δαίω

English (LSJ)

(A), Act. only pres. and impf. (but ἔδευσε may be for ἔδαυσε aor. 1, cf. infr. 11, Berl.Sitzb. 1902.1098): —Pass., pres. and impf., Hom.: aor. 2 subj.

   A δάηται Il.20.316: also intr. in pf. 2 Act. δέδηα, plpf. δεδήειν (v. infr.); Ep. part. fem. δεδᾰυῖα Nonn.D.6.305: aor. part. δαισθείς E.Heracl.914 (if not from δαίνυμι): also aor. 2 subj. δαβῇ, ἐκδαβῇ, Hsch.: pf. Pass. δέδαυμαι (v. infr. 11). (Δαϝ-ψω, cf. δε-δαυ-μένος, δαβελός, Skt. dunō óti 'burn'):—poet. Verb, light up, kindle, δαῖέ οἱ ἐκ κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος ἀκάματον πῦρ she made fire burn from... Il.5.4, cf. 7; ἐκ δ' αὐτοῦ δαῖε φλόγα 18.206, cf. 227; so πῦρ καὶ φῶς δ. A.Ch.864 (lyr.); φλόγα Id.Ag.496: metaph., δαῖε δ' ἐν ὀφθαλμοῖς . . πόθον A.R.4.1147:—Pass., blaze, burn fiercely, ἐν πεδίῳ πῦρ δαίετο καῖε δὲ νεκρούς Il.21.343; πυρὶ ὄσσε δεδήει blazed with fire, 12.466; ἐν δέ οἱ ὄσσε δαίεται blaze like fire, Od.6.132; σεμνῶν ὀργίων ἐδαίετο φλόξ S.Tr.765: mostly metaph. sense, μάχη πόλεμός τε δέδηεν Il.20.18, al., cf. 12.35, 17.253; Ