Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

evolvo: Difference between revisions

From LSJ

Ποιητὴς, ὁπόταν ἐν τῷ τρίποδι τῆς Μούσης καθίζηται, τότε οὐκ ἔμφρων ἐστίν → Whenever a poet is seated on the Muses' tripod, he is not in his senses

Plato, Laws, 719c
m (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2")
(CSV import)
 
(One intermediate revision by the same user not shown)
Line 1: Line 1:
{{LaEn
{{LaEn
|lnetxt=evolvo evolvere, evolvi, evolutus V :: roll out, unroll; disclose, unfold; extricate; pursue; explain
|lnetxt=evolvo evolvere, evolvi, evolutus V :: [[roll out]], [[unroll]]; [[disclose]], [[unfold]]; [[extricate]]; [[pursue]]; [[explain]]
}}
}}
{{Lewis
{{Lewis
Line 10: Line 10:
{{Georges
{{Georges
|georg=ē-[[volvo]], volvī, volūtum, ere, I) [[hervor]]-, hinauswälzen, -[[winden]], -[[wickeln]], -[[rollen]], A) eig.: a) im allg., [[arcano]] membra cubili (v. [[einer]] [[Schlange]]), Sil.: cadavera plenis turribus, Lucan.: arbusta, [[ausdrehen]] (v. [[Sturm]]), Lucr.: per humum evolvi, Tac.: [[nach]] [[oben]] = emporwälzen, -[[rollen]], ex aequore rotantes equos (v. [[Titan]]), Ov.: bildl., tales evolvit pectore [[questus]], Val. Flacc. 4, 117: u. im [[Passiv]] = [[aufwirbeln]], [[aufsteigen]], v. Rauche, ex tuguriis, Curt. – b) [[einer]] [[Hülle]] [[entkleiden]], [[opertum]] amiculo, jmdm. die [[Decke]] ([[mit]] der er verhüllt ist) [[wegziehen]], Petron. 11, 2: bildl., [[evolutus]] illis integumentis dissimulationis, entlarvt, Cic. de or. 2, 350. – c) v. Gewässern = [[entströmen]] [[lassen]], aquas per campos, Curt.: crebros ex [[alto]] [[fluctus]] in [[litus]], Curt.: dah. se ev., [[entströmen]], in [[mare]], Verg.: [[extra]] munimenta, Curt. – d) prägn., [[von]] etw. [[reinigen]], [[säubern]], [[panicum]] pinsitum et evolutum furfure, Col. 2, 9, 19. – B) übtr.: a) [[auswirken]], [[auftreiben]], [[ego]] in [[hoc]] triduo [[aut]] terrā [[aut]] mari evolvam id [[argentum]] [[tibi]], Plaut. Pseud. 316 sq. – b) [[herauswickeln]],-[[helfen]], se ex his turbis, Tac.: hāc re se omni turbā, Tac.: [[evolutus]] [[periculo]], Amm. – c) jmd. aus etw. [[verdrängen]], [[einer]] [[Sache]] [[berauben]], illos ex [[praeda]] clandestina, Liv.: evolutum [[eum]] sede patriā rebusque summis, Tac.: alqm avitis patrimoniis, Pacat.: evoluti bonis, Sen. – d) evolvi, aus einem engern Kreise [[sich]] fortwälzen, [[weiter]] [[dringen]], v. Nachrichten, ad aures [[quoque]] militum icta [[ferocia]] evolvebantur, Liv. 22, 14, 15. – II) [[auseinander]] [[rollen]], -[[wickeln]], -[[schlagen]], A) eig.: 1) im allg.: vestes, Ov.: [[volumen]] epistularum, Cic.: u. (bildl.) [[secum]] oras