ῥυσός: Difference between revisions
τῶν γὰρ μετρίων πρῶτα μὲν εἰπεῖν τοὔνομα νικᾷ → the first mention of the word moderation wins the game (Euripides, Medea 125f.)
(11) |
|||
(33 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=rysos | |Transliteration C=rysos | ||
|Beta Code=r(uso/s | |Beta Code=r(uso/s | ||
|Definition= | |Definition=ῥυσή, ῥυσόν, [[shrivelled]], [[wrinkled]], Il.9.503, E.''El.''490, Ar.''Pl.''266, Pl. ''R.''452b; <b class="b3">ῥυσὰ σαρκῶν πολιᾶν καταδρύμματα</b> the tearing of old [[wrinkled]] flesh (cf. [[ῥυτίς]]), [[Euripides|E.]]''[[Supplices|Supp.]]''49 (lyr.); <b class="b3">ῥ. βουλευτήρια</b>, prob. = [[ῥυσοὶ βουλευταί]], Theopomp.Com.75; μαστός Sor.1.88; ἕλκος Gal.10.404; ῥυσότερον βαλλαντίων πρόσωπον Alciphr.3.55; ῥ. ἐπισκύνιον ''AP''6.64 (Paul. Sil.); also of fruits, etc., [ἀκρόδρυα] ἰσχνὰ καὶ ῥ. Plu.2.735d; ἐλαῖαι Archestr.''Fr.''7; σῦκα Philostr.''Im.''1.31.—The forms [[ῥυσσός]], [[ῥυσσαίνομαι]], etc., are freq. in codd. | ||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0853.png Seite 853]] (von ῥύω, also) eigtl. zusammengezogen, dah. zusammengeschrumpft, runzlig; Il. 9, 503; ῥυσῷ γέροντι, Eur. El. 490; frg. 495; ῥυσὰ σαρκῶν πολιῶν καταδρύμματα χειρῶν, Suppl. 50; Ar. Plut. 266; sp. D., ῥυσὸν ἐπ ισκύνιον Paul. Sil. 50 (VI, 64), wie in sp. Prosa, bei Plut. u. A. – Die Schreibung [[ῥυσσός]] scheint aus der prosodischen Unwissenheit Späterer entstanden; Jac. A. P. 60; Ach. Tat. 747; Seidler Eur. El. 485. | |||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ή, όν :<br />resserré, contracté, <i>d'où</i><br /><b>1</b> [[renfrogné]];<br /><b>2</b> [[ridé]].<br />'''Étymologie:''' R. Ῥυ tirer, contracter ; cf. [[ἐρύω]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ῥῡσός:'''<br /><b class="num">1</b> [[морщинистый]], [[сморщенный]] ([[γέρων]] Eur.; [[πρόσωπον]] Men.; [[ἀκρόδρυα]] Plut.);<br /><b class="num">2</b> [[нахмуренный]] ([[ἐπισκύνιον]] Anth.). | |||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''ῥῡσός''': -ή, -όν, (ῥύω, [[ἐρύω]]) ἐρρυτιδωμένος, «ζαρωμένος», ῥυτιδωτός, Ἰλ. Ι. 503, Εὐρ. Ἠλ. 490, Ἀριστοφ. Πλ. 266, Πλάτ. Πολ. 452Β· ῥυσὰ πολιῶν σαρκῶν καταδρύμματα (πρβλ. [[ῥυτίς]]) Εὐρ. Ἱκέτ. 50· ῥ. βουλευτήρια, πιθ., = ῥυσοὶ βουλευταί, Θεόπομπ. Κωμικ. ἐν Ἀδήλ. 6· ῥυσότερον βαλλαντίου [[πρόσωπον]] Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 117· ῥ. [[ἐπισκύνιον]], ἐπὶ συνοφρυώσεως, Ἀνθ. Η. 6. 