σάκος

English (LSJ)

[ᾰ], εος, τό, Ion. gen.

   A σάκευς Hes.Sc.334 (Cretan word acc. to AB1096):—shield, Il.7.222, 18.478, 20.268, Hdt.1.52, etc.: it was concave, and hence sts. used as a vessel to hold liquid, A.Th. 540.    2 metaph., shield, defence, βωμός, ἄρρηκτον σ. A.Supp.190. (Prob. cogn. with Skt. tvác- 'skin, hide'.)σάκοςσάκος [ᾰ], ὁ,

   A v. σάκκος.    B σᾱκός, ὁ, v. σηκός.

German (Pape)

[Seite 858] τό, der Schild; sehr häufig bei Hom. u. Hes.; er bestand in dieser ältesten Zeit aus dichten Flechtwerk (vgl. σάκκος) od. aus Holz, worüber rohe, harte Ochsenhäute einfach oder in mehreren Lagen gezogen waren, welche auch mit Metalllagen wechselten; der schwerste, stärkste Schild, den Hom. Il. 7, 222 erwähnt, besteht aus 7 Ochsenhäuten und einer achten Metalllage; μέγα τε στιβαρόν τε, 3, 335; er heißt sonst noch χάλκεον, χαλκῆρες, τετραθέλυμνον, ἑπταβόειον, auch, was von früher Kunst in der Verzierung u. Politur der Schilde zeugt, δαιδάλεον, ποικίλον, αἰόλον, παναίολον, φαεινόν; vgl. die Beschreibung des Schildes des Achilleus, 18, 428 ff.; u. des Herakles, Hes. Sc. 139 ff. Er wird über die Schulter mit einem Tragriemen getragen, ἑλὼν σάκος ὤμῳ lIl. 15, 474, ἀφείλετο ὤμων 125, vgl. Od. 14, 277; χαλκόδετα, Aesch. Spt. 145; χαλκήλατον, 522 u. öfter; ἑπτάβοιον ἄῤῥηκτον, Soph. Ai. 573; Eur. ὁ, s. σάκκος.

Greek (Liddell-Scott)

σάκος: [ᾰ], ὁ, ἴδε σάκκος. Β. σᾱκός, ὁ, Δωρικ. ἀντὶ σηκός.

French (Bailly abrégé)

1ion. -εος, att. -ους (τό) :
bouclier d’osier ou de bois recouvert d’une peau de bœuf ou d’une plaque de métal ; fig. bouclier, protection, défense.
Étymologie: DELG mot i.-e. signifiant originellement « peau ».
2v. σάκκος.

English (Autenrieth)

εος: the great shield. (See cuts Nos. 9, 16, 17.)

