δύναμις

English (LSJ)

[ῠ], ἡ, gen. εως, Ion. ιος, Ion. dat. δυνάμι : (δύναμαι):—

   A power, might, in Hom., esp. of bodily strength, εἴ μοι δ. γε παρείη Od. 2.62, cf. Il.8.294; οἵη ἐμὴ δ. καὶ χεῖρες Od.20.237; ἡ δ. τῶν νέων Antipho 4.3.2, etc.: generally, strength, power, ability to do anything, πὰρ δύναμιν beyond one's strength, Il.13.787; in Prose, παρὰ δ. τολμηταί Th.1.70, etc.; ὑπὲρ δ. D.18.193; opp. κατὰ δ. as far as lies in one, Hdt.3.142, etc. (κὰδ δ. Hes.Op.336); εἰς δύναμιν Cratin. 172, Pl.R. 458e, etc.; πρὸς τὴν δ. Id.Phdr.231a.    2 outward power, influence, authority, A.Pers.174 (anap.), Ag.779 (lyr.); καταπαύσαντα τὴν Κύρου δ. Hdt.1.90; δυνάμει προὔχοντες Th.7.21, etc.; ἐν δ. εἶναι, γενέσθαι, X.HG4.4.5, D.13.29.    3 force for war, forces, δ. ἀνδρῶν Hdt.5.100, cf. Pl.Mx.240d, Plb.1.41.2, LXX Ge.21.22, OGI139.8 (ii B. C.); μετὰ δυνάμεων ἱκανῶν Wilcken Chr.10 (ii B. C.), etc.; δ. καὶ πεζὴ καὶ ἱππικὴ καὶ ναυτική X.An.1.3.12; πέντε δυνάμεσι πεφρουρημένον, of the five projecting rows of sarissae in the phalanx, Ascl.Tact.5.2,al.    4 a power, quantity, χρημάτων δ. Hdt.7.9.ά.    5 means, κατὰ δύναμιν Arist.EE1243b12; opp. παρὰ δ., 2 Ep.Cor.8.3; κατὰ δ. τῶν ὑπαρχόντων BGU1051.17 (Aug.).    II power, faculty, capacity, αἱ ἀμφὶ τὸ σῶμα δ. Hp.VM14; αἱ τοῦ σώματος δυνάμεις Pl.Tht.185e; ἡ τῆς ὄψεως δ. Id.R. 532a; ἡ τῶν λεγόντων δ. D.22.11: c. gen. rei, capacity for, τῶν ἔργων Arist.Pol.1309a35; τοῦ λέγειν Id.Rh.1362b22; τοῦ λόγου, τῶν λόγων, Men.578, Alex.94; δ. στρατηγική Plb.1.84.6; δ. ἐν πραγματείᾳ Id.2.56.5; δ. συνθετική D.H.Comp.2: abs., any natural capacity or faculty, that may be improved and may be used for good or ill, Arist.Top. 126a37, cf. MM1183b28.    2 elementary force, such as heat, cold, etc., Hp.VM16, Arist.PA646a14; ἡ τοῦ θερμοῦ δ.ib.650a5; θερμαντικὴ δ. Epicur.Fr.60, cf. Polystr.p.23 W.    b property, quality, ἰδίην δύναμιν καὶ φύσιν ἔχειν Hp.VM13, cf. Nat.Hom.5, Vict.1.10; esp. of the natural properties of plants, etc., αἱ δ. τῶν φυομένων, τῶν σπερμάτων, X.Cyr.8.8.14, Thphr.HP8.11.1; productive power, τῆς γῆς Id.Oec.16.4; μετάλλων Id.Vect.4.1: generally, function, faculty, δύναμις φυσική, ζωική, ψυχική, Gal.10.635; περὶ φυσικῶν δ., title of work by Galen.    c in pl., agencies, ὑπάρχειν ἐν τῇ φύσει τὰς τοιαύτας δυνάμεις (sc. the gods) Polystr.p.10 W.    d function, meaning, of part in whole, Id.p.17 W.    e in Music, function, value, of a note in the scale, δ. ἐστι τάξις φθόγγου ἐν συστήματι Cleonid.Harm.14, cf. Aristox.Harm.p.69M.; μέση κατὰ δύναμιν, opp. κατὰ θέσιν, Ptol. Harm.2.5.    3 faculty, art, or craft, Pl.R.532d, Arist.Metaph. 1018a30, EN1094a10, Arr.Epict.1.1.1; δ. σκεπτική the doctrine of the Sceptics, S.E.M.7.1.    4 a medicine, Timostr.7, etc.; δ. ἁπλαῖ Hp.Decent.9, Aret.CD1.4, etc.; δ. πολυφάρμακοι Plu.2.403c, Gal.13.365: in pl., collection of formulae or prescriptions, Orib.10.33.    b action of medicines, περὶ τῆς ἁπλῶν φαρμάκων δ., title of work by Galen; also, potency, δυνάμει θερμά, ψυχρά, Id.1.672, al.    5 magically potent substance or object, PMag.Leid.V.8.12: in pl., magical powers, Hld.4.7.    III force or meaning of a word, Lys.10.7, Pl. Cra.394b, Diog.Oen.12, Phld.Sign.31, etc.    b phonetic value of sounds or letters, Plb.10.47.8, D.H.Comp.12, Luc.Jud.Voc.5, etc.    2 worth or value of money, Th.6.46,2.97, Plu.Lyc.9, Sol. 15.    IV capability of existing or acting, potentiality, opp. actuality (ἐνέργεια), Arist.Metaph.1047b31, 1051a5, etc.: hence δυνάμει as Adv., virtually, ὕστερον ὂν τῇ τάξει, πρότερον τῇ δυνάμει . . ἐστί D.3.15; opp. ἐνεργείᾳ, Arist.APo.86a28, al.; opp. ἐντελεχείᾳ, Id.Ph.193b8, al.    V Math., power, κατὰ μεταφορὰν ἡ ἐν γεωμετρίᾳ λέγεται δ. Id.Metaph.1019b33; usu. second power, square, κατὰ δύναμιν in square, Pl.Ti.54b, cf. Theol.Ar.11, etc.: chiefly in dat., [εὐθεῖα] δυνάμει ἴση a line the square on which is equal to an area, ἡ BA ἐλάσσων ἐστὶν ἢ διπλασίων δυνάμει τῆς AK the square on BA is less than double of the square on AK, Archim.Sph.Cyl.2.9: εὐθεῖαι δ. σύμμετροι commensurable in square, Euc.10Def.2; ἡ δυνάμει δεκάς the series 12 + 22 . . . + 102, Theol.Ar.64.    b square number, Pl.Ti.32a.    c square of an unknown quantity (x2), Dioph.Def.2, al.    2 square root of a number which is not a perfect square, surd, opp. μῆκος, Pl. Tht.147d.    3 product of two numbers, ἡ ἀμφοῖν (sc. τριάδος καὶ δυάδος) δ. ἑξάς Ph.1.3, cf. Iamb.in Nic.p.108 P.; δυνάμει in product, Hero Metr.1.15, Theol.Ar.33.    VI concrete, powers, esp. of divine beings, αἱ δ. τῶν οὐρανῶν LXX Is.34.4, cf. 1 Ep.Pet.3.22, al., Ph.1.587, Corp.Herm.1.26, Porph.Abst.2.34: sg., Act.Ap.8.10, PMag.Par.1.1275; πολυώνυμος δ., of God, Secund.Sent.3.    VII manifestation of divine power, miracle, Ev.Matt.11.21, al., Buresch Aus Lydien 113, etc.

