ὀλοός: Difference between revisions
(28) |
(5) |
||
Line 27: | Line 27: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=<b>(I)</b><br />[[ὀλοός]] και [[ὀλοιός]] και ὀλος, -ή, -όν και [[οὐλοός]] και [[ὀλώϊος]] και ὀλοίϊος, -ον (Α)<br /><b>1.</b> [[θανατηφόρος]], [[ολέθριος]], [[καταστρεπτικός]] («θεῶν ὀλοώτατε πάντων», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> (σπαν. με παθ. σημ.) κατεστραμμένος, [[χαμένος]] («ὀλοοὺς ἀπέλειπον Τυρίας ἐκ ναὸς ἔρροντας», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>3.</b> (το ουδ. πληθ. ως επίρρ.) <i>ὀλοά</i><br />με θανατηφόρο τρόπο, ολέθρια.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το επίθ. [[ὀλοός]] (<span style="color: red;"><</span> <i>ολε</i>-<i>Fός</i>) έχει σχηματιστεί από το θ. <i>ὀλε</i>- <i>του [[ὄλλυμι]] (<b>πρβλ.</b> <i>όλεθρος</i>) με αφομοιωτική [[τροπή]] του -<i>ε</i>- σε -<i>ο</i>-. Ο τ. [[ὀλοιός]] με -<i>οι</i>- [[αντί]] -<i>ο</i>- (<b>πρβλ.</b> [[οιέτεας]] <span style="color: red;"><</span> <i>ο</i>[[F]]<i>ετέας</i>). Ο τ. [[ὀλώϊος]], κατ' άλλους, θεωρείται αναλογικός [[σχηματισμός]] [[κατά]] το [[ὀλοφώϊος]] ενώ κατ' άλλους [[πρέπει]] να διορθωθεί σε <i>ὀλοίϊος</i>, [[κατά]] τα [[ὁμοίϊος]], [[γελοίϊος]]. Ο τ. [[οὐλοός]], εξάλλου, έχει σχηματιστεί με [[μετρική]] [[έκταση]] [[κατά]] το [[οὖλος]]. Η [[κλητική]], [[τέλος]], του [[ὀλοός]], <i>ὀλέ έ</i>χει προέλθει με [[υφαίρεση]] από <i>ὀλοέ</i> (ή <i>ολεέ</i>), <b>πρβλ.</b> [[μέλε]] <span style="color: red;"><</span> [[μέλεος]].———————— <b>(II)</b><br />ὁλοός, -ή, -όν (Α)<br /><i>([[κατά]] τον <b>Ησύχ.</b>)</i> «[[φρόνιμος]] καὶ [[ὑγιής]]».<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Βλ. λ. <i>όλος</i>]. | |mltxt=<b>(I)</b><br />[[ὀλοός]] και [[ὀλοιός]] και ὀλος, -ή, -όν και [[οὐλοός]] και [[ὀλώϊος]] και ὀλοίϊος, -ον (Α)<br /><b>1.</b> [[θανατηφόρος]], [[ολέθριος]], [[καταστρεπτικός]] («θεῶν ὀλοώτατε πάντων», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> (σπαν. με παθ. σημ.) κατεστραμμένος, [[χαμένος]] («ὀλοοὺς ἀπέλειπον Τυρίας ἐκ ναὸς ἔρροντας», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>3.</b> (το ουδ. πληθ. ως επίρρ.) <i>ὀλοά</i><br />με θανατηφόρο τρόπο, ολέθρια.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το επίθ. [[ὀλοός]] (<span style="color: red;"><</span> <i>ολε</i>-<i>Fός</i>) έχει σχηματιστεί από το θ. <i>ὀλε</i>- <i>του [[ὄλλυμι]] (<b>πρβλ.