belli, poet. = den [[Schauplatz]] [[des]] Kr. [[entrollen]], Verg.: [[anguis]] [[repente]] evoluta, Liv.: [[quae]] [[postquam]] evolvit, entwirrte, Ov. – 2) prägn.: a) v. den Parzen, den [[Faden]] [[aufwickeln]], [[abspinnen]], fusos meos, Ov.: ferratis saecula pensis, Claud.: [[quod]] nolim nostros evolvisse deos, [[bestimmt]] hätten, Prop. – b) [[aufschlagen]] – [[lesen]], [[studieren]], [[librum]], Cic.: libellos, Suet.: [[versus]] molles, Ov.: poëtas, Cic.: auctores, Quint. u. Suet.: antiquitatem, Tac. dial. – B) übtr.: a) [[abwickeln]] = [[zurücklegen]], α) räuml., [[prius]] [[tamen]] [[quam]] [[medium]] viae [[spatium]] evolveret, Sulp. Sev. dial. 1 (2), 2, 3. – β) zeitl., ex ([[seit]]) [[Adam]] [[multi]] anni evoluti sunt, Augustin. serm. 9, 2. – b) [[entwickeln]], α) = [[klar]] [[machen]], animi [[sui]] complicatam notionem, Cic.: alqd accuratius in litteris, Cic. – β) [[klar]] [[darstellen]], [[darlegen]], ingentes causas belli, Enn.: seriem fati, Ov.: id exputando, Cornif. rhet. – c) [[ermitteln]], exitum criminis, Cic. Cael. 56. – d) [[Punkt]] [[für]] [[Punkt]] [[genau]] [[überdenken]], [[überlegen]], [[haec]] (d.i. [[sein]] [[Geschick]] [[sub]] antris, Verg. georg. 4, 509: promissa evolvit somni, Sil. 3, 216: [[dum]] [[istaec]] [[apud]] me [[tacitus]] [[evolvo]], Min. Fel. 40, 1: [[tecum]] ipsa [[nunc]] evolve femineos dolos, Sen. Agam. 117. – III) herabwälzen, [[von]] [[sich]] [[abwälzen]], iactas silvas, Ov. [[met]]. 12, 519. – / [[evoluam]] (viersilb.), Catull. 66, 75: evoluisse (fünfsilb.), Prop. 1, 7, 16. Ov. her. 12, 4.
|georg=ē-[[volvo]], volvī, volūtum, ere, I) [[hervor]]-, hinauswälzen, -[[winden]], -[[wickeln]], -[[rollen]], A) eig.: a) im allg., [[arcano]] membra cubili (v. [[einer]] [[Schlange]]), Sil.: cadavera plenis turribus, Lucan.: arbusta, [[ausdrehen]] (v. [[Sturm]]), Lucr.: per humum evolvi, Tac.: [[nach]] [[oben]] = emporwälzen, -[[rollen]], ex aequore rotantes equos (v. [[Titan]]), Ov.: bildl., tales evolvit pectore [[questus]], Val. Flacc. 4, 117: u. im [[Passiv]] = [[aufwirbeln]], [[aufsteigen]], v. Rauche, ex tuguriis, Curt. – b) [[einer]] [[Hülle]] [[entkleiden]], [[opertum]] amiculo, jmdm. die [[Decke]] ([[mit]] der er verhüllt ist) [[wegziehen]], Petron. 11, 2: bildl., [[evolutus]] illis integumentis dissimulationis, entlarvt, Cic. de or. 2, 350. – c) v. Gewässern = [[entströmen]] [[lassen]], aquas per campos, Curt.: crebros ex [[alto]] [[fluctus]] in [[litus]], Curt.: dah. se ev., [[entströmen]], in [[mare]], Verg.: [[extra]] munimenta, Curt. – d) prägn., [[von]] etw. [[reinigen]], [[säubern]], [[panicum]] pinsitum et evolutum furfure, Col. 2, 9, 19. – B) übtr.: a) [[auswirken]], [[auftreiben]], [[ego]] in [[hoc]] triduo [[aut]] terrā [[aut]] mari evolvam id [[argentum]] [[tibi]], Plaut. Pseud. 