Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

arbitrium

From LSJ

Ῥίζα γὰρ πάντων τῶν κακῶν ἐστιν ἡ φιλαργυρίαRoot of all the evils is the love of money (Radix omnium malorum est cupiditas)

The Bible, 1 Timothy, 6:10

Latin > English

arbitrium arbitri(i) N N :: arbitration; choice, judgment, decision; sentence; will, mastery, authority

Latin > English (Lewis & Short)

arbī̆trĭum: (in good MSS. and inscrr. sometimes arbī̆tērĭum), ii, n. from arbiter, as adulterium from adulter.
I In gen., a coming near, a being present, presence; hence meton. for persons present (only in post-Aug. poets): locus ab omni liber arbitrio. Sen. Hippol. 602, and id. Herc. Oet. 485: divina rerum cura sine arbitrio est, Auct. Aetnae, 195.—
II Esp.
The judgment, decision of an arbitrator (cf. arbiter, II.: arbitrium dicitur sententia, quae ab arbitro statuitur, Paul. ex Fest. p. 13 Müll.): aliud est judicium, aliud arbitrium. Judicium est pecuniae certae: arbitrium incertae, Cic. Rosc. Com. 4: Q. Scaevola summam vim dicebat esse in omnibus iis arbitriis, in quibus adderetur ex fide bonā, id. Off. 3, 17, 70; so, arbitrium rei uxoriae, id. ib. 3, 15; id. Top. 17, 66; cf. Dig. 24, 3, 66 fin.; 46, 3, 82 fin.; Cic. Rosc. Com. 9: arbitrium pro socio condemnari solerent, id. Quinct. 4, 13 B. and K. (here some consider arbitrium as a gloss, others read arbitrio, ad arbitrium, ad arbitrum, and the like; v. Orell. ad h. l.).—
   2    Transf. from the sphere of judic. proceedings, judgment, opinion, decision: arbitrium vestrum, vestra existimatio Valebit, Ter. Heaut. prol. 25: cum de te splendida Minos Fecerit arbitria, Hor. C. 4, 7, 21: de aliquo arbitria agere, Liv. 24, 45: arbitria belli pacisque agere, id. 44, 15; cf. Tac. A. 12, 60: agere arbitria victoriae, Curt. 6, 1 fin.; cf. Gron. Observ. 4, c. 11, p. 427, and Liv. 31, 11; 32, 37.— Trop.: res ab opinionis arbitrio sejunctae, matters, in which nothing is decided according to mere opinion, Cic. de Or. 1, 23, 108: si volet usus, Quem penes arbitrium est et jus et norma loquendi, Hor. A. P. 72; Sen. Clem. 2, 7: arbitrio consilioque uti auris, to determine by the ear, Gell. 13, 20, 3.—
   B Mastery, dominion, authority, power, will, free-will: dedunt se In ditionem atque in arbitrium cuncti Thebano poplo, Plaut. Am. 1, 1, 103 (Fleck., arbitratum): esse in pectore nostro quiddam, Cujus ad arbitrium quoque copia materiaiï Cogitur interdum flecti per membra, per artus, and at whose bidding the accumulated materials must yield obedience in every joint and limb, * Lucr. 2, 281: cujus (Jovis) nutu et arbitrio caelum, terra mariaque reguntur, Cic. Rosc. Am. 45, 131: ad alicujus arbitrium et nutum totum se fingere et adcommodare, id. Or. 8, 24; id. Verr. 1, 10, 30; 2, 5, 63 fin.; so Vulg. Lev. 13, 3; 13, 44: aliquid facere arbitrio suo, Cic. Phil. 6, 2: Mentes ad suum arbitrium movere, id. de Or. 2, 16, 70; so id. Par. 5, 1 fin.: quam (pecuniam) sponte et arbitrio cordis sui inferunt, Vulg. 4 Reg. 12, 4: vixit ad aliorum arbitrium, non ad suum, Cic. Mur. 9; so Hor. C. 3, 6, 40; 3, 2, 20; Tac. H. 1, 46; Suet. Caes. 9; 20; id. Aug. 28; id. Tit. 8; id. Galb. 14: in arbitrium vestrum diem constituistis ei, Vulg. Judith, 8, 13: orationem tibi misi: ejus custodiendae et proferendae arbitrium tuum, Cic. Att. 15, 13: munificentiam eorum in se ipsorum arbitrii debere esse, Liv. 37, 52: in arbitrio viri erit, ut faciat sive non faciat, Vulg. Num. 30, 14: tamquam congruere operationem eam serpentium humani sit arbitrī, Plin. 29, 3, 12, § 53; Suet. Tib. 18; id. Claud. 2: mox rei Romanae arbitrium (i. e. imperium, dominion, power) tribus ferme et viginti (annis) obtinuit, Tac. A. 6, 51; so, arbitrium orbis terrarum, Suet. Caes. 7; Nep. Con. 4, 1: huic deus optandi gratum, sed inutile fecit Muneris arbitrium, Ov. M. 11, 101: liberum mortis arbitrium, Suet. Dom. 8; 11; cf. Tac. A. 15, 60.—
   C Arbitria funeris, the expenses of a funeral (fixed by an arbiter), Cic. Dom. 37; id. Pis. 9 fin.; id. Red. in Sen. 7; cf. Dig. 11, 7, 12, § 6.

