proficiscor

Latin > English

proficiscor proficisci, profectus sum V DEP :: depart, set out; proceed

Latin > English (Lewis & Short)

prŏfĭciscor: fectus, 3,
I v. dep. n. [profacio, facesso, faciscor; orig., to make, i. e. put one's self forward; hence, to set out, start, go, march, travel, depart, etc. (class.; cf. progredior).
I Lit.: proficisci ad dormiendum, to go to sleep, Cic. Div. 2, 58, 119: ad somnum, id. ib. 1, 30, 62: ad sedes inquirendas, Just. 3, 4, 10: pabulatum frumentatumque, Hirt. B. G. 8, 10: subsidio alicui, Nep. Iph. 2, 5: ad bellum, Caes. B. G. 6, 29; Liv. 4, 45 sq.; Nep. Alc. 4, 1: ad eam domum, Cic. Verr. 2, 1, 27, § 69: Puteolos, id. Ac. 2, 31: in Illyricum, Caes. B. G. 3, 7: in pugnam, id. B. C. 3, 99: in bellum, Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8: in expeditionem, Sall. J. 103, 4: in Volscos, Liv. 2, 30; 2, 62; Just. 1, 6, 10: in exercitum, Plaut. Am. 5, 2, 7: hinc in pistrinum rectā viā, Ter. And. 3, 4, 21: contra quosdam barbaros, Nep Eum 3, 5: Cyprum, Ter. Ad. 2, 2, 16: Corinthum, id. Hec. 1, 2, 11: domum, id. Phorm. 5, 6, 20: Genabum, Caes. B. G. 7, 1: Romam, Sall. C. 34, 1: domos, Liv. 2, 14: Circeios, id. 2, 39: jussit proficisci exilium quovis gentium, Att. ap. Non. 185, 6 (Trag. Rel. v 599 Rib.): Jovinus eadem loca profectus, Amm 27, 8, 2.—With supine: porro proficiscor quaesitum, Plaut. Men. 5, 2, 98.—Absol.: proficisci, to make a journey, Dig. 17, 2, 52: ab urbe, to set out, depart, Caes. B. G. 1, 7: ab Antio, Liv. 2, 33: ex castris, to break up, Caes. B. C. 1, 78: e castris, id. ib. 1, 12: domo, Sall. J. 79, 4; Liv. 2, 26; 2, 4: portu, id. 9, 26: regno, Just. 37, 3, 4: Athenis, Nep. Milt. 1, 5: de Formiano, Cic. Att. 2, 8, 2.—
   B Transf., to be going or about to go, to intend to go to a place, to start (ante-class.): potin' ut me ire, quo profectus sum, sinas? Plaut. Trin. 3, 2, 2: tu profectus alio fueras, Ter Eun. 2, 2, 49: cum proficisceretur, Caes. B. G. 3, 1; Cic. Cat. 2, 7, 15; Hor. Ep. 1, 13, 1; 2, 2, 20.—
II Trop.
   A In gen., to go, come, proceed: nunc proficiscemur ad reliqua, Cic. Verr. 2, 3, 5, § 10.—
   B In partic.
   1    To set out, begin, commence: ut inde oratio mea proficiscatur, unde, etc., Cic. Imp. Pomp. 2, 4: cum omnis haec quaestio ab eo proficiscatur, id. Fin. 5, 8, 23; a philosophiā profectus Xenophon scripsit historiam, id. de Or. 2, 14, 58: ei proficiscendum est ab omni mundo, id. Fin. 3, 22, 73.—
   2    To come forth, spring, arise, proceed, originate: cum omnia officia a principiis naturae proficiscantur, ab iisdem necesse est proficisci ipsam sapientiam, Cic. Fin. 3, 7, 23; 1, 12, 42; 3, 6, 22: falsis initiis profecta, id. ib. 1, 21, 72: ex medicinā nihil oportet putare proficisci, nisi quod ad corporis utilitatem spectet, id. Inv. 1, 38, 68: quaecumque a me ornamenta ad te proficiscentur, shall pass from me to you, i. e. you shall receive from me, id. Fam. 2, 19, 2: omnia quae a me profecta sunt in te, tibi accidisse gratissime, all you have received from me, id. ib. 3, 1, 1: ut plura a parente proficisci non potuerint, Nep. Att. 9, 4: qui a Zenone profecti sunt, who have proceeded from him, his disciples, Cic. Div 1, 3, 5; cf.: omnes ab Aristotele profecti, id. ib. 1, 35, 61.—So, to express descent (poet.): Tyriā de gente profecti, Ov. M. 3, 35; Verg. A. 8, 51.—Act. collat. form prŏfĭcisco, ĕre, to set out, go, etc. (anteclass.): priusquam proficisco, Plaut. Mil. 4, 8, 19; hortatur hominem, quam primum proficisceret, Turp. ap. Non. 471, 2.

