τέλειος: Difference between revisions
ξένος ὢν ἀκολούθει τοῖς ἐπιχωρίοις νόμοις → as a foreigner, follow the laws of that country | when in Rome, do as the Romans do
(Bailly1_5) |
(Autenrieth) |
||
Line 18: | Line 18: | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=α <i>ou</i> ος, ον :<br /><b>A. I.</b> de la fin, dernier;<br /><b>II.</b> terminé, achevé, accompli : ἀρὰ τελεία ESCHL malédiction qui s’est accomplie ; τελεία [[ψῆφος]] ESCHL décret accompli, irrévocable, qui a force de loi ; αἰετὸς τελειότατος πετεηνῶν IL l’aigle, celui des oiseaux dont les présages s’accomplissent le plus sûrement, <i>sel. d’autres au sens de</i> accompli, <i>d’où</i> le plus fort, le plus puissant, le roi des oiseaux;<br /><b>III.</b> à qui rien ne manque, <i>d’où</i> :<br /><b>1</b> <i>avec idée de quantité</i> achevé, complet;<br /><b>2</b> <i>avec idée de qualité</i> αἶγες τέλειαι chèvres sans taches, choisies ; ἱερὰ τέλεια THC sacrifices parfaits, tout à fait selon le rite, <i>ou</i> victimes parfaites, sans taches ; τὸ τέλειον HDT banquet royal ; <i>en parl. de pers.</i> achevé, accompli, parfait : ἔν τινι accompli <i>ou</i> qui excelle en qch;<br /><b>IV.</b> arrivé à point, parvenu à maturité, mûr, fait : [[τέλειος]] [[ἀνήρ]] ESCHL homme dans la force de l’âge <i>ou</i> homme marié ; [[οἱ]] τέλειοι XÉN les hommes faits ; [[ἅρμα]] τέλειον LUC attelage de chevaux dans la force de l’âge;<br /><b>B.</b> qui mène à terme, qui accomplit, <i>sel. d’autres au sens intr. :</i> accompli, parfait, <i>càd</i> tout-puissant ; Ζεὺς [[τέλειος]] ESCHL Zeus qui accomplit toutes choses ; [[Ἥρα]] τελεία ESCHL Héra qui préside aux mariages.<br />'''Étymologie:''' [[τέλος]]. | |btext=α <i>ou</i> ος, ον :<br /><b>A. I.</b> de la fin, dernier;<br /><b>II.</b> terminé, achevé, accompli : ἀρὰ τελεία ESCHL malédiction qui s’est accomplie ; τελεία [[ψῆφος]] ESCHL décret accompli, irrévocable, qui a force de loi ; αἰετὸς τελειότατος πετεηνῶν IL l’aigle, celui des oiseaux dont les présages s’accomplissent le plus sûrement, <i>sel. d’autres au sens de</i> accompli, <i>d’où</i> le plus fort, le plus puissant, le roi des oiseaux;<br /><b>III.</b> à qui rien ne manque, <i>d’où</i> :<br /><b>1</b> <i>avec idée de quantité</i> achevé, complet;<br /><b>2</b> <i>avec idée de qualité</i> αἶγες τέλειαι chèvres sans taches, choisies ; ἱερὰ τέλεια THC sacrifices parfaits, tout à fait selon le rite, <i>ou</i> victimes parfaites, sans taches ; τὸ τέλειον HDT banquet royal ; <i>en parl. de pers.</i> achevé, accompli, parfait : ἔν τινι accompli <i>ou</i> qui excelle en qch;<br /><b>IV.