ἀμπέχω: Difference between revisions
ἀσκεῖν περὶ τὰ νοσήματα δύο, ὠφελεῖν ἢ μὴ βλάπτειν → strive, with regard to diseases, for two things — to do good, or to do no harm | as to diseases, make a habit of two things — to help, or at least, to do no harm
m (Text replacement - "<b class="b2">([\w]+)<\/b>" to "$1") |
|||
| (42 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=ampecho | |Transliteration C=ampecho | ||
|Beta Code=a)mpe/xw | |Beta Code=a)mpe/xw | ||
|Definition=(dissimil. fr. | |Definition=(dissimil. fr. [[ἀμφέχω]]), Semon. 12 (dub.), [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''848, S. (v. infr.), later ἀμφέχω ''AP''7.693 (Apollonid.), ''IG''12(3).220 (Thera), Aret.''CA''1.4, etc.; Med.,<br><span class="bld">A</span> ἀμφέχετο A.R.1.324; also [[ἀμπίσχω]] E. ''Hipp.''192, ''Supp.''165: Ep. impf. ἄμπεχον Od.6.225 (late ἄμφεχον Q.S. 3.6, 5.106): fut. ἀμφέξω E.''Cyc.''344: aor. 2 ἤμπεσχον Ar.''Lys.''1156, etc.:—Med., [[ἀμπέχομαι]] Ar. (v. infr. II.2); [[ἀμπίσχομαι]] E.''Hel.''422, 3pl. ἀμπισχνοῦνται [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''1090: impf. ἠμπειχόμην [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 87b, Ep. [[ἀμφεχόμην]] A.R.1.324: fut. ἀμφέξομαι Pherecr.7 D., Philetaer.19: aor. 2 ἠμπεσχόμην E.''Med.''1159, Ar.''Th.''165, 2sg. subj. ἀμπίσχῃ E.''IA'' 1439, part. [[ἀμπισχόμενος]] Ar.''V.''1150.—The aor. forms, [[ἀμπισχεῖν]], [[ἀμπισχών]], are sometimes falsely written (as if pres.) [[ἀμπίσχειν]], [[ἀμπίσχων]]:<br><span class="bld">I</span> [[surround]], [[cover]], [[enclose]], ἅλμη οἱ νῶτα ἄμπεχεν Od.6.225; κυνῆ πρόσωπα Θεσσαλίς νιν ἀμπέχει [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''314, cf. A.l.c.: metaph., <b class="b3">ἀ. τινὰ σμικρότητι</b> [[invest]] one with... [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]'' 320e: abs., <b class="b3">σκότος ἀμπίσχων</b> [[surrounding]] [[darkness]], E.''Hipp.''192; <b class="b3">κρυπτὸν ἀμπισχὼν δόρυ</b>, of the [[wooden horse]], Id.''Tr.''12; τὰ ἀμπέχοντα ὑμένια Aret.''SA'' 2.2.<br><span class="bld">2</span> [[embrace]]. γόνυ σὸν ἀμπίσχειν χερί [[Euripides|E.]]''[[Supplices|Supp.]]''165.<br><span class="bld">II</span> [[put round]], esp. [[put]] [[clothes]] and the like [[on]] another, c. dupl. acc., κρίβανόν μ' ἀμπίσχετε Ar.''V.''1153, cf. ''Ra.''1063, ''Lys.''1156: with prep., <b class="b3">τοίχοισιν δ' ἔπι ἤμπισχεν.. ὑφάσματα</b> [[put]] them all over... [[Euripides|E.]]''[[Ion]]''1159: metaph., ἡ βασιλικὴ τέχνη δούλους καὶ ἐλευθέρους ἀμπίσχουσα [[Plato|Pl.]]''[[Politicus|Plt.]]'' 311c.