πλοκή]]<br /><b>4.</b> (για ήθη και αξίες) ο [[χωρίς]] [[συνέπεια]] ή [[αυστηρότητα]], [[ελευθέριος]] («χαλαρή [[ηθική]]»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ χαλαρόν</i><br />η [[χαλαρότητα]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «χαλαρὰ [[κοτυληδών]]» — χαλαρή [[άρθρωση]], μη σφιχτή [[άρθρωση]] (<b>Αριστοφ.</b>)<br />β) «χαλαροὶ πόροι» — ανοιχτοί πόροι (<b>Αριστοτ.</b>)<br />γ) «χαλαραὶ ἁρμονίαι» — μελωδίες, μουσικές συνθέσεις [[χωρίς]] ρυθμό και [[αρμονία]] (<b>Πλάτ.</b>). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[χαλαρώς]] / <i>χαλαρῶς</i>, ΝΜΑ, και [[χαλαρά]] Ν<br />όχι [[σφιχτά]], [[χωρίς]] στερεή [[σύνδεση]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>μτφ.</b> [[χωρίς]] [[ένταση]], άτονα, υποτονικά.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>χαλῶ</i> «[[χαλαρώνω]]» (<b>πρβλ.</b> απρμφ. αορ. <i>χαλάσαι</i>) <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>ρός</i> (<b>πρβλ.</b> [[λαγαρός]]: <i>λαγάσαι</i>, [[τάλαρος]]: <i>ταλάσαι</i>]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''χᾰλᾰρός:''' -ά, -όν ([[χαλάω]]), [[χαλαρός]], [[λυτός]], σε Θουκ., Ξεν.· χ. [[κοτυληδών]], χαλαρή, ευλίγιστη [[άρθρωση]], σε Αριστοφ.· <i>χαλαραὶ ἁρμονίαι</i>, χαλαρή, άτονη, [[θηλυπρεπής]] [[μουσική]], σε Πλάτ. | |lsmtext='''χᾰλᾰρός:''' -ά, -όν ([[χαλάω]]), [[χαλαρός]], [[λυτός]], σε Θουκ., Ξεν.· χ. [[κοτυληδών]], χαλαρή, ευλίγιστη [[άρθρωση]], σε Αριστοφ.· <i>χαλαραὶ ἁρμονίαι</i>, χαλαρή, άτονη, [[θηλυπρεπής]] [[μουσική]], σε Πλάτ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{mantoulidis | ||
| | |mantxt=Ἀπό τό [[χαλάω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{lxth | ||
| | |lthtxt=''[[qui laxari potest]]'', [[which can be loosened]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.76.4/ 2.76.4]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{trml | ||
| | |trtx=Arabic: فَضْفَاض; Armenian: արձակ, արձակված; Bikol Central: mahiwas; Bulgarian: незакрепен, незавързан; Catalan: fluix; Chinese Cantonese: 鬆, 松; Mandarin: 鬆動, 松动, 鬆弛, 松弛; Czech: volný; Dutch: [[los]]; Esperanto: loza; Finnish: löysä, irti; French: [[lâche]], [[mal fixé]]; Galician: frouxo, solto; German: [[lose]], [[locker]]; Greek: [[χαλαρός]]; Ancient Greek: [[χαλαρός]]; Hungarian: laza; Irish: scaoilte, scaoilteach; Italian: [[sciolto]]; Japanese: 緩んだ; Khmer: រលុង; Korean: 헐렁하다; Kurdish Central Kurdish: شل; Latin: [[solutus]]; Malay: longgar; Maori: tangatanga, tangatanga, tatere, kaupe, hāngengangenga, takō; Norwegian Bokmål: løs; Occitan: flus; Persian: لق, هرز; Plautdietsch: looss; Polish: luźny; Portuguese: [[frouxo]], [[solto]]; Russian: [[непривязанный]], [[неприкреплённый]], [[развязанный]], [[распущенный]]; Scottish Gaelic: sgaoilte; Spanish: [[flojo]], [[suelto]]; Swedish: lös; Telugu: గట్టిగా బిగించని; Thai: หลวม; Turkish: gevşek; Vietnamese: rộng | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 15:27, 16 November 2024
English (LSJ)
ά, όν, slack, loose, δέρματα Hp.Aph.5.71; ὑποδήματα Ar.Th.263; ἁλύσεις Th.2.76; χαλινός X.Eq.10.3, cf. 7.1; θῶραξ ib. 12.1; χ. κοτυληδών loose, supple joint, Ar.V.1495 (anap.); χ.κνήμη, opp. σκληρά, X.Eq.7.6; χ. ἁρμονίαι loose, languid, effeminate music, Pl.R. 398e; χαλαρωτέραν.. ἐποίησε χορδαῖς δώδεκα (sc. τὴν μουσικήν) Pherecr.145.5; χ. πόροι relaxed, open pores, Arist.HA514a32; τὸ χ., = χαλαρότης, Anaximen.1. Adv. χαλαρῶς Hp.Fract.16; χ. ἐνηρμόσθαι, δεδέσθαι, Plb.34.3.5, Gp.5.8.4.