64· - [[ὡσαύτως]] ἐπὶ καρπῶν, κτλ., ἀκρόδυα ἰσχνὰ καὶ ῥ. Πλούτ. 2. 735D· ἐλαῖαι Ἀρχεστρ. παρ’ Ἀθην. 56C· σῦκα Φιλόστρ. 869. - Οἱ τύποι ῥυσσός, [[ῥυσσαίνομαι]], κτλ., προῆλθον ἐξ. ἀγνοίας ὅτι τὸ υ ἦν φύσει [[μακρόν]], πρβλ. Ἰακώψ. εἰς Ἀνθ. Π. σ. 60, Seidl. εἰς Εὐρ. Ἠλ. 485. | |||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=και [[ῥυσσός]], -ή, -όν, Α<br />[[γεμάτος]] ζάρες, [[γεμάτος]] [[ρυτίδες]], ζαρωμένος, ρυτιδιασμένος («ῥυσὸς [[μαστός]]», Σωρ.).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. <i>ῥῡσός</i> / [[ῥυσσός]] ανάγεται, [[κατά]] μία [[άποψη]], στο θ. <i>Fῥῡ</i>- με σημ. «[[τραβώ]], [[ζαρώνω]]» (<b>πρβλ.</b> [[ἐρύω]] [Ι], <i>ῥῡτήρ</i>) και έχει σχηματιστεί με εκφραστικό [[επίθημα]] -(<i>σ</i>)<i>σός</i> που απαντά σε λέξεις της καθημερινής γλώσσας (<b>πρβλ.</b> <i>βλαι</i>-<i>σός</i>, [[γαμψός]]). Η [[σύνδεση]], [[ωστόσο]], με το [[ἐρύω]] δεν μπορεί να ερμηνευθεί γλωσσολογικά (<b>βλ. λ.</b> <i>έρύω</i> [Ι]). Κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], ο τ. <i>ῥῡσός</i> συνδέεται με λατ. <i>r</i><i>ū</i><i>ga</i> «[[ρυτίδα]]», λιθουαν. <i>ra</i><i>ū</i><i>kas</i>, με τα οποία παρουσιάζει σημασιολογική [[τουλάχιστον]] [[σχέση]]]. | |||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ῥῡσός:''' -ή, -όν (*ῥύω=[[ἐρύω]]), ρυτιδωμένος, ζαρωμένος, [[ξηρός]], τσαλακωμένος, πτυχωμένος, σε Ομήρ. Ιλ., Ευρ. κ.λπ.· ῥυσὸν [[ἐπισκύνιον]], λέγεται για το [[κατσούφιασμα]], τη [[συνοφρύωση]], το [[αγριοκοίταγμα]], σε Ανθ. | |||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[shrivelled]], [[shrunk]], [[wrinkled]] (I 503).<br />Other forms: Mss. also <b class="b3">-σσ-</b>. On [[ῥυτίς]], <b class="b3">-ίδος</b> [[bel]].<br />Compounds: Some compp., e.g. <b class="b3">ἔν-ρυσος</b> [[somewhat wrinkled]] (Dsc.; Strömberg Prefix Studies 128).<br />Derivatives: 1. <b class="b3">ῥυσ-αλέος</b> <b class="b2">id.</b> (Nic.; [[αὑαλέος]] a.o.); 2. <b class="b3">-ώδης</b> [[with a wrinkled appearance]] (AP a.o.); 3. <b class="b3">-ότης</b> f. [[wrinkledness]] (Plu.); 4. <b class="b3">ῥυσίλλας τὰς ῥυτίδας</b> H. (diminutive-hypocoristic; cf. Chantraine Form. 252, Schwyzer 485); 5. <b class="b3">ῥυσ-όομαι</b>, <b class="b3">-όω</b> [[to shrivel]], [[to wrinkle (oneself)]] (Arist.) with <b class="b3">-ωσις</b> f. (Gal.); 6. <b class="b3">-αίνομαι</b> <b class="b2">id.