</b> <i>όλεθρος</i>) με αφομοιωτική [[τροπή]] του -<i>ε</i>- σε -<i>ο</i>-. Ο τ. [[ὀλοιός]] με -<i>οι</i>- [[αντί]] -<i>ο</i>- (<b>πρβλ.</b> [[οιέτεας]] <span style="color: red;"><</span> <i>ο</i>[[F]]<i>ετέας</i>). Ο τ. [[ὀλώϊος]], κατ' άλλους, θεωρείται αναλογικός [[σχηματισμός]] [[κατά]] το [[ὀλοφώϊος]] ενώ κατ' άλλους [[πρέπει]] να διορθωθεί σε <i>ὀλοίϊος</i>, [[κατά]] τα [[ὁμοίϊος]], [[γελοίϊος]]. Ο τ. [[οὐλοός]], εξάλλου, έχει σχηματιστεί με [[μετρική]] [[έκταση]] [[κατά]] το [[οὖλος]]. Η [[κλητική]], [[τέλος]], του [[ὀλοός]], <i>ὀλέ έ</i>χει προέλθει με [[υφαίρεση]] από <i>ὀλοέ</i> (ή <i>ολεέ</i>), <b>πρβλ.</b> [[μέλε]] <span style="color: red;"><</span> [[μέλεος]].———————— <b>(II)</b><br />ὁλοός, -ή, -όν (Α)<br /><i>([[κατά]] τον <b>Ησύχ.</b>)</i> «[[φρόνιμος]] καὶ [[ὑγιής]]».<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Βλ. λ. <i>όλος</i>]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ὀλοός:''' -ή, -όν ([[ὄλλυμι]]),·<br /><b class="num">I.</b> αυτός που επιφέρει [[καταστροφή]], [[καταστροφικός]], [[μοιραίος]], [[θανατηφόρος]], [[ολέθριος]], [[δολοφονικός]], σε Όμηρ., Ησίοδ., Αισχύλ., Ευρ.· <i>ὀλοὰ φρονεῖν</i>, [[σχεδιάζω]] [[κακά]], [[μηχανεύομαι]] συμφορές, σε Ομήρ. Ιλ.· συγκρ. <i>ὀλοώτερος</i>, στο ίδ.· υπερθ. <i>ὀλοώτατος</i> (χρησιμ. ως θηλ.), σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">II.</b> με Παθ. [[σημασία]], κατεστραμμένος, [[χαμένος]], αφανισμένος, [[νεκρός]], σε Αισχύλ. | |||
}} | }} |
Revision as of 00:36, 31 December 2018
English (LSJ)
ή, όν, (ὄλλυμι)
A destructive, deadly, ὀλοὴ Κήρ Il.18.535 ; μοῖρ' ὀλοή 16.849, al. ; ὀλοῷ Ἀχιλῆι 24.39 ; πυρὸς ὀλοοῖο Od.12.68 ; ὀλοῷ ἐνὶ δεσμῷ 22.200 ; πόλεμος, μάχης πόνος, Il.3.133, 16.568 ; λύσσα, γόος, μῆνις, 9.305, 23.10, Od.3.135 ; γήραος οὐδός Il.24.487 ; νύξ 16.567, al. ; ὀ. τύχαι A.Pr.553 (lyr.) ; νιφάς Id.Th.213 (lyr.) ; θηρὸς κέρας Call.Fr.249 ; γηγενέων ἀνδρῶν ὀ. στάχυς A.R.3.1338 : c. inf., ὀ. φέρειν ζυγόν, of the wild horse, Opp.C.3.261 ; ὀλοὰ φρονεῖν design ill, τινι Il.16.701 : Comp. ὀλοώτερος 3.365,23.439 : Sup. -ώτατος (as fem.), ὀδμή Od.4.442 : neut. pl. as Adv., ὀλοὰ στένει S.Tr.846 (lyr.), cf. El. 843 (lyr.).—Rarer collat. forms are ὀλοιός, as ὀλοιὴ μοῖρα πέδησεν Il.22.5 ; ὀλοιῇσι φρεσὶ θύει 1.342 ; γῆρας ὀλοιόν h.Ven.224 ; ὀλώϊος, Hes.Th.591 ; θάρσος ὀλώϊον Nonn.D.13.416 ; οὐλοός, A.R.2.85,3.1402 (fem. -ός Man.6.464) ; ὀλός (q.v.). II rare in pass. sense, destroyed, lost, ὀλοοὺς ἀπέλειπον A.Pers.962 (lyr.).