German (Pape)

[Seite 672] εως, ἡ, Vermögen, Kraft; von Homer an überall. Homer z. B. Odyss. 2, 62 ἦ τ' ἂν ἀμυναίμην, εἴ μοι δύναμίς γε παρείη; Iliad. 8, 294 οὐ μέν τοι, ὅση δύναμίς γε πάριστιν, παύομαι; Odyss. 10, 69 ἀκέσασθε, φίλοι· δύναμις γὰρ ἐν ὑμῖν; 3, 205 αἲ γὰρ ἐμοὶ τοσσήνδε θεοὶ δύναμιν παραθεῖεν, τίσασθαι μνηστῆρας; 20, 237 γνοίης χ' οἳη ἐμὴ δύναμις καὶ χεῖρες ἕπονται; Iliad. 23, 891 ὅσσον δυνάμει τε καὶ ἥμασιν ἔπλευ ἄριστος; 13, 786. 787 οὐδέ τί φημι ἀλκῆς δευήσεσθαι, ὅση δύναμίς γε πάρεστιν. πὰρ δύναμιν δ' οὐκ ἔστι καὶ ἐσσύμενον πολεμίζειν. – Folgende: 1) Vermögen, Kraft; – a) zunächst Körperkraft; αἱ τοῦ σώματος δυναμεις Plat. Theaet. 185 e; εἰ ἔτι ἐν δυνάμει ἦν τοῦ πορεύεσθαι, wenn ich noch die Kraft hätte, Rep. I, 328 c. – b) in geistiger Beziehung, Kraft, Talent, Fertigkeit; ἡ τἀγαθοῦ δύν., ἡ σοφιστικὴ δύν., Plat. Phil. 64 e Soph. 233 a; ἡγεμονική, Geschicklichkeit, Pol. 10, 22, 4. 1, 84, 6, der σωματικαὶ καὶ θυμικαὶ δ. vrbdt, 6, 7, 3; ἡ τῶν λεγόντων δ., Beredsamkeit, Dem. 22, 11 u. A.; ἡ τῶν λόγων δ. ist sowohl Kraft der Rede, als Redefertigkeit, Arist. rhet. 1, 1; δύναμιν ἔχειν πρός τι, Isocr. 2, 12. – c) allgem., Vermögen; εἰς δύναμιν, nach Vermögen, nach besten Kräften, Plat. Polit. 273 b, oft, wie Folgde; auch εἰς δύναμιν ὅτι μάλιστα, Plat. Rep. V, 458 e; eben so κατὰ δύναμιν, Phaedr. 249 c; κὰδ δύναμιν Hes. O. 834; κατὰ δύναμιν ὅτι μάλιστα διὰ βραχέων, Polit. 279 c; πρὸς τὴν δύναμιν τὴν αὑτῶν, Phaedr. 231 a; Ggstz ὑπὲρ δύναμιν, über Vermögen, Dem. 18, 193. – 2) Ansehen u. Einfluß im Staate, politische Macht; τῇ δυνάμει πρῶτοι Thuc. 7, 21; oft bei den Rednern; ἐν δυνάμει εἶναι, γίγνεσθαι, in Ansehen stehen; Xen. Hell. 4, 4, 5; Dem. 13, 29. Auch = ein obrigkeitliches Amt, Xen. – 3) Heeresmacht, das Heer, die Truppen, im sing. u. im plur.; δεξάμενοι τὴν τῶν βαρβάρων δύναμιν Plat. Menex. 240 d; δ. ναυτική, πεζική, ἱππική, Xen. An. 1, 3, 12; u. so oft bei den Historikern. – 4) von der Arznei, die Heilkraft; Medic. Auch die Heilmittel selbst heißen δυνάμεις, wie B. A, p. 91 δυνάμεις τὰ τῶν ἰατρῶν φάρμακα. S. D. Sic. 1, 97. 4, 51; Plut. u. A. Vgl. Bast zu Greg. Cor. 907. – 5) der Werth, Gehalt einer Münze, Thuc. 6, 46 u. Sp.; δύναμιν ὀλίγην τῷ νομίσματι ἔδωκε Plut. Lyc. 9; Sol. 15. Dah. = die Bdtg eines Wortes; ὀνόματα τὴν αὐτὴν δύναμιν ἔχοντα Lys. 10, 7; Plat. Crat. 394 b u. öfter; οὐκ εἰδότες, τίνα δύναμιν ἔχει ταῦτα, was dies zu bedeuten hat, Pol. 3, 20, 5. Aehnl. τὸ εὐσεβὲς καὶ τὸ δίκαιον ἄν τ' ἐπὶ μικροῦ ἄν τ' ἐπί μείζονος παραβαίνῃ, τὴν αὐτὴν δύναμιν ἔχει, hat dieselbe Bedeutung, ist gleich, Dem. 9, 16. – Die Möglichkeit; entggstzt ἐνέργεια, ἐντελέχεια, oft Arist. – 6) in der Mathematik das Quadrat einer Zahl, einer Linie, Plat. Theaet. 198 b.

Greek (Liddell-Scott)