Latin > French (Gaffiot 2016)

prŏfĭcīscor,⁶ fectus sum, ī (inch. de proficio), intr.,
1 se mettre en marche, se mettre en route, partir, s’en aller : ab urbe Cæs. G. 1, 7, 1 ; ex castris Cæs. C. 1, 78, 3 ; de Formiano Cic. Att. 2, 8, 2 ; domo Sall. J. 79, 4, partir de la ville, du camp, de la villa de Formies, de sa patrie ; ab aliquo Cic. Att. 9, 9, quitter qqn || ad dormiendum Cic. Div. 2, 119, partir se coucher, ou ad somnum Cic. Div. 1, 62 ; pabulatum frumentatumque Hirt. G. 8, 10, 1, partir au fourrage et au blé ; subsidio alicui Nep. Iph. 2, 5, partir au secours de qqn || [avec inf.] proficiscitur visere Gell. 16, 19, 5, il part visiter, cf. Pl. Rud. 847
2 [fig.] a) venir de, émaner de, dériver de : ea proficiscuntur a natura Cic. Div. 1, 113, cela vient de la nature ; qui a Zenone profecti sunt Cic. Div. 1, 5, les disciples de Zénon, l’école de Zénon, cf. Cic. Div. 1, 61 ; gerere quam personam velimus a nostra voluntate proficiscitur Cic. Off. 1, 115, il dépend de notre volonté de tenir le personnage que nous voulons ; b) partir de, commencer par : a philosophia profectus Cic. de Or. 2, 58, ayant débuté par la philosophie, cf. Cic. Pomp. 4 ; Fin. 5, 32 ; c) passer à, en venir à : nunc proficiscemur ad reliqua Cic. Verr. 2, 3, 10, maintenant nous allons aborder le reste.

Latin > German (Georges)

pro-ficīscor, fectus sum, ficīscī (Inchoat. v. proficio), sich vorwärts machen, sich auf den Weg machen, aufbrechen, abgehen, eine Reise antreten, sich auf die Reise begeben, reisen, v. Soldaten = aufbrechen, abmarschieren, ausziehen, zu Felde ziehen, v. Schiffenden u. Schiffen = absegeln, auslaufen, I) eig. (Ggstz. redire, reverti), domo, Nep.: portu, Liv.: ex portu, Caes.: ex Sicilia, Caes.: nunc, quo profectus sum, ibo, mich aufgemacht habe, Plaut.: illo (dahin) Sall. fr.: alio (anderswohin), Ter.: eodem, Sall.: eodem cum exercitu, Caes.: ut aliae (naves) eodem, unde erant profectae, referrentur, Caes.: a Persepoli, Curt.: Athenis, Nep.: Scythiā, Curt.: in Mediam, Curt.: ad eam domum, Cic.: ad caelum (v. Sterbenden), Cic.: omnibus copiis ad Ilerdam, Caes.: ad bellum, Caes. u. Nep.: in (zum) exercitum, Plaut.: in bellum, Iustin. 2, 11, 9. Gell. 17, 9, 8: in expeditionem, Sall. Iug. 103, 3: in pugnam, in proelium, Caes.: Corinthum, Ter.: Genabum, Lilybaeum, Caes.: Aegyptum, Cic.: a palude ad ripas Sequanae, Caes.: e Syria ad Italiam, Eutr.: ex Asia Romam versus, Cic.: Luceriā Canusium, Caes. – ad od. contra hostem, Caes.: adversus eos, Caes.: adversus Gallos, Eutr.: cum alqo, Sall. – magnum iter ad doctas Athenas, eine große Reise machen, Prop. 3, 21, 1. – zur Ang. des Zweckes m. ad u. Akk., ad iter, Caes.: ad dormiendum, ad somnum, schlafen gehen, Cic.: ad Massiliam occupandam, Caes.: ad subigendam Asiam, Curt.: ad sedes inquirendas, Iustin.: m. secundum u. Akk., secundum quaestum proficisci, Fronto Arion p. 237, 5 N.: m. Dat., alci auxilio, subsidio, Sall. u. Nep.: per Illyricum subsidio, Caes.: m. 1. Supin., alqm adiutum, Aegyptum oppugnatum, Nep.: pabulatum frumentatumque longius, Hirt. b. G.: cum exercitus parte frumentatum, Liv.: venatum, auf die Jagd gehen, Nep.: m. Infin., quom ad me profectus est ire, Plaut. rud. 847: inde a rege proficiscitur terras inclutas Siciliam atque Italiam visere, Gell. 16, 19, 5. – absol., statim proficiscitur, Sall.: me in Asiam persequens proficiscitur, Ter.: constituerunt ea, quae ad proficiscendum pertinerent, comparare, Caes. – II) übtr.: A) mit Rücksicht auf den Zielpunkt, weiter gehen, auf etwas ausgehen, ad reliqua, ordine ad reliqua, Cic.: ad exitium, trachten, Cornif. rhet.: in genus orationis, streben, Cornif. rhet. – B) mit Rücksicht auf den Ausgangspunkt: 1) von etwas ausgehen, anheben, den Anfang machen, a lege, Cic.: ab hoc initio, Caes.: a philosophia profectus Xenophon scripsit historiam, Cic. – 2) herkommen, herrühren, entstehen, seinen Ursprung haben, entspringen, a natura, Cic.: venae a corde profectae, Cic.: genus a Pallante profectum, Verg.: profecti ab Aristotele, des Ar st. Schüler, Cic.: quae a me in te profecta sunt, was dir von mir erwiesen worden ist, Cic. – / aktive Nbf.

Latin > Chinese

proficiscor, eris, fectus sum, ficisci. d. 3. (facesso.) :: 起程。由此