ἀρχικός: Difference between revisions
κινδυνεύει μὲν γὰρ ἡμῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι, ἀλλ᾽ οὗτος μὲν οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς, ἐγὼ δέ, ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα, οὐδὲ οἴομαι· ἔοικα γοῦν τούτου γε σμικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ σοφώτερος εἶναι, ὅτι ἃ μὴ οἶδα οὐδὲ οἴομαι εἰδέναι. → for neither of us appears to know anything great and good; but he fancies he knows something, although he knows nothing; whereas I, as I do not know anything, so I do not fancy I do. In this trifling particular, then, I appear to be wiser than he, because I do not fancy I know what I do not know.
(6) |
m (LSJ1 replacement) |
||
| (31 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=archikos | |Transliteration C=archikos | ||
|Beta Code=a)rxiko/s | |Beta Code=a)rxiko/s | ||
|Definition= | |Definition=ἀρχική, ἀρχικόν, ([[ἀρχή]])<br><span class="bld">A</span> [[of rule]] or [[for rule]], [[royal]], [[πυθμήν]] A.''Ch.''260; γένος Th.2.80; [[official]], [[δικαστήριον]] Chor. in ''Rev.Phil.''1.219: neut. pl. [[ἀρχικά]] as [[substantive]], perhaps [[presents demanded by officials on entering office]], PTeb. 3.57A22.<br><span class="bld">2</span> of persons, [[fit for rule]], [[fit for command]], or [[fit for office]], [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]'' 352b, al., Isoc.2.24; [[having served as magistrates]], ''CIG''2774 (Aphrodisias): c. gen., ἀνθρώπων [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''1.1.16; νεώς [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 488d; φύσει ἀρχικὸν πατὴρ υἱῶν [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1161a18; ἔστιν ἀρχικώτατα τῶν γενῶν Σκύθαι καὶ Θρᾷκες καὶ Πέρσαι Isoc.4.67. Adv. [[ἀρχικῶς]], ἔχοντες Lib.''Or.''11.148; [[ἱερατικῶς]] καὶ ἀ. φυλαττόμενα Just.''Nov.''58.<br><span class="bld">3</span> [[dominant]], [[sovereign]], <b class="b3">ἡ ἀρχικωτάτη ἐπιστήμη</b> the [[sovereign]] [[science]], i.e. [[σοφία]], [[Aristotle|Arist.]]''[[Metaphysics|Metaph.]]''982b4; τὴν ἀ. χώραν ἔχειν Id.''PA''665b18; <b class="b3">ἀ. ἀρετή</b>, opp. [[ὑπηρετική]], Id.''Pol.''1260a23:—Math., [[principal]], <b class="b3">ἀ. συμπτώματα</b>, of the properties of a [[curve]], Apollon.Perg.''Con.''1 ''Praef.''; <b class="b3">ἀ. διάμετροι</b> [[principal]] [[diameter]]s, ib.1.51.<br><span class="bld">II</span> [[belonging to]] ἀρχαί 11.6, Dam.''Pr.'' 130,344.<br><span class="bld">III</span> [[primal]], [[original]], γένεσις Phld.''D.''3.14; ἀρχικκώτατον [[αἴτιον]] S.E.''M.''9.5. Adv. [[ἀρχικῶς]] = [[originally]], [[principally]], [[primarily]], [[fundamentally]], [[authoritatively]] ib.1.46.<br><span class="bld">2</span> <b class="b3">ἀ. σχῆμα ποιήσεως</b> in which the [[poet]] [[commence]]s with an [[invocation]] of the Muses, Zeus, etc., Anon.''Fig.''p.149S. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=-ή, -όν<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>ref. al linaje [[regio]], [[real]] πυθμήν A.