ἔτος

English (LSJ)

εος, τό, irreg. dat.

   A ἔτῃ IG2.1059.18:—year, τῶν προτέρων ἐτέων in bygone years, Il.11.691; τόδ' ἐεικοστὸν ἔ. ἐστὶν ἐξ οὗ . . 24.765, cf. Od.2.89, 19.222; ὅτε . . ὄγδοόν μοι ἐπιπλόμενον ἔ. ἦλθε 7.261; ἔ. ἐνιαυτῶν, v. ἐνιαυτός; ἑκάστου ἔτους Pl.Phd.58b; ἀν' ἕκαστον ἔ. Thphr.HP4.4.4; ἀνὰ πᾶν ἔ. AP9.430 (Crin.); ἀνὰ πάντα ἔτεα Hdt. 8.65; δι' ἔτους πέμπτου every fifth year, Ar.Pl.584; κατὰ ἔ. every year, Th.4.53, D.S.3.2, Ev.Luc.2.41, etc. (freq. καθ' ἕ., as PPetr.3p.34 (iii B.C.) and later); ἔ. εἰς ἔ. year after year, S.Ant.340 (lyr.); δι' ἔτους annually, Ph.1.19, 378; εἰς ἔ. Theoc.Ep.13.4; εἰς ἔ. ἐξ ἔτεος Id.18.15; ἔ. ἐξ ἔτους LXX Le.25.50; παρὰ ἔ. every other year, Paus.9.32.3 (but πὰρ ϝέτος yearly, Tab.Heracl.1.101); πάλαι πολλὰ ἤδη ἔτη Pl.Ap. 18b; τρίτῳ ἔτει Th.1.101; τρίτῳ ἔτεϊ πρότερον Hdt.6.40; τρίτῳ ἔτεϊ τούτων in the third year after this, ibid., etc.; freq. in acc., ἔ. τόδ' ἤδη δέκατον . . βόσκων now for these ten years, S.Ph.312; τύραννος ἐγεγόνει ἤδη χιλιοστὸν ἔτος Pl.R.615c, cf. D.3.4, 33.23; of a person's age, γεγονὼς ἔτη τρία ἀπολείποντα τῶν ἑκατόν Isoc.12.270; οἱ ὑπὲρ τὰ στρατεύσιμα ἔτη γεγονότες X.Cyr.1.2.4, cf. 13, etc.; without γεγονώς, τοὺς ὑπὲρ τετταράκοντα ἔτη Id.An.5.3.1; οἱ μέχρι τετταράκοντα ἐτῶν ib.6.4.25, etc.: in gen., ἐπειδὰν ἐτῶν ᾖ τις τριάκοντα Pl.Lg.721b; μυρίων ἐτῶν within a period of 10,000 years, Id.Phdr.248e; ὥρα ἔτους, v. ὥρα 1.    2 regnal year, τὸ πέμπτον ἔ. Δομιτιανοῦ POxy.477.8 (ii A.D.). (ϝέτος SIG9.2 (Olympia, vi B.C.), Berl.Sitzb.1927.8 (Locr., v B.C.), Inscr.Cypr.135.1 H., Tab.Heracl.l.c.; cf. Lat. vetus.)

German (Pape)

[Seite 1053] τό (eigtl. FΕ' τοσ, vgl. vetus, Plat. Crat. 410 d bringt es mit ἐτάζω in Vrbdg), das Jahr, Hom. u. Folgde überall; δευτέρῳ, τρίτῳ ἔτεϊ τουτέων, im zweiten, dritten Jahre hierauf, Her., z. B. 6, 40; τρίτον ἔτος ἐγένετο, es geschah vor drei Jahren, Dem. 33, 23 u. öfter; vgl. πάλαι πολλὰ ἤδη ἔτη Plat. Apol. 18 b; τα πρότερα ἔτη, die frühere Zeit, Il. 11, 691; ἔτος εἰς ἔτος, von Jahr zu Jahr, Soph. Ant. 340; ἑκάστου ἔτους, jährlich, Plat. Phaed., 58 b u. A.; οὐκ ἐν πολλοῖς ἔτεσι, nach wenigen Jahren, Plat. Pollt. 307 e; πρὸ τῶν Περσικῶν δέκα ἔτεσι πρότερον, zehn Jahre vor den Perserkriegen, Legg. I, 642 d; – ἔτους ὥρα, die geeignete Jahreszeit, Plut. Mar. 14. Vgl. ἐνιαυτός.