German (Pape)
[Seite 1326] nachgelassen, schlaff, lose; ὑποδήματα Ar. Th. 263; ἁλύσεις Thuc. 2, 76; χαλινός Xen. equ. 10, 3; ἄρθρα, die durch Verrenkung schlaff oder lahm geworden, MMedle.; vgl. νῦν γὰρ ἐν ἄρθροις τοῖς ἐμοῖς στρέφεται χαλαρὰ κοτυληδών Ar. Vesp. 1494; – übertr., ἁρμονίαι χαλαραί, schlaffe Tonweisen ohne feste harmonische Verbindung der Tonsätze, Plat. Rep. III, 398 e. – Adv., χαλαρῶς ἐνήρμοσται ἡ ἐπιδορατὶς δόρατι Pol. 34, 3,5.
French (Bailly abrégé)
ά, όν :
1 lâche, non serré ; fig. mou, efféminé ; subst. τὸ χαλαρόν, relâchement (de la bride d'un cheval);
2 souple;
Cp. χαλαρώτερος.
Étymologie: χαλάω.
Russian (Dvoretsky)
χᾰλᾰρός:
1 отпущенный, ослабленный (χαλινός Xen.): ἀφεῖναι τὴν δοκὸν χαλαραῖς ταῖς ἁλύσεσι Thuc. спустить бревно на цепях;
2 раздавшийся вширь, широкий, свободный (ὑποδήματα Arph.; θώραξ Xen.; πόροι Arst.): ἐν ἄρθροις στρέφεται χαλαρὰ κοτυληδών Arph. члены легко вращаются в вертлюгах, т. е. тело легко и подвижно;
3 расслабленный, изнеженный, томный (ἁρμονίαι Plat.): χ. ἐν τῷ βαδίζειν Plut. с расслабленной походкой.
Greek (Liddell-Scott)
χᾰλᾰρός: -ά, -όν, ὡς καὶ νῦν, χαλαρός, δέρμα Ἱππ. Ἀφορ. 1256· ὑποδήματα Ἀριστοφ. Θεσμ. 263· ἁλύσεις Θουκ. 2. 76. χαλινὸς Ξεν. Ἱππ. 10. 3, πρβλ. 7, 1· θώραξ αὐτόθι 12, 1· χ. κοτυληδών, ἄρθρωσις χαλαρὰ οὐχὶ συνεσφιγμένη, χαύνη, Ἀριστοφ. Σφ. 1495· οὕτω, χ. κνήμη, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ σκληρὰ, Ξεν. Ἱππ. 7, 6· χ. ἁρμονίαι, ἐκτεθηλυμμέναι, ἄτονοι μουσικαὶ ἁρμονίαι, Πλάτ. Πολ. 398Ε· χαλαρωτέραν... ἐποίησε χορδαῖς δώδεκα (ἐξυπακ. τὴν μουσικὴν) Φερεκράτης ἐν «Χείρωνι» 1. 5· χ. πόροι, ἀνειμένοι, ἀνοικτοὶ πόροι, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 3. 4, 2· ― τὸ χαλαρόν, = χαλαρότης, Ἀναξίμ. παρὰ Πλουτ. 2. 947F. ― Ἐπίρρ. -ρῶς, Ἱππ. περὶ Ἀγμ. 763.