<i>Ch</i>.260, γένος Th.2.80, cf. <i>PTeb</i>.788.22 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>[[de magistrados]] πατρὸς καὶ προγόνων ἀρχικῶν <i>CIG</i> 2774.5 (Afrodisias), θυγάτηρ ἀνδρὸς δεκαπρώτου καὶ ἀρχικοῦ hija de varón decenviro y magistrado</i>, <i>IG</i> 12(7).239.13 (Amorgos II/III d.C.), cf. <i>IM</i> 193.3 (III d.C.).<br /><b class="num">2</b> [[idóneo para el mando]], [[rector]] ἀ. γένος clase rectora</i> Pl.<i>R</i>.444b, pred. τοιοῦτόν τι ... οὐδ' ἀρχικὸν εἶναι (es opinión general) que eso (la ciencia) no vale para gobernar</i> Pl.<i>Prt</i>.352b, cf. <i>Lg</i>.689a, 942e, ἡ (ἀρετὴ) ἀρχική Arist.<i>Pol</i>.1277<sup>a</sup>28, cf. 1260<sup>a</sup>23, τὸ γὰρ ἐπιτάττειν ἀρχικώτερόν ἐστι el ordenar es más propio del mando</i> Arist.<i>Pol</i>.1299<sup>a</sup>27, cf. 1277<sup>b</sup>18, ἀ. ἐπιστασία la autoridad del mando</i> Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.158, cf. Ph.2.19, Plu.2.878a<br /><b class="num">•</b>en sent. muy abstr. ἡ [[ἄνω]] ἀρχικωτέρα καὶ κινεῖ el (poder) superior es más dominante y mueve</i> Arist.<i>de An</i>.434<sup>a</sup>15<br /><b class="num">•</b>gener. de pers. [[capacitado para el mando]], [[con condiciones de mando]] βασιλεύς Pl.<i>Phdr</i>.248d, cf. X.<i>An</i>.2.6.8, Plu.2.221e<br /><b class="num">•</b>gram. ἀρχικὰ ῥήματα verbos de mandato</i> A.D.<i>Synt</i>.292<br /><b class="num">•</b>subst. ὁ ἀ.: τουτέστιν ὁ εἰδὼς ἄρχειν Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.159, οἱ ἀρχικοί las potestades</i> de jerarquías celestes caldeas, Dam.<i>in Prm</i>.130, cf. 341.<br /><b class="num">3</b> [[dominante]], [[autoritario]] ἔστιν γὰρ ἀρχικώτατα μὲν τῶν γενῶν καὶ μεγίστας δυναστείας ἔχοντα Σκύθαι καὶ Θρᾷκες καὶ Πέρσαι Isoc.4.67, θυμὸς ἀ. Arist.<i>Pol</i>.1328<sup>a</sup>7<br /><b class="num">•</b>c. gen. [[rector]], [[gobernante]] νεὼς del timonel, Pl.<i>R</i>.488d, τί ἀ. ἀνθρώπων; ¿qué cosa es el gobernante de hombres?</i> X.<i>Mem</i>.1.1.16, ὁ νοῦς ἀ. ἐστι τοῦ λόγου Plu.2.5e<br /><b class="num">•</b>gener. subst. [[τὸ ἀρχικόν]] = [[principio de autoridad]] φύσει ἀρχικὸν πατὴρ υἱῶν por naturaleza el padre es la autoridad para los hijos</i> Arist.<i>EN</i> 1171<sup>a</sup>18<br /><b class="num">•</b>[[don de mando]], [[autoridad]] D.H.5.71, τοῦ τε πάνυ ἀρχικοῦ ... ὑφῆκε descendió de su actitud demasiado autoritaria</i> D.C.36.6, τὸ θεοειδῶς ἀρχικόν de ángeles y arcángeles, Dion.Ar.<i>CH</i> M.3.257B<br /><b class="num">•</b>en plu. [[τὰ ἀρχικὰ]] = [[cuestiones de gobierno]] τὰ πολιτικὰ καὶ τὰ ἀρχικὰ ἐδιδάσκετο D.C.45.2.8<br /><b class="num">•</b>neutr. compar. como adv. [[con más autoridad]] ἀρχικώτερον Θεοφίλου παρῆλθε Socr.Sch.<i>HE</i> 7.7.4.<br /><b class="num">4</b> en Roma [[curul]] [[δίφρος]] D.C.43.14.5, στολή D.C.37.21.4, ἐσθής D.C.43.48.2<br /><b class="num">•</b>[[imperial]] ὀνόματα ἀρχικά = títulos imperiales</i> D.C.59.3.1.<br /><b class="num">5</b> [[oficial]] [[δικαστήριον]] Chor.<i>Or</i>.32.30, ἀρχικὰ πράγματα asuntos oficiales</i>, protocolo oficial</i> D.C.29.2.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[que va en cabeza]], [[principal]], [[fundamental]], [[importante]] τοῦ δ' ὄπισθεν τὸ πρόσθεν ἀρχικώτερον (considerar) la parte de delante más importante que la de atrás</i> (en el cuerpo humano) Pl.