copulo

Latin > English (Lewis & Short)

cōpŭlo: āvi, ātum, 1 (
I part. perf., contr. cōplata, Lucr. 6, 1088; dep. collat. form cō-pŭlor, āri, v. I. A. b. infra), v. a. copula, to couple, bind, or tie together, to join, connect, unite (class.; most freq. in Cic.).
I Lit.
   A In gen.
   (a)    With cum: hominem cum beluā, Cic. Ac. 2, 45, 139 fin.: caput et corpus cum aliquo, Plaut. Poen. 1, 2, 130. —
   (b)    With inter se: inter se quaedam possint coplata teneri, Lucr. 6, 1088.—
   (g)    With dat.: aurum auro, Lucr. 6, 1078: utrimque Armeniae majori Sophene copulatur, Plin. 6, 13, 16, § 41.—
   (d)    With ad: caput animalis ad pedem, Veg. 3, 49, 2.—（ε) With simple acc.: diversae insociabilesque arborum naturae copulantur, Plin. 17, 19, 30, § 137; Mart. 12, 43, 8.—
   b In dep. form: adeunt, consistunt, copulantur dexteras, Plaut. Aul. 1, 2, 38 Wagn. ad loc.; cf. Non. p. 476, 16; 479, 24, and Prisc. p. 797 P., and Ussing ad loc. (others explain dexteras as acc. of the part, or Gr. acc.).—
   B Esp., to confront: copulati in jus pervenimus, Cic. Verr. 2, 4, 66, § 148.—
   2    Mid., to associate with: cave siris cum filiā meā copulari hanc, Plaut. Ep. 3, 3, 20.—
II Trop., to join, connect, unite.
   (a)    With cum: sermonem cum aliquo, Plaut. Poen. 3, 3, 42: futura cum praesentibus, Cic. Fin. 2, 14, 45: honestatem cum voluptate, id. Ac. 2, 45, 139: equestrem ordinem cum senatu, id. Phil. 2, 8, 19: se cum inimico, id. Sest. 64, 133.—
   (b)    With inter se: ah haec inter se jungi copularique possint? Cic. de Or. 1, 51. 222.—
   (g)    With dat.: quid naturae copulatum habuit Alcibiadis somnium? Cic. Div. 2, 69, 143.—
   (d)    With acc. only: libenter copulando verba jungebant, ut sodes pro si audes, etc., Cic. Or. 45, 154; cf.: verba copulata (opp. simplicia), id. ib. 32, 115: constructio verborum tum conjunctionibus copuletur, tum dissolutionibus relaxetur, id. Part. Or. 6, 21; Quint. 2, 4, 30; cf. id. prooem. § 13: voluntates nostras, to unite, Cic. Fam. 3, 4, 2; cf. concordiam, Liv. 4, 43, 11: matrimonium, Just. 1, 10 pr.; Dig. 12, 4, 6 pr.; cf.: copulari matrimonio, ib. 24, 1, 32; cf. ib. 1, 9, 8; and, taedis, Sen. Herc. Fur. 493.—Hence,
   1    cōpŭlātus, a, um, P. a., joined together, united, connected: nihil est animis admixtum, nihil concretum, nihil copulatum, nihil coagmentatum, nihil duplex, Cic. Tusc. 1, 29, 71: verba,
v. supra, II. δ.—* Comp.: nihil amabilius nec copulatius quam morum similitudo bonorum, Cic. Off. 1, 17, 56.—‡ Sup., Inscr. de Lyon, p. 477, 3.—Adv.: cōpŭlātē, connectedly (late Lat.): copulate dictum est (diequinti), Gell. 10, 24, 1; 17, 7 fin.—
   2    cōpŭlātum, i, n., a joint sentence, the Gr. συμπεπλεγμένον, called also conjunctum, Gell. 16, 8, 10.

Latin > French (Gaffiot 2016)

cōpŭlō,¹² āvī, ātum, āre (copula), tr.,
1 lier ensemble, attacher : hominem cum belua Cic. Ac. 2, 139, unir l’homme à la bête ; auro res aurum copulat Lucr. 6, 1078, une substance soude l’or à l’or ; copulati in jus pervenimus Cic. Verr. 2, 4, 148, accrochés l’un à l’autre nous arrivons devant le préteur || unir, associer : voluptatem cum honestate Cic. Tusc. 5, 85, joindre la volupté à la vertu (Fin. 1, 50 ; Off. 3, 119 ) ; quid naturæ copulatum habuit Alcibiadis somnium ? Cic. Div. 2, 143, quel lien avec la nature trouve-t-on dans le songe d’Alcibiade ? || former d’une façon solide (bien liée) : concordiam copulare Liv. 4, 43, 11, établir fermement la concorde
2 [rhét.] a) lier des mots et les fondre en un seul dans la prononciation : Cic. Or. 154 ; b) verba copulata, simplicia Cic. Or. 115, mots groupés en phrase, considérés isolément ; Quint. 10, 6, 2 || [log.] proposition qui se lie à une autre : Cic. Fato 30 ; cf. Gell. 16, 8, 10. forme sync. coplata Lucr. 6, 1086 || inf. pass. copularier Arn. 6, 22.