δύνᾰμις: [ῠ], ἡ, γεν. -εως, Ἰων. -ιος, Ἰων. δοτ. δυνάμι˙ (δύναμαι) - δύναμις, ἰσχύς, ῥώμη˙ παρ’ Ὁμήρῳ ἰδίως ἐπὶ σωματικῆς δυνάμεως, εἴ μοι δύναμίς γε παρείη Ὀδ. Β.62. πρβλ. Ἰλ. Θ. 294· οἵη ἐμὴ δύναμις καὶ χεῖρες Ὀδ. Υ. 237˙ οὕτως ἡ δύναμις τῶν νέων Ἀντιφῶν 127. 24, κτλ.˙- ἐντεῦθεν καθόλου, δύναμις, ἰσχύς, ἱκανότης πρὸς πρᾶξίν τινος, ὅση δύναμίς γε πάρεστιν, Ἰλ. Θ. 294˙ πὰρ δύναμιν, παρὰ τὴν δύναμιν, πέρα τῆς δυνάμεώς τινος, Ν. 787˙ παρὰ πεζοῖς, παρὰ δ. Θουκ. 1. 70, κτλ.˙ ὑπὲρ δ. Δημ. 292. 25˙ ἀντίθ. κατὰ δ., ὅσον δύναταί τις, ὅσον ἰσχύει τις, Λατ. pro virili, Ἡρόδ. 3. 142, κτλ. (κὰδ δ. παρ’ Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 334)˙ οὕτως, εἰς δύναμιν Κρατῖν. Πυλ. 3, Πλάτ. Πολ. 458Ε, κτλ˙ πρὸς δ. ὁ αὐτ. Φαίδρ. 231Α. 2) ἐξωτερικὴ δύναμις, ἰσχύς, βαρύτης, ἀξίωμα, Λατ. potentia, opes, Αἰσχύλ. Πέρσ. 174, Ἀγ. 779, Ἡρόδ. 1. 90, Θουκ. 7. 21, κτλ.˙ ἐν δ. εἶναι, γίγνεσθαι Ξεν. Ἑλλ. 4. 4, 5, Δημ. 174, 27. 3) δύναμις διὰ πόλεμον, στρατιωτικαὶ δυνάμεις, δ. πεζικὴ Ἡρόδ. 5. 100, κτλ.˙ δ. καὶ πεζὴ καὶ ἱππικὴ καὶ ναυτική Ξεν. Ἀν. 1. 3, 12. 4) δύναμις, ποσότης, Λατ. vis, χρημάτων δ. Ἡρόδ. 7. 9, πρβλ. Θουκ. 9. 97., 6. 46. ΙΙ. δύναμις, ἱκανότης, αἱ τοῦ σώματος δυνάμεις Πλάτ. Θεαίτ. 185Ε˙ ἡ δ. τῆς ὄψεως Πλάτ. Πολ. 532Α˙ ἡ τῶν λεγόντων δ. Δημ. 596. 21˙ μετὰ γεν. πράγμ. ἱκανότης διά τι, τῶν ἔργων Ἀριστ. Πολ. 5. 9. 1˙ τοῦ λέγειν ὁ αὐτ. Ῥητ. 1. 6, 14˙ τοῦ λόγου, τῶν λόγων Μένανδ. ἐν Ἀδήλ. 52, Ἂλεξ. Ἱππ. 1˙ ἀπόλ., πᾶσα φυσικὴ ἢ ἠθικὴ ἱκανότης, ἣν δύναταί τις νὰ τελειοποιήσῃ διὰ τῆς ἀσκήσεως καὶ μεταχειρισθῇ διὰ καλὸν ἢ διὰ κακόν. Ἀριστ. Τοπ. 4. 5, 9, Μ. Ἠθ. 1.2, 2., 7.2˙ - ὡσαύτως ἐπὶ τῶν φυσικῶν δυνάμεων φυτῶν, κτλ., αἱ δ. τῶν φυομένων, τῶν σπερμάτων Ξεν. Κύρ. 8. 8, 14, κτλ.˙ ἡ παραγωγὸς δύναμις, τῆς γῆς ὁ αὐτ. Οἰκ. 16, 4˙ μετάλλων ὁ αὐτ. Πόρ. 4, 1. 2) δύναμις, τέχνη, ὡς ἰατρική, λογική, ῥητορική, Ἀριστ. Μεταφ. 4. 12, 11., 8. 2, 1. 3) ἰατρικόν, φάρμακον, Ἱππ. ˙ πρβλ. Bast Γρηγ. σ. 907. ΙΙΙ. ἡ δύναμις ἢ σημασία λέξεως, Λυσ. 10. 7, Πλάτ. Κρατ. 394Β, κτλ. 2) ἡ ἀξία τῶν χρημάτων, Θουκ. 6. 46, πρβλ. 2. 97, Πλούτ. Λυκ. 9, Σόλ. 15. IV. ἱκανότης εἰς τὸ ὑπάρχειν ἢ ἐνεργεῖν, Λατ. potentia, κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὴν πραγματικὴν ὕπαρξιν ἢ ἐνέργειαν (ἐνέργεια, ἐντελέχεια, Ἀριστ. Μεταφ. 8. 6, 9)˙ ἐντεῦθεν, δυνάμει, ὡς ἐπίρρ., ὕστερον ὂν τῇ τάξει, πρότερον τῇ δυνάμει… ἐστὶ Δημ. 32.19˙ κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ ἐνεργείᾳ, Λατ. actu), Ἀριστ. Ἀν. Ὑστ. 1.24, ἐν τέλ.˙ ἢ πρὸς τὸ ἐντελεχείᾳ, ὁ αὐτ. Μεταφ. 3.5,1 κ. ἀλλ.˙ ἴδε ἐνέργεια ΙΙ. V. ὡς μαθηματ. ὅρος, potentia, ἐν τῇ γεωμετρίᾳ τὸ τετράγωνον εὐθείας γραμμῆς καὶ ἐν τῇ ἀριθμητικῇ ἰδίως τὸ τετράγωνον ἀριθμοῦ, Πλάτ. Θεαίτ. 147D κἑξ.˙ εὐθεῖαι δυνάμει σύμμετροί εἰσιν, ὅταν τὰ ὑπ’ αὐτῶν τετράγωνα τῷ αὐτῷ χωρίῳ μετρῆται Εὐκλ. 10. Ὁρ. 3˙ πρβλ. δύναμαι ΙΙ. 4.

French (Bailly abrégé)

εως (ἡ) :
puissance, càd :
I. faculté de pouvoir ; εἰς δύναμιν ὅτι μάλιστα PLAT le plus possible, tout le possible ; πάσῃ δυνάμει ESCHN par tous les moyens possibles ; παρὰ δύναμιν, ὑπὲρ δύναμιν, au delà du possible;
II. abs. pouvoir, puissance, force :
1 force physique ; πὰρ δύναμιν IL au-dessus des forces (de qqn);
2 force morale (du caractère, de l’intelligence, de la parole, etc.) : ἡ τῶν λόγων δύναμις ARSTT puissance de la parole ; abs. faculté, art, science (rhétorique, logique, médecine);
3 en gén. puissance des choses : δύναμις τῶν φυομένων XÉN vertu des plantes ; abs. αἱ δυνάμεις plantes médicinales ; δύναμις τῆς γῆς XÉN fécondité de la terre ; de même, valeur d’une monnaie, valeur ou signification d’un mot;
4 force militaire, forces, troupes ; δύναμις καὶ πεζὴ καὶ ἱππικὴ καὶ ναυτική XÉN forces en infanterie, en cavalerie et en vaisseaux;
III. abs. la puissance, le pouvoir : θεῶν δύναμις EUR le pouvoir des dieux ; ἐν δυνάμει εἶναι XÉN être puissant.
Étymologie: δύναμαι.

English (Autenrieth)

power, strength.

English (Slater)

δῠνᾰμις (-ις, -ιν)
   1 power, resources cf. Fränkel, W & F 359. ξένον μή τιν' δύναμιν κυριώτερον τῶν γε νῦν (sc. Ἱέρωνα) (O. 1.104) τόλμα δὲ καὶ ἀμφιλαφὴς δύναμις ἕσποιτο (sc. ἐμοί i. e. poetic resource) (O. 9.82) τελεῖ δὲ θεῶν δύναμις καὶ τὰν παρ' ὅρκον καὶ παρὰ ἐλπίδα κούφαν κτίσιν (O. 13.83) Λοκρὶς παρθένος διὰ τεὰν δύναμιν δρακεῖσ' ἀσφαλές i. e. through the power of Hieron (P. 2.20) σοφοὶ δέ τοι κάλλιον φέροντι καὶ τὰν θεόσδοτον δύναμιν (P. 5.13) εἶδε γὰρ ἐκνόμιον λῆμά τε καὶ δύναμιν υἱοῦ i. e. his physical strength (N. 1.57) διείργει δὲ (ἡμᾶς sc.) πᾶσα κεκριμένα δύναμις (N. 6.3) εὐθυμίᾳ σκιαζέτω νόημ' ἄκοτον ἐπὶ μέτρα, ἰδὼν δύναμιν οἰκόθετον (Pae. 1.4) ]δύναμις ἀρκεῖ (ὧν σοι] e. g. supp. Snell) Πα. 1. . ]δυνᾳμ[ ?fr. 333d. col. 2. 16.

