Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

obligo: Difference between revisions

From LSJ

Ζῆν οὐκ ἄξιος, ὅτῳ μηδὲ εἷς ἐστι χρηστὸς φίλοςLife is not worth living if you do not have at least one friend.

Democritus, DK 68b22
(Gf-D_6)
(3_9)
Line 4: Line 4:
{{Gaffiot
{{Gaffiot
|gf=<b>oblĭgō</b>,⁹ āvī, ātum, āre, tr.,<br /><b>1</b> attacher à, contre : [[obligatus]] corio Her. 1, 23, attaché dans un sac &#124;&#124; attacher ensemble, fermer d’un [[lien]] : [une lettre] Pl. Bacch. 748 ; [une bourse] Pl. Truc. 928 &#124;&#124; bander une plaie : [[vulnus]] Cic. Nat. 3, 57, ou aliquem Cic. Tusc. 2, 38, faire un pansement à qqn<br /><b>2</b> [fig.] <b> a)</b> lier, engager, obliger : se nexu Cic. Mur. 3, se lier par un contrat de vente ; voti [[sponsio]], [[qua]] obligamur Deo Cic. Leg. 2, 41, la promesse d’un vœu par laquelle nous nous engageons envers Dieu ; aliquem [[sibi]] liberalitate Cic. Q. 2, 12, 3, s’attacher qqn par sa libéralité ; [[obligatus]] alicui Cic. Fam. 6, 11, 1, obligé de qqn ; in publica obligata [[fide]] Liv. 29, 16, 2, quand la bonne foi de l’État [[est]] engagée ; reddere obligatam dapem Hor. O. 2, 7, 17, donner le festin auquel on s’[[est]] engagé (promis) ; <b> b)</b> engager, hypothéquer : [[fortunas]] suas obligaverunt Cic. Cat. 2, 10, ils ont grevé leurs biens d’hypothèques, cf. Cic. Agr. 3, 9 ; <b> c)</b> lier, enchaîner : Cic. Verr. 1, 1, 24 &#124;&#124; faire participer à la responsabilité d’une faute : cum populum Romanum scelere obligasses Cic. Domo 20, après avoir rendu le peuple romain complice de ton crime &#124;&#124; se obligare scelere ou obligari fraude, se rendre coupable d’un crime : Suet. Cæs. 42 ; Cic. Div. 1, 7 ; se obligare furti Scæv. d. Gell. 7, 15, 2, se rendre coupable d’un larcin.||attacher ensemble, fermer d’un [[lien]] : [une lettre] Pl. Bacch. 748 ; [une bourse] Pl. Truc. 928||bander une plaie : [[vulnus]] Cic. Nat. 3, 57, ou aliquem Cic. Tusc. 2, 38, faire un pansement à qqn<br /><b>2</b> [fig.] <b> a)</b> lier, engager, obliger : se nexu Cic. Mur. 3, se lier par un contrat de vente ; voti [[sponsio]], [[qua]] obligamur Deo Cic. Leg. 2, 41, la promesse d’un vœu par laquelle nous nous engageons envers Dieu ; aliquem [[sibi]] liberalitate Cic. Q. 2, 12, 3, s’attacher qqn par sa libéralité ; [[obligatus]] alicui Cic. Fam. 6, 11, 1, obligé de qqn ; in publica obligata [[fide]] Liv. 29, 16, 2, quand la bonne foi de l’État [[est]] engagée ; reddere obligatam dapem Hor. O. 2, 7, 17, donner le festin auquel on s’[[est]] engagé (promis) ; <b> b)</b> engager, hypothéquer : [[fortunas]] suas obligaverunt Cic. Cat. 2, 10, ils ont grevé leurs biens d’hypothèques, cf. Cic. Agr. 3, 9 ; <b> c)</b> lier, enchaîner : Cic. Verr. 1, 1, 24||faire participer à la responsabilité d’une faute : cum populum Romanum scelere obligasses Cic. Domo 20, après avoir rendu le peuple romain complice de ton crime||se obligare scelere ou obligari fraude, se rendre coupable d’un crime : Suet. Cæs. 42 ; Cic. Div. 1, 7 ; se obligare furti Scæv. d. Gell. 7, 15, 2, se rendre coupable d’un larcin.
