regio
κρατίστην εἶναι δημοκρατίαν τὴν μήτε πλουσίους ἄγαν μήτε πένητας ἔχουσαν πολίτας → the best democracy is that in which the citizens are neither very rich nor very poor (Thales/Plutarch)
Latin > English
regio regionis N F :: area, region; neighborhood; district, country; direction
Latin > English (Lewis & Short)
rĕgĭo: ōnis, f. rego,
I a direction, line (rare but class.).
I Lit.: nullā regione viaï Declinare, Lucr. 2, 249; cf.: notā excedo regione viarum, Verg. A. 2, 737: de rectā regione deflecto, Cic. Verr. 2, 5, 68, § 176: haec eadem est nostrae rationis regio et via, id. ib. 2, 5, 70, § 181; cf.: oppidi murus ab planitie rectā regione, si nullus anfractus intercederet, MCC. passus aberat, Caes. B. G. 7, 46; and: non rectā regione iter instituit, sed ad laevam flexit, Liv. 21, 31: declinamus item motus nec tempore certo, nec regione loci certā, nor in a specified direction, Lucr. 2, 260; cf. id. 2, 293; Curt. 8, 9, 2: (Hercynia silva) rectā fluminis Danubii regione pertinet, Caes. B. G. 6, 25; 7, 46; Curt 7, 7, 4: ubi primos superare regionem castrorum animum adverterunt, the line, Caes. B. C. 1, 69: eam esse naturam et religionem provinciae tuae, ut, etc., i. e. the situation, Cic. Fam. 1, 7, 6: traicere amnem in regionem insulae, Curt. 8, 13, 23.—
B E regione, adverbially.
a In a straight line, directly: e regione moveri (opp. declinare), Cic. Fat. 9, 18; so of the rectilinear motion of atoms, id. ib. 20, 46: ferri, petere, id. Fin. 1, 6, 19: ut cadat e regione loci, quā dirigit aestus, straight down, perpendicularly, Lucr. 6, 823; cf. id. 6, 833.—
b In the opposite direction, over against, exactly opposite; constr. with gen., dat., or absol.
(a) With gen.: (luna) cum est e regione solis, Cic. N. D. 2, 40, 103: erat e regione oppidi collis, Caes. B. G. 7, 36: castris positis e regione unius eorum pontium, quos, etc., id. ib. 7, 35: praesidio e regione castrorum relicto, id. ib. 7, 61 fin.: rates duplices e regione molis collocabat, id. B. C. 1, 25: e regione turris, id. B. G. 7, 25.—
(b) With dat.: dicitis, esse e regione nobis e contrariā parte terrae, qui adversis vestigiis stent contra nostra vestigia, quos ἀντίποδας vocatis, Cic. Ac. 2, 39, 123: e regione castris castra ponere, Caes. B. G. 7, 35.—
(g) Absol.: acie e regione instructā, Nep. Milt. 5, 3.— *
c Trop., on the other hand, on the contrary (late Lat.; syn.: e contra): Arabes camelorum lacte vivunt, e regione septentrionales, etc., Hier. adv. Jovin. 2, 7.—
II Transf.
A The line which bounds the sight, the visual line, boundary-line, boundary (cf: limes, finis).
1 Primarily in the lang. of augury: intra eas regiones, quā oculi conspiciant, Varr. L. L. 7, § 9 Müll.: nempe eo (sc. lituo) Romulus regiones direxit tum, cum urbem condidit ... ab Attio Navio per lituum regionum facta descriptio, Cic. Div. 1, 17, 31: lituus, quo regiones vincere terminavit, id. N. D. 2, 3, 9: regionibus ratis, id. Leg. 2, 8, 21.—