Greek Monolingual

(I)
ο
σάκκος, ΝΜΑ, και αττ. τ. σάκος Α
1. είδος στενόμακρης θήκης από ύφασμα ή δέρμα ή από άλλο υλικό σήμερα, ανοιχτή στο επάνω μέρος, που χρησιμοποιείται για την τοποθέτηση, φύλαξη και μεταφορά διαφόρων χύμα πραγμάτων, σακί, τσουβάλι (α. «χάρτινος σάκος» β. «σάκκους τε ἐπ
ἁμαξέων εὕρισκον», Ηρόδ.)
2. (κατ' επέκτ.) χοντρό τρίχινο ύφασμα και, κυρίως, ύφασμα από τρίχα κατσίκας
νεοελλ.
1. (ναυτ.-στρ.) κυλινδρική θήκη από ανθεκτικό ύφασμα, κατάλληλη για την φύλαξη και την μεταφορά του ιματισμού και τών ατομικών ειδών τών ναυτικών και τών στρατιωτών
2. κοντός επενδύτης, σακάκι
3. εκκλ. αρχιερατικό άμφιο που φτάνει μέχρι τα γόνατα και το οποίο έχει κοντά και πλατιά μανίκια
4. (αλιευτ.) το τελευταίο κλειστό τμήμα αλιευτικού δικτύου τράτας, το οποίο έχει τις μικρότερες οπές και μέσα στο οποίο καταφεύγουν και συλλαμβάνονται τα ψάρια
5. ναυτ. περιτύλιγμα από καραβόπανο για τα πανιά ιστιοφόρου πλοίου, έλυτρο
6. συνεκδ. το περιεχόμενο ενός σακιού, ό,τι περιέχεται μέσα στην παραπάνω θήκη («δέκα σάκοι καφέ»)
7. μτφ. φαρδύ γυναικείο ένδυμα, φόρεμα σε ίσια γραμμή
8. φρ. α) «ταχυδρομικός σάκος» — σάκος χρησιμοποιούμενος για την μεταφορά επιστολών και ταχυδρομικών δεμάτων β) «χειρουργικός σάκος» — ειδική θήκη, χρησιμοποιούμενη κυρίως στον στρατό, η οποία περιέχει διάφορα φάρμακα, επιδέσμους και εργαλεία απαραίτητα για την παροχή τών πρώτων βοηθειών γ) «θα σού δείξω πόσα απίδια βάζει [ή παίρνει] ο σάκος» — λέγεται ως απειλή σε κάποιον για να συνετιστεί
β) «κηλικός σάκος»
ιατρ. ορογόνο περίβλημα, αποτελούμενο από περιτόναιο, που περιβάλλει το περιεχόμενο κήλης
νεοελλ.-μσν.
επενδύτης τών πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως κατά την διάρκεια τών μεγάλων μόνον εορτών, δηλ. του Πάσχα, της Πεντηκοστής και τών Χριστουγέννων, το οποίο αργότερα έγινε το διακριτικό τους άμφιο, ενώ κατά τον 11ο αιώνα παρόμοιο επενδύτη φορούσαν διακεκριμένοι μητροπολίτες και από την εποχή της τουρκοκρατίας τον χρησιμοποίησαν όλοι οι επίσκοποι αντικαθιστώντας με αυτόν το πολυσταύριο ή το φελάνιο
αρχ.
1. λεπτό κόσκινο, στραγγιστήρι, σουρωτήρι, ιδίως για το κρασί
2. τραχύ ένδυμα το οποίο φορούσαν οι Ιουδαίοι όταν πενθούσαν
3. είδος μέτρου
4. μτφ. (στην κωμωδία) μακριά τραχιά γενειάδα σαν τρίχινο ύφασμα («σάκον πρὸς ταῑν γνάθοιν ἔχειν», Αριστοφ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Δάνεια λ. σημιτικής, πιθ. φοινικικής, προέλευσης (πρβλ. ακκαδικό šaqqu, εβρ. šaq). Έχει διατυπωθεί επίσης η άποψη ότι πρόκειται για λ. μεσογειακή με ευρεία διάδοση. Τη λ. δανείστηκε η Λατινική (πρβλ. λατ. saccus) και στην συνέχεια οι νεώτερες γλώσσες (πρβλ. αγγλ., γαλλ., ρουμ. sac, γερμ. Sack κ.ά.)].———————— (II)
-ους και -εος και ιων. τ. γεν. σάκευς, τὸ, Α
1. είδος κοίλης ασπίδας η οποία πολλές φορές χρησίμευε και ως αγγείο υποδοχής υγρού
2. μτφ. υπεράσπιση, προστασία («βωμός, ἄρρηκτον σάκος», Αισχύλ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Αρχαϊκή λ. για την ασπίδα, η οποία ανάγεται στην ΙΕ ρίζα twakos «δέρμα» (το συμφωνικό σύμπλεγμα tw- έδωσε στην Ελληνική σ-) και συνδέεται με το αρχ. ινδ. tvac- «δέρμα» και με το χεττιτικό tuekka- «σώμα» (με φωνηεντισμό -ε-, ο οποίος αποτελεί πιθ. την αρχική μορφή φωνηεντισμού της λ.). Η λ. σάκος χρησιμοποιήθηκε αρχικά για την μεγάλη μυκηναϊκή ασπίδα, που προστάτευε ολόκληρο το σώμα του πολεμιστή, όπως λ.χ. για την ασπίδα του Αχιλλέως ή του Αίαντος, και διακρινόταν από την λ. ἀσπίς, η οποία, όμως, τήν αντικατέστησε αρκετά νωρίς].

Greek Monotonic

σάκος: [ᾰ], τό, γεν. -εος, Ιων. -ευς (σάττω), ασπίδα, σε Όμηρ. κ.λπ. Οι πρώτες ασπίδες ήταν φτιαγμένες από πλεγμένα κλαδιά ή από ξύλο και ήταν καλυμμένες από δέρματα βοδιού· κάποιες φορές ήταν καλυμμένες και με φύλλα μετάλλου (η ασπίδα του Αίαντα είχε επένδυση με επτά στρώματα δέρματος βοδιού). Η ασπίδα ήταν κοίλη, χρησιμεύοντας έτσι στη συγκράτηση νερού, σε Αισχύλ.

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

σάκος -εος, contr. -ους, τό schild, m. n. het manshoge schild; overdr. van een altaar:. ἄρρηκτον σάκος een onbreekbaar schild Aeschl. Suppl. 190.
σάκος -ου, ὁ zie σάκκος.