Spanish (DGE)

(δύνᾰμις) -εως, ἡ

• Prosodia: [-ῠ-]

• Morfología: [sg. gen. -ιος Hp.Nat.Puer.22, -ιως Gal.12.341, dat. δυνάμι Hdt.1.192; plu. nom. δυνάμιες Hp.VM 14, ac. δυνάμιας Hp.Morb.4.34, gen. δυναμίων Hp.VM 24]
A gener. ref. pers. o divinidades
I 1fuerza física, vigor para la lucha guerrera o la competición ὅση δ. γε πάρεστι Il.8.294, 13.786, Od.23.128, εἴ μοι δ. γε παρείη si me asiste la fuerza, Il.22.20, Od.2.62, γνοίης χ', οἵη ἐμὴ δ. Od.20.237, 21.202, cf. Il.23.891, h.Merc.117, διεφθείροντο ... ἔτι ἔχοντές τι δυνάμεως Th.2.49, δ. τῶν νέων Antipho 4.3.2, ἡ τῶν ἵππων δ. D.61.28, εἰ ... ἐγὼ ἔτι ἐν δυνάμει ἦν τοῦ ... πορεύεσθαι πρὸς τὸ ἄστυ Pl.R.328c
•ἡ ζωτικὴ δ. la fuerza vital ὡς ἐγχεῖται τὸ αἷμα καὶ ἡ δ. ἡ ζωτικὴ τῆς ψυχῆς Origenes Dial.22.25
•en giro prep. παρὰ δύναμιν, ὑπὲρ δύναμιν más allá de las fuerzas πὰρ δύναμιν δ' οὐκ ἔστι ... πολεμίζειν Il.13.787, οἱ ... παρὰ δύναμιν τολμηταί Th.1.70, φιλοπόνως ὑπὲρ δύναμιν D.18.193, ὑπὲρ δύναμίν τι ποιεῖν D.21.69.
2 poder
a) gener. ὃ γὰρ δυνάμει τε καὶ αἰδοῖ Τρηχῖνος προβέβηκε pues éste en Traquis sobresale en poder y dignidad Hes.Sc.354, ἅνδανε τοῖσ', ὧν μεγάλη δ. Thgn.34, cf. 412, διείργει δὲ πᾶσα κεκριμένα δ. un poder muy diferente nos separa a la raza de los hombres y de los dioses, e.e., la inmortalidad, Pi.N.6.2
•dominio, control τὴν δὲ ταύτης (τῆς ὑγιείης) δύναμιν ἐν ἑαυτοῖς ἔχοντες οὐκ ἴσασιν pero ignoran que poseen en sí mismos el control sobre su salud ref. los hombres, Democr.B 234
•influencia, autoridad εἴ τι μείζω δύναμιν ἢ μήτηρ ἔχεις si tienes en algo mayor influencia que tu madre E.Hec.336, δ. καὶ ἀξίωμα Th.8.73, σοφίας ... δ. Gorg.B 11.4, αἱ δυνάμεις ... ἐκ τῶν διδασκαλείων Epicur.Fr.[20.2] 8;
b) esp. poder, poderío político αἲ γὰρ ἐμοὶ τοσσήνδε θεοὶ δύναμιν περιθεῖεν ojalá los dioses me procuraran tanto poder, Od.3.205, οἳ δ' εἶχον δύναμιν Sol.5.3, cf. App.Hisp.8, οἱ ... ἐν Σικελίᾳ (τύραννοι) ἐπὶ πλεῖστον ἐχώρησαν δυνάμεως Th.1.17, ἐτύγχανον ... δυνάμει οἱ ... πρῶτοι ὄντες τῆς πόλεως Th.1.55, οἱ ἐν δυνάμει ὄντες X.HG 4.4.5, οἱ ἐν δυνάμει γενόμενοι D.13.29, οὐ γὰρ ἔσται δ., οὐδ' ἢν ἑπτάκις σὺ ψηφίσῃ pues no podrás conmigo, aunque promulgues siete decretos Ar.Lys.698, cf. D.23.104, δ. βασιλέων Pl.Ti.25a, δ. ... πολιτικὴ καὶ φιλοσοφία Pl.R.473d, ἡ τῆς βουλῆς δύναμις Isoc.7.51, esp. del poder ateniense, Ar.Eq.584.
3 poderío, potencia militar Ἀθηναῖοι Μαραθῶνι ... Μήδων ἐστόρεσαν δύναμιν Simon.FGE 164, ὡς καταπαύσοντα τὴν Κύρου δύναμιν Hdt.1.90, cf. 2.102, δυνάμει ... προύχοντες Th.7.21, ποίοισι ὅπλοις ἢ δυνάμει πεποιθότε; Ar.Pl.449, ἡ Μακεδονικὴ δ. D.2.14, 11.8, πλείστην δύναμιν ἁπάντων ἔχοντες, τριήρεις, ὁπλίτας, ἱππέας ... D.4.40, ἡ εὐώνυμος τῆς ὅλης δυνάμεως τάξις Plb.1.50.5.
4 poder, poderío económico πλοῦτος πλείστην πᾶσιν ἔχει δύναμιν la riqueza tiene en todas las cosas el mayor poderío Thgn.718, cf. B.15.59, A.A.780, χρημάτων δ. Hdt.7.9α, τριτημορίη ἡ Ἀσσυρίη χώρη τῇ δυνάμι τῆς ἄλλης Ἀσίης Asiria constituye por sus recursos una tercera parte del total de Asia Hdt.1.192, εἴ ποθέν τινα ἢ ναυτικοῦ ἢ χρημάτων δύναμιν προσληψόμεθα Th.1.82, cf. Ar.Pl.200, Men.Fr.769, Ph.2.78, 79.
5 relig. y mag. poder sobrenatural:
a) de los dioses τοῦ Διὸς ἡ δ. Ar.Pl.142, ἡ τῶν θεῶν δ. D.61.24, κἂν ὀλίγῳ μο[ι] μειζοτέρα δ. γίνεται habla Eros ISide 3.6 (I a./d.C.), πολυώνυμος δ. (ὁ θεός) Secund.Sent.3, ἐπικαλοῦμαί σε, τὴν μεγίστην δύναμιν τὴν ἐν τῷ οὐρανῷ PMag.4.1276, εὐχαριστῶ τῇ δυνάμει αὐτοῦ (τοῦ θεοῦ) SEG 39.1275.8 (Lidia II d.C.), cf. Herm.Mand.5.2.1, Clem.Al.Paed.2.8.75, ἡ πίστις δ. τις τοῦ θεοῦ Clem.Al.Strom.2.11.48, de la inspiración profética como fuerza divina, Iust.Phil.Dial.87.4
•tb. en plu., de los dioses concebidos como fuerzas de la naturaleza θύσομεν ... ὡς ἂν διαφόροις δυνάμεσι προσάγοντες Porph.Abst.2.34, en Lidia ἐστηλλογράφησεν τὰς δυνάμις (sic) τοῦ θεοῦ SEG 39.1278.12, cf. 38.1233.10 (ambas II d.C.), 33.1013 (III d.C.), Μεγάλη Μήτηρ Ἀναεῖτις ... καὶ Μεὶς Τιάμου καὶ αἱ δυνάμεις αὐτῶν TAM 6.137 (II d.C.)
•crist., de Jesucristo ἐπιγνοὺς ἐν ἑαυτῷ τὴν ἐξ αὐτοῦ δύναμιν ἐξελθοῦσαν Eu.Marc.5.30, ἡ δ. τοῦ θεοῦ Eu.Matt.22.29, Act.Ap.8.10, ἡ δ. τοῦ πνεύματος Eu.Luc.4.14
•ἡ δ. por hipóstasis Dios Padre ὄψεσθε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου καθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως Eu.Matt.26.64, Eu.Marc.14.62
•en plu. δυνάμεις como hipóstasis del poder divino en seres comparables a los ángeles llamados poderes o virtudes ἀγγέλων καὶ ἐξουσιῶν καὶ δυνάμεων 1Ep.Petr.3.22, cf. Ep.Rom.8.38, Clem.Al.Strom.1.17.81, en sg. Mart.Pol.14.1;