</b> arrivé à point, parvenu à maturité, mûr, fait : [[τέλειος]] [[ἀνήρ]] ESCHL homme dans la force de l’âge <i>ou</i> homme marié ; [[οἱ]] τέλειοι XÉN les hommes faits ; [[ἅρμα]] τέλειον LUC attelage de chevaux dans la force de l’âge;<br /><b>B.</b> qui mène à terme, qui accomplit, <i>sel. d’autres au sens intr. :</i> accompli, parfait, <i>càd</i> tout-puissant ; Ζεὺς [[τέλειος]] ESCHL Zeus qui accomplit toutes choses ; [[Ἥρα]] τελεία ESCHL Héra qui préside aux mariages.<br />'''Étymologie:''' [[τέλος]]. | ||
}} | |||
{{Autenrieth | |||
|auten=([[τέλος]]): [[perfect]]; said of victims [[that]] are [[without]] [[spot]] or [[blemish]], Il. 1.66; the [[eagle]] is τελειότατος πετεηνῶν, [[because]] he brings the surest [[omen]] [[from]] [[Zeus]], Il. 8.247, Il. 24.315. | |||
}} | }} |
Revision as of 15:33, 15 August 2017
English (LSJ)
and τέλεος, α, ον, in Trag., Att., and Dor.also ος, ον, A.Eu. 382 (lyr.), Pl.Phlb.67a, Arist.EN1153b16, SIG265 (Delph., iv B.C.), etc.: the form τέλειος is alone used by Hom., neither form in Hes.; τέλεος is alone used by Hdt., exc. in 9.110; in Trag. and Att. both forms occur; Att. Inscrr. up to the end of iii B.C. have only τέλεος, IG 12.76.39, al., and τέλεος, τελέως, τελεῶ are recommended by Thom. Mag.p.358R.; τέλειος first in IG22.2314.51, al. (early ii B.C.), freq. in Papyri (PCair.Zen.429.13, al. (iii B.C.), etc.), but the neut. used as Adv. is sts. τέλεον (BGU903.12 (ii A.D.), etc.,
A τέλειον POxy.707.31 (ii A.D.), etc.): the form τέλεως, acc. τέλεων, with pl. τέλεῳ, is found in SIG1025.61, 1026.14 (Cos, iv/iii B.C.), dub. in Schwyzer 734 (Zeleia) and Herod.7.20: the form τέληον in GDI4963 (Crete): (τέλος):—perfect, of victims, entire, without spot or blemish, ἀρνῶν αἰγῶν τε τελείων Il.1.66, cf. 24.34; βοτὸν τ. Riv.Fil.56.265 (Cyrene); τὸνς ϝεξήκοντα τελέονς ὄϝινς (acc. pl.) SIG56.30 (Argos, v. B.C.); of sacrifices, ἱερὰ τ. perfect, of full tale or number, or performed with all rites, Th.5.47, Lexap.And.1.97, D.59.60; τελέους ἀεὶ τελετὰς τελούμενος τέλεος ὄντως . . γίγνεται Pl.Phdr.249c; in Il.8.247, 24.315, αἰετὸς τελειότατος πετεηνῶν is prob. the surest bird of augury (cf. τελήεις). b in Dialects, = κύριος, fully constituted, valid, ἐν ἀγορᾷ τελείῳ Schwyzer 324.1 (Delph., iv B.C.), SIG265 (ibid.), etc.; ἀλιαίᾳ ἔδοξε τελείᾳ ib.594.3 (Mycenae, ii B.C.); authoritative, final, ἁ δέ κα ϝράτρα ἁ δαμοσία τελεία εἴε δικάδοσα Schwyzer412 (Elis); τὸ θέθμιον . . τέλεον εἶμεν IG9(1).334.47 (Locr., v B.C.); so in Trag., τελεία ψῆφος a final decision, A.Supp.739, S.Ant.632. 