316 sq. – b) [[herauswickeln]],-[[helfen]], se ex his turbis, Tac.: hāc re se omni turbā, Tac.: [[evolutus]] [[periculo]], Amm. – c) jmd. aus etw. [[verdrängen]], [[einer]] [[Sache]] [[berauben]], illos ex [[praeda]] clandestina, Liv.: evolutum [[eum]] sede patriā rebusque summis, Tac.: alqm avitis patrimoniis, Pacat.: evoluti bonis, Sen. – d) evolvi, aus einem engern Kreise [[sich]] fortwälzen, [[weiter]] [[dringen]], v. Nachrichten, ad aures [[quoque]] militum icta [[ferocia]] evolvebantur, Liv. 22, 14, 15. – II) [[auseinander]] [[rollen]], -[[wickeln]], -[[schlagen]], A) eig.: 1) im allg.: vestes, Ov.: [[volumen]] epistularum, Cic.: u. (bildl.) [[secum]] oras belli, poet. = den [[Schauplatz]] [[des]] Kr. [[entrollen]], Verg.: [[anguis]] [[repente]] evoluta, Liv.: [[quae]] [[postquam]] evolvit, entwirrte, Ov. – 2) prägn.: a) v. den Parzen, den [[Faden]] [[aufwickeln]], [[abspinnen]], fusos meos, Ov.: ferratis saecula pensis, Claud.: [[quod]] nolim nostros evolvisse deos, [[bestimmt]] hätten, Prop. – b) [[aufschlagen]] – [[lesen]], [[studieren]], [[librum]], Cic.: libellos, Suet.: [[versus]] molles, Ov.: poëtas, Cic.: auctores, Quint. u. Suet.: antiquitatem, Tac. dial. – B) übtr.: a) [[abwickeln]] = [[zurücklegen]], α) räuml., [[prius]] [[tamen]] [[quam]] [[medium]] viae [[spatium]] evolveret, Sulp. Sev. dial. 1 (2), 2, 3. – β) zeitl., ex ([[seit]]) [[Adam]] [[multi]] anni evoluti sunt, Augustin. serm. 9, 2. – b) [[entwickeln]], α) = [[klar]] [[machen]], animi [[sui]] complicatam notionem, Cic.: alqd accuratius in litteris, Cic. – β) [[klar]] [[darstellen]], [[darlegen]], ingentes causas belli, Enn.: seriem fati, Ov.: id exputando, Cornif. rhet. – c) [[ermitteln]], exitum criminis, Cic. Cael. 56. – d) [[Punkt]] [[für]] [[Punkt]] [[genau]] [[überdenken]], [[überlegen]], [[haec]] (d.i. [[sein]] [[Geschick]] [[sub]] antris, Verg. georg. 4, 509: promissa evolvit somni, Sil. 3, 216: [[dum]] [[istaec]] [[apud]] me [[tacitus]] [[evolvo]], Min. Fel. 40, 1: [[tecum]] ipsa [[nunc]] evolve femineos dolos, Sen. Agam. 117. – III) herabwälzen, [[von]] [[sich]] [[abwälzen]], iactas silvas, Ov. [[met]]. 12, 519. – / [[evoluam]] (viersilb.), Catull. 66, 75: evoluisse (fünfsilb.), Prop. 1, 7, 16. Ov. her. 12, 4.
}}
{{LaZh
|lnztxt=evolvo, is, i, olutum, olvere. 3. :: 張開。披放。伸開。— librum 玩密。披覽。 — se 躱開。不爲繫累。— argentum sibi 積財。— questus pectore 抱怨。尤人。— naturam omnium rerum 格萬物之質。 In mare fluvii se evolvunt 各河通海。
}}
}}