<i>Ti</i>.44a, ἡ τῆς καρδίας θέσις ἀρχικὴν χώραν ἔχει Arist.<i>PA</i> 665<sup>b</sup>18, ἐπιστήμη Arist.<i>Metaph</i>.982<sup>a</sup>16, <sup>b</sup>4.<br /><b class="num">2</b> mat. [[principal]] ἁ BZ ... ἀρχικά ἐστι τᾶς τομᾶς el (diámetro) BZ es el eje del segmento</i> Archim.<i>Aequil</i>.2.10, cf. Apollon.Perg.<i>Con</i>.1.51, σχήματα Procl.<i>in Euc</i>.74.12.<br /><b class="num">III</b> <b class="num">1</b>[[primitivo]], [[antiguo]] γένησις de la lengua Phld.<i>D</i>.3.14.18, αἴτιον S.E.<i>M</i>.9.5.<br /><b class="num">2</b> [[inicial]] σχῆμα ποιήσεως del comienzo de un poema, Anon.<i>Fig</i>.p.149.<br /><b class="num">IV</b> adv. [[ἀρχικῶς]]<br /><b class="num">1</b> [[autoritariamente]], [[con autoridad]] ἔχοντες Lib.<i>Or</i>.11.148, Chrys.M.60.34<br /><b class="num">•</b>[[con autoridad civil]] βουλόμεθα γὰρ ἱερατικῶς τε καὶ ἀ. ταῦτα φυλαττόμενα μένειν Iust.<i>Nou</i>.58.<br /><b class="num">2</b> [[principalmente]] Dion.Ar.<i>CN</i> M.3.257B, C.<br /><b class="num">3</b> [[antiguamente]], [[en principio]] [[γεωμετρία]] ἔσπακε μὲν τὴν κλῆσιν ἀ. ἀπὸ τῆς κατὰ τὴν γῆν καταμετρήσεως S.E.<i>M</i>.1.46. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0366.png Seite 366]] zum Herrschen, zur Herrschaft geeignet, gehörig, [[ἀνήρ]] Plat. Phaedr. 248 d; καὶ [[ἡγεμονικός]] Prot. 352 b; gleich ἱκανὸς ἄρχειν Xen. Mem. 1, 1, 7; vgl. An. 2, 6, 8 ff; [[πυθμήν]], der Herrscherstamm, Aesch. Ch. 258; [[γένος]], Herrschergeschlecht oder der zu den Aemtern befähigte Stand. Thuc. 2, 80; Plat. Rep. IV, 444 b; vgl. Isocr. 2, 24; – τὸ ἀρχικόν, Herrschertalent, Dion. Hal. 5, 71. – Auch herrschsüchtig, Isocr. 4, 67. – Adv. ἀρχικῶς, Sext. Emp. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0366.png Seite 366]] zum Herrschen, zur Herrschaft geeignet, gehörig, [[ἀνήρ]] Plat. Phaedr. 248 d; καὶ [[ἡγεμονικός]] Prot. 352 b; gleich ἱκανὸς ἄρχειν Xen. Mem. 1, 1, 7; vgl. An. 2, 6, 8 ff; [[πυθμήν]], der Herrscherstamm, Aesch. Ch. 258; [[γένος]], Herrschergeschlecht oder der zu den Aemtern befähigte Stand. Thuc. 2, 80; Plat. Rep. IV, 444 b; vgl. Isocr. 2, 24; – τὸ ἀρχικόν, Herrschertalent, Dion. Hal. 5, 71. – Auch herrschsüchtig, Isocr. 4, 67. – Adv. ἀρχικῶς, Sext. Emp. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{bailly | ||
| | |btext=ή, όν :<br /><b>1</b> [[qui concerne l'autorité]] <i>ou</i> le chef : ἀρχικὸς [[πυθμήν]] ESCHL souche royale ; ἀρχικὸν [[γένος]] THC race royale;<br /><b>2</b> propre à commander, gén..<br />'''Étymologie:''' [[ἀρχή]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elru | ||
| | |elrutext='''ἀρχικός:'''<br /><b class="num">1</b> [[царственный]] ([[πυθμήν]] Aesch.);<br /><b class="num">2</b> [[царствующий]], [[правящий]] ([[γένος]] Thuc., Plat.): [[ἄνθρωπος]] ἀ. Xen. государственный деятель;<br /><b class="num">3</b> [[умеющий управлять]] ([[ἀνήρ]] Plat., Plut.);<br /><b class="num">4</b> [[высший]], [[главный]], [[руководящий]] (τινος Plat., Arst.; ἡ ἀρχικωτάτη [[ἐπιστήμη]] Arst.; δυνάμεις Plut.);<br /><b class="num">5</b> [[властолюбивый]] (ἀρχικώτατα τῶν γενῶν Isocr.). | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''ἀρχικός''': -ή, -όν, (ἀρχὴ) [[ἡγεμονικός]], [[βασιλικός]], οὔτ’ [[ἀρχικός]] σοι πᾶς ὅδ’ αὐανθεὶς πυθμὴν βωμοῖς ἀρήξει Αἰσχύλ. Χο 260· γένος Θουκ. 2. 