|gf=<b>oblĭgō</b>,⁹ āvī, ātum, āre, tr.,<br /><b>1</b> attacher à, contre : [[obligatus]] corio Her. 1, 23, attaché dans un sac &#124;&#124; attacher ensemble, fermer d’un [[lien]] : [une lettre] Pl. Bacch. 748 ; [une bourse] Pl. Truc. 928 &#124;&#124; bander une plaie : [[vulnus]] Cic. Nat. 3, 57, ou aliquem Cic. Tusc. 2, 38, faire un pansement à qqn<br /><b>2</b> [fig.] <b> a)</b> lier, engager, obliger : se nexu Cic. Mur. 3, se lier par un contrat de vente ; voti [[sponsio]], [[qua]] obligamur Deo Cic. Leg. 2, 41, la promesse d’un vœu par laquelle nous nous engageons envers Dieu ; aliquem [[sibi]] liberalitate Cic. Q. 2, 12, 3, s’attacher qqn par sa libéralité ; [[obligatus]] alicui Cic. Fam. 6, 11, 1, obligé de qqn ; in publica obligata [[fide]] Liv. 29, 16, 2, quand la bonne foi de l’État [[est]] engagée ; reddere obligatam dapem Hor. O. 2, 7, 17, donner le festin auquel on s’[[est]] engagé (promis) ; <b> b)</b> engager, hypothéquer : [[fortunas]] suas obligaverunt Cic. Cat. 2, 10, ils ont grevé leurs biens d’hypothèques, cf. Cic. Agr. 3, 9 ; <b> c)</b> lier, enchaîner : Cic. Verr. 1, 1, 24 &#124;&#124; faire participer à la responsabilité d’une faute : cum populum Romanum scelere obligasses Cic. Domo 20, après avoir rendu le peuple romain complice de ton crime &#124;&#124; se obligare scelere ou obligari fraude, se rendre coupable d’un crime : Suet. Cæs. 42 ; Cic. Div. 1, 7 ; se obligare furti Scæv. d. Gell. 7, 15, 2, se rendre coupable d’un larcin.||attacher ensemble, fermer d’un [[lien]] : [une lettre] Pl. Bacch. 748 ; [une bourse] Pl. Truc. 928||bander une plaie : [[vulnus]] Cic. Nat. 3, 57, ou aliquem Cic. Tusc. 2, 38, faire un pansement à qqn<br /><b>2</b> [fig.] <b> a)</b> lier, engager, obliger : se nexu Cic. Mur. 3, se lier par un contrat de vente ; voti [[sponsio]], [[qua]] obligamur Deo Cic. Leg. 2, 41, la promesse d’un vœu par laquelle nous nous engageons envers Dieu ; aliquem [[sibi]] liberalitate Cic. Q. 2, 12, 3, s’attacher qqn par sa libéralité ; [[obligatus]] alicui Cic. Fam. 6, 11, 1, obligé de qqn ; in publica obligata [[fide]] Liv. 29, 16, 2, quand la bonne foi de l’État [[est]] engagée ; reddere obligatam dapem Hor. O. 2, 7, 17, donner le festin auquel on s’[[est]] engagé (promis) ; <b> b)</b> engager, hypothéquer : [[fortunas]] suas obligaverunt Cic. Cat. 2, 10, ils ont grevé leurs biens d’hypothèques, cf. Cic. Agr. 3, 9 ; <b> c)</b> lier, enchaîner : Cic. Verr. 1, 1, 24||faire participer à la responsabilité d’une faute : cum populum Romanum scelere obligasses Cic. Domo 20, après avoir rendu le peuple romain complice de ton crime||se obligare scelere ou obligari fraude, se rendre coupable d’un crime : Suet. Cæs. 42 ; Cic. Div. 1, 7 ; se obligare furti Scæv. d. Gell. 7, 15, 2, se rendre coupable d’un larcin.