<br><span class="bld">2</span> Med., [[put round oneself]], [[put on]], [[πέπλος|πέπλους]] E.''Med.''1159; [[wear]], τὸ τῆς γυναικὸς ἀμπέχει [[χιτώνιον]] Ar.''Ec.''374; <b class="b3">λευκὸν ἀμπέχει</b>; do you [[wear]] a [[white]] [[cloak]]? Id.''Ach.''1023; χλαίνας οὐκ ἀμπισχνοῦνται Id.''Av.''1090; <b class="b3">καλῶς ἠμπίσχετο</b> [[was]] well [[dressed]], Id.''Th.''165; ἐπ' ἀριστερὰ ἀ. Id.''Av.''1567; [[ἀμπεχόμενοι]] = [[with their cloaks on]], opp. [[γυμνοί]] (cf. [[γυμνός]] 1.5), [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 523c, Arist.''Pr.''867a19; <b class="b3">ἄνω τοῦ γόνατος ἀμφέξει</b> [[wear]] a [[tunic]] not reaching to the [[knee]], Philetaer.l.c.; [[περιττῶς]] ἀμπέχομαι = to [[be]] [[gorgeously]] [[dressed]], Plu.''Demetr.''41: c. dat., [[clothe]] or [[cover]] oneself with (v. [[ἔκβολος]]), E.''Hel.''422. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> tb. [[ἀμφέχω]] E.<i>Cyc</i>.344, Pherecr.125A<br /><b class="num">• Morfología:</b> [impf. med. ἠμπείχετο Pl.<i>Phd</i>.87b, aor. ἠμπέσχον Ar.<i>Lys</i>.1156]<br /><b class="num">I</b> v. act.<br /><b class="num">1</b> [[cubrir]], [[recubrir]] ἄλμην, ἥ οἱ νῶτα ... ἄμπεχεν <i>Od</i>.6.225, ἀτιμίαν ... ἐσθημάτων ... ἥ νιν ἀμπέχει A.<i>Pers</i>.848, cf. E.<i>Cyc</i>.344, <i>AP</i> 7.693 (Apollonid.), κυνῆ πρόσωπα Θεσσαλίς νιν ἀμπέχει S.<i>OC</i> 314, τὸν δῆμον ὑμῶν χλαῖναν ἠμπέσχον cubrieron a vuestro pueblo con un manto de lana</i> Ar.<i>Lys</i>.1156.<br /><b class="num">2</b> [[cubrir]], [[invadir]] κελαινὴ δ' οὐρανὸν ἀχλὺς ἄμπεχεν A.R.2.1104, ἄστεα ... σκοτερὴ δέ τε ἄμφεχεν ὄρφνη Orph.<i>A</i>.1042, τῶν τὴν κεφαλὴν ἀμφεχόντων χυμῶν de los humores que invaden la cabeza</i> Aret.<i>CA</i> 1.4.4<br /><b class="num">•</b>fig. τοῖόν μιν ἀμήχανον ἄμπεχε πένθος Opp.<i>H</i>.5.512, cf. Q.S.3.6, 25.<br /><b class="num">3</b> [[rodear]], [[envolver]], [[proteger]] δράκοντά θ', ὃς πάγχρυσον ἀμπέχων [[δέρας]] σπείραις ἔσῳζε E.<i>Med</i>.480, Καρχηδὼν πολυήρατον ἀμπέχει ὅρμον D.P.195<br /><b class="num">•</b>abs. τὰ ἀμπέχοντα ὑμένια Aret.<i>SA</i> 2.2.8.<br /><b class="num">II</b> v. med. [[vestirse]], [[cubrirse con]], [[cubrirse de]], [[ponerse]] c. ac. doble [[δέρμα]] δ' ὁ μὲν ταύροιο ... ἀμφέχετ' ὤμους llevaba una piel de toro en los hombros</i> A.R.1.324<br /><b class="num">•</b>c. ac. de cosa, esp. prendas de vestir πέπλους E.<i>Med</i>.1159, χιτώνιον Ar.<i>Ec</i>.374, (ἱμάτιον) Ar.<i>Ec</i>.540, τριβῶνιον Ar.<i>Pl</i>.897, τρίβωνα Luc.<i>Peregr</i>.15, ἐσθῆτα Luc.<i>Somn</i>.11, τηβέννας D.H.6.13, cf. Eub.37, X.<i>Cyn</i>.6.17, Str.15.1.8, 17.3.7, D.C.46.31.2<br /><b class="num">•</b>c. dat. instrum. χλανιδίοις [[ἀμπέχεσθαι]] λεπτοῖς D.H.7.9, en v. pas. ἠμπέσχετο πορφυρίσιν ὁ νεκρός I.<i>AI</i> 17.197<br /><b class="num">•</b>fig. τῇ σῇ γὰρ δόξῃ μνῆμα τόδ' ἀμπέχεται <i>AP</i> 7.46, ὁ νοῦς ὁ μήτε κακίᾳ μήτε ἀρετῇ [[ἀμπεχόμενος]] Ph.1.76<br /><b class="num">•</b>c. ac. adv. ἐπαρίστερ' οὕτως ἀμπέχει; ¿así te vistes, echando tu manto hacia el lado izquierdo?</i> Ar.<i>Au</i>.1567, λευκὸν ἀμπέχει; ¿te vistes de luto?</i> Ar.<i>Ach</i>.1024<br /><b class="num">•</b>c. adv. μήδ' ἀγροίκως <πως> [[ἄνω]] <τοῦ> γόνατος ἀμφέξει; Philetaer.19, ἀμπεχόμενον ... [[περιττῶς]] = [[extravagantemente vestido]] Plu.<i>Demetr</i>.41<br /><b class="num">•</b>abs. [[ἀμπεχόμενος|ἀμπεχόμενοι]] op. [[γυμνός|γυμνοί]] = [[vestido]]s, de los [[vivo]]s, que tienen [[cuerpo]], op. a los [[muerto]]s, Pl.<i>Grg</i>.523c, Arist.<i>Pr</i>.867<sup>a</sup>19, cf. Thphr.<i>HP</i> 4.4.5.<br /><b class="num">• Diccionario Micénico:</b> <i>a-pi-e-ke</i> (?). | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