80. 2) ἐπὶ προσώπων, [[ἐπιτήδειος]], [[κατάλληλος]] εἰς τὸ κυβερνᾶν, [[ἔμπειρος]] εἰς τὸ διοικεῖν, Ξεν. Ἀπομν. 1. 1. 16, Πλάτ. Πρωτ. 352Β, κ. ἀλλ.: ὁ ὑπηρετήσας ὡς ἄρχων, Συλλ. Ἐπιγρ. 2774· μετὰ γεν., ὁ δυνάμενος νὰ κυβερνήσῃ νεὼς ἀρχικὸς Πλάτ. Πολ. 488D· φύσει ἀρχικὸν πατὴρ υἱῶν, καὶ πρόγονοι ἐκγόνων καὶ βασιλεῖς βασιλευομένων Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 8. 11, 2. 3) ὁ κυριεύων, ὁ πρῶτος, ὁ [[ἀνώτατος]], ἡ ἀρχικωτάτη [[ἐπιστήμη]], ἡ ἀνωτάτη [[ἐπιστήμη]], δηλ. ἡ [[σοφία]], ὁ αὐτ. Μεταφ. 1. 2, 7· τὴν ἀρχ. χώραν ἔχειν ὁ αὐτ. περὶ Ζ. Μορ. 3. 4, 6· ἀρχ. ἀρετή, ἀντίθετον τῷ ὑπηρετική, ὁ αὐτ. Πολιτικ. 1. 13, 9, κ. ἀλλ. ΙΙ. ὁ πρῶτος πάντων, ὁ [[πρώτιστος]], Ρήτορες (Walz) 8. 657: - Ἐπίρρ. ἀρχικῶς Σέξτ. Ἐμπ. π. Μ. 1. 46, κτλ. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-ή, -ό (AM [[ἀρχικός]], -ή, -όν)<br /><b>νεοελλ.</b><br />αυτός που βρίσκεται στην [[αρχή]], ο [[πρώτος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ο [[ηγεμονικός]], αυτός που ανήκει στον άρχοντα<br /><b>2.</b> ο [[κατάλληλος]] για να κυβερνά<br /><b>3.</b> ο [[φίλαρχος]], ο [[αρχομανής]]<br /><b>4.</b> ο [[ανώτατος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[αρχή]] ή <span style="color: red;"><</span> [[αρχός]]]. | |mltxt=-ή, -ό (AM [[ἀρχικός]], -ή, -όν)<br /><b>νεοελλ.</b><br />αυτός που βρίσκεται στην [[αρχή]], ο [[πρώτος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ο [[ηγεμονικός]], αυτός που ανήκει στον άρχοντα<br /><b>2.</b> ο [[κατάλληλος]] για να κυβερνά<br /><b>3.</b> ο [[φίλαρχος]], ο [[αρχομανής]]<br /><b>4.</b> ο [[ανώτατος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[αρχή]] ή <span style="color: red;"><</span> [[αρχός]]]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἀρχικός:''' -ή, -όν ([[ἀρχή]])·<br /><b class="num">1.</b> αυτός που ανήκει ή ταιριάζει σε [[αρχή]], [[εξουσία]], [[βασιλικός]], σε Αισχύλ., Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για πρόσωπα, [[κατάλληλος]] για να κυβερνήσει, [[επιδέξιος]] στη [[διακυβέρνηση]] ή στη [[διοίκηση]], σε Ξεν., Πλάτ.· με γεν., αυτός που μπορεί να κυβερνήσει, σε Αριστ. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[ἀρχή]]<br /><b class="num">1.</b> of or for [[rule]], [[royal]], Aesch., Thuc.<br /><b class="num">2.</b> of persons, fit for [[rule]], [[skilled]] in [[government]] or [[command]], Xen., Plat.: c. gen. having [[command]] of, Arist. | |||
}} | |||
{{WoodhouseReversedUncategorized | |||
|woodrun=[[kingly]], [[royal]], [[capable of ruling]], [[connected with empire]], [[fit to rule]] | |||
}} | }} | ||
Latest revision as of 10:05, 25 August 2023
English (LSJ)
ἀρχική, ἀρχικόν, (ἀρχή)
A of rule or for rule, royal, πυθμήν A.Ch.260; γένος Th.2.80; official, δικαστήριον Chor. in Rev.Phil.1.219: neut. pl. ἀρχικά as substantive, perhaps presents demanded by officials on entering office, PTeb. 3.57A22.