b) plu. poderes mágicos τὰς τρίχας δυνάμεσί τισι χρίσασαν D.S.4.51, ὀχλεῖται γὰρ ὑπὸ δυνάμεων ἃς αὐτὸς κατέπεμψα está poseída por unos poderes mágicos que yo mismo le envié Hld.4.7.12, δυνάμεις ποιήσας μαγικάς Iust.Phil.1Apol.26.2, tb. en sg. ἡ δ. τῆς θείας αὑτοῦ μαγείας PMag.4.2449, cf. 12.260
•poderes sobrenaturales, del Bautista Eu.Marc.6.14, de Satanás, Ign.Eph.13.1
•crist., en plu. prodigios, milagros αἱ δυνάμεις αἱ γενόμεναι ἐν ὑμῖν Eu.Matt.11.21, de Jesús Eu.Matt.13.54, 58;
c) de la palabra especial fuerza, poder ἡ ... τοῦ λόγου δ. el poder de la palabra Gorg.B 11.14, cf. S.OT 938, Alex.99, ἡ τῶν λόγων δ. la fuerza de las palabras D.61.33, Ph.2.78, 79
•casi como efecto mágico por medio de la palabra ἡ δ. τῆς ἐπῳδῆς Gorg.B 11.10, de ciertas imágenes oníricas οὔκουν χρὴ κενὰ λέγειν ταῦτα ὡς καὶ δ. τοσαύτη πρόσεσ[τ] ιν Diog.Oen.10.4.9.
II como facultad o posibilidad
1 poder, posibilidad δ. γὰρ ἐν ὑμῖν está en vuestra mano, e.d. podéis hacerlo, Od.10.69, ἐπεὶ δ. γε πάρεστιν puesto que está en vuestra mano de Hécate, el conceder prosperidad a quien la implora, Hes.Th.420, ὧν ἂν δ. ἡγεῖσθαι θέλῃ A.Pers.174
•en giro prep. κατὰ δύναμιν en la medida de lo posible κὰδ δύναμιν δ' ἔρδειν ἱέρ' Hes.Op.336, ἀδικουμένοισι τιμωρεῖν κατὰ δύναμιν χρή hay que asistir en lo posible a los que son injustamente tratados Democr.B 261, cf. Hdt.3.142, TAM 3(1).2.16 (II a.C.), 2Ep.Cor.8.3, εἰς δύναμιν mismo sent., Cratin.184, D.19.172, Pl.R.458e, πρὸς τὴν δύναμιν τὴν αὑτῶν εὖ ποιοῦσιν hacen el bien de acuerdo con sus posibilidades Pl.Phdr.231a, ὁ θεὸς ἀνέχεται κατὰ δύναμιν λαμβάνων τὰς θυσίας Arist.EE 1243^b12, κατὰ δύναμιν τῶν ὑπαρχόντων en la medida de sus posibilidades económicas, BGU 1051.17 (I a.C./I d.C.), παρὰ τὴν δύναμιν ... λέγειν Luc.Dom.10
•posibilidad, potencialidad τὴν τούτων (τῶν ἀργυρείων) δύναμιν δηλῶσαι mostrar las posibilidades que éstas (las minas de plata) ofrecen X.Vect.4.1.
2 capacidad, propiedad, facultad
a) de pers., dioses μηδὲ ὑπέρ τε δύναμιν αἱρεῖσθαι τὴν ἑωυτοῦ y no elegir lo que exceda la propia capacidad Democr.B 3, (τὸ ἄλγεον) οὐδὲ ἔχει ἴσην δύναμιν τῷ ὑγιεῖ Meliss.B 7.4, πᾶσα δ. τῶν αἱρετῶν toda capacidad está entre las cosas deseables Arist.Top.126^a36, cf. MM 1183^b28, ἐν ταῖς μεγίσταις δυνάμεσι ... αὐτῆς οὔσης de la dialéctica, Chrysipp.Stoic.2.38, op. βούλησις ‘voluntad’ y προθυμία ‘empeño’, Phld.Cont.fr.90.9, στρατηγικὴ δ. capacidad de mando Plb.1.84.6, ὁ ... νοῦς ... πολλὰς ἔχει δυνάμεις Ph.1.71, ἡ σκεπτικὴ δ. S.E.M.7.1, ἐποπτικὴ ... δ. capacidad de ver todo Didym.Gen.56.23, cf. 167.9, ἡ δημιουργικὴ δ. la capacidad creadora de Dios, Eun.Cyz.Apol.15, 25
•tb. c. gen. o giro prep. capacidad para ἔχει τοι δύναμιν εἰς οἶκτον E.IT 1054, εἴτ' εἰς τὸ ποιεῖν ... εἴτ' εἰς τὸ παθεῖν Pl.Sph.247d, cf. Phdr.270d, δ. ἐν τῇ πραγματείᾳ Plb.2.56.5, cf. D.H.Lys.3.10, δ. τοῦ λέγειν, τοῦ πράττειν Arist.Rh.1362^b22, δ. μεγίστη τῶν ἔργων τῆς ἀρχῆς Arist.Pol.1309^a35
•capacidad intelectual, equiv. talento τίς (ἦν) ἡ δ. ἐν τῇ πρὸ ταύτης δεδήλωται γραφῇ cuál (era) su talento ya ha quedado expuesto en la obra anterior D.H.Dem.2.3, cf. Th.1.1, 24.12, Pomp.5.6
•facultad c. gen. ἡ τῆς ὄψεως δ. Pl.R.532a, cf. 507c, ἡ τοῦ διαλέγεσθαι δ. Pl.R.533a, ἡ τοῦ πολιτικοῦ δ. ref. la persuasión, Pl.Plt.304d, (ἐπιστήμη) πασῶν γε δυνάμεων ἐρρωμενεστάτη Pl.R.477d, cf. Arr.Epict.1.1.1, αἱ συνθετικαὶ δυνάμεις D.H.Comp.2.8, διεξοδικὴ δ. capacidad expositiva Ph.1.523
•propiedad τῶν φυομένων ἐκ τῆς γῆς τὰς δυνάμεις las propiedades de los vegetales X.Cyr.8.8.14, ἡ ἑαυτῆς (τῆς γῆς) δ. X.Oec.16.4, πέφυκεν ἡ πτεροῦ δ. τὸ ἐμβριθὲς ἄγειν la propiedad natural del ala es la de levantar lo pesado Pl.Phdr.246d;
b) capacidad, facultad, propiedad de las cosas θαλάσσης δ. ... σελήνης δ. ... ἄστρων δ. Hp.Vict.1.10, τῶν δὲ σπερμάτων οὐχ ἡ αὐτὴ δ. ἐστιν εἴς τε τὴν βλάστησιν καὶ εἰς θησαυρισμόν no es la misma la capacidad de las semillas para germinar y almacenarse Thphr.HP 8.11.1, δυνάμεις αὐτῶν (τῶν πολιτειῶν) Plb.6.47.1.
3 habilidad τί ποτ' οὖν ἂν εἴη τὸ τῆς σοφιστικῆς δυνάμεως θαῦμα; entonces, ¿a qué puede deberse el deslumbramiento que produce la habilidad sofística? Pl.Sph.233a
•oficio, arte, ciencia ὅσαι δ' εἰσὶ ... ὑπὸ μίαν τινὰ δύναμιν, καθάπερ ὑπὸ τὴν ἱππικὴν ἡ χαλινοποιική Arist.EN 1094^a10, τὰς τέχνας καὶ τὰς δυνάμεις Plu.2.403a
•eficacia τὸ γὰρ πράττειν ... ὕστερον ... τῇ τάξει, πρότερον τῇ δυνάμει D.3.15.
III c. sent. de valor y equivalencia
1 ref. conceptos y palabras valor, significado, sentido τὴν δύναμιν ἔχειν tener el valor de, equivaler, significar Th.5.20, ὀνόματα ... ὅσα τὴν αὐτὴν δύναμιν ἔχει Lys.10.7, cf. Pl.Cra.394b, anón. en POxy.1012.16.1.4, A.D.Synt.9.21, οἱ δὲ φάσκοντες ... κἂν ταὐτὸ τῇ δυνάμει λέγωσιν ἡμῖν Phld.Sign.31.12, cf. Demetr.Lac.Herc.1012.42.10, βραχεῖα μὲν ἡ λέξις, πολλὴ δὲ ἡ δ. Ph.1.487, ἡ δ. τῆς φωνῆς 1Ep.Cor.14.11
