πέντε: Difference between revisions
Γίνωσκε σαυτὸν νουθετεῖν, ὅπου τρέχεις → Quo curras, animum advertere usque memineris → Mach mit Bedacht dir klar, an welchem Ort du läufst
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)btext=(.*?<br \/>)([\w\s'-]+)\.<br" to "btext=$1$2.<br") |
m (LSJ1 replacement) |
||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=pente | |Transliteration C=pente | ||
|Beta Code=pe/nte | |Beta Code=pe/nte | ||
|Definition=Aeol. πέμπε ([[quod vide|q.v.]]), οἱ, αἱ, τά, indecl. (declined in Aeol.), [[five]], | |Definition=Aeol. [[πέμπε]] ([[quod vide|q.v.]]), οἱ, αἱ, τά, indecl. (declined in Aeol.), [[five]], Il.10.317, etc.; <b class="b3">τὰ πέντε κρατήσας</b> having won the [[πένταθλον]], Simon.155.11. (I.-E. penqu̯e, cf. Skt. páñca, Lith. penki, etc. 'five'.) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
Line 17: | Line 17: | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
|elnltext= | |elnltext=πέντε, Aeol. πέμπε, gen. πέμπων, indecl., vijf. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
Line 44: | Line 44: | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: numer.<br />Meaning: [[five]].<br />Other forms: Aeol. [[πέμπε]], Pamph. <b class="b3">πέ(ν)δε</b>.<br />Compounds: As 1. member beside <b class="b3">πεντε-</b>, <b class="b3">πεμπε-</b> mostly <b class="b3">πεντα-</b> (Il.,; after <b class="b3">ἑπτα-</b>, <b class="b3">δεκα-</b>, <b class="b3">τετρα-</b> etc.); on <b class="b3">πεντή-κοντα</b> s. bel.<br />Derivatives: From it the ordinal [[πέμπτος]], Arc. [[πέμποτος]] (after [[δέκοτος]]), Gortyn. [[πέντος]], with [[πεμπταῖος]] [[belonging to the fifth (day)]], [[happening on the fifth (day)]] (ξ 257); the adv. [[πεντάκις]] (Pi.) beside [[πενπάκι]] (Sparta; Kretschmer Glotta 3, 305), [[πεμπτάκις]] (D.S.); the collective [[πεμπάς]] f. [[quintet]] (Pl., X.) beside [[πεμπτάς]] (? Pl. Phd. 104a), [[πεντάς]] (Arist.) with <b class="b3">πεντάδ-ιον</b> n. [[quintet]] (pap. II-IIIp), <b class="b3">πεμπαδ-ικός</b> [[fivefold]] (Dam.). Adv. <b class="b3">πέντα-χα</b> (Μ 87), <b class="b3">-χοῦ</b>, <b class="b3">-χῃ̃</b>, <b class="b3">-χῶς</b>; adj. [[πενταξός]] [[fivefold]] (Arist.; [[διξός]]); subst. <b class="b3">πεντάχα ἡ χείρ</b> H. (cf. NGr. Lac. [[πεντόχτη]] [[hand]], <b class="b3">Κουκσυλές Ἀρχ</b>. 27, 61 ff.). Denom. verb, prob. from [[πεμπάς]] (Schwyzer 734 w. n 4): [[πεμπάζομαι]], <b class="b3">-ω</b> [[to count (by the five]], [[with the five fingers)]] (δ 412, A.), <b class="b3">ἀνα-</b> πέντε [[count over]], [[to calculate]], [[to think over]] (Pl., Plu.) with <b class="b3">πεμ-παστάς</b> m. (Dor.) [[the counting one]] (A. in lyr.; Fraenkel Nom. ag. 2, 33 ff.). -- From [[πεντήκοντα]]: <b class="b3">πεντηκοσ-τύς</b> f. [[body of fifty]], part of a Spart. [[λόχος]] (Th., X.) with [[πεντηκοστήρ]], sec. <b class="b3">-κοντήρ</b> m. <b class="b2">commander of a πεντηκοστύς</b> (Cos, Th., X., Att. inscr.; Schwyzer 597 a. 531, Fraenkel Nom. ag. 1, 201, Benveniste Noms d'ag. 74).