2 of persons, fit for rule, fit for command, or fit for office, Pl.Prt. 352b, al., Isoc.2.24; having served as magistrates, CIG2774 (Aphrodisias): c. gen., ἀνθρώπων X.Mem.1.1.16; νεώς Pl.R. 488d; φύσει ἀρχικὸν πατὴρ υἱῶν Arist.EN1161a18; ἔστιν ἀρχικώτατα τῶν γενῶν Σκύθαι καὶ Θρᾷκες καὶ Πέρσαι Isoc.4.67. Adv. ἀρχικῶς, ἔχοντες Lib.Or.11.148; ἱερατικῶς καὶ ἀ. φυλαττόμενα Just.Nov.58.
3 dominant, sovereign, ἡ ἀρχικωτάτη ἐπιστήμη the sovereign science, i.e. σοφία, Arist.Metaph.982b4; τὴν ἀ. χώραν ἔχειν Id.PA665b18; ἀ. ἀρετή, opp. ὑπηρετική, Id.Pol.1260a23:—Math., principal, ἀ. συμπτώματα, of the properties of a curve, Apollon.Perg.Con.1 Praef.; ἀ. διάμετροι principal diameters, ib.1.51.
II belonging to ἀρχαί 11.6, Dam.Pr. 130,344.
III primal, original, γένεσις Phld.D.3.14; ἀρχικκώτατον αἴτιον S.E.M.9.5. Adv. ἀρχικῶς = originally, principally, primarily, fundamentally, authoritatively ib.1.46.
2 ἀ. σχῆμα ποιήσεως in which the poet commences with an invocation of the Muses, Zeus, etc., Anon.Fig.p.149S.
Spanish (DGE)
-ή, -όν
I 1ref. al linaje regio, real πυθμήν A.Ch.260, γένος Th.2.80, cf. PTeb.788.22 (II a.C.)
•de magistrados πατρὸς καὶ προγόνων ἀρχικῶν CIG 2774.5 (Afrodisias), θυγάτηρ ἀνδρὸς δεκαπρώτου καὶ ἀρχικοῦ hija de varón decenviro y magistrado, IG 12(7).239.13 (Amorgos II/III d.C.), cf. IM 193.3 (III d.C.).
2 idóneo para el mando, rector ἀ. γένος clase rectora Pl.R.444b, pred. τοιοῦτόν τι ... οὐδ' ἀρχικὸν εἶναι (es opinión general) que eso (la ciencia) no vale para gobernar Pl.Prt.352b, cf. Lg.689a, 942e, ἡ (ἀρετὴ) ἀρχική Arist.Pol.1277a28, cf. 1260a23, τὸ γὰρ ἐπιτάττειν ἀρχικώτερόν ἐστι el ordenar es más propio del mando Arist.Pol.1299a27, cf. 1277b18, ἀ. ἐπιστασία la autoridad del mando Chrysipp.Stoic.3.158, cf. Ph.2.19, Plu.2.878a
•en sent. muy abstr. ἡ ἄνω ἀρχικωτέρα καὶ κινεῖ el (poder) superior es más dominante y mueve Arist.de An.434a15
•gener. de pers. capacitado para el mando, con condiciones de mando βασιλεύς Pl.Phdr.248d, cf. X.An.2.6.8, Plu.2.221e
•gram. ἀρχικὰ ῥήματα verbos de mandato A.D.Synt.292
•subst. ὁ ἀ.: τουτέστιν ὁ εἰδὼς ἄρχειν Chrysipp.Stoic.3.159, οἱ ἀρχικοί las potestades de jerarquías celestes caldeas, Dam.in Prm.130, cf. 341.