| Line 14: | Line 17: | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>f.</i> [[ἀμφέξω]];<br />envelopper : [[ἅλμη]] ἥ | |btext=<i>f.</i> [[ἀμφέξω]];<br />envelopper : [[ἅλμη]] ἥ οἱ νῶτα ἄμπεχεν OD l'eau de mer qui lui couvrait le dos ; [[κυνῆ]] πρόσωπά νιν ἄμπέχει SOPH un chapeau (thessalien) lui recouvre le visage;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[ἀμπέχομαι]] (<i>impf.</i> [[ἠμπειχόμην]], <i>f.</i> [[ἀμφέχομαι]], <i>ao.2</i> [[ἠμπεσχόμην]]) s'envelopper, se vêtir de, acc..<br />'''Étymologie:''' [[ἀμπί]], éol. c. [[ἀμφί]], [[ἔχω]]. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=([[ἀμφί]], [[ἔχω]]): [[surround]], [[cover]], [[ἅλμη]] ἅμπεχεν ὤμους, Od. 6.225†. | |auten=([[ἀμφί]], [[ἔχω]]): [[surround]], [[cover]], [[ἅλμη]] ἅμπεχεν ὤμους, Od. 6.225†. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
| Line 26: | Line 26: | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ἀμπέχω:''' και ἀμπ-[[ίσχω]]· Επικ. παρατ. <i>ἄμπεχον</i>· μέλ. [[ἀμφέξω]], αόρ. | |lsmtext='''ἀμπέχω:''' και ἀμπ-[[ίσχω]]· Επικ. παρατ. <i>ἄμπεχον</i>· μέλ. [[ἀμφέξω]], αόρ. βʹ <i>ἤμπεσχον</i> — Μέσ. <i>ἀμπέχομαι</i> και [[ἀμπίσχομαι]], με γʹ πληθ. <i>ἀμπισχνοῦνται</i>· παρατ. [[ἠμπειχόμην]], μέλ. <i>ἀμφέξομαι</i>· αόρ. βʹ [[ἠμπεσχόμην]], μτχ. <i>ἀμπισχόμενος</i>· ([[ἀμπί]] Αιολ. αντί [[ἀμφί]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[περικυκλώνω]], [[καλύπτω]], [[τυλίγω]], Λατ. cingere, με αιτ., σε Ομήρ. Οδ., Σοφ. κ.λπ.· απόλ. [[σκότος]] ἀμπίσχων, το [[περιβάλλον]] [[σκοτάδι]], σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> [[αγκαλιάζω]], στον ίδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[περιβάλλω]], Λατ. [[circumdo|circumdare]], [[ιδίως]] [[περιβάλλω]] κάποιον, με [[διπλή]] αιτ., σε Αριστοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> Μέσ., περιτυλίγομαι, φορώ, <i>χλαίνας οὐκ ἀμπισχνοῦνται</i>, στον ίδ.· <i>[[ἀμπισχόμενος]]</i>, τυλιγμένος με το [[μανδύα]] [[σου]], στον ίδ. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''ἀμπέχω:''' и [[ἀμπίσχω]], поздн. Anth. [[ἀμφέχω]] (aor. [[ἤμπισχον]]; med.: impf. [[ἠμπειχόμην]], aor. 2 [[ἠμπεσχόμην]])<br /><b class="num">1 | |elrutext='''ἀμπέχω:''' и [[ἀμπίσχω]], поздн. Anth. [[ἀμφέχω]] (aor. [[ἤμπισχον]]; med.: impf. [[ἠμπειχόμην]], aor. 2 [[ἠμπεσχόμην]])<br /><b class="num">1</b> [[окружать]], [[облекать]], [[покрывать]] (νῶτα καὶ ὤμους τινί Hom.): ἀ. τινί τι Eur. накидывать что-л. на что-л., покрывать что-л. чем-л.; πρόσωπα ἀ. Soph. закрывать лицо (от солнца); [[σκότος]] ἀμπίσχων Eur. окружающая (нас) тьма; (γένη), ἃ αὐτῶν σμικρότητι ἤμπισχε (ὁ [[Ἐπιμηθεύς]]) Plat. виды (животных), которых Эпиметей защитил, сделав их ничтожными по размерам;<br /><b class="num">2</b> [[охватывать]], [[обнимать]] ([[γόνυ]] τινὸς χερί Eur.);<br /><b class="num">3</b> [[надевать]] (τι Arph., Luc.); окутывать, одевать: ἀ. τινά τι Arph. и τινά τινι Eur. одевать кого-л. во что-л.;<br /><b class="num">4</b> med. [[одеваться или быть одетым]] Plat., Plut. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=[[ἀμπί]] aeolic for [[ἀμφί]].]<br /><b class="num">I.</b> to [[surround]], [[cover]], Lat. cingere, c. acc., Od., Soph., etc.:—absol., [[σκότος]] ἀμπίσχων [[surrounding]] [[darkness]], Eur.<br /><b class="num">2.</b> to [[embrace]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> to put [[round]], Lat. circumdare, esp. to put on [[another]], c. dupl. acc., Ar., etc.<br /><b class="num">2.</b> Mid. to | |mdlsjtxt=[[ἀμπί]] aeolic for [[ἀμφί]].]<br /><b class="num">I.</b> to [[surround]], [[cover]], Lat. cingere, c. acc., Od., Soph., etc.:—absol., [[σκότος]] ἀμπίσχων [[surrounding]] [[darkness]], Eur.<br /><b class="num">2.</b> to [[embrace]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> to put [[round]], Lat. circumdare, esp. to put on [[another]], c. dupl. acc., Ar., etc.<br /><b class="num">2.</b> Mid. to [[put round oneself]], to [[wear]], χλαίνας οὐκ ἀμπισχοῦνται Ar.; ἀμπισχόμενος with [[your]] [[cloak]] [[round]] you, Ar. | ||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[cover]]=== | |||
Arabic: غَطَّى; Armenian: ծածկել; Aromanian: acoapir; Asturian: anubrir; Azerbaijani: örtmək, bürümək; Basque: estali; Belarusian: пакрываць, пакрыць, прыкрываць, прыкрыць, укрываць, ўкрываць, укрыць, ўкрыць; Bulgarian: скривам, покривам; Burmese: ကာ; Catalan: cobrir; Chinese Mandarin: 覆蓋／覆盖, 覆; Czech: krýt, přikrýt; Dalmatian: coprer; Danish: dække; Dutch: [[dekken]], [[bedekken]]; Esperanto: kovri; Extremaduran: cubril; Finnish: piilottaa, peittää, suojata; French: [[couvrir]]; Friulian: cuvierzi, cuviergi; Galician: abrigar, cubrir; Georgian: დაფარვა; German: [[decken]], [[abdecken]]; Gothic: 𐌳𐌹𐍃𐌷𐌿𐌻𐌾𐌰𐌽; Ancient Greek: [[ἀμπέχω]], [[ἀμπίσχω]], [[ἀμφικαλύπτω]], [[βατέω]], [[βατῶ]], [[εἰλύω]], [[καλύπτω]], [[κατανύω]], [[κεύθω]], [[κρύπτω]], [[περιπέσσω]], [[περιπέττω]], [[πυκάζω]], [[πυκάσδω]], [[πωμάζω]], [[σκεπάζω]], [[σκεπάω]], [[σκεπῶ]], [[στέγω]]; Guaraní: jaho'i; Hebrew: כיסה; Hungarian: fed, lefed, befed, burkol, beburkol, takar, betakar; Icelandic: þekja; Irish: cumhdaigh; Italian: [[coprire]], [[nascondere]]; Japanese: 覆う; Kabuverdianu: bafa; Korean: 씌우다, 덮다, 싸다; Kurdish Central Kurdish: داپۆشھ; Latin: [[cooperio]], [[occulo]], [[operio]], [[tego]]; Latvian: segt; Lithuanian: dengti; Luxembourgish: couvréieren; Macedonian: покрива; Malay: menutup; Maori: taupoki, whakapūngenengene, tūruru, tāuhi, poreku; Mauritian Creole: kouver; Mongolian: бүтээх; Nanai: бури-; Nepali: ढाक्नु; Norwegian Bokmål: dekke; Occitan: cobrir; Old English: þeċċan, wrēon; Old Javanese: tutup; Ossetian: бамбӕрзын; Polish: zakrywać, zakryć, przykrywać, przykryć, okrywać, okryć, skrywać, zasłaniać, zasłonić, osłaniać, osłonić; Portuguese: [[acobertar]], [[esconder]], [[ocultar]], [[cobrir]]; Quechua: qatay; Romanian: acoperi; Russian: [[закрывать]], [[закрыть]], [[накрывать]], [[накрыть]], [[покрывать]], [[покрыть]], [[прикрывать]], [[прикрыть]]; Sanskrit: स्कुनाति; Scottish Gaelic: còmhdaich; Serbo-Croatian Cyrillic: покривати, покрити; Roman: pokrivati, pokriti; Sherpa: འགེབ; Slovak: kryť, prikrývať, prikryť; Slovene: pokriti; Sorbian Lower Sorbian: kšyś; Spanish: [[esconder]], [[ocultar]], [[abrigar]], [[cubrir]]; Swedish: täcka, skydda; Tagalog: takpan; Telugu: మూయు; Thai: ปก, กรูม, กำบัง; Tibetan: འགེབས; Tocharian B: wāl-; Tok Pisin: karamapim; Turkish: örtmek; Ukrainian: покривати, покрити, прикривати, прикрити, укривати, вкривати, укрит́и, вкрити; Venetian: cuèrzar; Vietnamese: che | |||
}} | }} | ||
Latest revision as of 07:30, 15 November 2024
English (LSJ)
(dissimil. fr. ἀμφέχω), Semon. 12 (dub.), A.Pers.848, S. (v. infr.), later ἀμφέχω AP7.693 (Apollonid.), IG12(3).220 (Thera), Aret.CA1.4, etc.; Med.,
A ἀμφέχετο A.R.1.324; also ἀμπίσχω E. Hipp.192, Supp.165: Ep. impf. ἄμπεχον Od.6.225 (late ἄμφεχον Q.S. 3.6, 5.106): fut. ἀμφέξω E.Cyc.344: aor. 2 ἤμπεσχον Ar.Lys.1156, etc.:—Med., ἀμπέχομαι Ar. (v. infr. II.2); ἀμπίσχομαι E.Hel.422, 3pl. ἀμπισχνοῦνται Ar.Av.1090: impf. ἠμπειχόμην Pl.Phd. 87b, Ep. ἀμφεχόμην A.R.1.324: fut. ἀμφέξομαι Pherecr.7 D., Philetaer.19: aor. 2 ἠμπεσχόμην E.Med.1159, Ar.Th.165, 2sg. subj. ἀμπίσχῃ E.IA 1439, part. ἀμπισχόμενος Ar.V.1150.—The aor. forms, ἀμπισχεῖν, ἀμπισχών, are sometimes falsely written (as if pres.) ἀμπίσχειν, ἀμπίσχων:
I surround, cover, enclose, ἅλμη οἱ νῶτα ἄμπεχεν Od.6.225; κυνῆ πρόσωπα Θεσσαλίς νιν ἀμπέχει S.OC314, cf. A.l.c.: metaph., ἀ. τινὰ σμικρότητι invest one with... Pl.Prt. 320e: abs., σκότος ἀμπίσχων surrounding darkness, E.Hipp.192; κρυπτὸν ἀμπισχὼν δόρυ, of the wooden horse, Id.Tr.12; τὰ ἀμπέχοντα ὑμένια Aret.SA 2.2.
2 embrace. γόνυ σὸν ἀμπίσχειν χερί E.Supp.165.
II put round, esp. put clothes and the like on another, c. dupl. acc., κρίβανόν μ' ἀμπίσχετε Ar.V.1153, cf. Ra.1063, Lys.1156: with prep., τοίχοισιν δ' ἔπι ἤμπισχεν.. ὑφάσματα put them all over... E.Ion1159: metaph., ἡ βασιλικὴ τέχνη δούλους καὶ ἐλευθέρους ἀμπίσχουσα Pl.Plt. 311c.
2 Med., put round oneself, put on, πέπλους E.Med.1159; wear, τὸ τῆς γυναικὸς ἀμπέχει χιτώνιον Ar.Ec.374; λευκὸν ἀμπέχει; do you wear a white cloak? Id.Ach.1023; χλαίνας οὐκ ἀμπισχνοῦνται Id.Av.1090; καλῶς ἠμπίσχετο was well dressed, Id.Th.165; ἐπ' ἀριστερὰ ἀ. Id.Av.1567; ἀμπεχόμενοι = with their cloaks on, opp. γυμνοί (cf. γυμνός 1.5), Pl.Grg. 523c, Arist.Pr.867a19; ἄνω τοῦ γόνατος ἀμφέξει wear a tunic not reaching to the knee, Philetaer.l.c.; περιττῶς ἀμπέχομαι = to be gorgeously dressed, Plu.Demetr.41: c. dat., clothe or cover oneself with (v. ἔκβολος), E.Hel.422.