2 of animals, full-grown, τέλεον νεαροῖς ἐπιθύσας A.Ag.1504 (anap., and so perh. αἶγες τ. in Il. ll.cc.); ἐπ' οὗ θύεται τὰ τ. τῶν προβάτων, opp. γαλαθηνά, Hdt.1.183, cf. SIG1015.31 (Halic.), Pherecr.44, PCair.Zen.429.13, al. (iii B.C.), Sammelb.5277.5 (iii A.D.), etc.; τ. ζῷον defined in Gal.7.677; as Subst., τέλειον καὶ δέκα ἄρνες SIG1024.35 (Myconus, iii/ii B.C.); τ. ἵππος, opp. πῶλος, Pl.Lg.834c; τ. ἅρμα a chariot drawn by horses, opp. ἅρμα πωλικόν, CIG2758 111.D2 (Aphrodisias), SIG840 (Olympia, ii A.D.), Luc.Tim.50; τελέᾳ συνωρίδι IG5(2).549.2, al. (Arc., iv B.C.); τελέῳ τεθρίππῳ ib.5; κέλητι τελέῳ ib.550.29; κέλητι τελείῳ ib.7.1772.14, cf. 16; of trees, Thphr.CP3.7.5, POxy.909.18 (iii A.D.); εἰκὼν τελεία life-sized, GDI4942b7 (Crete, ii B.C.); of a torsionengine, full-sized, opp. to the model of one, Ph.Bel.55.30: of human beings, full-grown, adult, Pl.Lg.929c, X.Cyr.1.2.4, 12, 14, BGU1100.10 (i B.C.), POxy.485.30 (ii A.D.), Sor.1.10, al. b married, τέλειοι οἱ γεγαμηκότες Paus.Gr.Fr.306; Ἥρα Τελεία is so expld. at Stymphalus, Paus.8.22.2, cf. Aristocl.Hist.5 (ap.Sch.Theoc.15.64); v. infr. 11. 3 of persons, accomplished, perfect in his kind, in relation to quality, Isoc. 12.32,242; ἱστοριῶν συγγραφέα τέλειον Supp.Epigr.1.400 (Samos, ii A.D.); τ. σοφιστής Pl.Cra.403e; τ. εἴς τι Id.Phdr.269e (Sup.); κατὰ πάντα Id.Ti.30d; πρός τι Id.Lg.647d, 678b, Isoc.12.9, etc.; ἔν τινι Id.Ep.4.3 (Sup.); οἱ τ. δογματικοί Gal.15.60; but ἡ τελεία μαῖα the trained or qualified midwife, distd. from ἡ ἀρίστη (the trained and experienced midwife), Sor.1.4. b of things, φάρμακον τελεώτατον Pl.Criti.106b; τ. ἀρετή, φιλία, etc., Arist.EN1129b30, 1156b34, al.; of a syllogism in the 1st figure, the other figures being ἀτελεῖς, Id.APr.27a1, etc.; τὸ τελεώτατον ἐκεῖνο γυμνάσιον, ὂ δὴ καὶ κατασκευὴν ὀνομάζουσι Gal.6.169, cf. 208: even of evils, τ. νόσημα a serious, dangerous illness, Hp.Prorrh.2.30; τελειοτάτη κακία Gal.16.500; ἀδικία τελέα, τελεωτάτη, absolute, Pl.R.348b, 344a; συνθέσεις λευκὰς τελείας δέκα τρεῖς thirteen complete white suits, PHamb.10.14 (ii A.D.); τ. ἀποζυγή complete divorce, PGrenf. 2.76.19 (iv A.D.); ὕνις τελεία, κράβακτος ξύλινος τ., etc., PTeb.406.19, al. (iii A.D.); of land, fully inundated, opp. ἀβροχικός, PMasp. 107.13, al. (vi A.D.), prob. in PFlor.286.23 (vi A.D.). 