</b> (Nic., AP). -- [[ῥυτίς]], <b class="b3">-ίδος</b> f. (Aeol. [[βρύτιδες]] EM) [[wrinkle]], [[fold]] (Ar., Pl.) with <b class="b3">ῥυτιδ-ώδης</b> = [[ῥυσώδης]], <b class="b3">-όομαι</b>, <b class="b3">-όω</b> = [[ῥυσόομαι]], <b class="b3">-όω</b> (Hp., Arist.), <b class="b3">-ωσις</b> f. [[wrinkling]] (medic.), <b class="b3">-ωμα</b> n. [[wrinkle]] (sch.). Prob. also [[ῥυτίσματα]] pl. (Men.: <b class="b3">*ῥυτίζω</b>), after Phot. = <b class="b3">τῶν διερρυηκότων ἱματίων τὰ ἀποπληρώματα</b> (`patch, piece of cloth').<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: With [[ῥυσός]] cf. [[λοξός]], [[κομψός]], [[γαυσός]] and many other adj. in <b class="b3">-σός</b> (Chantraine Form. 434, Études 17. Schwyzer 516, Stang Symb. Oslo. 23, 46, Specht Ursprung 200); [[ῥυτίς]] like [[πηκτίς]], [[ξυστίς]], [[δοκίς]] etc.; from <b class="b3">*ῥυ-τή</b>, <b class="b3">-τόν</b> v.t. -- Prob. like [[ῥυτήρ]] [[vein]] etc. to [[ἐρύω]] [[draw]], [[pull]], [[snatch]] (s.v.), so prop. *'drawn, distorted, pulled' etc. (Solmsen IF 31, 463) (for the meaning cf. [[ῥάκη]], also [[wrinkels]]) - but then we would have <b class="b3">*ἐρυσος</b>. The similarity with Lat. [[rūga]] [[wrinkle]], [[fold]], Lith. <b class="b2">raũkas</b> <b class="b2">id.</b> [[is accidental]]; cf. W.-Hofmann and Fraenkel s.vv. S. also Bechtel Lex. s. [[ῥυσός]]. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=ῥῡσός, ή, όν [*ῥύω, [[ἐρύω]]<br />[[drawn]] up, [[shrivelled]], [[wrinkled]], Il., Eur., etc.; ῥ. [[ἐπισκύνιον]], of a [[frown]], Anth. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''ῥυσός''': {rhūsós}<br />'''Forms''': (Hss. auch -σσ-)<br />'''Meaning''': [[zusammengeschrumpft]], [[verschrumpelt]], [[runzelig]] (seit ''I'' 503; vorw. poet. u. sp. Prosa).<br />'''Composita''' : Einige Kompp., z.B. ἔνρυσος [[etwas runzelig]] (Dsk.; Strömberg Prefix Studies 128).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[ῥυσαλέος]] ib. (Nik.; [[αὐαλέος]] u.a.); 2. -ώδης [[mit runzeligem Aussehen]] (''AP'' u. a.); 3. -ότης f. [[Runzeligkeit]] (Plu. u.a.); 4. ῥυσίλλας· τὰς ῥυτίδας H. (deminutivhypokoristisch; vgl. Chantraine Form. 252, Schwyzer 485); 5. [[ῥυσόομαι]], -όω ‘zusammenschrumpfen, (sich) runzeln’ (Arist. usw.) mit -ωσις f. (Gal.); 6. -αίνομαι ib. (Nik., ''AP''). — [[ῥυτίς]], -ίδος f. (äol. βρύτιδες ''EM'') [[Runzel]], [[Falte]] (Ar., Pl. u.a.) mit [[ῥυτιδώδης]] = [[ῥυσώδης]], -όομαι, -όω = [[ῥυσόομαι]], -όω (Hp., Arist. u.a.), -ωσις f. [[das Runzeln]] (Mediz.), -ωμα n. [[Runzel]] (Sch.). Wohl auch [[ῥυτίσματα]] pl. (Men.: *[[ῥυτίζω]]), nach Phot. = τῶν διερρυηκότων ἱματίων τὰ ἀποπληρώματα ([[Flicken]], [[Lappen]]).