}}
{{Georges
|georg=ob-[[ligo]], āvī, ātum, āre, I) [[anbinden]], an od. in [[etwas]] [[befestigen]], [[auf]] etw. [[binden]], A) eig.: [[obligatus]] corio, in [[einen]] ledernen [[Sack]] gebunden, Cornif. rhet.: [[muscus]] (articulis) [[obligatus]], aufgebunden, Plin. – B) übtr.: a) [[binden]], [[verhindern]], [[einschränken]], [[hoc]] iudicio [[districtus]] [[atque]] [[obligatus]], Cic. I. Verr. 24. – b) jmd. [[einer]] [[Sache]] [[schuldig]] [[machen]], ludos scelere, Cic.: alqm scelere, Cic. u. Suet. – refl. u. medial = [[sich]] eines Vergehens od. [[einer]] [[Strafe]] [[schuldig]] [[machen]], in etw. [[verfallen]], se furti, Scaev. b. Gell.: obligari fraude impiā, Cic.: legum iudiciorumque poenis, Cic.: übtr., superstitione, Cic. – II) [[zusammenbinden]], [[zubinden]], A) eig.: [[age]] obliga (den [[Brief]]), obsigna [[cito]], Plaut. Bacch. 748: pecua ad hanc collo in [[crumina]] [[ego]] obligata [[defero]], Plaut. truc. 956. – B) übtr., [[durch]] [[Zauberei]] [[binden]], Paul. sent. 5, 23. § 15. – III) [[verbinden]], [[zubinden]], A) eig.: oculos, Sen.: [[surculum]] [[libro]], [[Varro]]: [[vulnus]], Cic.: [[crus]], Plaut.: venas, brachia, Tac.: alqm, jmd. (jmds. [[Wunde]] usw.) [[verbinden]], Cic. – B) übtr., [[verbinden]] = a) vereinigen, cibum [[ovis]], Eier [[hineinschlagen]], Apic. 4, 123. – b) [[durch]] [[Versprechen]], [[Bürgschaft]], [[Schwur]], [[Bündnis]], Wohltaten, Gesetze usw. [[verbindlich]] [[machen]], [[verpflichten]], α) übh.: alqm sponsione, Liv.: vadem [[tribus]] milibus aeris, zur Bezahlung [[von]] usw., Liv.: se in [[acta]] alcis, Suet.: se chirographo ad alqd, ICt.: obligari foedere, Liv.: obligari tutelae et furti (sc. actione), ICt.: se nexu, Cic.: alqm militiae sacramento, [[einen]] (Soldaten) vereidigen, Cic.: alqm [[sibi]] liberalitate, Cic.: beneficio, Cic.: obligabis me (sc. [[tibi]]), Plin. ep.: so [[auch]] obligari alci, [[verbindlich]] [[werden]], Ov.: me [[tibi]] obligatum [[fore]], Cic.: [[Prometheus]] [[obligatus]] aliti, verurteilt, [[von]] einem [[Vogel]] seine [[Strafe]] zu [[leiden]], Hor.: obligatam redde Iovi dapem, zu dem du dich [[durch]] [[Gelübde]] [[verbindlich]] gemacht hast, den gelobten, Hor. – [[mit]] folg. ut u. Konj., obligor, ut tangam laevi [[fera]] litora Ponti, [[ich]] bin genötigt, zu usw., Ov. trist. 1, 2, 83. – m. folg. Supin., obligati sunt interrogatum, Amm. 28, 4, 10. – β) [[verpfänden]], [[versetzen]], [[mit]] [[einer]] [[Hypothek]] [[belasten]], [[praedia]] fratri, Suet.: [[bona]] sua pignori, [[verpfänden]], ICt.: [[praedia]] obligata, verpfändete, [[auf]] denen eine [[Hypothek]] ruht, Cic.: fidem suam, [[sein]] [[Wort]] [[verpfänden]], zum Pfande [[geben]], Cic.
}}
}}