•de letras o sonidos valor fónico <δεῖ> πρῶτον ἐπὶ τὰς ὄψεις ... τῶν γραμμάτων ἐπιστῆσαι τὸν ἀναγινώσκοντα, δεύτερον ἐπὶ τὰς δυνάμεις Plb.10.47.8, cf. Luc.Iud.Voc.5
•de ahí efecto ἥ τε τῶν γραμμάτων φύσις ... πολλὰς καὶ διαφόρους ἔχουσα δυνάμεις y la naturaleza de los sonidos que tiene muchos y diversos efectos en el oído, D.H.Comp.12.2.
2 jur. fuerza legal, validez (τὴν διαθήκην) ἔχειν τὴν ἰδίαν δύναμιν Stud.Pal.1.p.6 (V d.C.), στοιχεῖ μοι ἡ παροῦσα πρᾶσις καὶ πᾶσα ἡ δ. αὐτῆς Stud.Pal.20.145.10 (VI d.C.), βούλομαι αὐτὸν (sc. τὸν κωδίκιλλον) τὴν ἰδίαν δύναμιν καὶ βεβαίωσιν ἔχειν PMasp.151.65, cf. PLond.1319.6 (ambos VI d.C.).
3 econ. δ. χρημάτων valor del dinero Th.6.46, cf. 2.97, Plu.Lyc.9, Sol.15.
B milit. fuerza militar, tropa, contingente τὴν ἀκρόπολιν ἐρρύετο ... ἔχων ἀνδρῶν δύναμιν οὐκ ὀλίγην Hdt.5.100, Ἀθηναίων ἡ δ. Th.1.121, ἡ τῶν βαρβάρων δ. Pl.Mx.240d, cf. Criti.109a, δ. καὶ πεζὴ καὶ ἱππικὴ καὶ ναυτική X.An.1.3.12, cf. Plb.1.51.2, ISyène 190.3 (II a.C.), ναυτικὴν παρέχεσθαι δύναμιν Pl.Lg.706b, cf. D.4.22, Plb.1.41.2, ἡ βοηθήσουσα δ. la tropa de refuerzo D.18.177, ὁ ἀρχιστράτηγος τῆς δυνάμεως LXX Ge.21.22, cf. 1Ma.5.11, ἀναπλεῖν ... μετὰ δυνάμεων ἱκανῶν Wilcken Chr.10.9 (II a.C.), αἱ ἀκολουθοῦσαι δυνάμεις las tropas acompañantes de comitivas oficiales IPh.19.26 (II a.C.), τῶν λοχαγῶν ἕκαστον ... πέντε δυνάμεσι πεφρουρημένον Ascl.Tact.5.2, στρατιωτικὴ δ. destacamento militar, PThmouis 1.99.10 (II d.C.).
C usos esp. en cien.
I fil.
1 potencia δυνάμεις εἶναι γένος τι τῶν ὄντων, αἷς δὴ καὶ ἡμεῖς δυνάμεθα ἃ δυνάμεθα Pl.R.477b, αἱ τοῦ σώματος δυνάμεις Pl.Tht.185e, δυνάμεις ... ἀσώματοι Ph.1.587, cf. Corp.Herm.1.26, ἡ ψυχὴ ... δύο ἔχει ... δυνάμεις, ὧν ἡ μέν ἐστι λογικὴ ἡ δὲ ἄλογος Chrysipp.Stoic.2.230, ἡ δ. τῆς ὕλης ἔστι ὁ θεός Chrysipp.Stoic.2.308
•esp. en Aristóteles potencia pasiva τῶν δυνάμεων ... τῶν μὲν συγγενῶν οἷον τῶν αἰσθήσεων Arist.Metaph.1047^b31, cf. Ocell.22, τὸ μὴ ὂν καὶ τὸ κατὰ δύναμιν Arist.Metaph.1089^a28, op. ἡ ἐνέργεια ‘el acto’ no necesariamente culminado, Arist.Metaph.1051^a5, APo.86^a28, op. ἡ ἐντελέχεια el acto culminado y eficaz, Arist.Ph.193^b8, ἐναντία λέγεται ... καὶ τὰ πλεῖστον διαφέροντα τῶν ὑπὸ τὴν αὐτὴν δύναμιν Arist.Metaph.1018^a30
•δυνάμει en potencia τὸ δυνάμει ὂν Arist.Metaph.1071^b19, cf. GC 317^b23, Ocell.25, 30, op. συντελείᾳ Ocell.21, op. ἐνεργείᾳ: αὕτη ἡ ζωὴ παρ' οἷς μὲν δυνάμει καὶ οὐκ ἐνεργείᾳ φῶς ἐστι de la vida eterna, Origenes Io.2.24
•en los estoicos fuerza creadora que da forma y mueve la materia ἀΐδιος τοίνυν ἐστὶν ἡ κινοῦσα τὴν ὕλην δ. Chrysipp.Stoic.2.113, δ. ἐστιν ἡ πλειόνων ἐποιστικὴ συμπτωμάτων, ὡς ἡ φρόνησις ... τοῦ φρονίμως διαλέγεσθαι Chrysipp.Stoic.3.49
•de las potencias divinas identificadas con las ideas de Platón, Ph.2.219
•en los neoplatónicos potencia activa γόνιμος τῶν ὅλων δ. Procl.in Euc.p.88.24, ἡ γόνιμος δ. τῆς ἐπιστήμης Procl.in Euc.p.303.15, δυνάμεις (τῆς μαθηματικῆς) Procl.in Euc.p.18.8, αἱ διαλεκτικαὶ δυνάμεις Procl.in Euc.p.44.16, los νοητά o inteligibles son δυνάμεις universales con capacidad infinita, Plot.5.8.9, derivadas del ser superior, Plot.6.4.9, cada una un εἶδος en potencia y una δύναμις individual, Plot.5.9.6, operativa tanto en el mundo noético como en el sensible, Plot.4.4.36, τὸ δέ ἐστι -τὸ πᾶν- δ. πᾶσα, εἰς ἄπειρον μὲν ἰοῦσα, εἰς ἄπειρον δέ δυναμένη del Uno, Plot.5.8.9, δ., ἡ ψυχὴ τούτων el alma es su potencia de las cosas, Plot.2.5.3, ἡ γὰρ δ. ἐκεῖ ὑπόστασις καὶ οὐσία ἢ μεῖζον οὐσίας pues allá arriba la potencia es hipóstasis y substancia o algo superior a la substancia Plot.6.4.9, τὸ δυνάμει el ser en potencia Plot.4.7.8³, como μεσότης entre el Uno y el ser es χύσις καὶ ἀπειρία τοῦ ἑνός Dam.Pr.121
•como una de las tres partes integradoras del alma equiv. a ζωή op. οὐσία y ἐνέργεια Dam.Pr.71, op. νοῦς Dam.Pr.285
•δ. δυνάμεων potencia de potencias o potencia perfecta que cohesiona el universo por medio del alma, Dam.Pr.122.
2 esp., en el platonismo alma διοικοῦσι τὸ ζῷον ... τρεῖς ... δυνάμεις ... καλεῖ δ' αὐτὰς ὁ Πλάτων ψυχάς Gal.10.635.
II fisiol., medic., farm.
1 en teorías fisiol. de la filosofía natural jonia y en teorías biológicas posteriores αἱ δυνάμεις cualidades de los primeros elementos πάντα φάος καὶ νὺξ ὀνόμασται καὶ τὰ κατὰ σφετέρας δυνάμεις Parm.B 9.2, ἰσονομία τῶν δυνάμεων, ὑγροῦ, ξηροῦ ... como def. de la salud, Alcmaeo B 4