<br />'''Etymology''' : Zu [[ῥυσός]] vgl. [[λοξός]], [[κομψός]], [[γαυσός]] und viele andere Adj. auf -[[σός]] (Chantraine Form. 434, Études 17. Schwyzer 516, Stang Symb. Oslo. 23, 46, Specht Ursprung 200); [[ῥυτίς]] wie [[πηκτίς]], [[ξυστίς]], [[δοκίς]] usw.; von *[[ῥυτή]], -[[τόν]] o.ä. — Wohl wie [[ῥυτήρ]] [[Zügel]] usw. zu [[ἐρύω]] [[ziehen]], [[zerren]], [[reißen]] (s.d.), also eig. *’verzogen, verzerrt, gerissen’ (Solmsen IF 31, 463), bzw. *’Verziehung, Verzerrung, Riß’ (zur Bed. vgl. ῥάκη, auch [[Runzeln]]). Die Ähnlichkeit mit lat. ''rūga'' [[Runzel]], [[Falte]], lit. ''raũkas'' ib. ist zufällig; vgl. W.-Hofmann und Fraenkel s.vv. S. auch Bechtel Lex. s. [[ῥυσός]].<br />'''Page''' 2,666-667 | |||
}} | |||
{{WoodhouseReversedUncategorized | |||
|woodrun=[[wrinkled]] | |||
}} | }} |
Latest revision as of 07:31, 15 November 2024
English (LSJ)
ῥυσή, ῥυσόν, shrivelled, wrinkled, Il.9.503, E.El.490, Ar.Pl.266, Pl. R.452b; ῥυσὰ σαρκῶν πολιᾶν καταδρύμματα the tearing of old wrinkled flesh (cf. ῥυτίς), E.Supp.49 (lyr.); ῥ. βουλευτήρια, prob. = ῥυσοὶ βουλευταί, Theopomp.Com.75; μαστός Sor.1.88; ἕλκος Gal.10.404; ῥυσότερον βαλλαντίων πρόσωπον Alciphr.3.55; ῥ. ἐπισκύνιον AP6.64 (Paul. Sil.); also of fruits, etc., [ἀκρόδρυα] ἰσχνὰ καὶ ῥ. Plu.2.735d; ἐλαῖαι Archestr.Fr.7; σῦκα Philostr.Im.1.31.—The forms ῥυσσός, ῥυσσαίνομαι, etc., are freq. in codd.
German (Pape)
[Seite 853] (von ῥύω, also) eigtl. zusammengezogen, dah. zusammengeschrumpft, runzlig; Il. 9, 503; ῥυσῷ γέροντι, Eur. El. 490; frg. 495; ῥυσὰ σαρκῶν πολιῶν καταδρύμματα χειρῶν, Suppl. 50; Ar. Plut. 266; sp. D., ῥυσὸν ἐπ ισκύνιον Paul. Sil. 50 (VI, 64), wie in sp. Prosa, bei Plut. u. A. – Die Schreibung ῥυσσός scheint aus der prosodischen Unwissenheit Späterer entstanden; Jac. A. P. 60; Ach. Tat. 747; Seidler Eur. El. 485.
French (Bailly abrégé)
ή, όν :
resserré, contracté, d'où
1 renfrogné;
2 ridé.
Étymologie: R. Ῥυ tirer, contracter ; cf. ἐρύω.
Russian (Dvoretsky)
ῥῡσός:
1 морщинистый, сморщенный (γέρων Eur.; πρόσωπον Men.; ἀκρόδρυα Plut.);
2 нахмуренный (ἐπισκύνιον Anth.).