Revision as of 09:30, 15 August 2017

Latin > English (Lewis & Short)

ob-lĭgo: āvi, ātum, 1, v. a.
I Lit.
   A To bind or tie around, to bind or fasten to any thing (very rare): obligatus corio, bound in a leathern sack, Auct. Her. 1, 13, 23: articulis muscus obligatus, bound upon, Plin. 26, 11, 66, § 105: cibum ovis, to bind or unite with eggs, Apic. 4, 2: amylo spisso obligare, id. 2, 2; 8, 2.—
   B To bind together, bind up (rare): pecua ad hanc collo in crumena ego obligata defero, Plaut. Truc. 5, 1, 64: age obliga, obsigna cito, tie up (the letter, in order to seal it), id. Bacch. 4, 4, 96: manipulos, Col. 11, 2, 40.—
   C To bind up, bandage, swathe (class., esp. of wounds): crus fractum, Plaut. Men. 5, 3, 9: vulnus, Cic. N. D. 3, 22, 57; cf.: medicum requirens, a quo obligetur, to bind up his wounds, id. Tusc. 2, 16, 38; Suet. Vit. 2: venas, to bandage the veins, Tac. A. 6, 9: surculum libro, Varr. R. R. 1, 41, 2: oculos, Sen. Ira, 3, 11, 4: ore obligato obsignatoque simulacrum, Plin. 3, 5, 9, § 65.—
II Trop.
   A In gen., to bind, oblige, put under an obligation, make liable, etc. (cf.: obstringo, devincio): aliquem obligare militiae secundo sacramento, bind by a second oath, swear in again, Cic. Off. 1, 11, 36: vadem tribus milibus aeris, to bind in the sum of, Liv. 3, 13: voti sponsio, quā obligamur deo, Cic. Leg. 2, 16, 41; Liv. 9, 11: se nexu, Cic. Mur. 2, 3: se in acta cujusquam, Tib. ap. Suet. Tib. 67: se chirographo ad aliquid, Dig. 30, 103: aliquem sibi liberalitate, to bind to one's self, Cic. Q. Fr. 2, 14, 3: obligabis me, will oblige me, lay me under an obligation, Plin. Ep. 4, 4, 2; Cic. Q. Fr. 3, 1, 5: obligari foedere, Liv. 38, 33: pro amicis alicui obligari, to lay one's self under obligation, i. e. to solicit favors, Plin. Ep. 10, 3, 1: obligor ipse tamen, Ov. M. 9, 248: obligatus ei nihil eram, was under no obligation to him, Cic. Fam. 6, 11, 1: me obligatum tibi fore, id. Att. 13, 18: obligati sunt interrogatum, Amm. 28, 4, 10.—Poet.: Prometheus obligatus aliti, devoted, condemned to, Hor. Epod. 17, 67: ergo obligatam redde Jovi dapem, vowed, due, id. C. 2, 7, 17: obligor, ut tangam laevi fera litora Ponti, am compelled, Ov. Tr. 1, 2, 83.—
   B In partic.
   1    To render liable through guilt, to make guilly: cum populum Romanum scelere obligāsses, Cic. Dom. 8, 20: votis caput, Hor. C. 2, 8, 5: se scelere, Suet. Caes. 42: se furti, Scaev. ap. Gell. 7, 15, 2.—Pass., to be guilty of, to commit an offence: est enim periculum, ne aut neglectis iis impiā fraude, aut susceptis anili superstitione obligemur, Cic. Div. 1, 4, 7; cf.: lege Corneliā testamentariā obligatur, offends against, Dig. 8, 10, 30.—
   2    Jurid. t. t.
   a To bind, engage one (cf. obligatio, II. B.): obligandi, solvendi sui causā, Dig. 2, 13, 6, § 3: se obligare, ib. 4, 2, 7, § 1; 21, 1, 25, § 9.—
   b To pledge, pawn, mortgage a thing: magistratui bona ejus obligantur, Vitr. 10 praef.: omnia praedia fratri, Suet. Vesp. 4: omnia bona sua pignori, Dig. 20, 4, 21: nam fundi et aedis obligatae sunt ob amoris praedium, has a mortgage on it, Plaut. Truc. 2, 1, 4: aedes pignori, Dig. 39, 2, 44: obligata praedia, Cic. Agr. 3, 2, 9.—
   (b)    Transf., beyond the jurid. sphere: obligare fidem suam, to pledge one's word, Cic. Phil. 5, 18, 51.—
   3    To impede, restrain, embarrass: judicio districtum atque obligatum esse, Cic. Verr. 1, 9, 24.—Hence, oblĭ-gātus, a, um, P. a., bound, obliged: iisdem (officiis) me tibi obligatum fore, Cic. Fam. 13, 18, 2.—Comp.: quanto quis melior et probior, tanto mihi obligatior abit, Plin. Ep. 8, 2, 8: ipsi obligati sunt, ensnared, embarrassed, Vulg. Psa. 19, 9.