4 of prayers, vows, etc., fulfilled, accomplished, εὐχωλαί Pi.Fr.122.15; τέλειον ἐπ' εὐχᾷ ἐσλόν Id.P.9.89; τελεία γένεος Οἰδίπου τ' ἀρά A.Th.832 (lyr.); μὰ τὴν τ. τῆς ἐμῆς παιδὸς Δίκην Id.Ag.1432; τέλεα εὔγματα Ar. Th.353 (lyr.); of omens or predictions, ὄψις ὀνείρου οὐ τελέη a vision which imported nothing, Hdt.1.121; τ. σύμβολον h.Merc.526 (s. v.l.); τ. τὸ ἐνύπνιον ἀποτετέλεσται Pl.R.443b. 5 of numbers, full, complete, τελέους ἑπτὰ μῆνας Ar.Lys.104; τ. ἐνιαυτός the great year, Pl. Ti.39d. b in Arithm., of perfectnumbers, which are equal to the sum of their divisors, as 6 = 3+2+1; 28 = 14+7+4+2+1, Id.R.546b, Euc.7 Def.23, Theo Sm.p.45 H., Nicom.Ar.1.16:—but 9 is τ. ὅτι ἐκ τελείου τοῦ γ γίνεται, Theol.Ar.58 (3 is τ. because it has ἀρχή, μέσον, τέλος, ib. 14). 6 τ. κρατήρ, i.e. the third bowl offered to Ζεὺς Σωτήρ, Ar.Fr.526, E.Fr.148. II of the gods, having power to fulfil prayer, all-powerful (as implied in A.Ag.973, Ζεῦ Ζεῦ τέλειε, τὰς ἐμὰς εὐχὰς τέλει) , Ζεὺς τ. Pi.O.13.115, P.1.67; τ. ὕψιστον Δία A.Eu.28; τελέων τελειότατον κράτος, Ζεῦ Id.Supp.526 (lyr.); of Hera ζυγία, the presiding goddess of marriage (v. supr. 1.2 b, τέλος 1.6), Pi.N.10.18, A.Eu.214, Fr.383, Ar.Th.973 (lyr.); of Apollo, Theoc.25.22 (Sup.); of the Eumenides, A.Eu.382 (lyr.); Μοῖραι Supp.Epigr.3.400.9 (Delph., iii B.C.): generally, θεοὶ τέλειοι τέλειαί τε A.Th.167 (lyr.); πῦρ τέλεον ἄρρητον Lyr.Alex.Adesp.36.14: also ἀνὴρ τ. the head or lord of the house, A.Ag.972. III = τελευταῖος, last, S.Tr.948 (lyr.). IV τέλειον, τό, a royal banquet, as a transl. of the Pers. τυκτά, Hdt.9.110. V ἡ τελεία (sc. στιγμή) the full point, D.T.630.6; so τελείαν δεῖ στίξαι Herm. in Phdr.p.84 A. 2 ἡ τελεία (sc. ἀντίδοτος) the perfect antidote, effective against all poisons, Scrib. Larg.177. VI Τέλεος (sc. μήν(, ὁ, name of a month at Epidaurus, IG42(1).109 ii 114. VII Adv. τελέως finally, absolutely, with full authority, A.Eu.320,953 (both anap.). 2 completely, absolutely, thoroughly, τ. ἐς ἀσθενὲς ἔρχεται Hdt.1.120; τ. ἐκκλησιάσαιμεν perfectly, Ar.Th.329 (lyr.); τ. ἄφρων Is.12.4; ἔρια τ. ῥυπαρά PCair.Zen. 287 (iii B.C.); τ. μ' ὑπῆλθε completely deceived me, Epicr.9; τ. ἑστιᾶν perfectly, X.Smp.2.2; τ. κινήσεται absolutely, Pl.Tht.182c; τ. γὰρ ἡμᾶς ἐνώχλει he was a perfect nuisance to us, PCair.Zen.637.4 (iii B.C.); τ. γυμνάζειν put a person through the τέλειον γυμνάσιον, Gal. 6.286; μέσα τ. completely neutral, Id.18(2).59, cf. 79, al.--This is the only form of the Adv. allowed by Thom.Mag.p.358 R., but τελείως is found in Gorg.Hel.18, Isoc.13.18, Pl.Def.411d, Arist.Metaph. 1021b26, PPetr.3p.114 (iii B.C.), LXX Ju.11.6, Gal.16.639, etc. 3 the neut. τέλεον is also used as Adv. in later Prose, Luc.Merc.Cond. 5, App.BC1.8, Sor.2.56, etc. VIII Comp. and Sup.: Hom. uses only τελειότατος: in Prose τελεώτερος, -ώτατος prevail, though the other forms occur in Arist.EN1097a30, 1174b22. Comp. Adv. τελεώτερον Pl.R.520b (τελειοτέρως Sch.Il.2.350, v.l. in Procl.Inst.18); τελεώτατα Pl.R.351b.
