λύγος

English (LSJ)

[ῠ], ἡ, also ὁ, Longus 3.27 codd.:—
A = ἄγνος, agnus castus, Vitex agnus-castus, withy: in plural, its twigs or withes, τοὺς [the rams] συνέεργον ἐϋστρεφέεσσι λύγοισι Od.9.427, cf. 10.166, E.Cyc.225, etc.; in δίδη μόσχοισι λύγοισι Il.11.105, λύγοισι is the specific word added to the generic μόσχοισι (cf. σῦς κάπρος, ἴρηξ κίρκος, etc.): in late Prose, Arr.Fr.153 J.; used for wreaths, στεφανοῦται λύγῳ Anacr.41; cf. λύγινος.
II λυγῶς (sic cod., fort. λυγός) screw press used by carpenters, Hsch. (but perhaps λυγῶς).

German (Pape)

[Seite 67] ἡ, selten ὁ, jeder junge, biegsame, zum Flechten geeignete Zweig, neben κλάδος u. φιτρός genannt, Arist. plant. 1, 4; τοὺς ἀκέων συνέεργον ἐϋστρεφέεσσι λύγοισιν Od. 9, 427, wo der Schol. erkl. ἱμαντῶδες φυτόν, wie ἐγὼ σπασάμην ῥῶπάς τε λύγους τε 10, 166; aber Il. 11, 105, δίδη μόσχοισι λύγοισι, scheint es adj., biegsam, zu sein; und sonst bei Sp., vgl. Agath. 85 (VII, 204), οὐκέτι – πέρδιξ, πλεκτὸς λεπ ταλέαις οἶκος ἔχει σε λύγοις, ein geflochtener Käfig. – Schol. Plat. Rep. III, 143 erkl. μάστιγες; vgl. Suid. – Zu Kränzen gebraucht, λύγος, ἀρχαῖον Καρῶν στέφος, Nicaenet. bei Ath. XV, 673 b, wo auch aus Anacr. angeführt ist στεφανοῦταί τε λύγῳ. – Nach Schol. Od. a. a. O. war ὁ λύγος bei den Attikern = ἅγνος, eine bestimmte Weidenart. – Λυγός aber ist nach Hesych. στρεβλωτήριον ὄργανον, eine Schraube der Tischler, geleimtes Holz darein zu spannen. – Und τὸ λύγος nach E. M. = σκότος. Vgl. λύγη.

French (Bailly abrégé)

ου (ἡ) :
1 osier ou gatilier (vitex agnus castus), plante;
2 adj. souple comme l'osier, flexible.
Étymologie: DELG cf. lit. lugnas « flexible, souple », all. Locke « boucle ».

Russian (Dvoretsky)

λύγος: (ῠ) ἡ и ὁ ивовая ветвь, ивовый прут (συνεέργειν λύγοισιν, sc. ὄϊν Hom.; λύγοι καὶ κλάδοι Arst.).

Greek (Liddell-Scott)

λύγος: [ῠ], ἡ, καὶ ὁ, Λόγγος 3. 27, = τῷ μεταγεν. ἄγνος, vitex agnus ἢ agnus castus, δένδρον ἢ θάμνος πρὸς ἰτέαν ὅμοιος, «λυγαρ~ιά»· ἐν τῷ πληθ., οἱ κλῶνες αὐτῆς, Λατ. vimina, τοὺς [τράγους] συνέεργον ἐϋστρεφέεσσι λύγοισι Ὀδ. Ι. 427, πρβλ. Κ. 166, Εὐρ. Κύκλ. 225, κτλ.· ἐν τῷ: δίδη μόσχοισι λύγοισι Ἰλ. Λ. 105, τὸ λύγοισι δηλοῖ τὸ εἶδος, τὸ δὲ μόσχοισι τὸ γένος (ὡς ἐν τοῖς: σῦς κάπρος, ἴρηξ κίρκος, κτλ.)· λ. καὶ κλάδοι Ἀριστ. π. Φυτ. 1. 3, 3, κτλ.· - ἦτο προσέτι ἐν χρήσει καὶ ἐν τῇ κατασκευῇ στεφάνων, στεφανοῦται λύγῳ Ἀνακρ. 41, πρβλ. Ἀθήν. 671F· καὶ ἴδε ἐν λέξ. λύγινος. ΙΙ. = στρέβλη, «καλιάγρα», πιεστήριον, ἐν χρήσει παρὰ λεπτουργοῖς, Ἡσύχ. (Ἐντεῦθεν παράγονται τα λυγίζω, λυγόω· πρβλ. Σανσκρ. ling, lingâmi (flecto)· Λατ. ligare, lictor, ἴσως καὶ lucta).

English (Autenrieth)

willow-twig, osier, withe.

Greek Monolingual

(I)
ο, η (Α λύγος, ἡ και ὁ)
1. η λυγαριά
2. (κυρίως στον πληθ.) κλαδιά λυγαριάς ή άλλου δέντρου, κατάλληλα συνήθως για πλέξιμο καλαθιού («συνέεργον ἐϋστρεφέεσσι λύγοισι», Ομ. Οδ.)
αρχ.
1. κάθε ράβδος ακόμη και μετάλλινη («καθῆστο μέντοι λύγον χρυσέαν ἔχων αὐτὸς ὁ βασιλεύς», Ιώσ.)
2. στρέβλη, πιεστήριο που χρησιμοποιούσαν οι λεπτουργοί, καλιάγρα
3. φρ. «στεφανοῦμαι λύγῳ» — στεφανώνομαι με στεφάνι από κλαδιά λυγαριάς
4. (κατά το λεξ. Σούδα) «λύγους
τὰς μάστιγας αἷς οἱ άθληταὶ τύπτονται».
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. ανάγεται στη μηδενισμένη βαθμίδα lug- της ΙΕ ρίζας leug- «κάμπτω, λυγίζω» (πρβλ. λευγαλέος) και συνδέεται με λιθουαν. lugnas «ευλύγιστος, εύκαμπτος», αρχ. νορβ. lykna «λυγίζω τα γόνατα», γερμ. Locke «μπούκλα» κ.ά. Ο τ. συνδέεται πιθ. και με τα λατ. luxus «εξαρθρωμένος, εύκαμπτος» και luctor «παλεύω, αγωνίζομαι» (lucta < luctor), που η σημασία τους πλησιάζει προς ορισμένες χρήσεις του ρ. λυγίζομαι, παρ' όλες τις μορφολογικές δυσχέρειες (ύπαρξη οδοντικού στοιχείου στο luctor) οι οποίες εμποδίζουν την ανεπιφύλακτη σύνδεσή τους με λύγος, λυγίζω.
ΠΑΡ. λυγίζω, λύγινος
αρχ.
λύγιον, λυγώ (II), λυγών
αρχ.-μσν.
λυγώδης
μσν.- νεοελλ.
λυγιά
νεοελλ.
λυγαριά.
ΣΥΝΘ. (Α΄ συνθετικό) αρχ. λυγόδεσμος, λυγοειδής, λυγοπλόκος, λυγοτευχής. (Β' συνθετικό) αρχ. άλυγος].
(II)
λύγος, τὸ (Α)
σκοτάδι.
[ΕΤΥΜΟΛ. Μεταπλασμένος τ. του λύγη, κατά τα ουδέτερα σε -ος].

Greek Monotonic

λύγος: [ῠ], ἡ, vitex agnus castus, δέντρο όμοιο με ιτιά, «λυγαριά»· στον πληθ., τα κλωνάρια της, Λατ. vimina, σε Όμηρ., Ευρ.

Frisk Etymological English

Grammatical information: f. (m.)
Meaning: flexible branch, twig which can well be used for twisting (Il.);
Compounds: some compp., e.g. Λυγο-δέσμα f. "bound with willow-twigs", Lacon. surname of Artemis (Paus.).
Derivatives: λύγιον twig (sch.), λυγέα withy (Eust.), λύγινος of λ. (Heph. ap. Ath.), λυγώδης like a willow (Dsc., Eust.), λυγόω wind, bend (AP, APl.). - Also λυγίζομαι, -ω turn (itself), wind, bend (Hp., att., Theoc., AP ) with λυγισμός turning, bending, of ring-fighters, dancers etc. (Ar., Luc.), λύγισμα sprain (Dsc.), -ιστικός supple, readily twisting (Poll.).
Origin: IE [Indo-European]X [probably] [685] *leug- bend, twist
Etymology: Interpreted as verbal noun λύγος can be combined with isolated formations in other languages: Lith. verbal adj. lùg-nas twistable, supple, wit the denomin. yotpresent OWNo. lykna (from PGm. *lukn-jan) bend the knee; Lat. verbal adj. prob. luxus (from *lug-s-os) sprained (cf. λύγισμα). Here also Lat. frequentative lucto(r), luctāre, -rī wrestle (with backformation lucta f. ring-fight), prop. *"turne oneself"; cf. λυγισμός. More, more or less hypothetical connections in Bq, WP. 2, 413f. (after Persson Beitr. 1, 203ff. a.o.), Pok. 685 f., Fraenkel Wb. s. lùgnas; further (very hypothetical) Jēgers Comment. Balt. IV--V:3, 24ff. - The orig. meaning of λύγος would be "turning, bending"; perhaps, λυγίζομαι retained an idea of the abstract meaning. But one might find this improbable

Middle Liddell

λῠ́γος, ἡ,
vitex agnus castus, a willow-like tree, withy; in plural its withes, Lat. vimina, Hom., Eur.

Frisk Etymology German

λύγος: {lúgos}
Grammar: f. (m.)
Meaning: biegsamer, zum Flechten geeigneter Zweig, Rute (ep. poet. seit Il., sp. Prosa);
Composita: einzelne Kompp., z.B. Λυγοδέσμα f. "mit Fesseln aus Ruten", lakon. Beiname der Artemis (Paus.).
Derivative: Davon λύγιον Gerte (Sch.), λυγέα Weide (Eust.), λύγινος aus Weide, weiden (Heph. ap. Ath.), λυγώδης weidenähnlich (Dsk., Eust.), λυγόω winden, beugen (AP, APl.). — Daneben λυγίζομαι, -ω ‘(sich) drehen, winden, beugen’ (Hp., att., Theok., AP u. a.) mit λυγισμός Drehung, Windung, Beugung, von Ringkämpfern, Tänzern usw. (Ar., Luk. u. a.), λύγισμα Verrenkung (Dsk.), -ιστικός gelenkig, geschmeidig (Poll.).
Etymology: Als Verbalnomen interpretiert läßt sich λύγος mit zerstreuten Bildungen in anderen Sprachen zusammenstellen: lit. Verbaladj. lùg-nas biegsam, gelenkig, geschmeidig, wozu das denominative Jotpräsens awno. lykna (aus urg. *lukn-jan) die Knie beugen; lat. Verbaladj. wahrscheinlich luxus (aus *lug-s-os) verrenkt (vgl. λύγισμα). Hierher noch das lat. Frequentativum lucto(r), luctāre, -rī ringen (mit der Rückbildung lucta f. Ringkampf), eig. *"sich winden, drehen"; vgl. λυγισμός. Weitere, mehr od. weniger hypothetische Anknüpfungen bei Bq, WP. 2, 413f. (nach Persson Beitr. 1, 203ff. u.a.), Pok. 685 f., Fraenkel Wb. s. lùgnas; dazu noch (sehr hypothetisch) Jēgers Comment. Balt. IV—V:3, 24ff. — Die ursprüngliche Bedeutung von λύγος wäre somit "Windung, Biegung"; möglich ist, daß in dem weiter verbreiteten (aber später belegten) λυγίζομαι etwas von der abstrakten Bedeutung des Grundwortes erhalten blieb.
Page 2,141

English (Woodhouse)

pliant twig, withy wand

Wikipedia EN

Vitex agnus-castus, also called vitex, chaste tree (or chastetree), chasteberry, Abraham's balm, lilac chastetree, or monk's pepper, is a native of the Mediterranean region. It is one of the few temperate-zone species of Vitex, which is on the whole a genus of tropical and sub-tropical flowering plants. Theophrastus mentioned the shrub several times, as agnos (άγνος) in Enquiry into Plants. It has been long believed to be an anaphrodisiac – leading to its name as chaste tree – but its effectiveness for such action remains unproven. Vitex is a cross-pollinating plant, but its self-pollination has been recorded.

Translations

ar: كف مريم; arz: كف مريم; az: adi ərgüdə; ca: aloc; cs: drmek obecný; da: kyskhedstræ; de: Mönchspfeffer; el: λυγαριά; grc: ἄγνος, ἀμικτομίαινον, ἄγνον, τὸ ἄγονον, ἄγονον, λύγος, οἶσος, οἰσός; eu: zalitzuki; fa: پنج‌انگشت; fi: siveydenpuu; gl: chamariza; he: שיח-אברהם מצוי; hr: prstasta konopljika; hu: barátcserje; hy: կուսածառ սովորական; ja: セイヨウニンジンボク; ka: ხეპილპილა; kk: зәмбіл ағаш; nl: monnikspeper; no: kyskhetstre; os: халсаскъ; pl: niepokalanek pospolity; ru: витекс священный; sr: конопљика; sv: kyskhetsträd; tr: hayıt; ug: ھايات دەرىخى; zh: 穗花牡荆