2 In gen., a boundary-line, limit, boundary; usually in plur.
a Lit.: anteponatur omnibus Pompeius, cujus res gestae atque virtutes iisdem quibus solis cursus regionibus ac terminis continentur, Cic. Cat. 4, 10, 21; cf.: caeli regionibus terminare, id. ib. 3, 11, 26: orbis terrae regiones, id. Arch. 10, 23. — Rare in sing.: quae regione orbem terrarum definiunt, Cic. Balb. 28, 64.—
b Trop.: ejus (argumenti) nunc regiones, limites, confinia Determinabo, Plaut. Poen. prol. 45: animus si, quibus regionibus vitae spatium circumscriptum est, eisdem omnes cogitationes terminaret suas, Cic. Arch. 11, 29: pars (quaestionum) circumscripta modicis regionibus, id. de Or. 2, 16, 68: vix facile sese regionibus officii continere, id. Agr. 2, 35, 97. —
3 A quarter, region of the heavens or the earth (mostly poet.): (Nilus) exoriens penitus mediā ab regione diei, Lucr. 6, 723; so id. 6, 732: etiam regio (lunae mutatur), quae tum est aquilonaris, tum australis, Cic. N. D. 2, 19, 50: deinde subter mediam regionem sol obtinet, id. Rep. 6, 17, 17: atque eadem regio Vesper et Ortus erunt, Ov. Ib. 38; cf. vespertina, Hor. S. 1, 4, 30; Vitr 4, 5, 1: caeli in regione serenā, Verg. A. 8, 528: regione occidentis, Liv 33, 17; Just. 18, 3, 10.—
B A portion (of the earth or heavens) of indefinite extent; a tract, territory, region (cf.: tractus, plaga).
1 Lit.
a In gen.: in hac regione, Plaut. Cist. 4, 2, 42: locum delegit in regione pestilenti salubrem, Cic. Rep. 2, 6, 11: agri fertilissima regio, Caes. B. G. 7, 13 fin.: quā te regione reliqui? Verg. A. 9, 390: regione portae Esquilinae, in the region, neighborhood, Liv. 3, 66 fin. Drak.; 25, 25; 30; 33, 17; cf. Oud. de Auct. B. Alex. 30, 7; for which: e regione castrorum, in the vicinity of the camp, Liv. 10, 43 Drak.: eā regione quā Sergius erat, id. 5, 8: tam vasta, Just. 13, 7, 3: acclivis, Col. 3, 13, 8: deserta siti regio, Verg. A. 4, 42. — Plur.: hi loci sunt atque hae regiones, quae mihi ab ero sunt demonstratae, Plaut. Ps. 2, 2, 1: cur in his ego te conspicor regionibus? Ter. Eun. 5, 8, 32: qui innumerabiles mundos infinitasque regiones mente peragravisset, Cic. Fin. 2, 31, 102: terrae maximae regiones inhabitabiles, id. N. D. 1, 10, 24 et saep. —
b In partic.
(a) A portion of country of indefinite extent; a territory, province, district, region; esp. freq. in plur., lands, territories: at regione locoque alio terrisque remotis, Lucr. 2, 534: Trebonium ad eam regionem, quae Aduaticis adjacet, depopulandam mittit, Caes. B. G. 6, 33: in ejusmodi regione atque provinciā, quae mari cincta esset, Cic. Fl. 12, 27: quae regio orave terrarum erat latior? id. Sest. 30, 66: regio Pedana, Hor. Ep. 1, 4, 2: quorum hominum regio, id. ib. 1, 15, 2: Sogdiana, Curt. 7, 10, 1: Cantium, quae regio est maritima omnis, Caes. B. G. 5, 14: quae regio totius Galliae media habetur, id. ib. 6, 13: Sida, quae extrema regio est provinciae meae, Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 15, 5: ubi major atque illustrior incidit res, clamore per agros regionesque significant, Caes. B. G. 7, 3: principes regionum atque pagorum inter suos jus dicunt, id. ib. 6, 23: alias regiones partesque peteret, id. ib. 6, 43 fin.; cf. so with partes, id. B. C. 1, 25: deinde in quattuor regiones dividi Macedoniam. Unam fore et primam partem, quod, etc.… Secundam fore regionem, quam, etc., Liv. 45, 29: quod erant propinquae regiones, Caes. B. C. 3, 34: ut quam latissimas regiones praesidiis teneret, id. ib. 3, 44. — Sometimes a district with its people: tractus ille celeberrimus, tota denique nostra illa aspera et montuosa et felix et fautrix suorum regio, Cic. Planc. 9, 22.—