German (Pape)
[Seite 1084] att. gew. 2 Endgn, ion. τέλεος (s. unten), – 1) was sein Ziel od. Ende erreicht hat; dah. – a) vollständig, vollkommen, woran Nichts fehlt, unversehrt u. tadellos, z. B. von Opferthieren, welche ohne allen Makel sein müssen, Il. 1, 66. 24, 34; ἱερὰ τέλεια, vollständige od. vollzählige Opfer, od. Opfer von vollständig ausgewachsenen Thieren (s. b), Andoc. 1, 97 im Gesetz; vgl. Dem. 59, 60; Hom. nennt den Adler τελειότατον πετεηνῶν, Il. 8, 247. 24, 315, den vollkommensten unter den Vögeln, also den vornehmsten od. edelsten; τέλειον ἐσλόν, Pind. P. 9, 89; ἀνήρ, Plat. Legg. I, 643 d, u. öfter; τέλειος ἀνὴρ εἰς τὸν πραγματικὸν τρόπον, Pol. 4, 8, 1. – b) vollkommen ausgewachsen; von Menschen, Plat. Legg. XI, 929 c; Xen. Cyr. 1, 2, 4 u. öfter (von 25 bis 50 Jahren); von Thieren, Plat. Legg. VIII, 834 c, wie auch Einige ἱερὰ τέλεια u. αἶγες τέλειαι in der Il. erklären; dah. reif, männlich, im Ggstz von παιδίον νήπιον, Pol 5, 29, 2; so auch ἅρμα τ., im Ggstz von πωλικόν, mit ausgewachsenen Pferden, Luc. Tim. 50; bestimmt, ψῆφος, Soph. Ant. 628, Schol. τὴν ἤδη τετελεσμένην, feste, letzte Entscheidung. – c) übh. geendigt, vollbracht, εἰ κρανθῇ πρᾶγμα τέλειον, Aesch. Suppl. 86; von Gebeten, Wünschen, Hoffnungen, erhört, in Erfüllung gegangen, auch von Vorzeichen u. Vorbedeutungen, ἀραί Spt. 748, einzeln bei Sp. – 2) akt., vollbringend, vollendend, erhörend; θεοί, die Götter, welche die an sie gerichteten Gebete erhören u. allen Dingen Vollendung und Gedeihen geben, Aesch. Ag. 982; Ζεύς, Pind. Ol. 13, 115 P. 1, 67, wie Aesch. Eum. 28 Ag. 947; so bes. Ἥρα τελεία, die Hera als Ehestifterinn, Iuno pronuba; τελεία μάτηρ, Pind. N. 10, 18; Aesch. Eum. 205; Ar. Th. 973; vgl. Crinag. 13 (VI, 244); μὰ τὴν τέλειον τῆς ἐμῆς παιδὸς Δίκην, Aesch. Ag. 1437. – In der Arithmetik hießen diejenigen Zahlen τέλειοι, welche der Summe aller ihrer Maaße oder Faktoren gleich sind, 6 = 3 + 2 + 1, 28 = 14 + 7 + 4 +2 + 1, 496 = 248 + 124 + 62 + 31 + 16 + 8 + 4 + 2 + 1, 8128 u. s. s., Nicom. arithm. Vgl. auch Plat. Rep. VIII, 546 b.
Greek (Liddell-Scott)