•equiv. principios activos componentes del ser vivo αἱ ἀμφὶ τὸ σῶμα δυνάμιες Hp.VM 14, αἱ δυνάμιες δὲ μεγάλαι τε ἑκάστου καὶ οὐδὲν ἡ ἑτέρη τῇ ἑτέρῃ ἐοικυῖα hay en cada cosa grandes principios activos muy distintos entre sí Hp.VM 14, χρὴ ... πάντα ... τὰ σημεῖα ... κρίνειν λογιζόμενον τὰς δυνάμιας αὐτῶν Hp.Prog.25, cuasi sinón. de στοιχεῖα Arist.PA 646^a14
•tb. sg. cualidad inherente a alimentos y componentes de los organismos naturales ὧν ἕκαστον ἰδίην δύναμιν καὶ φύσιν ἔχει en la elaboración del pan, Hp.VM 13, αὕτη ἡ δ. οἴνου ésa es la cualidad del vino (la que provoca dolor de cabeza), Hp.VM 20, a veces representada como concreción ἡ δ., ἥ ἐστι κουφοτάτη ἐν τῷ σπέρματι Hp.Nat.Puer.22, τοῦτο μεταλλάσσειν τὴν ἰδέην καὶ τὴν δύναμιν que esa substancia cambia de aspecto y de cualidad ref. humores corporales, Hp.Nat.Hom.2, cf. 5, δυνάμει θερμά calientes por su cualidad de ciertas sustancias según su acción en el cuerpo, Gal.1.672.
2 de ahí en dietética y farm. poder, acción, virtud, propiedad de alimentos, plantas, fármacos ἡ δ. τῶν φαρμάκων Pl.Cra.394b, πλείστην δ' ἀφίασι δύναμιν οἱ ἄρτοι ὡς θερμότατοι Dieuch.15.11, ἐλαίῳ ... ἐν τῷ στόματι μηδεμίαν δύναμιν ἐμφαίνοντι un aceite que en la boca no deje destacar ninguna propiedad especial, e.e. de ninguno de sus componentes, Dieuch.17.2, θερμαντικὴ ... ἢ ψυκτικὴ δ. del vino, Epicur.Fr.[21] 3, cf. Dsc.1.1.2, 2.2, ἡ καθαρτικὴ δ. Orib.14.43.1, ἡ δ. ... δριμεῖα Gal.3.356, περὶ τῆς τῶν ἁπλῶν φαρμάκων δυνάμεως tít. de una obra de Galeno, Gal.13.365, cf. Orib.14.8 tít.
•meton. remedio, medicamento φάρμακά τε καὶ δυνάμιες ἁπλαῖ καὶ ἀναγεγραμμέναι Hp.Decent.9, κεφαλικὴ δ. Ophth.Fr.Pap.6.1.5, περὶ τῶν βηχικῶν δυνάμεων Orib.14.44 tít., πολυφάρμακοι δυνάμεις Plu.2.408b, cf. s. cont., Timostr.7.
3 medic. poder, facultad de la que están dotados órganos y partes del cuerpo para realizar sus funciones naturales παντὶ τῷ δύναμιν ἑλκτικὴν ἔχοντι σώματι para cualquier cuerpo que posea la facultad atractiva, e.e. que esté hecho para atraer, Gal.3.368, ἡ ἀλλοιωτικὴ δ. Gal.3.275, ἡ ζωτικὴ δ. la facultad vital Gal.1.294, op. ἡ κινητική δ. ‘facultad del movimiento’ en los irracionales, Steph.in Hp.Progn.162.20, αἱ φυσικαὶ δυνάμεις (τοῦ ἥπατος) Steph.in Hp.Progn.148.18, περὶ δυνάμεων φυσικῶν tít. de otra obra de Galeno, Gal.19.38.
4 cien., en la expl. de otros fenóm. naturales poder, influencia, importancia (ἀφομοιοῦν) τὸ δὲ τοῦ πυρὸς ... φῶς τῇ τοῦ ἠλίου δυνάμει Pl.R.517b, ἀναγομένου δὲ τοῦ ὑγροῦ ἀεὶ διὰ τὴν τοῦ θερμοῦ δύναμιν Arist.Mete.347^a8, ἡ πέψις γίνεται ... διὰ τῆς τοῦ θερμοῦ δυνάμεως Arist.PA 650^a5, medic. de síntomas τῶν κατὰ τὸ πρόσωπον σημείων ... μεγάλην ἐχόντων δύναμιν teniendo los signos del rostro una gran importancia para la diagnosis, Gal.18(2).23, astrol., de los astros sobre la vida terrestre, Gem.2.6, 17.10.
III mat. y geom.
1 potencia del número, en principio entre los pitagoróricos καττὰν δύναμιν ἅτις ἐστὶν ἐν τᾷ δεκάδι en virtud de la potencia que subyace en la década Philol.B 11, ἴδοις δέ κα ... τὰν τῶ ἀριθμῶ φύσιν καὶ τὰν δύναμιν ἰσχύουσαν Philol.ib, περὶ δυνάμεων ... Θεόδωρος ... ἔγραφε Pl.Tht.147d, cf. 148b, κατὰ μεταφορὰν δὲ ἡ ἐν γεωμετρίᾳ λέγεται δ. Arist.Metaph.1019^b34, εὐθεῖαι δυνάμει σύμμετροί εἰσιν, ὅταν ... las rectas son conmensurables en potencia, cuando ... Euc.10 Def.2, δυνάμει en potencia Eudem.140
•op. μήκει ‘en longitud’ Euc.10.10, cf. 21, διὰ τὸ τὰ μήκει διπλάσια εἶναι δυνάμει τετραπλάσια Simp.in Ph.67.36, cf. Hippocr.Ch.3.145
•esp. segunda potencia e.e. cuadrado κατὰ δύναμιν al cuadrado Pl.Ti.54b, Theol.Ar.11, op. τρίτη αὔξη ‘elevación al cubo’, Pl.R.587d, καλεῖται ... ὁ μὲν τετράγωνος δ. Dioph.4.15, cf. 16, plu. mismo sent. ἀριθμῶν τριῶν, εἴτε ὄγκων, εἴτε δυνάμεων de tres números, bien elevados al cubo, bien al cuadrado Pl.Ti.32a, tb. dat. ἡ ΒΑ (εὐθεῖα) ἐλάσσων ἐστὶν ἢ διπλασίων δυνάμει τῆς ΑΚ la recta BA es menor que el doble de la línea AK al cuadrado Archim.Sph.Cyl.2.9, cf. Hippocr.Ch.3.75, Hero Metr.1.15.
2 producto de dos números ἡ δ' ἀμφοῖν (τριάδος καὶ δυάδος) δ. ἑξάς Ph.1.3, ἡ δ. τῶν ἄκρων Iambl.in Nic.108, ἡ δεκὰς γεννᾶται δυνάμει ἐξ ἀρτίου καὶ περιττοῦ· πεντάκις γὰρ δύο δέκα Theol.Ar.63, cf. 33.
3 propiedad δ. ... τετράδος propiedad de la tétrada hablando de números, Ph.1.11.
4 progresión geométrica ὁ δὲ τπεʹ (ἀριθμὸς) τῆς δυνάμει δεκάδος en la progresión 1²+2²+...+10² Theol.Ar.64.
IV mús.
1 función tonal de una gradación en la escala τῇ δὲ διανοίᾳ θεωροῦμεν τὰς (τῶν διαστημάτων) δυνάμεις Aristox.Harm.42.13, cf. 86.11, δ. δέ ἐστι τάξις φθόγγου ἐν συστήματι Cleonid.Harm.14.
2 tensión de la voz o de las cuerdas, de donde tono real de las notas emitidas κατὰ δύναμιν según la tensión en altura real, op. κατὰ θέσιν ‘según la tesis’, o estructura teórica en tono relativo, Ptol.Harm.51.18.