Latest revision as of 17:07, 12 June 2024

Latin > English

evolvo evolvere, evolvi, evolutus V :: roll out, unroll; disclose, unfold; extricate; pursue; explain

Latin > English (Lewis & Short)

ē-volvo: volvi, vŏlūtum, 3 (
I per diaeresin ēvŏlŭam, Cat. 66, 74: ēvŏlŭisse, Ov. H. 12, 4), v. a., to roll out, roll forth; to unroll, unfold (class.).
I Lit.: (vis venti) Arbusta evolvens radicibus haurit ab imis, Lucr. 6, 141; cf. silvas, Ov. M. 12, 519: cadavera turribus, Luc. 6, 171: montes corpore, Ov. M. 5, 355: saxa nudis lacertis, Luc. 3, 481: intestina, Cels. 7, 16 et saep.: vestes, to open, unfold, Ov. M. 6, 581: volumen epistolarum, to open, Cic. Att. 9, 10, 4: panicum furfure, i. e. to cleanse, purge, Col. 2, 9 fin.: quae postquam evolvit, unfolds, evolves, Ov. M. 1, 24 et saep.: amnis prorutam in mare evolvendo terram praealtas voragines facit, Liv. 44, 8; cf. aquas (Araxes), Curt. 5, 4, 7.—
   b Evolvere se, or mid. evolvi, to roll out, roll forth, glide away: evolvere posset in mare se Xanthus, discharge itself, Verg. A. 5, 807; cf.: Danubius in Pontum vastis sex fluminibus evolvitur, empties, Plin. 4, 12, 24, § 79: species (anguis) evoluta repente, Liv. 26, 19, 7: per humum evolvuntur, roll themselves along, Tac. G. 39.—
   B Transf.
   1    To unroll and read a book: evolve diligenter ejus eum librum qui est de animo, Cic. Tusc. 1, 11, 24: volumina, Quint. 2, 15, 24: fastos, Hor. S. 1, 3, 112; Ov. F. 1, 657: versus, id. Tr. 2, 307: jocos, id. ib. 2, 238; cf. transf.: poëtas, Cic. Fin. 1, 21, 72; cf. auctores, Suet. Aug. 89: auctores penitus, Quint. 12, 2, 8: antiquitatem, Tac. Or. 29 fin.—
   2    To draw out a thread, i. e. to spin, said of the Fates: quae seriem fatorum pollice ducunt Longaque ferratis evolvunt saecula pensis, Claud. Rapt. Pros. 1, 53; and pregn., to spin out, i. e. to spin to an end, said of the Fates: tunc, quae dispensant mortalia fata, sorores Debuerant fusos evoluisse meos, Ov. H. 12, 4.—
   3    To obtain, raise: in hoc triduo Aut terra aut mari alicunde aliqua evolvam argentum tibi, Plaut. Ps. 1, 3, 83.—
II Trop.
   A In gen.: si qui voluerit animi sui complicatam notionem evolvere, to unroll, i. e. to clear up (the figure being taken from a book), Cic. Off. 3, 19, 76; cf.: exitum criminis, id. Cael. 23: promissa evolvit somni, i. e. turns over, revolves, Sil. 3, 216; cf.: secum femineos dolos, Sen. Agam. 116: evolutus integumentis dissimulationis (with nudatus), unwrapped, stripped, Cic. de Or. 2, 86, 350: evolutus bonis, robbed, Sen. Ep. 74; cf.: sede patria rebusque summis, Tac. A. 13, 15: ex praeda clandestina, driven away, Liv. 6, 15: nullo possum remedio me evolvere ex his turbis, Ter. Ph. 5, 4, 5: se omni turba, id. Eun. 4, 4, 56.—
   B In partic., to unfold, disclose, narrate: naturam rerum omnium, Cic. Ac. 2, 36: oras belli, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 178 ed. Vahl.): totam deliberationem accuratius, Cic. Att. 9, 10, 7: rem propositam, Quint. 1, 1, 20: condita pectoris, Cat. 66, 74: seriem fati, Ov. M. 15, 152: haec, Verg. G. 4, 509 et saep.; cf. with a rel.-clause, Lucr. 1, 954.—
   C To roll away, of time, i. e. to pass, elapse: evolutis multis diebus, Vulg. Gen. 38, 12: cum evolutus esset annus, id. 2 Par. 24, 23: evoluto tempore, id. Esth. 2, 15.