Latin > German (Georges)

cōpulo, āvī, ātum, āre (copula), als Band oder durch ein Band verknüpfen, I) eig.: zusammenkoppeln, zusammenschließen, -binden, eadem catena et custodiam (Verhaftete) et militem copulat, Sen. – m. cum u. Abl., c. alci cum alqo caput et corpus, Plaut.: c. hominem cum belua, Cic.: und (im Bilde) omnes cum fortuna copulati sumus; aliorum aurea catena est, aliorum laxa, aliorum arte et sordida, Sen. – m. ad u. Akk., caput animalis ad pedem, Veget. mul.: im Passiv mit Dat., altera ratis huic copulata est, Liv. – II) übtr.: 1) räumlich, eng verbinden, eng vereinigen, a) lebl. Objj.: hedera truncum et ramos pererrat vicinasque platanos transitu suo copulat, Plin. ep.: interdum insulae iunctae copulataeque et continenti similes sunt, Plin. ep. – m. Dat. od. inter se, zB. non auro res aurum copulat una, Lucr.: est etiam, quasi ut anellis hamisque plicata inter se quaedam possint coplata teneri, Lucr. – im Passiv, v. Örtl. utrimque Armeniae maiori Sophene copulatur, Plin. – b) Pers., zusammenbringen, vereinen, copulati in ius pervenimus, Cic. – m. cum u. Abl., cave siris cum filia mea copulari hanc, zusammenkomme, -treffe, Plaut. Epid. 401. – 2) durch irgend ein inneres Band verketten, verknüpfen, in Zusammenhang bringen (Ggstz. separare, divellere, distrahere, relaxare), a) lebl. Objj.: res a natura copulatas errore divellere, Cic.: cum (virtutes) ita copulatae conexaeque sint (verknüpft u. verwebt sind, ut omnes omnium participes sint nec alia ab alia possit separari, tamen proprium suum cuiusque munus est, Cic. – m. cum u. Abl., od. m. inter se, zB. honestatem cum voluptate, tamquam hominem cum belua, copulabis? Cic.: ut facetis quoque argumentis societas haec cum deo copuletur, Plin.: neque (orator) exquirat oratione, an haec (diese Meinungen) inter se iungi copularique possint, Cic. – So nun bes. α) als rhet. t. t., Wörter zu einem Satze verbinden, verba, Quint. 10, 6, 2; vgl. copulatus, no. a. – od. den Periodenbau eng verknüpfen, zusammenfügen, constructio verborum tum coniunctionibus copuletur tum dissolutionibus relaxetur, Cic. – od. zwei Wörter zu einem verschlingen = zusammenziehen, libenter etiam copulando verba iungebant, ut sodes pro si audes, sis pro si vis, Cic. – β) Angaben in Gedanken verknüpfen, vereinigen, mens (hominum), quae disiuncta coniungat et cum praesentibus futura copulet, Cic.: ne dividatis saeculum, et antiquos et veteres vocitetis oratores, quos eorundem hominum aures agnoscere ac velut coniungere et copulare potuerunt, Tac. dial. – γ) moral. Zustände eng verknüpfen, fester knüpfen, befestigen, collegii coniunctio non mediocre vinculum mihi quidem attulisse videtur ad voluntates nostras copulandas, Cic. – quin illi remittendo de summa quisque iuris mediis copularent concordiam, Liv. – b) Pers. durch irgend ein Band im Staats - oder Familienleben verknüpfen, eng –, innig verbinden, L. Sullam copulatum sibi quaestorem habere, Vell.: ita quodam uno vinculo copulavit eos (milites), ut nulla nec inter eos nec adversus ducem seditio exstiterit, Liv.: copulati matrimonio, ICt.: feminae plebeiis nuptiis copulatae, ICt. – m. cum u. Abl., equester ordo, qui tum cum senatu copulatus fuit, Cic.: ille sic se cum inimico meo copularat, ut etc., Cic.: secundae adversaeque res tuae copulavere nos tecum, Curt. – m. dopp. Acc., alcis filiam alci c. coniugem (als G.), Amm. 20, 11, 3. – / Synkop. Form coplata bei Lucr. 6, 1086 (1088). – Parag. Infin. copularier, Arnob. 6, 22.

Latin > English

copulo copulare, copulavi, copulatus V TRANS :: connect, join physically, couple; bind/tie together, associate, unite, ally