German (Pape)
[Seite 326] (ὄλλυμι), vernichtend, verderblich, Tod u. Verderben bringend; oft Hom. u. Hes., sowohl von Personen, bes. Κήρ u. Μοῖρα ὀλοή oft, auch Ἀχιλλεύς, Il. 24, 39, als von Sachen, μάχης ὀλοὸς πόνος 16, 568, πόλεμος 3, 133, φόβος, Flucht, 11, 71, γόος 23, 10, πῦρ 13, 629, μῆνις, λύσσα, Od. 3, 135 Il. 9, 305, νύξ 16, 567; θεῶν ὀλοὰς διὰ βουλάς, Od. 11, 246; τῷ ὀλοὰ φρονέων, im Ggstz von ἀρήγω, Verderben sinnend, Il. 16, 701; compar. und superl., οὔτις σεῖο βροτῶν ὀλοώτερος ἄλλος Il. 23, 439, θεῶν ὀλοώτατε πάντων 22, 15; auffallend 2 Endgn, ὀλοώτατος ὀδμή, Od. 4, 442; Tragg.: σὰς ὀλοὰς τύχας, Aesch. Prom. 553; νιφάδος ὀλοᾶς νιφομένης, Spt. 195; τέρας, Eur. Or. 1000; φέγγος, Troad. 850; sp. D.: δράκων, Gaetul. 4 (VI, 331); οἶμος Ἅΐδου, Diod. 9 (VI, 627). – S. auch οὐλοός u. οὖλος, wie ὀλοίϊος, ὀλοιός u. ὀλώϊος. – Pass., untergegangen; ὀλοοὺς ἀπέλιπον, Aesch. Pers. 923; Soph. El. 833, vgl. Trach. 843.
Greek (Liddell-Scott)
ὀλοός: -ή, -όν, (√ΟΛ, ὄλλυμι) ὁ καταστρέφων, καταστρεπτικός, ὀλέθριος, φονικός, συχν. παρ’ Ὁμ. καὶ Ἡσ. εἴτε ἐπὶ πρσώπων, Κὴρ ὀλόη, Μοῖρα ὀλοή· ὀλοῷ Ἀχιλῆι Ἰλ. Ω. 39· εἴτε ἐπὶ πραγμάτων, αἰσθημάτων, καταστάσεων, κτλ., πυρὸς ὀλοοῖο Ὀδ. Μ. 68· ὀλοῷ ἐνὶ δεσμῷ Χ. 200 πόλεμος, μάχης, πόνος Ἰλ. Γ. 133, Π. 568· λύσσα, γόος, μῆνις Ι. 305, Ψ. 10, Ὀδ. Γ. 135· γήραος οὐδὸς Ἰλ. Ω. 487· νὺξ Π. 567, κτλ.· φρένες Α. 342 οὕτω παρ’ Αἰσχύλ. ὀλ. τύχαι Πρ. 554· νιφὰς Θηβ. 213· Εὐρ., καὶ μεταγεν. Ἐπικ.· ὀλοὰ φρονεῖν, διανοεῖσθαι κακά, τινί, Ἰλ. Π. 701· ὁ Ὅμ. ἔχει καὶ συγκρ. ὀλοώτερος Ἰλ. Γ. 365, Ψ. 439· ὑπερθ. ὀλοώτατος, (ἐν τῷ θηλ.) ὀλοώτατος ὀδμὴ Ὀδ. Δ. 442· οὐδ. πληθ. ὡς ἐπίρρ., ὀλοὰ στένει Σοφ. Ἀποσπ. 846, πρβλ. Ἠλ. 843. (Ἡ ἠθικὴ σημασία δυσμενής, κακόφρων, κτλ. εἶναι ξένη πρὸς τὴν λέξιν, ἥτις ἀείποτε ἀναφέρεται εἰς τὴν ἐκτέλεσιν ὡρισμένου τινὸς κακοῦ ἢ βλάβης εἴς τινα· διότι τὸ θεῶν ὀλοώτατος, δὲν σημαίνει τὸν δυσμενέστατον ἀλλὰ τὸν βλαπτικώτατον τῶν θεῶν, Ἰλ. Γ. 365, Χ. 15· οὕτως, οὔτις σεῖο βροτῶν ὀλοώτερος Ψ. 439). ― Σπανιώτεροι τύποι εἰσὶν ὀλοιός, οἷον ὀλοιὴ Μοῖρα πέδησεν Ἰλ. Χ. 5, ἔνθα ἴδε Spitzn.· ὀλοιῇσι φρέσι θύων Α 342· γῆρας ὀλοιὸν Ὕμν. Ὅμ. εἰς Ἀφροδ. 225· ὀλοίιος, ὀλώιος, Ἡσ. Θ. 591· οὐλοός, Ἀπολλ. Ρόδ. Β 85, Γ. 1402· ὀλός, ἴδε τὴν λέξ.· πρβλ. καὶ ὀλοφώιος. ΙΙ. σπάνιον ἐπὶ παθ. σημασ., κατεστραμμένος, «χαμένος», Λατ. perditus, ὀλοοὺς ἀπέλιπον Αἰσχύλ. Πέρσ. 962.