Spanish (DGE)
• Alolema(s): tb. ἀμφέχω E.Cyc.344, Pherecr.125A
• Morfología: [impf. med. ἠμπείχετο Pl.Phd.87b, aor. ἠμπέσχον Ar.Lys.1156]
I v. act.
1 cubrir, recubrir ἄλμην, ἥ οἱ νῶτα ... ἄμπεχεν Od.6.225, ἀτιμίαν ... ἐσθημάτων ... ἥ νιν ἀμπέχει A.Pers.848, cf. E.Cyc.344, AP 7.693 (Apollonid.), κυνῆ πρόσωπα Θεσσαλίς νιν ἀμπέχει S.OC 314, τὸν δῆμον ὑμῶν χλαῖναν ἠμπέσχον cubrieron a vuestro pueblo con un manto de lana Ar.Lys.1156.
2 cubrir, invadir κελαινὴ δ' οὐρανὸν ἀχλὺς ἄμπεχεν A.R.2.1104, ἄστεα ... σκοτερὴ δέ τε ἄμφεχεν ὄρφνη Orph.A.1042, τῶν τὴν κεφαλὴν ἀμφεχόντων χυμῶν de los humores que invaden la cabeza Aret.CA 1.4.4
•fig. τοῖόν μιν ἀμήχανον ἄμπεχε πένθος Opp.H.5.512, cf. Q.S.3.6, 25.
3 rodear, envolver, proteger δράκοντά θ', ὃς πάγχρυσον ἀμπέχων δέρας σπείραις ἔσῳζε E.Med.480, Καρχηδὼν πολυήρατον ἀμπέχει ὅρμον D.P.195
•abs. τὰ ἀμπέχοντα ὑμένια Aret.SA 2.2.8.
II v. med. vestirse, cubrirse con, cubrirse de, ponerse c. ac. doble δέρμα δ' ὁ μὲν ταύροιο ... ἀμφέχετ' ὤμους llevaba una piel de toro en los hombros A.R.1.324
•c. ac. de cosa, esp. prendas de vestir πέπλους E.Med.1159, χιτώνιον Ar.Ec.374, (ἱμάτιον) Ar.Ec.540, τριβῶνιον Ar.Pl.897, τρίβωνα Luc.Peregr.15, ἐσθῆτα Luc.Somn.11, τηβέννας D.H.6.13, cf. Eub.37, X.Cyn.6.17, Str.15.1.8, 17.3.7, D.C.46.31.2
•c. dat. instrum. χλανιδίοις ἀμπέχεσθαι λεπτοῖς D.H.7.9, en v. pas. ἠμπέσχετο πορφυρίσιν ὁ νεκρός I.AI 17.197
•fig. τῇ σῇ γὰρ δόξῃ μνῆμα τόδ' ἀμπέχεται AP 7.46, ὁ νοῦς ὁ μήτε κακίᾳ μήτε ἀρετῇ ἀμπεχόμενος Ph.1.76
•c. ac. adv. ἐπαρίστερ' οὕτως ἀμπέχει; ¿así te vistes, echando tu manto hacia el lado izquierdo? Ar.Au.1567, λευκὸν ἀμπέχει; ¿te vistes de luto? Ar.Ach.1024
•c. adv. μήδ' ἀγροίκως <πως> ἄνω <τοῦ> γόνατος ἀμφέξει; Philetaer.19, ἀμπεχόμενον ... περιττῶς = extravagantemente vestido Plu.Demetr.41
•abs. ἀμπεχόμενοι op. γυμνοί = vestidos, de los vivos, que tienen cuerpo, op. a los muertos, Pl.Grg.523c, Arist.Pr.867a19, cf. Thphr.HP 4.4.5.
• Diccionario Micénico: a-pi-e-ke (?).