τέλειος: καὶ τέλεος, -α, -ον, παρ’ Ἀττικ. ὡσαύτως ος, ον· ὁ τύπος τέλεος εἶναι ἐν χρήσει σχεδὸν ἀπανταχοῦ παρ’ Ἡροδ. (ἴδε κατωτ. IV), ἐν ᾧ παρ’ Ἀττικ. ἀπαντῶσιν ἀμφότεροι, ὧν οἱ ποιηταὶ λαμβάνουσιν ἑκάστοτε τὸν μᾶλλον ἁρμόζοντα πρὸς τὸ μέτρον, παρὰ δὲ τοῖς πεζογράφοις τὸ τέλεος εἶναι συνηθέστατον, ὡς βεβαίως παρὰ Πλάτ.· - προσέτι, οἱ δοκιμώτατοι τῶν συγγραφέων, ὡς ὁ Πλάτ., χρῶνται τῷ θηλ. εἰς α ἢ εἰς ος ἀδιαφόρως: (τέλος). Φθάσας εἰς τὸ ὡρισμένον τέλος, εἰς ἀκμήν, ἐντελής, σωστός, τέλειος, Ὅμηρ. (μόνον ἐν Ἰλ.), κλπ.· ἐπὶ θυμάτων, πλήρης, τέλειος, ἀκέραιος, ὁλόκληρος, ἄρτιος, ἄνευ μώμου ἢ σπίλου, αἰγῶν τε τελείων, «ἤτοι τὴν ἡλικίαν ὁλοκλήρων· λελωγημένον γὰρ οὐ θύεται» (Σχολ.), Ἰλ. Α. 66, Ω. 34 (ἴδε κατωτ. 2)· ὅκου θύεται τὰ τέλεα τῶν προβάτων Ἡρόδ. 1. 183· ἐπὶ θυσιῶν, ἱερὰ τέλεα, πλήρη, τέλεια ἢ συμπεπληρωμένα τὸν ἀριθμόν, ἢ τελούμενα μετὰ πάσης νομίμου τελετῆς, Θουκ. 5. 47, Νόμ. παρ’ Ἀνδοκ. 13. 9, Δημ. 1365. 17· τελέους ἀεὶ τελετὰς τελούμενος τέλεος ὄντως... γίγνεται Πλάτ. Φαῖδρ. 249C· ἐν Ἰλ. Θ. 247, Ω. 315, αἰετὸς τελειότατος πετεηνῶν σημαίνει πιθαν. τὸ βεβαιότατονν μαντικὸν πτηνὸν (πρβλ. τελήεις), ἀλλ’ ἕτεροι λαμβάνουσιν αὐτὸ ὡς σημαῖνον τὸ ἀνώτατον τῶν πτηνῶν, ὁ βασιλεὺς τῶν πτηνῶν (ἴδε κατωτ. ΙΙ). 2) ἐπὶ ζῴων, τελείως ηὐξημένος, ἔχων πλήρη ἡλικίαν, ἀκμαῖος, τέλεον νεαροῖς ἐπιθύσας Αἰσχύλ. Ἀγ. 1504 οὕτω δέ τινες λαμβάνουσι τὸ αἶγες τ. ἐν Ἰλ. ἔνθ’ ἀνωτ.)· ἰδίως ἐπὶ ἀνδρῶν, τ. ἀνήρ, τελείως ηὐξημένος, τέλειος τὴν ἡλικίαν, Λατ. adultus, Πλάτ. Νόμ. 929C Ξεν. Κύρ. 1. 2, 4., 12. 14, ἴδε κατωτ. ΙΙ. 1· τ. ἵππος, ἀντίθετον τῷ πῶλος, Πλάτ. Νόμ. 834C· τ. ἅρμα, ἅρμα συρόμενον ὑπὸ ἵππων, ἀντίθετον τῷ ἅρμα πωλικόν, Συλλ. Ἐπιγρ. 2758 ΙΙΙ, Λουκ. Τίμ. 50· τ. κέλης, ξυνωρὶς Συλλ. Ἐπιγρ. 1591. 57 καὶ 59· ἐπὶ δένδρων, Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 3. 7, 5. 3) ἐπὶ προσώπων, καλῶς κατηρτισμένος, τέλειος εἰς τὸ εἶδός του, μηδεμίαν ἔλλειψιν ἔχων εἰς τὴν ἰδιότητά του, Ἰσοκρ. 239D, 283D, κλπ.· τ. σοφιστὴς Πλάτ. Κρατ. 403Ε· τ. εἴς τι ὁ αὐτ. ἐν Φαίδρ. 269Ε· κατὰ πάντα ὁ αὐτ. ἐν Τιμ. 30D πρός τι ὁ αὐτ. ἐν Νόμ. 647D, 678Β, Ἰσοκρ., κλπ.· ἔν τινι Ἰσοκρ. Ἐπιστ. 4. 3. β) ἐπὶ πραγμάτων, φάρμακον τελειώτατον Πλάτ. Κριτί. 106Β, κλπ.· τ. ἀρετή, φιλία Ἀριστ. Ἠθ. Νικ. 5. 1, 15, κ. ἀλλ.· ἐπὶ συλλογισμοῦ τοῦ α΄ εἴδους, ἐπειδὴ οἱ λοιποὶ καλοῦνται ἀτελεῖς, ὁ αὐτ. ἐν Ἀναλυτ. Προτ. 1. 5, 3, κλπ.· - ἔτι καὶ ἐπὶ κακῶν, τ. νόσημα, σοβαρόν, ἐπικίνδυνον, Ἱππ. Π ορρ 109· ἀδικία τελεία, τελεωτάτη, ἀπόλυτος, Πλάτ. Πολ. 384Β, 344Α. 4) ἐπὶ προσευχῶν, εὐχῶν, κλπ., τετελεσμένος, ἐκπληρωθείς, εὐχωλαὶ Πινδ. Ἀποσπ. 