French (Bailly abrégé)
ή, όν :
1 funeste, pernicieux;
2 perdu, détruit;
Cp. ὀλοώτερος, Sp. ὀλοώτατος, avec désin. commune au masc. et au fém.
Étymologie: ὄλλυμι.
English (Autenrieth)
(ὀλλῦμι), comp. -οώτερος, sup. -οώτατος: destroying, destructive, deadly.
English (Slater)
ὀλοός
1 terrible ἔκλαγξέ θ' ἱερ[ ] δαιμόνιον κέαρ ὀλοαῖσι στοναχαῖς Πα. 8A. 12. [ὀλοῷ νόῳ (coni. van Groningen: ολωι Π.) fr. 1a. 6.]
Greek Monolingual
(I)
ὀλοός και ὀλοιός και ὀλος, -ή, -όν και οὐλοός και ὀλώϊος και ὀλοίϊος, -ον (Α)
1. θανατηφόρος, ολέθριος, καταστρεπτικός («θεῶν ὀλοώτατε πάντων», Ομ. Ιλ.)
2. (σπαν. με παθ. σημ.) κατεστραμμένος, χαμένος («ὀλοοὺς ἀπέλειπον Τυρίας ἐκ ναὸς ἔρροντας», Αισχύλ.)
3. (το ουδ. πληθ. ως επίρρ.) ὀλοά
με θανατηφόρο τρόπο, ολέθρια.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το επίθ. ὀλοός (< ολε-Fός) έχει σχηματιστεί από το θ. ὀλε- του ὄλλυμι (πρβλ. όλεθρος) με αφομοιωτική τροπή του -ε- σε -ο-. Ο τ. ὀλοιός με -οι- αντί -ο- (πρβλ. οιέτεας < οFετέας). Ο τ. ὀλώϊος, κατ' άλλους, θεωρείται αναλογικός σχηματισμός κατά το ὀλοφώϊος ενώ κατ' άλλους πρέπει να διορθωθεί σε ὀλοίϊος, κατά τα ὁμοίϊος, γελοίϊος. Ο τ. οὐλοός, εξάλλου, έχει σχηματιστεί με μετρική έκταση κατά το οὖλος. Η κλητική, τέλος, του ὀλοός, ὀλέ έχει προέλθει με υφαίρεση από ὀλοέ (ή ολεέ), πρβλ. μέλε < μέλεος.———————— (II)
ὁλοός, -ή, -όν (Α)
(κατά τον Ησύχ.) «φρόνιμος καὶ ὑγιής».
[ΕΤΥΜΟΛ. Βλ. λ. όλος].
Greek Monotonic
ὀλοός: -ή, -όν (ὄλλυμι),·
I. αυτός που επιφέρει καταστροφή, καταστροφικός, μοιραίος, θανατηφόρος, ολέθριος, δολοφονικός, σε Όμηρ., Ησίοδ., Αισχύλ., Ευρ.· ὀλοὰ φρονεῖν, σχεδιάζω κακά, μηχανεύομαι συμφορές, σε Ομήρ. Ιλ.· συγκρ. ὀλοώτερος, στο ίδ.· υπερθ. ὀλοώτατος (χρησιμ. ως θηλ.), σε Ομήρ. Οδ.
II. με Παθ. σημασία, κατεστραμμένος, χαμένος, αφανισμένος, νεκρός, σε Αισχύλ.