<br />Origin: IE [Indo-European] [409] <b class="b2">*penkʷe</b> [[five]]<br />Etymology: Non-Aeol. [[πέντε]], from where Pamph. <b class="b3">πέ(ν)δε</b> with weakening of the voiceless cons. after the (disappearing) nasal, Aeol. [[πέμπε]] and the other words for [[five]], e.g. Skt. <b class="b2"> | |etymtx=Grammatical information: numer.<br />Meaning: [[five]].<br />Other forms: Aeol. [[πέμπε]], Pamph. <b class="b3">πέ(ν)δε</b>.<br />Compounds: As 1. member beside <b class="b3">πεντε-</b>, <b class="b3">πεμπε-</b> mostly <b class="b3">πεντα-</b> (Il.,; after <b class="b3">ἑπτα-</b>, <b class="b3">δεκα-</b>, <b class="b3">τετρα-</b> etc.); on <b class="b3">πεντή-κοντα</b> s. bel.<br />Derivatives: From it the ordinal [[πέμπτος]], Arc. [[πέμποτος]] (after [[δέκοτος]]), Gortyn. [[πέντος]], with [[πεμπταῖος]] [[belonging to the fifth (day)]], [[happening on the fifth (day)]] (ξ 257); the adv. [[πεντάκις]] (Pi.) beside [[πενπάκι]] (Sparta; Kretschmer Glotta 3, 305), [[πεμπτάκις]] (D.S.); the collective [[πεμπάς]] f. [[quintet]] (Pl., X.) beside [[πεμπτάς]] (? Pl. Phd. 104a), [[πεντάς]] (Arist.) with <b class="b3">πεντάδ-ιον</b> n. [[quintet]] (pap. II-IIIp), <b class="b3">πεμπαδ-ικός</b> [[fivefold]] (Dam.). Adv. <b class="b3">πέντα-χα</b> (Μ 87), <b class="b3">-χοῦ</b>, <b class="b3">-χῃ̃</b>, <b class="b3">-χῶς</b>; adj. [[πενταξός]] [[fivefold]] (Arist.; [[διξός]]); subst. <b class="b3">πεντάχα ἡ χείρ</b> H. (cf. NGr. Lac. [[πεντόχτη]] [[hand]], <b class="b3">Κουκσυλές Ἀρχ</b>. 27, 61 ff.). Denom. verb, prob. from [[πεμπάς]] (Schwyzer 734 w. n 4): [[πεμπάζομαι]], <b class="b3">-ω</b> [[to count (by the five]], [[with the five fingers)]] (δ 412, A.), <b class="b3">ἀνα-</b> πέντε [[count over]], [[to calculate]], [[to think over]] (Pl., Plu.) with <b class="b3">πεμ-παστάς</b> m. (Dor.) [[the counting one]] (A. in lyr.; Fraenkel Nom. ag. 2, 33 ff.). -- From [[πεντήκοντα]]: <b class="b3">πεντηκοσ-τύς</b> f. [[body of fifty]], part of a Spart. [[λόχος]] (Th., X.) with [[πεντηκοστήρ]], sec. <b class="b3">-κοντήρ</b> m. <b class="b2">commander of a πεντηκοστύς</b> (Cos, Th., X., Att. inscr.; Schwyzer 597 a. 531, Fraenkel Nom. ag. 1, 201, Benveniste Noms d'ag. 74).<br />Origin: IE [Indo-European] [409] <b class="b2">*penkʷe</b> [[five]]<br />Etymology: Non-Aeol. [[πέντε]], from where Pamph. <b class="b3">πέ(ν)δε</b> with weakening of the voiceless cons. after the (disappearing) nasal, Aeol. [[πέμπε]] and the other words for [[five]], e.g. Skt. <b class="b2">páñca</b>, Lat. [[quīnque]], Lith. <b class="b2">penkì</b>, Goth. [[fimf]], go all back on IE <b class="b2">*pénkʷe</b>. Beside it [[πέμπτος]] (second. [[πέντος]]; phonetic. or after [[πέντε]]) like Lat. [[quīntus]], Lith. <b class="b2">peñktas</b>, Goth. [[fimfta]] from <b class="b2">*penkʷtos</b>. Both