87. 12· τέλειον ἐπ’ εὐχᾷ ἐσλὸν ὁ αὐτ. ἐν Π. 9. 156· τελεία γένεος Οἰδίπου τ’ ἀρὰ Αἰσχύλ. Θήβ. 832 μὰ τὴν τ. τῆς ἐμῆς παιδὸν δίκην ὁ αὐτ. ἐν Ἀγ. 1432· τέλεα εὔγματα Ἀριστοφ. Θεσμ. 353· ἐπὶ οἰωνῶν ἢ προρρήσεων, ὄψις οὐ τελέη, ὅραμα ἢ ὄνειρον μηδὲν σημαῖνον, Ἡρόδ. 1. 121· τ. σύμβολον Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 526· τ. τὸ ἐνύπνιον τετελέσθαι Πλάτ. Πολ. 443Β· - ὡσαύτως, τ. ψῆφος, ἀπόφασις ὡρισμένη, Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 739, Σοφ. Ἀντ. 632. 5) ἐπὶ ἀριθμῶν, πλήρης, συμπεπληρωμένος, τέλειος, τελέους ἑπτὰ μῆνας Ἀριστοφ. Λυσ. 104· τ. ἐνιαυτὸς Πλάτ. Τίμ. 39D. β) ἐν τῇ Ἀριθμ. τέλειοι εἶναι οἱ ἀριθμοὶ ὅσοι ἰσοῦνται τῷ ἀθροίσματι τῶν διαιρετῶν αὐτῶν, οἷον 6 = 3+2+1· 28 = 14+7+4+2+1, πρβλ. Πλάτ. Πολ. 546Β. Εὐκλ. Ἐλ. 7. 21. 6) τ. κρατήρ, δηλ. ὁ τρίτος κρατὴρ ὁ προσφερόμενος εἰς Δία τὸν Σωτῆρα, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 437. ΙΙ. ἐπὶ τῶν θεῶν, ὅτε νοοῦνται αἱ ἰδιότητες αὐτῶν εἰς τὸν ἀνώτατον βαθμόν, δηλ. παντοδυναμία, τὸ ἄπειρον, ἤ, ὡς ἕτεροι ἑρμηνεύουσιν, οἱ ἀκούοντες καὶ ἐκπληροῦντες προσευχήν, οἱ παρέχοντες ἐπιτυχίαν (ὡς νοεῖται παρ’ Αἰσχύλ. ἐν Ἀγ. 973, ὦ Ζεῦ τέλειε, τὰς ἐμὰς εὐχὰς τέλει), Ζεὺς τ. Πινδ. Ο. 13. 164, Π. 1. 130· τ. ὕψιστον Δία Αἰσχύλ. Εὐμ. 28· τελέων τελειότατον κράτος, Ζεῦ ὁ αὐτ. ἐν Ἱκετ. 526· ἐπὶ τῆς Ἥρας, ζυγία, Λατ. Juno pronuba, ἡ προστάτις τοῦ γάμου, ὅστις θεωρεῖται ὡς τὸ τέλος ἢ τελεία κατάστασις τῆς ζωῆς (τέλειοι οἱ γεγαμηκότες Ἡσύχ.), Πινδ. Ν. 10. 31, Αἰσχύλ. Εὐμ. 214, Ἀποσπ. 329, Ἀριστοφ. Θεσμ. 973 ἴδε τέλος VI. 2· ἐπὶ τοῦ Ἀπόλλωνος, Θεόκρ. 25 22· ἐπὶ τῶν Εὐμενίδων, Αἰσχύλ. Εὐμ. 382 καὶ καθόλου, τέλειοι θεοὶ ὁ αὐτ. ἐν Θήβ. 167· - οὕτω καὶ τέλειος ἀνήρ, = Λατιν. paterfamilias, ὁ πατὴρ οἰκογενείας, οἰκοδεσπότης, «οἰκογενειάρχης», Αἰσχύλ. Ἀγ. 972, πρβλ. ἡμιτελής, τελεσφόρος ΙΙ. 3. ΙΙΙ. = τελευταῖος, ἔσχατος, Σοφ. Τρ. 918. IV. τέλειον (οὐχὶ τέλεον), τό, βασιλικὸν συμπόσιον, ὡς μετάφρασις τοῦ Περσικοῦ tycla, Ἡρόδ. 9. 110. V. ἡ τελεία (ἐξυπακ. στιγμὴ) Γραμμ. VI. Ἐπίρρ. τελέως, ἐπὶ τέλους, Αἰσχύλ. Εὐμ. 320, 953, Ἐπικρ. ἐν «Χορ.» 1, Πλάτ., κλπ. 2) τελέως, ἀπολύτως, ἐντελῶς, τ. ἐς ἀσθενὲς ἔρχεσθαι Ἡρόδ. 1. 120 τ. ἐκκλησιάζεσαι Ἀριστοφ. Θεσμ. 329· τ. ἄφρων Ἰσαίου Ἀποσπ. 1. 4· τελέως ἑστιᾶν, ἐντελῶς, Ξεν. Συμπ. 2. 