Greek (Liddell-Scott)

ἔτος: -εος, τό, (ἴδε ἐν τέλ.): - ἔτος, ὡς καὶ νῦν, τῶν προτέρων ἐτέων Ἰλ. Λ. 691· τόδ’ ἐεικοστὸν ἔτος ἐστίν, ἐξ οὗ κεῖθεν ἔβην Ω. 765, πρβλ. Ὀδ. Β. 89, Τ. 222· ὅτε δὴ ὄγδοόν μοι ἐπιπλόμενον ἔτος ἦλθεν Η. 261· ἔτος ἐνιαυτῶν, ἴδε ἐν λέξ. ἐνιαυτός· ἑκάστου ἔτους Πλάτ. Φαίδων 58Β· ἀν’ ἕκαστον ἔτος Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 4. 4, 4· ἀνὰ πᾶν ἔτος Ἀνθ. Π. 9. 430· ἀνὰ πέντε ἔτεα, κάθε πέντε ἔτη, Ἡρόδ. 8. 65· δι’ ἔτους πέμπτου, κάθε πέμπτον ἔτος, Ἀριστοφ. Πλ. 584· κατὰ ἔτος, κατ’ ἔτος, Θουκ. 4. 53· κατὰ πᾶν ἔτος Ἀριστ. π. Φυτ. 1. 4, 1· ἔτος εἰς ἔτος, ἀπὸ ἔτους εἰς ἔτος, Σοφ. Ἀντιγ. 340· εἰς ἔτος Θεοκρ. Ἐπιγράμμ. 13· εἰς ἔτος ἐξ ἔτεος ὁ αὐτ. ἐν Εἰδυλλ. 18. 15· παρὰ ἔτος, κάθε δεύτερον ἔτος, Παυσ. 9. 32, 3· πάλαι πολλὰ ἤδη ἔτη, πρὸ πολλῶν ἤδη ἐτῶν, Πλάτ. Ἀπολ. 18Β· τρίτῳ ἔτει, κατὰ τὸ τρίτον ἢ διὰ τὸ τρίτον ἔτος, Θουκ. 1. 101· τρίτῳ ἔτεϊ πρότερον Ἡρόδ. 6. 40· τρίτῳ ἔτεϊ τουτέων, κατὰ τὸ τρίτον μετὰ ταῦτα ἔτος, αὐτόθι, κτλ.· συχν. κατ’ αἰτ., ἔτος τόδ’ ἤδη δέκατον... βόσκων, τοῦτο εἶναι τὸ δέκατον ἤδη ἔτος ἀφ’ ὅτου, Σοφ. Φ. 312C· τύραννος ἐγεγόνει ἤδη χιλιοστὸν ἔτος, τώρα καὶ χίλια ἔτη, Πλάτ. Πολ. 615C, πρβλ. Δημ. 29. 21., 900. 3· ἐπὶ τῆς ἡλικίας ἀνθρώπου, γεγονὼς ἔτη τρία ἀπολείποντα τῶν ἑκατόν, δηλ. 97 ἐτῶν, Ἰσοκρ. 283C (;)· γεγονὼς ὑπὲρ τὰ στρατεύσιμα ἔτη Ξεν. Κυρ. 1. 2, 4, πρβλ. 13, κτλ.· καὶ ἄνευ τοῦ γεγονώς, τοὺς ὑπὲρ τετταράκοντα ἔτη ὁ αὐτ. ἐν Ἀν. 5. 3, 1, πρβλ. 6. 4, 25, κτλ.· ὡσαύτως κατὰ γεν., ἐπειδὰν ἐτῶν ᾖ τις τριάκοντα Πλάτ. Νόμ. 721Α· μυρίων ἐτῶν, κατὰ περίοδον 10,000 ἐτῶν, Πλάτ. Φαῖδρ. 284Ε· ὥρα ἔτους, ἴδε ἐν λ. ὥρα Ι. ΙΙ. περὶ τῆς ἀρχικῆς διακρίσεως τοῦ ἐνιαυτός καὶ ἔτος, ἴδε ἐνιαυτός· καὶ περὶ τοῦ τρόπου τοῦ ἐν Ἀθήναις ἐν χρήσει πρὸς ἐξίσωσιν τοῦ σεληνιακοῦ ἔτους πρὸς τὸ ἡλιακὸν ἴδε ὀκταετηρίς, ἐννεακαιδεκετηρίς. (Ἐκ √ϜΕΤ: μάλιστα εὕρηται γεγραμμένον Ϝέτος ἐν Δωρ. καὶ Αἰολ. Ἐπιγραφ., Συλλ. Ἐπιγρ. 11, 1569. 37, 5774. 104· πρβλ. ἀρχ. Σανσκρ. vatsas, vatsaras (ἔτος)· Λατ. vetus: - ἐντεῦθεν παράγονται ὡσαύτως αἱ λέξεις ἐτήσιος, τῆτες (σῆτες), νέωτα.)