Latin > French (Gaffiot 2016)

arbitrĭum,⁸ ĭī, n. (arbiter)
1 jugement de l’arbitre, arbitrage, v. arbiter ; in arbitrio rei uxoriæ Cic. Off. 3, 61, dans l’arbitrage d’une convention matrimoniale || arbitria funeris, frais de funérailles fixés par arbitre, prix des funérailles : Cic. Domo 98 ; Pis. 21 ; solvere arbitria funeris Cic. Sen. 18, payer les funérailles
2 jugement, décision : ad arbitrium alicujus conferre aliquid Cic. Fam. 1, 9, 23, soumettre qqch. au jugement de qqn ; in arbitrium alicujus venire Cic. Br. 92, être exposé au jugement de qqn [en parl. d’écrits]
3 pouvoir de faire qqch. à sa guise, bon plaisir : in ejus arbitrium ac potestatem venire nolebant qui... Cic. Verr. 2, 1, 150, ils ne voulaient pas se mettre à la discrétion et sous le pouvoir d’un homme qui... ; (Juppiter) cujus nutu et arbitrio cælum, terra mariaque reguntur Cic. Amer. 131, (Jupiter) qui d’un signe de tête, à son gré, gouverne le ciel, la terre et les mers ; quid ille umquam arbitrio suo fecit ? Cic. Phil. 6, 4, qu’a-t-il jamais fait de sa libre volonté ? || libera de quoque arbitria agere Liv. 24, 45, 4, exercer son libre pouvoir à propos de chaque chose || [expr.] : vixit ad aliorum arbitrium, non ad suum Cic. Mur. 19, sa vie a été soumise au gré des autres, non au sien ; multitudinis arbitrio Cic. Læl. 41, selon les fantaisies de la foule ; optimatium arbitrio regi Cic. Rep. 1, 42, être gouverné par la volonté des aristocrates (avoir un gouvernement aristocratique) ; si meo arbitrio memini Sen. Ben. 2, 11, 1, si je suis maître de mon souvenir (si je me souviens quand je veux) ; ex tuo arbitrio diem disponere (non licet) Sen. Polyb. 6, 4, (tu n’as pas le droit) de disposer de tes journées à ta fantaisie.

Latin > German (Georges)

arbitrium, ī, n. (arbiter), I) das Dabeisein, die Gegenwart bei etwas, Sen. Phaedr. (Hippol.) 609. Auct. Aetnae 196. – II) der Ausspruch des Schiedsrichters (vgl. Cic. Rosc. com. 10: aliud est iudicium, aliud arbitrium: iudicium est pecuniae certae, arbitrium incertae), condemnari arbitrium pro socio (s. con-demno no. I, 1), Cic.: adigere alqm arbitrium (s. ad-igo no. I, b), Cic.: arbitrium recipere, ICt. – Übtr., 1) jede Bestimmung nach Gutdünken, das freie Ermessen, die freie Entscheidung, mortis arbitrium dare alci, Tac.: arbitrium eligendi, die freie Wahl, Tac.: consulis in eligendo arbitrium facere, die freie W. lassen, Liv.: libera arbitria od. bl. arbitria alcis rei od. de alqo agere, über etw. od. jmd. frei entscheiden, Gesetze vorschreiben u. dgl., Liv. u. Curt. (s. Fabri Liv. 24, 45, 4. Heräus Tac. hist. 4, 21, 8): velut arbitrium regni agere, den Selbstherrscher spielen, Tac.: arbitrium rerum Romanarum agere, in röm. Angelegenheiten den Oberrichter spielen, Tac.: intempestive captare arbitria principalium armorum, in dem Streite der Häupter sich das Schiedsrichteramt anmaßen, den Friedensrichter zu spielen suchen, Vell.: arb. salis vendendi, die willkürliche Bestimmung des Salzpreises, Liv. 2, 9, 6: res ab opinionis arbitrio seiunctae, bei denen nicht nach bloßen Meinungen entschieden wird, Cic.: auris arbitrio uti, nach dem Gehör entscheiden, Gell. – arbitria funeris, die jedesmal nach Verhältnis des Ranges u. der Vermögensumstände bestimmten Leichengebühren, das Leichengeld, Cic. Pis. 21. – 2) (nach arbiter no. II, 2) die Macht, der Wille, die Herrschaft, das Belieben, parentum, Curt.: arbitrio suo od. suo arbitrio, Cic.: arbitrio matris, Ov.: ad arbitrium suum imperare, Caes.: vitam alieno arbitrio dimittere, Nep.: ad arbitrium tuum testes dabo, Cic.: non vestri arbitrii erit, si etc., Liv. – / gedehnte Form arbiterium, Not. Tir. 31, 34. Corp. inscr. Lat. 2, 4137 u. ICt.

Latin > Chinese

arbitrium, ii. n. :: 作中人。自主。主意。 權。意見。Vendendi arbitrium 准賣。 Ad — vel pro arbitrio 隨便。— habere 作主。Liberum arbitrium 自主。— urbis 管城。— recipere 承當保人。 Facere arbitria 定案。 Arbitria funeris 喪塟支用。Arbitria belli pacisque agere 打仗平和皆由己處。

Translations

arbitration

Armenian: արբիտրաժ; Bulgarian: арбитраж; Chinese Mandarin: 仲裁; Dutch: arbitratie; Finnish: välimiesmenettely, arbitraatio; French: arbitrage; Georgian: არბიტრაჟი; German: Schiedsspruch; Greek: διαιτησία; Ancient Greek: βραβεία, δίαιτα, δίκη; Indonesian: arbitrase; Italian: arbitraggio; Japanese: 仲介; Latin: arbitrium; Malayalam: മദ്ധ്യസ്ഥത, ആർബിട്രേഷൻ; Mongolian: арбитраж; Polish: arbitraż; Portuguese: arbitragem, arbitramento, arbitração; Romanian: arbitrare, arbitraj; Russian: арбитраж; Spanish: arbitraje; Ukrainian: арбітраж