2· τ. κινεῖσθαι, ἀπολύτως, Πλάτ. Θεαίτ. 182C. Τοῦτο εἶναι ὁ μόνος τύπος τοῦ ἐπιρρ. ὃν ἐπιδοκιμάζει Θωμ. ὁ Μάγιστρ· ἀλλ’ ὁ τύπος τελείως εὕρηται παρ’ Ἰσοκρ. 294Ε, Πλάτ. Ὅροι 411Β, Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. 4. 16, 4., 9. 4, 3, κλπ. 3) τὸ οὐδέτ. τέλεον εἶναι ὡσαύτως ἐν χρήσει ὡς ἐπίρρ. παρὰ μεταγεν. πεζογράφοις, Λουκ. π. τῶν ἐπὶ Μισθ. Συνόντ. 5, Ἀππ. Ἐμφυλ. 1. 8, Κλήμ. Ἀλ., κλπ. 4) ἐπὶ τῆς αὐτῆς σημασίας ἔχομεν, διὰ τέλους, ἴδε τέλος Ι. 4 γ. VII. Συγκρ. καὶ ὑπερθετ.· ὁ Ὅμ. ἔχει τελεώτερος, -εώτατος ἢ τελειότερος, -ειότατος, κατὰ τὴν ἀνάγκην τοῦ μέτρου: παρ’ Ἀττικ. ἐπικρατεῖ ὁ τύπος τελεώτερος, -ώτατος, ἂν καὶ ἀπαντῶσι καὶ οἱ ἄλλοι τύποι ἐν Ἀριστ. Ἠθικ. Νικ. 1. 7. 3., 10. 4, 5· - Συγκρ., Ἐπίρρ. τελεώτερον Πλάτ. Πολ. 520Β, (τελειοτέρως Σχόλ. εἰς Ἰλ. 350) τελεώτατα Πλάτ. Πολ. 351Β. - Ἴδε Κόντον ἐν Σωκράτει σ. 113-116.
French (Bailly abrégé)
α ou ος, ον :
A. I. de la fin, dernier;
II. terminé, achevé, accompli : ἀρὰ τελεία ESCHL malédiction qui s’est accomplie ; τελεία ψῆφος ESCHL décret accompli, irrévocable, qui a force de loi ; αἰετὸς τελειότατος πετεηνῶν IL l’aigle, celui des oiseaux dont les présages s’accomplissent le plus sûrement, sel. d’autres au sens de accompli, d’où le plus fort, le plus puissant, le roi des oiseaux;
III. à qui rien ne manque, d’où :
1 avec idée de quantité achevé, complet;
2 avec idée de qualité αἶγες τέλειαι chèvres sans taches, choisies ; ἱερὰ τέλεια THC sacrifices parfaits, tout à fait selon le rite, ou victimes parfaites, sans taches ; τὸ τέλειον HDT banquet royal ; en parl. de pers. achevé, accompli, parfait : ἔν τινι accompli ou qui excelle en qch;
IV. arrivé à point, parvenu à maturité, mûr, fait : τέλειος ἀνήρ ESCHL homme dans la force de l’âge ou homme marié ; οἱ τέλειοι XÉN les hommes faits ; ἅρμα τέλειον LUC attelage de chevaux dans la force de l’âge;
B. qui mène à terme, qui accomplit, sel. d’autres au sens intr. : accompli, parfait, càd tout-puissant ; Ζεὺς τέλειος ESCHL Zeus qui accomplit toutes choses ; Ἥρα τελεία ESCHL Héra qui préside aux mariages.
Étymologie: τέλος.
English (Autenrieth)
(τέλος): perfect; said of victims that are without spot or blemish, Il. 1.66; the eagle is τελειότατος πετεηνῶν, because he brings the surest omen from Zeus, Il. 8.247, Il. 24.315.