in [[πέμπτος]] and in [[πεμπάς]], <b class="b3">-άζομαι</b> the [[π]] befor [[τ]] and [[α]] continues directly the labio-velar. The lengthening in <b class="b3">πεντή-κοντα</b> (PGr. [[η]]) appears not only in Skt. <b class="b2">pañcā-śát-</b> f., but also in Arm. [[yi-sun]] ([[i]] from IE [[ē]]); parallel with it Lat. [[quinquā-gintā]] (after [[quadrā-gintā]]?). -- Further on the Greek forms in Schwyzer 590, 592, 596, 598 and Sommer Zum Zahlwort 15 a. 19f.; on the other languages WP. 2, 25f., Pok. 808, W.-Hofmann s. [[quīnque]], Mayrhofer s. <b class="b2">páñca</b> etc.; all w. rich lit. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
Line 50: | Line 50: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''πέντε''': {pénte}<br />'''Forms''': äol. [[πέμπε]], pamph. πέ(ν)δε<br />'''Meaning''': [[fünf]].<br />'''Composita''': Als Vorderglied neben πεντε-, πεμπε- meist πεντα- (seit Il.,; nach ἑπτα-, δεκα-, [[τετρα-]]usw.); zu [[πεντήκοντα]] s.u.<br />'''Derivative''': Davon das Ordinale [[πέμπτος]], ark. [[πέμποτος]] (nach [[δέκοτος]]), gortyn. πέντος, mit [[πεμπταῖος]] ‘zum fünften (Tag) gehörig, am fünften (Tag) eintreffend' (seit ξ 257); das Zahladv. [[πεντάκις]] (Pi. usw.) neben πενπάκι (Sparta; Kretschmer Glotta 3, 305), [[πεμπτάκις]] (D.S.); das Kollektivum [[πεμπάς]] f. [[Fünfzahl]] (Pl., X. u.a.) neben [[πεμπτάς]] (? Pl. ''Phd''. 104a), [[πεντάς]] (Arist.) mit [[πεντάδιον]] n. [[Fünfzahl]] (Pap. II-III<sup>p</sup>), [[πεμπαδικός]] [[fünffältig]] (Dam.). Adv. [[πένταχα]] (Μ 87), -χοῦ, -χῇ, -χῶς; Adj. [[πενταξός]] [[fünffältig]] (Arist.; [[διξός]] usw.); Subst. [[πεντάχα]] | |ftr='''πέντε''': {pénte}<br />'''Forms''': äol. [[πέμπε]], pamph. πέ(ν)δε<br />'''Meaning''': [[fünf]].<br />'''Composita''': Als Vorderglied neben πεντε-, πεμπε- meist πεντα- (seit Il.,; nach ἑπτα-, δεκα-, [[τετρα-]]usw.); zu [[πεντήκοντα]] s.u.<br />'''Derivative''': Davon das Ordinale [[πέμπτος]], ark. [[πέμποτος]] (nach [[δέκοτος]]), gortyn. πέντος, mit [[πεμπταῖος]] ‘zum fünften (Tag) gehörig, am fünften (Tag) eintreffend' (seit ξ 257); das Zahladv. [[πεντάκις]] (Pi. usw.) neben πενπάκι (Sparta; Kretschmer Glotta 3, 305), [[πεμπτάκις]] (D.S.); das Kollektivum [[πεμπάς]] f. [[Fünfzahl]] (Pl., X. u.a.) neben [[πεμπτάς]] (? Pl. ''Phd''. 104a), [[πεντάς]] (Arist.) mit [[πεντάδιον]] n. [[Fünfzahl]] (Pap. II-III<sup>p</sup>), [[πεμπαδικός]] [[fünffältig]] (Dam.). Adv. [[πένταχα]] (Μ 87), -χοῦ, -χῇ, -χῶς; Adj. [[πενταξός]] [[fünffältig]] (Arist.; [[διξός]] usw.); Subst. [[πεντάχα]]· ἡ [[χείρ]] H. (vgl. ngr. lak. πεντόχτη [[Hand]], Κουκσυλές Ἀρχ. 27, 61 ff.). Denom. Verb, wohl von [[πεμπάς]] (Schwyzer 734 m. A 4): πεμπάζομαι, -ω ‘(in Fünfzahl. an den fünf Fingern) zählen’ (δ 412, A. u.a.), ἀνα- ~ [[überschlagen]], [[berechnen]], [[überdenken]] (Pl., Plu., u.a.) mit πεμπαστάς m. (dor.) [[der Zählende]] (A. in lyr.; Fraenkel Nom. ag. 2, 33 ff.). — Von [[πεντήκοντα]]: [[πεντηκοστύς]] f. [[Fünfzigschaft]], Teil eines spart. [[λόχος]] (Th., X.) mit [[πεντηκοστήρ]], sek. -κοντήρ m. [[Befehlshaber einer [[πεντηκοστύς]] (Kos, Th., X., att. Inschr.; Schwyzer 597 u. 531, Fraenkel Nom. ag. 1, 201, Benveniste Noms d'ag. 74).