Greek (Liddell-Scott)
ῥῡσός: -ή, -όν, (ῥύω, ἐρύω) ἐρρυτιδωμένος, «ζαρωμένος», ῥυτιδωτός, Ἰλ. Ι. 503, Εὐρ. Ἠλ. 490, Ἀριστοφ. Πλ. 266, Πλάτ. Πολ. 452Β· ῥυσὰ πολιῶν σαρκῶν καταδρύμματα (πρβλ. ῥυτίς) Εὐρ. Ἱκέτ. 50· ῥ. βουλευτήρια, πιθ., = ῥυσοὶ βουλευταί, Θεόπομπ. Κωμικ. ἐν Ἀδήλ. 6· ῥυσότερον βαλλαντίου πρόσωπον Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 117· ῥ. ἐπισκύνιον, ἐπὶ συνοφρυώσεως, Ἀνθ. Η. 6. 64· - ὡσαύτως ἐπὶ καρπῶν, κτλ., ἀκρόδυα ἰσχνὰ καὶ ῥ. Πλούτ. 2. 735D· ἐλαῖαι Ἀρχεστρ. παρ’ Ἀθην. 56C· σῦκα Φιλόστρ. 869. - Οἱ τύποι ῥυσσός, ῥυσσαίνομαι, κτλ., προῆλθον ἐξ. ἀγνοίας ὅτι τὸ υ ἦν φύσει μακρόν, πρβλ. Ἰακώψ. εἰς Ἀνθ. Π. σ. 60, Seidl. εἰς Εὐρ. Ἠλ. 485.
Greek Monolingual
και ῥυσσός, -ή, -όν, Α
γεμάτος ζάρες, γεμάτος ρυτίδες, ζαρωμένος, ρυτιδιασμένος («ῥυσὸς μαστός», Σωρ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. ῥῡσός / ῥυσσός ανάγεται, κατά μία άποψη, στο θ. Fῥῡ- με σημ. «τραβώ, ζαρώνω» (πρβλ. ἐρύω [Ι], ῥῡτήρ) και έχει σχηματιστεί με εκφραστικό επίθημα -(σ)σός που απαντά σε λέξεις της καθημερινής γλώσσας (πρβλ. βλαι-σός, γαμψός). Η σύνδεση, ωστόσο, με το ἐρύω δεν μπορεί να ερμηνευθεί γλωσσολογικά (βλ. λ. έρύω [Ι]). Κατ' άλλη άποψη, ο τ. ῥῡσός συνδέεται με λατ. rūga «ρυτίδα», λιθουαν. raūkas, με τα οποία παρουσιάζει σημασιολογική τουλάχιστον σχέση].
Greek Monotonic
ῥῡσός: -ή, -όν (*ῥύω=ἐρύω), ρυτιδωμένος, ζαρωμένος, ξηρός, τσαλακωμένος, πτυχωμένος, σε Ομήρ. Ιλ., Ευρ. κ.λπ.· ῥυσὸν ἐπισκύνιον, λέγεται για το κατσούφιασμα, τη συνοφρύωση, το αγριοκοίταγμα, σε Ανθ.
Frisk Etymological English
Grammatical information: adj.
Meaning: shrivelled, shrunk, wrinkled (I 503).
Other forms: Mss. also -σσ-. On ῥυτίς, -ίδος bel.
Compounds: Some compp., e.g. ἔν-ρυσος somewhat wrinkled (Dsc.; Strömberg Prefix Studies 128).
Derivatives: 1. ῥυσ-αλέος id. (Nic.; αὑαλέος a.o.); 2. -ώδης with a wrinkled appearance (AP a.o.); 3. -ότης f. wrinkledness (Plu.); 4. ῥυσίλλας τὰς ῥυτίδας H. (diminutive-hypocoristic; cf. Chantraine Form. 252, Schwyzer 485); 5. ῥυσ-όομαι, -όω to shrivel, to wrinkle (oneself) (Arist.) with -ωσις f. (Gal.); 6. -αίνομαι id. (Nic., AP). -- ῥυτίς, -ίδος f. (Aeol. βρύτιδες EM) wrinkle, fold (Ar., Pl.) with ῥυτιδ-ώδης = ῥυσώδης, -όομαι, -όω = ῥυσόομαι, -όω (Hp., Arist.), -ωσις f. wrinkling (medic.), -ωμα n. wrinkle (sch.). Prob. also ῥυτίσματα pl. (Men.: *ῥυτίζω), after Phot. = τῶν διερρυηκότων ἱματίων τὰ ἀποπληρώματα (`patch, piece of cloth').