(b) A principal division of the city of Rome, and of the territory around Rome, a quarter, ward, district, circle (of these, under Servius Tullius, there were in the city four, and in the Roman territory twenty-six; under Augustus, there were fourteen in the city), Laelius Felix ap. Gell. 15, 27, 4; Plin. 3, 5, 9, § 66; Varr. ap. Non. 43, 10; Suet. Aug. 30; Tac. A. 14, 12; 15, 40; Inscr. Orell. 4 sq. et saep.; cf. Niebuhr, Gesch. 1, p. 458 sq.: regio quaedam urbis aeternae, Amm. 22, 9, 3; 16, 10, 15.— Of other cities, Inscr. Orell. 6, 768.—Hence, A REGIONIBVS, a captain of a quarter, Inscr. Murat. 894, 8; 895, 4 and 5.—
(g) Of the provinces into which Italy was divided by Augustus, a province, division: descriptionem ab eo (Augusto) factum Italiae totius in regiones undecim, Plin. 3, 5, 6, § 46; 3, 11, 16, § 99; 3, 12, 17, § 106 al.—
2 Trop., a province, department, sphere: dum in regionem astutiarum mearum te induco, ut scias Juxta mecum mea consilia, Plaut. Mil. 2, 2, 78; 3, 3, 13: idque (consilium) situm mediā regione in pectoris haeret, Lucr. 3, 140: ceterae fere artes se ipsae per se tuentur singulae; benedicere autem non habet definitam aliquam regionem, cujus terminis saepta teneatur, has no determinate province, Cic. de Or. 2, 2, 5: eadem est nostrae rationis regio et via, compass and course, id. Verr. 2, 5, 70, § 181. —
3 The country, the field (late Lat.): herba regionis, Vulg. Gen. 2, 5: ligna, id. Ezech. 17, 24; id. Joel, 1, 19: bestiae, id. Ezech. 31, 13.
Latin > French (Gaffiot 2016)
rĕgĭō,⁷ ōnis, f. (rego),
1 direction : recta regione Cæs. G. 7, 46, 1, en ligne droite ; recta fluminis Danubii regione Cæs. G. 6, 25, 2, en suivant tout droit la direction du Danube, parallèlement au Danube ; ex diversis regionibus Liv. 28, 9, 4, en venant de directions opposées ; superare regionem castrorum Cæs. C. 1, 69, 3, dépasser la ligne, le niveau du camp || [fig.] de recta regione deflectere Cic. Verr. 2, 5, 176, dévier de la ligne droite || natura et regio provinciæ tuæ Cic. Fam. 1, 7, 6, la nature et [la direction, l’orientation] la situation géographique de ta province, cf. Cic. Arch. 21 || expression adverbiale : e regione a) en droite ligne : e regione moveri Cic. Fato 18, avoir un mouvement rectiligne, cf. Cic. Fin. 1, 19 ; cadere e regione loci Lucr. 1, 823, tomber tout droit ; b) vis-à-vis, du côté opposé, à l’opposite [avec gén. ou dat.] : e regione solis Cic. Nat. 2, 103, vis-à-vis du soleil, cf. Cæs. G. 7, 25, 2 ; 7, 36, 5, etc. ; e regione nobis Cic. Ac. 2, 123, à l’opposite de nous, aux antipodes ; e regione castris castra ponere Cæs. G. 7, 35, 1, placer son camp à l’opposite du camp ennemi
2 ligne, a) limite, frontière [surt. au pl.] : Cic. Cat. 4, 21 ; Arch. 23 ; [sing.] Cic. Balbo 64 || [fig.] Cic. Arch. 29 ; Agr. 2, 97 ; b) lignes imaginaires tracées dans le ciel au moyen du bâton augural, zones : Cic. Div. 1, 31 ; Nat. 2, 9 ; Leg. 2, 21
3 zone, région : a) regio aquilonia, australis Cic. Nat. 2, 50, région septentrionale, australe, cf. Lucr. 6, 723 ; Hor. S. 1, 4, 30 ; b) in regione pestilenti Cic. Rep. 2, 11, dans une région malsaine, cf. Cic. Fin. 2, 102 || [fig.] sphère, domaine, champ : Pl. Mil. 233 ; Cic. de Or. 2, 5 ; c) région, contrée, territoire, pays : Cic. Fl. 27 ; Sest. 66 ; Cæs. G. 5, 14, 1 ; 6, 13 ; 6, 33, etc.; d) [en part.] quartier, canton [divisions de la ville de Rome] : Gell. 15, 27, 4 ; Plin. 3, 66 ; Suet. Aug. 30 ; Tac. Ann. 14, 12 ; 15, 40.