<br />'''Etymology''': Nicht-äol. [[πέντε]], woraus pamph. πέ(ν)δε mit Erweichung der Tenuis hinter dem (schwindenden) Nasal, äol. [[πέμπε]] und die übrigen Wörter für [[fünf]], z.B. aind. ''páñca'', lat. ''quīnque'', lit. ''penkì'', got. ''fimf'', gehen alle auf idg. *''pénqʷe'' zurück. Daneben [[πέμπτος]] (sekund. πέντος; lautgesetzlich oder nach [[πέντε]]) wie lat. ''quīntus'', lit. ''peñktas'', got. ''fimfta'' aus *''penqʷtos''. Sowohl in [[πέμπτος]] wie in [[πεμπάς]], -άζομαι vertritt π vor τ und α lautgerecht den Labiovelar. Die Dehnung in [[πεντήκοντα]] (urgr. η) erscheint nicht nur in aind. ''pañcā''-''śát''- f., sondern auch in arm. ''yi''-''sun'' (''i'' aus idg. ''ē''); parallel damit lat. ''quinquā''-''gintā'' (nach ''quadrā''-''gintā''?). — Weiteres zu den griech. Formen bei Schwyzer 590, 592, 596, 598 und Sommer Zum Zahlwort 15 u. 19f.; zu den anderen Sprachen WP. 2, 25f., Pok. 808, W.-Hofmann s. ''quīnque'', Mayrhofer s. ''páñca'' usw.; überall m. reicher Lit.<br />'''Page''' 2,506-507 | ||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese | ||
Line 56: | Line 56: | ||
}} | }} | ||
{{elmes | {{elmes | ||
|esmgtx=tb. | |esmgtx=tb. εʹ [[cinco]] planetas χαῖρε Ἥλιε ... σὺ εἶ ὁ γεννήσας τοὺς εʹ πλανήτας ἀστέρας <b class="b3">te saludo, Helios, tú eres el que engendraste a los cinco planetas estrellas</b> P VII 513 piñas ὅταν δὲ ἐνστῇ ἡ ἡμέρα, παράθες εἰς τὴν θυσίαν ... στροβίλους πέντε δεξιούς <b class="b3">cuando sea el día, prepara para la ofrenda cinco piñas apropiadas</b> P XIII 366 | ||
}} | }} |
Revision as of 10:47, 25 August 2023
English (LSJ)
Aeol. πέμπε (q.v.), οἱ, αἱ, τά, indecl. (declined in Aeol.), five, Il.10.317, etc.; τὰ πέντε κρατήσας having won the πένταθλον, Simon.155.11. (I.-E. penqu̯e, cf. Skt. páñca, Lith. penki, etc. 'five'.)
German (Pape)
[Seite 557] οἱ, αἱ, τά, indecl., fünf, Hom. u. Folgde überall; äol. πέμπε. – In den Zusammensetzungen erkl. die Alten die Formen mit πεντε- für besser attisch als die mit πεντα-, vgl. Lob. Phryn. 413.
French (Bailly abrégé)
(οἱ, αἱ, τά)
numéral indécl.
cinq.
Étymologie: cf. lat. quinque, cf. πέπτω
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
πέντε, Aeol. πέμπε, gen. πέμπων, indecl., vijf.
Russian (Dvoretsky)
πέντε: эол. πέμπε οἱ, αἱ, τά indecl. пять Hom. etc.
English (Autenrieth)
five.
English (Slater)
πέντε five ἀθρόαις πέντε νύκτεσσιν (P. 4.130) πέντε μὲν Ἰσθμοῖ νῖκαι (P. 7.13)
Spanish
English (Strong)
a primary number; "five": five.
Greek Monolingual
ΝΑ, αιολ. τ. πέμπε Α
άκλ. απόλυτο αριθμητικό το οποίο δηλώνει την ποσότητα που προκύπτει όταν σε τέσσερεις μονάδες προστεθεί άλλη μία, καθώς και το σύμβολό του
νεοελλ.