French (Bailly abrégé)

ion. -εος, att. -ους (τό) :
an, année : ἑκάστου ἔτους, κατὰ ἔτος, chaque année ; ἔτος εἰς ἔτος SOPH d’année en année ; ἔτος τόδ’ ἤδη δέκατον SOPH voici la dixième année que ; γεγονὼς ἔτη τρία ἀπολείποντα τῶν ἑκατόν ISOCR âgé de 97 ans ; τοὺς ὑπὲρ τετταράκοντα ἔτη XÉN ceux qui ont dépassé l’âge de quarante ans ; οἱ μέχρι τριάκοντα ἐτῶν XÉN ceux dont l’âge va jusqu’à trente ans.
Étymologie: pour Ϝέτος = lat. vetus.

English (Autenrieth)

εος (ϝέτος, cf. vetus): year. See ἐνιαυτός.

English (Slater)

ἔτος (τό: ἔτεϊ, ἐτέων:
   1 ϝετ- (O. 2.93), fr. 133. 2.) year ἑκατόν γε ἐτέων (O. 2.93) δένδρεά τ' οὐκ ἐθέλει πάσαις ἐτέων περόδοις ἄνθος εὐῶδες φέρειν (N. 11.40) ]τό οἱ ἔτει θανατο[ (Pae. 22.10) ἐς τὸν ὕπερθεν ἅλιον κείνων ἐνάτῷ ἔτει ἀνδιδοῖ ψυχὰς πάλιν fr. 133. 2.

English (Strong)

apparently a primary word; a year: year.

English (Thayer)

ἔτους (the genitive plural ἐτῶν, cf. Buttmann, 14 (13)), τό, (from Homer down), Hebrew שָׁנַה, a year: ἔτη ἔχειν, to have passed years, ἐν ἀσθένεια added, Winer's Grammar, § 32,6); εἶναι, γίνεσθαι, γεγονέναι ἐτῶν, e. g. δώδεκα, to be twelve years old (cf. English (a boy) of twelve years): Winer's Grammar, 349 (328)); γεγονυῖα ἔλαττον ἐτῶν ἑξήκοντα, less than sixty years old, Winer s Grammar, 590 (549)); dative plural, of the space of time within which a thing is done (Winer s Grammar, § 31,9a.; Buttmann, § 133,26), How long?: ἀοπ, from ... on, since, ἐκ, A. V. of many years); διά with the genitive, ... years having intervened, i. e. after (see διά, II:2): εἰς, for ... years, ἐπί with the accusative (see ἐπί, C. II. I, p. 235b bottom), for (the space of), μετά with the accusative, after, πρό with the genitive, before (English ago; cf. πρό, b.), κατ' ἔτος, yearly, ἐνιαυτός.)

Greek Monotonic

ἔτος: -εος, τό, χρόνος, χρονιά, σε Όμηρ. κ.λπ.· τῶν προτέρων ἐτέων, των περασμένων, των παρελθόντων, των προηγουμένων χρόνων, σε Ομήρ. Ιλ.· ἑκάστου ἔτους, κάθε χρόνο, σε Πλάτ.· ἀνὰ πᾶν ἔτος, σε Ανθ.· ἀνὰ πέντε ἔτεα, κάθε πέντε χρόνια, σε Ηρόδ.· δι' ἔτους πέμπτου, κάθε πέμπτο χρόνο, σε Αριστοφ.· κατὰ ἔτος, κάθε χρόνο, σε Θουκ.· ἔτος εἰς ἔτος, από χρόνο σε χρόνο, σε Σοφ.· με αιτ., ἔτος τόδ' ἤδη δέκατον, αυτό είναι ήδη το δέκατο έτος από τότε που..., στον ίδ.