German (Pape)
[Seite 129] vgl. ἀμπίσχω; fut. ἀμφέξω Eur. Cycl. 343; impf. med. ἠμπείχετο Plat. Phaed. 87 b; Luc. Peregr. 15; aor. ἠμπέσχετο Eur. Med. 1159; Ar. Th. 165; umhüllen, Subl. ist das Kleid; Hom. Od. 6, 225 ἅλμην, ἥ οἱ νῶτα καὶ εὐρέας ἄμπεχεν ὤμους; – Aesch. Pers. 834; κυνῆ πρόσωπά νιν ἀμπέχει, bedeckt ihm das Gesicht, Soph. O. C. 315; οὐρανὸν ἀχλὺς ἄμπεχε Ap. Rh. 2, 1104; sp. D. – Med. umhaben, von Kleidern, Ar. Ach. 986; τριβώνιον Pl. 897; πλεῖστα καὶ κάλλιστα Plat. Gorg. 490 d; aber 523 c ist ἀμπεχόμενος bekleidet; ἐσθῆτα Luc. Somn. 11.
French (Bailly abrégé)
f. ἀμφέξω;
envelopper : ἅλμη ἥ οἱ νῶτα ἄμπεχεν OD l'eau de mer qui lui couvrait le dos ; κυνῆ πρόσωπά νιν ἄμπέχει SOPH un chapeau (thessalien) lui recouvre le visage;
Moy. ἀμπέχομαι (impf. ἠμπειχόμην, f. ἀμφέχομαι, ao.2 ἠμπεσχόμην) s'envelopper, se vêtir de, acc..
Étymologie: ἀμπί, éol. c. ἀμφί, ἔχω.
English (Autenrieth)
(ἀμφί, ἔχω): surround, cover, ἅλμη ἅμπεχεν ὤμους, Od. 6.225†.
Greek Monolingual
ἀμπέχω και ἀμφέχω και ἀμπίσχω (Α)
Ι. ενεργ.
1. περιβάλλω, περικλείω, σκεπάζω
2. προστατεύω
«σμικρότητι ἤμπισχεν» (Πλάτ. Πρωτ.)
3. αγκαλιάζω
4. περιβάλλω κάποιον με ενδύματα, ντύνω
μεσ.
1. περιβάλλομαι, ντύνομαι, φορώ
2. (το αρσενικό της μετοχής ενεστώτος στον πληθυντικό) οι ἀμπεχόμενοι
αυτοί που φορούν τους επενδύτες τους (αντίθ. γυμνοί)
(φρ) «περιττὼς ἀμπέχομαι» — είμαι μεγαλόπρεπα ντυμένος.
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τύπος ἀμπέχω < ἀμφέχω (ἀμφί- + ἔχω) με ανομοίωση του φ σε π λόγω του ακολουθούντος δασέος χ. Ο τύπος ἀμπίσχω < ἀμφί- + ἴσχω (παράλληλος τύπος του ἔχω) πάλι με ανομοίωση του φ.
ΠΑΡ. αρχ. ἀμπεχόνη.
Greek Monotonic
ἀμπέχω: και ἀμπ-ίσχω· Επικ. παρατ. ἄμπεχον· μέλ. ἀμφέξω, αόρ. βʹ ἤμπεσχον — Μέσ. ἀμπέχομαι και ἀμπίσχομαι, με γʹ πληθ. ἀμπισχνοῦνται· παρατ. ἠμπειχόμην, μέλ. ἀμφέξομαι· αόρ. βʹ ἠμπεσχόμην, μτχ. ἀμπισχόμενος· (ἀμπί Αιολ. αντί ἀμφί)·
I. 1. περικυκλώνω, καλύπτω, τυλίγω, Λατ. cingere, με αιτ., σε Ομήρ. Οδ., Σοφ. κ.λπ.· απόλ. σκότος ἀμπίσχων, το περιβάλλον σκοτάδι, σε Ευρ.
2. αγκαλιάζω, στον ίδ.
II. 1. περιβάλλω, Λατ. circumdare, ιδίως περιβάλλω κάποιον, με διπλή αιτ., σε Αριστοφ. κ.λπ.
2. Μέσ., περιτυλίγομαι, φορώ, χλαίνας οὐκ ἀμπισχνοῦνται, στον ίδ.· ἀμπισχόμενος, τυλιγμένος με το μανδύα σου, στον ίδ.