1. (με άρθρ. ουδ. ως ουσ.) το πέντε
καθετί που φέρει αυτόν τον αριθμό («δουλεύει στο πέντε γραφείο»)
2. (σχετικά με χρονολογία, ώρα ή ηλικία χρησιμοποιείται ως τακτικό αριθμητικό) πέμπτος («είναι στα πέντε»)
3. φρ. α) «έμεινε στους πέντε δρόμους» — έμεινε εντελώς μόνος και εγκαταλελειμμένος ή έχασε κάθε περιουσιακό στοιχείο που είχε
β) «του πάει πέντε πέντε» — φοβάται πολύ
γ) «νά σου πέντε κι άλλα πέντε» — έκφραση η οποία συνοδεύει χειρονομία δυσφορίας ή αποδοκιμασίας
δ) «η ομάδα τών πέντε»
μουσ. ομάδα πέντε Ρώσων συνθετών οι οποίοι το 1875 περίπου ένωσαν τις δυνάμεις τους για τη δημιουργία μιας αληθινά εθνικής σχολής στη ρωσική μουσική
4. παροιμ. φρ. «κάλλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρι» — λέγεται για να δηλώσει το γεγονός ότι είναι προτιμότερα τα λίγα και τα εξασφαλισμένα από τα πολλά, τα οποία όμως θεωρούνται αβέβαια
αρχ.
1. (στους Πυθαγορείους) ο γάμος
2. (με αρθρ. ουδ. πληθ. ως ουσ.) τὰ πέντε
το πένταθλο.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. ανάγεται στην ΙΕ ρίζα penkwe «πέντε» και συνδέεται με αρχ. ινδ. panca, αβεστ. panča, αρμεν. hing, λατ. quīnque, λιθουαν. penki, γερμ. funf. Κατά μία άποψη, οι τ. αυτοί μπορούν να συνδεθούν με λ. που έχουν τη σημ. «γροθιά» (πρβλ. αρχ. άνω γερμ. fūst, αρχ. σλαβ. penstĭ). Ο τ. πέμπε έχει προέλθει από διαφορετική αντιπροσώπευση του χειλοϋπερωικού φθόγγου στην αιολική διάλεκτο.
ΠΑΡ. πεντάδα(-άς), πεντάκις, πέμπτος
αρχ.
πεμπάζω, πενταξός, πένταχα, πεντάχα, πενταχή, πενταχού
μσν.-αρχ.
πενταχώς
νεοελλ.
πεντάρα, πεντάρι.
ΣΥΝΘ. (για σύνθ. με α' συνθετικό βλ. πεντα-)].
Greek Monotonic
πέντε: Αιολ. πέμπε, οἱ, αἱ, τά, άκλιτο, πέντε, σε Όμηρ. κ.λπ.
Greek (Liddell-Scott)
πέντε: Αἰολ. πέμπε, οἱ, αἱ, τά, ἄκλ. ἀριθμ., Ὅμ. κλ.· τὰ πέντε κρατεῖν, δηλ. τὸ πένταθλον, Σιμωνίδ. 158. Ἐν συνθέσει ὁ γνήσιος Ἀττ. τύπος εἶναι πέντε-, ὅπερ ὅμως σχεδὸν πανταχοῦ μετεβλήθη ὑπὸ τῶν Ἀντιγραφέων εἰς τὸ μεταγεν. πεντα-, Piers. εἰς Μοῖριν 321, Λοβέκ. εἰς Φρύνιχ. 413, Ἕρμανν. εἰς Ἀριστοφ. Νεφ. 755 (759). (Ὁ ἐξ ἀρχῆς Ἑλλην. τύπος φαίνεται ὅτι ἦτο τὸ Αἰολ. πέμπε, ὅθεν πέμπτος, πεμπάς, πεμπάζω· πρβλ. Σανσκρ. καὶ Ζενδ. pank-an· Λατ. quinqu-e, quin(c)-tus, (πρβλ. ἵππος eq-uus, ἕπομαι seq-uor)· Λιθ. penk-i, penk-tas (quint-us)· Γοτθ. καὶ Ἀρχ. Γερμ. fimf· Ἀγγλο-Σαξον. fif, κτλ.)
Frisk Etymological English
Grammatical information: numer.
Meaning: five.