3 dominante, autoritario ἔστιν γὰρ ἀρχικώτατα μὲν τῶν γενῶν καὶ μεγίστας δυναστείας ἔχοντα Σκύθαι καὶ Θρᾷκες καὶ Πέρσαι Isoc.4.67, θυμὸς ἀ. Arist.Pol.1328a7
•c. gen. rector, gobernante νεὼς del timonel, Pl.R.488d, τί ἀ. ἀνθρώπων; ¿qué cosa es el gobernante de hombres? X.Mem.1.1.16, ὁ νοῦς ἀ. ἐστι τοῦ λόγου Plu.2.5e
•gener. subst. τὸ ἀρχικόν = principio de autoridad φύσει ἀρχικὸν πατὴρ υἱῶν por naturaleza el padre es la autoridad para los hijos Arist.EN 1171a18
•don de mando, autoridad D.H.5.71, τοῦ τε πάνυ ἀρχικοῦ ... ὑφῆκε descendió de su actitud demasiado autoritaria D.C.36.6, τὸ θεοειδῶς ἀρχικόν de ángeles y arcángeles, Dion.Ar.CH M.3.257B
•en plu. τὰ ἀρχικὰ = cuestiones de gobierno τὰ πολιτικὰ καὶ τὰ ἀρχικὰ ἐδιδάσκετο D.C.45.2.8
•neutr. compar. como adv. con más autoridad ἀρχικώτερον Θεοφίλου παρῆλθε Socr.Sch.HE 7.7.4.
4 en Roma curul δίφρος D.C.43.14.5, στολή D.C.37.21.4, ἐσθής D.C.43.48.2
•imperial ὀνόματα ἀρχικά = títulos imperiales D.C.59.3.1.
5 oficial δικαστήριον Chor.Or.32.30, ἀρχικὰ πράγματα asuntos oficiales, protocolo oficial D.C.29.2.
II 1que va en cabeza, principal, fundamental, importante τοῦ δ' ὄπισθεν τὸ πρόσθεν ἀρχικώτερον (considerar) la parte de delante más importante que la de atrás (en el cuerpo humano) Pl.Ti.44a, ἡ τῆς καρδίας θέσις ἀρχικὴν χώραν ἔχει Arist.PA 665b18, ἐπιστήμη Arist.Metaph.982a16, b4.
2 mat. principal ἁ BZ ... ἀρχικά ἐστι τᾶς τομᾶς el (diámetro) BZ es el eje del segmento Archim.Aequil.2.10, cf. Apollon.Perg.Con.1.51, σχήματα Procl.in Euc.74.12.
III 1primitivo, antiguo γένησις de la lengua Phld.D.3.14.18, αἴτιον S.E.M.9.5.
2 inicial σχῆμα ποιήσεως del comienzo de un poema, Anon.Fig.p.149.
IV adv. ἀρχικῶς
1 autoritariamente, con autoridad ἔχοντες Lib.Or.11.148, Chrys.M.60.34
•con autoridad civil βουλόμεθα γὰρ ἱερατικῶς τε καὶ ἀ. ταῦτα φυλαττόμενα μένειν Iust.Nou.58.
2 principalmente Dion.Ar.CN M.3.257B, C.
3 antiguamente, en principio γεωμετρία ἔσπακε μὲν τὴν κλῆσιν ἀ. ἀπὸ τῆς κατὰ τὴν γῆν καταμετρήσεως S.E.M.1.46.
German (Pape)
[Seite 366] zum Herrschen, zur Herrschaft geeignet, gehörig, ἀνήρ Plat. Phaedr. 248 d; καὶ ἡγεμονικός Prot. 352 b; gleich ἱκανὸς ἄρχειν Xen. Mem. 1, 1, 7; vgl. An. 2, 6, 8 ff; πυθμήν, der Herrscherstamm, Aesch. Ch. 258; γένος, Herrschergeschlecht oder der zu den Aemtern befähigte Stand. Thuc. 2, 80; Plat. Rep. IV, 444 b; vgl. Isocr. 2, 24; – τὸ ἀρχικόν, Herrschertalent, Dion. Hal. 5, 71. – Auch herrschsüchtig, Isocr. 4, 67. – Adv. ἀρχικῶς, Sext. Emp.