Latin > German (Georges)
regio, ōnis, f. (rego), I) die Richtung nach irgendeiner Seite hin, Linie, Reihe, 1) im allg.: hāc regione, in dieser Richtung (Gegend), Plaut.: notā excedo regione viarum, Verg.: ingens spatium rectae regionis est, in gerader R., der Länge nach, Curt.: oppidi murus rectā regione, si nullus anfractus intercederet, MCC passus aberat, Caes.: non rectā regione iter instituit, sed ad laevam flexit, Liv.: Hercynia silva rectā fluminis Danubii regione pertinet ad fines Dacorum, in gerader Richtung mit der D., der D. parallel, Caes.: portae regione platearum patentes, die gegen die Straßen der Stadt hin offenen Tore (des Lagers), Liv.: regione occidentis, westwärts, Liv. – ubi iam primos superare regionem castrorum animum adverterunt, Linie, Caes. – si qui tantulum de recta regione deflexerit, nur ein Haar breit von der geraden Richtung, vom rechten Wege (der Pflicht) abgewichen ist, Cic. Verr. 5, 176: haec eadem est nostrae rationis regio et via, dieselbe Richtung u. denselben Weg schlage ich bei unserem Verfahren ein, Cic. Verr. 5, 181. – 2) insbes., e regione, adv., a) in gerader Richtung, gerade, alterum e regione movetur, alterum declinat, Cic.: e regione loci cadere, Lucr. – b) von der entgegengesetzten Seite, gerade gegenüber, α) m. Genet.: e regione solis, Cic.: e regione oppidi, Caes. – β) m. Dat.: esse e regione nobis e contraria parte terrae, Cic. – γ) absol.: acie e regione instructā, Nep. – bildl., im Gegenteil, dagegen, Hieron. epist. 57, 11; adv. Iovin. 2, 7. – II) übtr.: A) die dem Blicke gegenüberliegende begrenzte Linie, Gesichtslinie, Grenzlinie, Grenze, 1) im allg., die Grenzlinie, Grenze, a) eig., selten im Sing., wie Cic. Balb. 64. – gew. im Plur., cuius res gestae atque virtutes isdem, quibus solis cursus, regionibus ac terminis continentur, Cic.: res eae orbis terrae regionibus definiuntur, Cic. – b) bildl.: quibus regionibus vitae spatium circumscriptum est, Cic.: sese regionibus officii continet, Cic. – 2) insbes.: a) als t. t. der Augurspr., die am Himmel gedachte Gesichtslinie, per lituum regionum facta descriptio, Cic.: regionibus ratis, Cic. – b) die Himmels- od. Weltgegend, r. aquilonia, australis, Cic.: r. vespertina, Hor. sat. 1, 4, 30. Vitr. 4, 5, 1. – c) die geographische Lage, eam esse naturam et regionem provinciae tuae, ut etc., Cic. ep. 1, 7, 6. – B) die Gegend, das Gebiet, 1) im allg.: a) eig.: locus in regione pestilenti saluber, Cic.: subter mediam fere regionem, Cic.: regiones inhabitabiles, Cic.: qui innumerabiles mundos infinitasque regiones, quarum nulla esset ora, nulla extremitas, mente peragravisset, Cic. – b) bildl., das Gebiet, der Bereich, das Reich, dum in regionem astutiarum mearum te adduco, ut etc., Plaut.: bene dicere non habet definitam aliquam regionem, cuius terminis saepta teneatur, Cic. – 2) insbes.: a) der Landstrich, die Landschaft, der Bezirk, das Gebiet, in eiusmodi regione atque provincia, quae mari cincta esset, Cic.: in quattuor regiones dividi Macedoniam, Liv.: Sida, quae extrema regio est provinciae meae, Lentul. in Cic. ep.: principes regionum atque pagorum inter suos ius dicunt, Caes. – die Bewohner miteinbegreifend, tractus ille celeberrimus, Venafranus, Allifanus, tota denique nostra illa aspera et montuosa et felix et fautrix suorum regio, Cic. Planc. 22: quae regio si fida Samnitibus fuisset, Liv. 9, 13, 8. – b) ein Teil der Stadt Rom oder der Ländereien um Rom, Viertel, Bezirk, Kreis (unter Servius Tullius 4 der Stadt und 26 des röm. Gebietes, unter Augustus 14 der Stadt), Lael. Fel. b. Gell. 15, 27, 4. Plin. 3, 66. Suet. Aug. 30, 1. Tac. ann. 15, 40.