Other forms: Aeol. πέμπε, Pamph. πέ(ν)δε.
Compounds: As 1. member beside πεντε-, πεμπε- mostly πεντα- (Il.,; after ἑπτα-, δεκα-, τετρα- etc.); on πεντή-κοντα s. bel.
Derivatives: From it the ordinal πέμπτος, Arc. πέμποτος (after δέκοτος), Gortyn. πέντος, with πεμπταῖος belonging to the fifth (day), happening on the fifth (day) (ξ 257); the adv. πεντάκις (Pi.) beside πενπάκι (Sparta; Kretschmer Glotta 3, 305), πεμπτάκις (D.S.); the collective πεμπάς f. quintet (Pl., X.) beside πεμπτάς (? Pl. Phd. 104a), πεντάς (Arist.) with πεντάδ-ιον n. quintet (pap. II-IIIp), πεμπαδ-ικός fivefold (Dam.). Adv. πέντα-χα (Μ 87), -χοῦ, -χῃ̃, -χῶς; adj. πενταξός fivefold (Arist.; διξός); subst. πεντάχα ἡ χείρ H. (cf. NGr. Lac. πεντόχτη hand, Κουκσυλές Ἀρχ. 27, 61 ff.). Denom. verb, prob. from πεμπάς (Schwyzer 734 w. n 4): πεμπάζομαι, -ω to count (by the five, with the five fingers) (δ 412, A.), ἀνα- πέντε count over, to calculate, to think over (Pl., Plu.) with πεμ-παστάς m. (Dor.) the counting one (A. in lyr.; Fraenkel Nom. ag. 2, 33 ff.). -- From πεντήκοντα: πεντηκοσ-τύς f. body of fifty, part of a Spart. λόχος (Th., X.) with πεντηκοστήρ, sec. -κοντήρ m. commander of a πεντηκοστύς (Cos, Th., X., Att. inscr.; Schwyzer 597 a. 531, Fraenkel Nom. ag. 1, 201, Benveniste Noms d'ag. 74).
Origin: IE [Indo-European] [409] *penkʷe five
Etymology: Non-Aeol. πέντε, from where Pamph. πέ(ν)δε with weakening of the voiceless cons. after the (disappearing) nasal, Aeol. πέμπε and the other words for five, e.g. Skt. páñca, Lat. quīnque, Lith. penkì, Goth. fimf, go all back on IE *pénkʷe. Beside it πέμπτος (second. πέντος; phonetic. or after πέντε) like Lat. quīntus, Lith. peñktas, Goth. fimfta from *penkʷtos. Both in πέμπτος and in πεμπάς, -άζομαι the π befor τ and α continues directly the labio-velar. The lengthening in πεντή-κοντα (PGr. η) appears not only in Skt. pañcā-śát- f., but also in Arm. yi-sun (i from IE ē); parallel with it Lat. quinquā-gintā (after quadrā-gintā?). -- Further on the Greek forms in Schwyzer 590, 592, 596, 598 and Sommer Zum Zahlwort 15 a. 19f.; on the other languages WP. 2, 25f., Pok. 808, W.-Hofmann s. quīnque, Mayrhofer s. páñca etc.; all w. rich lit.
Middle Liddell
five, Hom., etc.
{{FriskDe
|ftr=πέντε: {pénte}
Forms: äol. πέμπε, pamph. πέ(ν)δε
Meaning: fünf.
Composita: Als Vorderglied neben πεντε-, πεμπε- meist πεντα- (seit Il.,; nach ἑπτα-, δεκα-, τετρα-usw.); zu πεντήκοντα s.u.