Greek Monolingual
-ή, -ό / χαλαρός, -ά, -όν, ΝΜΑ
αυτός που δεν είναι τεντωμένος ή σφιχτός, αυτός που είναι άτονος, πλαδαρός (α. «χαλαρή ζώνη» β. «χαλαρό δέρμα» γ. «χαλαρά... ὑποδήματα... γοῦν χαίρεις φορῶν», Αριστοφ.
δ. «ἀφίεσαν τὴν δοκὸν χαλαραῖς ταῖς ἁλύσεσιν», Θουκ.)
νεοελλ.
1. υποτονικός, χωρίς σθένος (α. «χαλαρό κυβερνητικό διάβημα» β. «χαλαρή εμπορική κίνηση»)
2. (για λόγο, γραπτό ή προφορικό) χωρίς ζωντάνια, χωρίς πνοή, χωρίς ενδιαφέρον, φτωχός σε περιεχόμενο (α. «χαλαρή η αγόρευση της υπεράσπισης» β. «χαλαρός προεκλογικός λόγος»)
3. (για θεατρικό ή κινηματογραφικό έργο) χωρίς σφιχτοδεμένη πλοκή
4. (για ήθη και αξίες) ο χωρίς συνέπεια ή αυστηρότητα, ελευθέριος («χαλαρή ηθική»)
αρχ.
1. το ουδ. ως ουσ. τὸ χαλαρόν
η χαλαρότητα
2. φρ. α) «χαλαρὰ κοτυληδών» — χαλαρή άρθρωση, μη σφιχτή άρθρωση (Αριστοφ.)
β) «χαλαροὶ πόροι» — ανοιχτοί πόροι (Αριστοτ.)
γ) «χαλαραὶ ἁρμονίαι» — μελωδίες, μουσικές συνθέσεις χωρίς ρυθμό και αρμονία (Πλάτ.).
επίρρ...
χαλαρώς / χαλαρῶς, ΝΜΑ, και χαλαρά Ν
όχι σφιχτά, χωρίς στερεή σύνδεση
νεοελλ.
μτφ. χωρίς ένταση, άτονα, υποτονικά.
[ΕΤΥΜΟΛ. < χαλῶ «χαλαρώνω» (πρβλ. απρμφ. αορ. χαλάσαι) + επίθημα -ρός (πρβλ. λαγαρός: λαγάσαι, τάλαρος: ταλάσαι].
Greek Monotonic
χᾰλᾰρός: -ά, -όν (χαλάω), χαλαρός, λυτός, σε Θουκ., Ξεν.· χ. κοτυληδών, χαλαρή, ευλίγιστη άρθρωση, σε Αριστοφ.· χαλαραὶ ἁρμονίαι, χαλαρή, άτονη, θηλυπρεπής μουσική, σε Πλάτ.
Mantoulidis Etymological
Ἀπό τό χαλάω, ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.
Lexicon Thucydideum
qui laxari potest, which can be loosened, 2.76.4.
Translations
Arabic: فَضْفَاض; Armenian: արձակ, արձակված; Bikol Central: mahiwas; Bulgarian: незакрепен, незавързан; Catalan: fluix; Chinese Cantonese: 鬆, 松; Mandarin: 鬆動, 松动, 鬆弛, 松弛; Czech: volný; Dutch: los; Esperanto: loza; Finnish: löysä, irti; French: lâche, mal fixé; Galician: frouxo, solto; German: lose, locker; Greek: χαλαρός; Ancient Greek: χαλαρός; Hungarian: laza; Irish: scaoilte, scaoilteach; Italian: sciolto; Japanese: 緩んだ; Khmer: រលុង; Korean: 헐렁하다; Kurdish Central Kurdish: شل; Latin: solutus; Malay: longgar; Maori: tangatanga, tangatanga, tatere, kaupe, hāngengangenga, takō; Norwegian Bokmål: løs; Occitan: flus; Persian: لق, هرز; Plautdietsch: looss; Polish: luźny; Portuguese: frouxo, solto; Russian: непривязанный, неприкреплённый, развязанный, распущенный; Scottish Gaelic: sgaoilte; Spanish: flojo, suelto; Swedish: lös; Telugu: గట్టిగా బిగించని; Thai: หลวม; Turkish: gevşek; Vietnamese: rộng