Latin > French (Gaffiot 2016)

oblĭgō,⁹ āvī, ātum, āre, tr.,
1 attacher à, contre : obligatus corio Her. 1, 23, attaché dans un sac || attacher ensemble, fermer d’un lien : [une lettre] Pl. Bacch. 748 ; [une bourse] Pl. Truc. 928 || bander une plaie : vulnus Cic. Nat. 3, 57, ou aliquem Cic. Tusc. 2, 38, faire un pansement à qqn
2 [fig.] a) lier, engager, obliger : se nexu Cic. Mur. 3, se lier par un contrat de vente ; voti sponsio, qua obligamur Deo Cic. Leg. 2, 41, la promesse d’un vœu par laquelle nous nous engageons envers Dieu ; aliquem sibi liberalitate Cic. Q. 2, 12, 3, s’attacher qqn par sa libéralité ; obligatus alicui Cic. Fam. 6, 11, 1, obligé de qqn ; in publica obligata fide Liv. 29, 16, 2, quand la bonne foi de l’État est engagée ; reddere obligatam dapem Hor. O. 2, 7, 17, donner le festin auquel on s’est engagé (promis) ; b) engager, hypothéquer : fortunas suas obligaverunt Cic. Cat. 2, 10, ils ont grevé leurs biens d’hypothèques, cf. Cic. Agr. 3, 9 ; c) lier, enchaîner : Cic. Verr. 1, 1, 24 || faire participer à la responsabilité d’une faute : cum populum Romanum scelere obligasses Cic. Domo 20, après avoir rendu le peuple romain complice de ton crime || se obligare scelere ou obligari fraude, se rendre coupable d’un crime : Suet. Cæs. 42 ; Cic. Div. 1, 7 ; se obligare furti Scæv. d. Gell. 7, 15, 2, se rendre coupable d’un larcin.

Latin > German (Georges)

ob-ligo, āvī, ātum, āre, I) anbinden, an od. in etwas befestigen, auf etw. binden, A) eig.: obligatus corio, in einen ledernen Sack gebunden, Cornif. rhet.: muscus (articulis) obligatus, aufgebunden, Plin. – B) übtr.: a) binden, verhindern, einschränken, hoc iudicio districtus atque obligatus, Cic. I. Verr. 24. – b) jmd. einer Sache schuldig machen, ludos scelere, Cic.: alqm scelere, Cic. u. Suet. – refl. u. medial = sich eines Vergehens od. einer Strafe schuldig machen, in etw. verfallen, se furti, Scaev. b. Gell.: obligari fraude impiā, Cic.: legum iudiciorumque poenis, Cic.: übtr., superstitione, Cic. – II) zusammenbinden, zubinden, A) eig.: age obliga (den Brief), obsigna cito, Plaut. Bacch. 748: pecua ad hanc collo in crumina ego obligata defero, Plaut. truc. 956. – B) übtr., durch Zauberei binden, Paul. sent. 5, 23. § 15. – III) verbinden, zubinden, A) eig.: oculos, Sen.: surculum libro, Varro: vulnus, Cic.: crus, Plaut.: venas, brachia, Tac.: alqm, jmd. (jmds. Wunde usw.) verbinden, Cic. – B) übtr., verbinden = a) vereinigen, cibum ovis, Eier hineinschlagen, Apic. 4, 123. – b) durch Versprechen, Bürgschaft, Schwur, Bündnis, Wohltaten, Gesetze usw. verbindlich machen, verpflichten, α) übh.: alqm sponsione, Liv.: vadem tribus milibus aeris, zur Bezahlung von usw., Liv.: se in acta alcis, Suet.: se chirographo ad alqd, ICt.: obligari foedere, Liv.: obligari tutelae et furti (sc. actione), ICt.: se nexu, Cic.: alqm militiae sacramento, einen (Soldaten) vereidigen, Cic.: alqm sibi liberalitate, Cic.: beneficio, Cic.: obligabis me (sc. tibi), Plin. ep.: so auch obligari alci, verbindlich werden, Ov.: me tibi obligatum fore, Cic.: Prometheus obligatus aliti, verurteilt, von einem Vogel seine Strafe zu leiden, Hor.: obligatam redde Iovi dapem, zu dem du dich durch Gelübde verbindlich gemacht hast, den gelobten, Hor. – mit folg. ut u. Konj., obligor, ut tangam laevi fera litora Ponti, ich bin genötigt, zu usw., Ov. trist. 1, 2, 83. – m. folg. Supin., obligati sunt interrogatum, Amm. 28, 4, 10. – β) verpfänden, versetzen, mit einer Hypothek belasten, praedia fratri, Suet.: bona sua pignori, verpfänden, ICt.: praedia obligata, verpfändete, auf denen eine Hypothek ruht, Cic.: fidem suam, sein Wort verpfänden, zum Pfande geben, Cic.