Derivative: Davon das Ordinale πέμπτος, ark. πέμποτος (nach δέκοτος), gortyn. πέντος, mit πεμπταῖος ‘zum fünften (Tag) gehörig, am fünften (Tag) eintreffend' (seit ξ 257); das Zahladv. πεντάκις (Pi. usw.) neben πενπάκι (Sparta; Kretschmer Glotta 3, 305), πεμπτάκις (D.S.); das Kollektivum πεμπάς f. Fünfzahl (Pl., X. u.a.) neben πεμπτάς (? Pl. Phd. 104a), πεντάς (Arist.) mit πεντάδιον n. Fünfzahl (Pap. II-IIIp), πεμπαδικός fünffältig (Dam.). Adv. πένταχα (Μ 87), -χοῦ, -χῇ, -χῶς; Adj. πενταξός fünffältig (Arist.; διξός usw.); Subst. πεντάχα· ἡ χείρ H. (vgl. ngr. lak. πεντόχτη Hand, Κουκσυλές Ἀρχ. 27, 61 ff.). Denom. Verb, wohl von πεμπάς (Schwyzer 734 m. A 4): πεμπάζομαι, -ω ‘(in Fünfzahl. an den fünf Fingern) zählen’ (δ 412, A. u.a.), ἀνα- ~ überschlagen, berechnen, überdenken (Pl., Plu., u.a.) mit πεμπαστάς m. (dor.) der Zählende (A. in lyr.; Fraenkel Nom. ag. 2, 33 ff.). — Von πεντήκοντα: πεντηκοστύς f. Fünfzigschaft, Teil eines spart. λόχος (Th., X.) mit πεντηκοστήρ, sek. -κοντήρ m. [[Befehlshaber einer πεντηκοστύς (Kos, Th., X., att. Inschr.; Schwyzer 597 u. 531, Fraenkel Nom. ag. 1, 201, Benveniste Noms d'ag. 74).
Etymology: Nicht-äol. πέντε, woraus pamph. πέ(ν)δε mit Erweichung der Tenuis hinter dem (schwindenden) Nasal, äol. πέμπε und die übrigen Wörter für fünf, z.B. aind. páñca, lat. quīnque, lit. penkì, got. fimf, gehen alle auf idg. *pénqʷe zurück. Daneben πέμπτος (sekund. πέντος; lautgesetzlich oder nach πέντε) wie lat. quīntus, lit. peñktas, got. fimfta aus *penqʷtos. Sowohl in πέμπτος wie in πεμπάς, -άζομαι vertritt π vor τ und α lautgerecht den Labiovelar. Die Dehnung in πεντήκοντα (urgr. η) erscheint nicht nur in aind. pañcā-śát- f., sondern auch in arm. yi-sun (i aus idg. ē); parallel damit lat. quinquā-gintā (nach quadrā-gintā?). — Weiteres zu den griech. Formen bei Schwyzer 590, 592, 596, 598 und Sommer Zum Zahlwort 15 u. 19f.; zu den anderen Sprachen WP. 2, 25f., Pok. 808, W.-Hofmann s. quīnque, Mayrhofer s. páñca usw.; überall m. reicher Lit.
Page 2,506-507
}}
Chinese
原文音譯:pšnte 偏帖
詞類次數:形容詞(38)
原文字根:五
字義溯源:五*,第五
同源字:1) (δεκαπέντε)十五 2) (πέμπτος)第五 3) (πεντάκις)五次,五倍 4) (πεντακισχίλιοι)五千 5) (πεντακόσιοι)五百 6) (πέντε)五 7) (πεντεκαιδέκατος)第十五 8) (πεντήκοντα)五十 9) (πεντηκοστή)五旬節
出現次數:總共(38);太(12);可(3);路(9);約(5);徒(5);林前(1);啓(3)
譯字彙編:
1) 五個(27) 太14:17; 太14:19; 太16:9; 太25:2; 太25:2; 太25:15; 太25:16; 太25:16; 太25:20; 太25:20; 太25:20; 太25:20; 可6:38; 可6:41; 可8:19; 路1:24; 路9:13; 路9:16; 路12:6; 路16:28; 路19:18; 約4:18; 約5:2; 約6:9; 約6:13; 啓9:5; 啓9:10;
2) 五(6) 路14:19; 約6:19; 徒4:4; 徒7:14; 徒19:19; 徒24:1;
3) 五位(1) 啓17:10;
4) 五句(1) 林前14:19;
5) 五座(1) 路19:19;
6) 五個人(1) 路12:52;
7) 第五(1) 徒20:6
Léxico de magia
tb. εʹ cinco planetas χαῖρε Ἥλιε ... σὺ εἶ ὁ γεννήσας τοὺς εʹ πλανήτας ἀστέρας te saludo, Helios, tú eres el que engendraste a los cinco planetas estrellas P VII 513 piñas ὅταν δὲ ἐνστῇ ἡ ἡμέρα, παράθες εἰς τὴν θυσίαν ... στροβίλους πέντε δεξιούς cuando sea el día, prepara para la ofrenda cinco piñas apropiadas P XIII 366