Russian (Dvoretsky)

ἔτος: εος τό год: ἑκάστου ἔτους Plat., κατὰ πᾶν ἔ. Arst., κατὰ ἔ. Thuc., ἀνὰ πᾶν ἔ. Anth. каждый год, ежегодно; ἀνὰ πέντε ἔτεα Her. каждые пять лет; διὰ πέντε ἐτῶν Arst. в течение пяти лет; τρίτῳ ἔτεϊ πρότερον Her. за два года с лишним до этого; τρίτῳ ἔτεϊ τουτέων Her. на третий год после этого; ἔ. εἰς ἔ. Soph., εἰς ἔ. ἐξ ἔτεος Theocr. из года в год; ἔ. τόδ᾽ ἤδη δέκατον Soph. вот уж десятый год; οἱ μέχρι τριάκοντα ἐτῶν Xen. не достигшие тридцати лет; ἐτῶν τριάκοντα Plat. тридцати лет (от роду); γεγονὼς ἔ. πέμπτον καὶ ἑβδομηχοστόν Diog. L. в возрасте семидесяти пяти лет; γεγονὼς ἔτη τρία ἀπολείποντα τῶν ἑκατόν Isocr. достигший девяноста семи лет (от роду); οἱ ὑπὲρ τετταράκοντα ἔτη Xen. (люди) старше сорока лет; μυρίων ἐτῶν Plat. в течение мириады, т. е. десяти тысяч лет.

Frisk Etymological English

2.
Grammatical information: n.
Meaning: year (Il.);
Other forms: dial. Ϝέτος.
Dialectal forms: Myk. we-to (acc.), we-te-i (dat.)
Compounds: Oft as 2. member, e. g. τρι-ετής (τρι-έτης) three-year old (Ion.-Att.) with τριετία space of three years (hell.), τριετίζω be three years old (LXX); also τρι-έτ-ηρος three years old (Call.) with -ηρίς f. every third year (incluve), i. e. all two years returning (ἑορτη; Pi., Ion.-Att.; after the nouns in -ηρός, -ηρίς; Schwyzer 482, Chantraine Formation 346); from it τριετηρικός belonging to a τριετηρίς (late).
Derivatives: ἔτειος jearly, lasting the whole year, one year long (Pi., A.); through hypostasis ἐπέτειος id. (Ion.-Att., of ἐπ' ἔτος; cf. Schwyzer-Debrunner 473); ἐτήσιος id. (Att.; after the adj. in -τήσιος; Schwyzer 466, Chantraine 42) with ἐτησίαι m. pl. wind of the year (Ion.-Att., Arist.); also ἐπετήσιος id. (η 118, Th.); ἐπηετανός, s. v.
Origin: IE [Indo-European] [1175] u̯etos year
Etymology: Old word for year, preserved in several languages. An exact agreement in Alb. vit, pl. (also sg.) vjet year, from IE *u̯etes- (Mann Lang. 26, 383). As 2. member the neutral s-stem is preserved in zero grade in Skt. tri-vats-á- of three years; the full grade is supposed in Messap. atavetes (= αὑτό-ετες, in the same year?; Schwyzer 513 n. 3) and in Hitt. ša-u̯itiš-t- nurseling (prop. t-abstract *"of the same year"?; s. Kronasser Vgl. Laut- und Formenlehre 53 and 130). Beside it Hitt. has a consonant-stem u̯itt- (= u̯et-) year, s. Kronasser 126 A. 20. A rebuilding into an a-stem perhaps in Hier.-Hitt. usa-, Luw. ušša- year (< IE *u̯et-o-?) ; Kronasser Μνήμης χάριν 1, 201. A semantic problem gives Lat. vetus old, formally = Ϝέτος; for the explanation s. W.-Hofmann s. vetus, and Benveniste Rev. de phil. 74, 124ff. - Old enlargements of the s-stem are found in words for (one-year old) animals: Skt. vats-á- calf, Alb. vic̣ calf (IE *u̯etes-o-), Celt., e. g. Ir. feis swine (< *u̯ets-i-). - On itself stands a Balto-Slavic word for old, Lith. vẽtušas, OCS vetъchъ, IE *u̯etus-o- (here also Lat. vetus?); cf. Ernout-Meillet s. v. (where the Balto-Slavic adjectiv on insufficient grounds is separated from the word for year). - A new name for year in Greek is ἐνιαυτός, s. v. S. also ἔταλον, νέωτα, οἰετέας, πέρυσι, σῆτες. Further s. W.-Hofmann s. vetus.