• Etimología: Nombre de acción en -ις sobre el verbo δύναμαι, q.u.

English (Abbott-Smith)

δύναμις, -εως, ἡ (< δύναμαι), [in LXX for עֹז ,גּבוּרָה ,צָבָה ,(חֵיל) חַיִל, etc.; 35 words in all;]
power, might, strength; relatively, ability, power to perform: Mt 25:15, Ac 3:12, He 11:11; κατὰ δ., II Co 8:3; παρὰ δ., ib.; ὑπὲρ δ., II Co 1:8; of pecuniary ability, II Co 8:3, Re 18:3; absol., power, might: Lk 24:49, Ac 1:8; opp. to ἀσθένεια, I Co 15:43; ἡ δ. τ. ἁμαρτίας, I Co 15:56; of power in action, Ro 1:16, 20 I Co 1:18, Phl 3:10, al.; ἡ δ. τ. θεοῦ, Mt 22:29, Mk 12:24, Ro 1:20, al.; opp. to μόρφωσις, II Ti 3:5; in doxologies, Re 4:11 7:12, al.; ἐν δ., Mk 9:1, Lk 4:36, Ro 1:4, al.; of the power of performing miracles, Ac 6:8, II Th 2:9; pl., Mt 13:54, Mk 6:14, Ga 3:5, al.; of the force or meaning of a word (Plat., al.), I Co 14:11. By meton., of persons or things;
(a)of God, Mt 26:64, Mk 14:62 (Dalman, Words, 200ff.);
(b)of angels, Ro 8:38, Eph 1:21, I Pe 3:22;
(c)of armies, pl. [LXX for צְבָאוֹת], metaph., of the stars, Mt 24:29, Mk 13:25, Lk 21:26;
(d)of that wh. manifests God's power: Christ, I Co 1:24; τ. εὐαγγέλλιον, Ro 1:16; ἡ δ. τ. κυρίου, I Co 5:4;
(e)of mighty works (Tr., Syn., §xci), δ. ποιεῖν, Mk 6:5 9:39; pl., Mt 7:22, Mk 6:2, Lk 10:13, al.; σημεῖακ. δ., Ac 8:13; δ. κ. τέρατα κ. σημεῖα, Ac 2:22, II Co 12:12. SYN.: βία, ἐνέργεια, ἐξουσία, ἰσχύς, κράτος (v. Tr., l.c.; Cremer, 218, 236; DB, i, 616; iv, 29; DCG, i, 607; ii, 188).