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: With ῥυσός cf. λοξός, κομψός, γαυσός and many other adj. in -σός (Chantraine Form. 434, Études 17. Schwyzer 516, Stang Symb. Oslo. 23, 46, Specht Ursprung 200); ῥυτίς like πηκτίς, ξυστίς, δοκίς etc.; from *ῥυ-τή, -τόν v.t. -- Prob. like ῥυτήρ vein etc. to ἐρύω draw, pull, snatch (s.v.), so prop. *'drawn, distorted, pulled' etc. (Solmsen IF 31, 463) (for the meaning cf. ῥάκη, also wrinkels) - but then we would have *ἐρυσος. The similarity with Lat. rūga wrinkle, fold, Lith. raũkas id. is accidental; cf. W.-Hofmann and Fraenkel s.vv. S. also Bechtel Lex. s. ῥυσός.
Middle Liddell
ῥῡσός, ή, όν [*ῥύω, ἐρύω
drawn up, shrivelled, wrinkled, Il., Eur., etc.; ῥ. ἐπισκύνιον, of a frown, Anth.
Frisk Etymology German
ῥυσός: {rhūsós}
Forms: (Hss. auch -σσ-)
Meaning: zusammengeschrumpft, verschrumpelt, runzelig (seit I 503; vorw. poet. u. sp. Prosa).
Composita : Einige Kompp., z.B. ἔνρυσος etwas runzelig (Dsk.; Strömberg Prefix Studies 128).
Derivative: Davon 1. ῥυσαλέος ib. (Nik.; αὐαλέος u.a.); 2. -ώδης mit runzeligem Aussehen (AP u. a.); 3. -ότης f. Runzeligkeit (Plu. u.a.); 4. ῥυσίλλας· τὰς ῥυτίδας H. (deminutivhypokoristisch; vgl. Chantraine Form. 252, Schwyzer 485); 5. ῥυσόομαι, -όω ‘zusammenschrumpfen, (sich) runzeln’ (Arist. usw.) mit -ωσις f. (Gal.); 6. -αίνομαι ib. (Nik., AP). — ῥυτίς, -ίδος f. (äol. βρύτιδες EM) Runzel, Falte (Ar., Pl. u.a.) mit ῥυτιδώδης = ῥυσώδης, -όομαι, -όω = ῥυσόομαι, -όω (Hp., Arist. u.a.), -ωσις f. das Runzeln (Mediz.), -ωμα n. Runzel (Sch.). Wohl auch ῥυτίσματα pl. (Men.: *ῥυτίζω), nach Phot. = τῶν διερρυηκότων ἱματίων τὰ ἀποπληρώματα (Flicken, Lappen).
Etymology : Zu ῥυσός vgl. λοξός, κομψός, γαυσός und viele andere Adj. auf -σός (Chantraine Form. 434, Études 17. Schwyzer 516, Stang Symb. Oslo. 23, 46, Specht Ursprung 200); ῥυτίς wie πηκτίς, ξυστίς, δοκίς usw.; von *ῥυτή, -τόν o.ä. — Wohl wie ῥυτήρ Zügel usw. zu ἐρύω ziehen, zerren, reißen (s.d.), also eig. *’verzogen, verzerrt, gerissen’ (Solmsen IF 31, 463), bzw. *’Verziehung, Verzerrung, Riß’ (zur Bed. vgl. ῥάκη, auch Runzeln). Die Ähnlichkeit mit lat. rūga Runzel, Falte, lit. raũkas ib. ist zufällig; vgl. W.-Hofmann und Fraenkel s.vv. S. auch Bechtel Lex. s. ῥυσός.
Page 2,666-667