French (Bailly abrégé)
ή, όν :
1 qui concerne l'autorité ou le chef : ἀρχικὸς πυθμήν ESCHL souche royale ; ἀρχικὸν γένος THC race royale;
2 propre à commander, gén..
Étymologie: ἀρχή.
Russian (Dvoretsky)
ἀρχικός:
1 царственный (πυθμήν Aesch.);
2 царствующий, правящий (γένος Thuc., Plat.): ἄνθρωπος ἀ. Xen. государственный деятель;
3 умеющий управлять (ἀνήρ Plat., Plut.);
4 высший, главный, руководящий (τινος Plat., Arst.; ἡ ἀρχικωτάτη ἐπιστήμη Arst.; δυνάμεις Plut.);
5 властолюбивый (ἀρχικώτατα τῶν γενῶν Isocr.).
Greek (Liddell-Scott)
ἀρχικός: -ή, -όν, (ἀρχὴ) ἡγεμονικός, βασιλικός, οὔτ’ ἀρχικός σοι πᾶς ὅδ’ αὐανθεὶς πυθμὴν βωμοῖς ἀρήξει Αἰσχύλ. Χο 260· γένος Θουκ. 2. 80. 2) ἐπὶ προσώπων, ἐπιτήδειος, κατάλληλος εἰς τὸ κυβερνᾶν, ἔμπειρος εἰς τὸ διοικεῖν, Ξεν. Ἀπομν. 1. 1. 16, Πλάτ. Πρωτ. 352Β, κ. ἀλλ.: ὁ ὑπηρετήσας ὡς ἄρχων, Συλλ. Ἐπιγρ. 2774· μετὰ γεν., ὁ δυνάμενος νὰ κυβερνήσῃ νεὼς ἀρχικὸς Πλάτ. Πολ. 488D· φύσει ἀρχικὸν πατὴρ υἱῶν, καὶ πρόγονοι ἐκγόνων καὶ βασιλεῖς βασιλευομένων Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 8. 11, 2. 3) ὁ κυριεύων, ὁ πρῶτος, ὁ ἀνώτατος, ἡ ἀρχικωτάτη ἐπιστήμη, ἡ ἀνωτάτη ἐπιστήμη, δηλ. ἡ σοφία, ὁ αὐτ. Μεταφ. 1. 2, 7· τὴν ἀρχ. χώραν ἔχειν ὁ αὐτ. περὶ Ζ. Μορ. 3. 4, 6· ἀρχ. ἀρετή, ἀντίθετον τῷ ὑπηρετική, ὁ αὐτ. Πολιτικ. 1. 13, 9, κ. ἀλλ. ΙΙ. ὁ πρῶτος πάντων, ὁ πρώτιστος, Ρήτορες (Walz) 8. 657: - Ἐπίρρ. ἀρχικῶς Σέξτ. Ἐμπ. π. Μ. 1. 46, κτλ.
Greek Monolingual
-ή, -ό (AM ἀρχικός, -ή, -όν)
νεοελλ.
αυτός που βρίσκεται στην αρχή, ο πρώτος
αρχ.
1. ο ηγεμονικός, αυτός που ανήκει στον άρχοντα
2. ο κατάλληλος για να κυβερνά
3. ο φίλαρχος, ο αρχομανής
4. ο ανώτατος.
[ΕΤΥΜΟΛ. < αρχή ή < αρχός].
Greek Monotonic
ἀρχικός: -ή, -όν (ἀρχή)·
1. αυτός που ανήκει ή ταιριάζει σε αρχή, εξουσία, βασιλικός, σε Αισχύλ., Θουκ.
2. λέγεται για πρόσωπα, κατάλληλος για να κυβερνήσει, επιδέξιος στη διακυβέρνηση ή στη διοίκηση, σε Ξεν., Πλάτ.· με γεν., αυτός που μπορεί να κυβερνήσει, σε Αριστ.
Middle Liddell
ἀρχή
1. of or for rule, royal, Aesch., Thuc.
2. of persons, fit for rule, skilled in government or command, Xen., Plat.: c. gen. having command of, Arist.
English (Woodhouse)
kingly, royal, capable of ruling, connected with empire, fit to rule