Latin > French (Gaffiot 2016)

ēvolvō,¹¹ volvī, vŏlūtum, ĕre, tr.,
1 emporter en roulant : (flatus) arbusta evolvens Lucr. 6, 141, (le vent) emportant les arbres dans son tourbillon, cf. Ov. M. 12, 519 ; (amnis) prorutam in mare evolvendo terram... Liv. 44, 8, 6, (le fleuve) en roulant vers la mer la terre éboulée || se evolvere ou evolvi, s’en aller en se roulant : per humum evolvuntur Tac. G. 39, ils s’en vont en se roulant à terre ; (prodigii species) evoluta Liv. 26, 19, 7, (cette apparition surnaturelle) [d’un serpent] s’en alla en se déroulant ; cum evolvere non posset in mare se Xanthus Virg. En. 5, 807, alors que le Xanthe ne pouvait rouler ses eaux dans la mer ; Danubius in Pontum vastis sex fluminibus evolvitur Plin. 4, 79, le Danube se décharge dans le Pont par six bras immenses
2 faire sortir (dégager) de qqch. qui enveloppe, qui entoure : evolutus integumentis Cic. de Or. 2, 350, dégagé des voiles qui te recouvrent ; panicum evolutum furfure Col. Rust. 2, 9, 19, panic dégagé du son ; aut terra aut mari evolvam id argentum tibi Pl. Ps. 316, je tirerai cet argent pour toi ou de la terre ou de la mer || ad aures militum dicta ferocia evolvebantur Liv. 22, 14, 15, ces paroles arrogantes [sortant du cercle des assistants] parvenaient jusqu’aux oreilles des soldats || ex his turbis se evolvere Ter. Phorm. 824, se dégager de ces ennuis (omni turba Ter. Eun. 724, de tout ennui)
3 faire rouler loin de, faire dégringoler de : jactas evolvere silvas Ov. M. 12, 519, faire rouler au loin les bois qui le recouvrent ; cadavera plenis turribus evolvit Luc. 6, 171, il fait dégringoler des tours les cadavres dont elles sont pleines || [fig.] précipiter de, déloger de : aliquem ex præda clandestina Liv. 6, 15, 5, déloger qqn d’un butin conquis secrètement ; evolutus sede patria rebusque summis Tac. Ann. 13, 15, précipité du séjour paternel et du rang suprême
4 dérouler, déployer : vestes Ov. M. 6, 581, déployer des vêtements ; volumen epistularum Cic. Att. 9, 10, 4, dérouler (compulser) un volume de lettres || dérouler, dévider le fil du destin (la destinée) : Ov. H. 12, 4 || lire, feuilleter : librum Cic. Tusc. 1, 24, un livre ; poetas Cic. Fin. 1, 72, lire les poètes ; fastos Hor. S. 1, 3, 112, compulser, parcourir les fastes
5 dérouler, expliquer ; si quis voluerit animi sui complicatam notionem evolvere Cic. Off. 3, 76, si qqn veut débrouiller la conception (l’idée) que son esprit enveloppe au fond de lui-même, cf. Top. 9 || développer, exposer : naturam rerum omnium Cic. Ac. 2, 114, exposer la nature de toutes choses ; seriem fati Ov. M. 15, 152, dérouler la suite des destins, cf. Lucr. 1, 954 ; Virg. G. 4, 509
6 [décad.] dérouler le temps, les années, les jours : Sulp. Sev. Dial. 1, 2, 3 ; Aug. Serm. 9, 2. evoluam avec quatre syllabes : Catul. 66, 67 ; evoluisse avec cinq syllabes : Prop. 1, 7, 16 ; Ov. H. 12, 4.

Latin > German (Georges)

ē-volvo, volvī, volūtum, ere, I) hervor-, hinauswälzen, -winden, -wickeln, -rollen, A) eig.: a) im allg., arcano membra cubili (v. einer Schlange), Sil.: cadavera plenis turribus, Lucan.: arbusta, ausdrehen (v. Sturm), Lucr.: per humum evolvi, Tac.: nach oben = emporwälzen, -rollen, ex aequore rotantes equos (v. Titan), Ov.: bildl., tales evolvit pectore questus, Val. Flacc. 4, 117: u. im Passiv = aufwirbeln, aufsteigen, v. Rauche, ex tuguriis, Curt. – b) einer Hülle entkleiden, opertum amiculo, jmdm. die Decke (mit der er verhüllt ist) wegziehen, Petron. 11, 2: bildl., evolutus illis integumentis dissimulationis, entlarvt, Cic. de or. 2, 350. – c) v. Gewässern = entströmen lassen, aquas per campos, Curt.: crebros ex alto fluctus in litus, Curt.: dah. se ev., entströmen, in mare, Verg.: extra munimenta, Curt. – d) prägn., von etw. reinigen, säubern, panicum pinsitum et evolutum furfure, Col. 2, 9, 19. – B) übtr.: a) auswirken, auftreiben, ego in hoc triduo aut terrā aut mari evolvam id argentum tibi, Plaut. Pseud. 316 sq. – b) herauswickeln,-helfen, se ex his turbis, Tac.: hāc re se omni turbā, Tac.: evolutus periculo, Amm. – c) jmd. aus etw. verdrängen, einer Sache berauben, illos ex praeda clandestina, Liv.: evolutum eum sede patriā rebusque summis, Tac.: alqm avitis patrimoniis, Pacat.: evoluti bonis, Sen. – d) evolvi, aus einem engern Kreise sich fortwälzen, weiter dringen, v. Nachrichten, ad aures quoque militum icta ferocia evolvebantur, Liv. 22, 14, 15. – II) auseinander rollen, -wickeln, -schlagen, A) eig.: 1) im allg.: vestes, Ov.: volumen epistularum, Cic.: u. (bildl.) secum oras belli, poet. = den Schauplatz des Kr. entrollen, Verg.: anguis repente evoluta, Liv.: quae postquam evolvit, entwirrte, Ov. – 2) prägn.: a) v. den Parzen, den Faden aufwickeln, abspinnen, fusos meos, Ov.: ferratis saecula pensis, Claud.: quod nolim nostros evolvisse deos, bestimmt hätten, Prop. – b) aufschlagenlesen, studieren, librum, Cic.: libellos, Suet.: versus molles, Ov.: poëtas, Cic.: auctores, Quint. u. Suet.: antiquitatem, Tac. dial. – B) übtr.: a) abwickeln = zurücklegen, α) räuml., prius tamen quam medium viae spatium evolveret, Sulp. Sev. dial. 1 (2), 2, 3. – β) zeitl., ex (seit) Adam multi anni evoluti sunt, Augustin. serm. 9, 2. – b) entwickeln, α) = klar machen, animi sui complicatam notionem, Cic.: alqd accuratius in litteris, Cic. – β) klar darstellen, darlegen, ingentes causas belli, Enn.: seriem fati, Ov.: id exputando, Cornif. rhet. – c) ermitteln, exitum criminis, Cic. Cael. 56. – d) Punkt für Punkt genau überdenken, überlegen, haec (d.i. sein Geschick sub antris, Verg. georg. 4, 509: promissa evolvit somni, Sil. 3, 216: dum istaec apud me tacitus evolvo, Min. Fel. 40, 1: tecum ipsa nunc evolve femineos dolos, Sen. Agam. 117. – III) herabwälzen, von sich abwälzen, iactas silvas, Ov. met. 12, 519. – / evoluam (viersilb.), Catull. 66, 75: evoluisse (fünfsilb.), Prop. 1, 7, 16. Ov. her. 12, 4.

Latin > Chinese

evolvo, is, i, olutum, olvere. 3. :: 張開。披放。伸開。— librum 玩密。披覽。 — se 躱開。不爲繫累。— argentum sibi 積財。— questus pectore 抱怨。尤人。— naturam omnium rerum 格萬物之質。 In mare fluvii se evolvunt 各河通海。