Russian (Dvoretsky)
ἀμπέχω: и ἀμπίσχω, поздн. Anth. ἀμφέχω (aor. ἤμπισχον; med.: impf. ἠμπειχόμην, aor. 2 ἠμπεσχόμην)
1 окружать, облекать, покрывать (νῶτα καὶ ὤμους τινί Hom.): ἀ. τινί τι Eur. накидывать что-л. на что-л., покрывать что-л. чем-л.; πρόσωπα ἀ. Soph. закрывать лицо (от солнца); σκότος ἀμπίσχων Eur. окружающая (нас) тьма; (γένη), ἃ αὐτῶν σμικρότητι ἤμπισχε (ὁ Ἐπιμηθεύς) Plat. виды (животных), которых Эпиметей защитил, сделав их ничтожными по размерам;
2 охватывать, обнимать (γόνυ τινὸς χερί Eur.);
3 надевать (τι Arph., Luc.); окутывать, одевать: ἀ. τινά τι Arph. и τινά τινι Eur. одевать кого-л. во что-л.;
4 med. одеваться или быть одетым Plat., Plut.
Middle Liddell
ἀμπί aeolic for ἀμφί.]
I. to surround, cover, Lat. cingere, c. acc., Od., Soph., etc.:—absol., σκότος ἀμπίσχων surrounding darkness, Eur.
2. to embrace, Eur.
II. to put round, Lat. circumdare, esp. to put on another, c. dupl. acc., Ar., etc.
2. Mid. to put round oneself, to wear, χλαίνας οὐκ ἀμπισχοῦνται Ar.; ἀμπισχόμενος with your cloak round you, Ar.
Translations
cover
Arabic: غَطَّى; Armenian: ծածկել; Aromanian: acoapir; Asturian: anubrir; Azerbaijani: örtmək, bürümək; Basque: estali; Belarusian: пакрываць, пакрыць, прыкрываць, прыкрыць, укрываць, ўкрываць, укрыць, ўкрыць; Bulgarian: скривам, покривам; Burmese: ကာ; Catalan: cobrir; Chinese Mandarin: 覆蓋／覆盖, 覆; Czech: krýt, přikrýt; Dalmatian: coprer; Danish: dække; Dutch: dekken, bedekken; Esperanto: kovri; Extremaduran: cubril; Finnish: piilottaa, peittää, suojata; French: couvrir; Friulian: cuvierzi, cuviergi; Galician: abrigar, cubrir; Georgian: დაფარვა; German: decken, abdecken; Gothic: 𐌳𐌹𐍃𐌷𐌿𐌻𐌾𐌰𐌽; Ancient Greek: ἀμπέχω, ἀμπίσχω, ἀμφικαλύπτω, βατέω, βατῶ, εἰλύω, καλύπτω, κατανύω, κεύθω, κρύπτω, περιπέσσω, περιπέττω, πυκάζω, πυκάσδω, πωμάζω, σκεπάζω, σκεπάω, σκεπῶ, στέγω; Guaraní: jaho'i; Hebrew: כיסה; Hungarian: fed, lefed, befed, burkol, beburkol, takar, betakar; Icelandic: þekja; Irish: cumhdaigh; Italian: coprire, nascondere; Japanese: 覆う; Kabuverdianu: bafa; Korean: 씌우다, 덮다, 싸다; Kurdish Central Kurdish: داپۆشھ; Latin: cooperio, occulo, operio, tego; Latvian: segt; Lithuanian: dengti; Luxembourgish: couvréieren; Macedonian: покрива; Malay: menutup; Maori: taupoki, whakapūngenengene, tūruru, tāuhi, poreku; Mauritian Creole: kouver; Mongolian: бүтээх; Nanai: бури-; Nepali: ढाक्नु; Norwegian Bokmål: dekke; Occitan: cobrir; Old English: þeċċan, wrēon; Old Javanese: tutup; Ossetian: бамбӕрзын; Polish: zakrywać, zakryć, przykrywać, przykryć, okrywać, okryć, skrywać, zasłaniać, zasłonić, osłaniać, osłonić; Portuguese: acobertar, esconder, ocultar, cobrir; Quechua: qatay; Romanian: acoperi; Russian: закрывать, закрыть, накрывать, накрыть, покрывать, покрыть, прикрывать, прикрыть; Sanskrit: स्कुनाति; Scottish Gaelic: còmhdaich; Serbo-Croatian Cyrillic: покривати, покрити; Roman: pokrivati, pokriti; Sherpa: འགེབ; Slovak: kryť, prikrývať, prikryť; Slovene: pokriti; Sorbian Lower Sorbian: kšyś; Spanish: esconder, ocultar, abrigar, cubrir; Swedish: täcka, skydda; Tagalog: takpan; Telugu: మూయు; Thai: ปก, กรูม, กำบัง; Tibetan: འགེབས; Tocharian B: wāl-; Tok Pisin: karamapim; Turkish: örtmek; Ukrainian: покривати, покрити, прикривати, прикрити, укривати, вкривати, укрит́и, вкрити; Venetian: cuèrzar; Vietnamese: che
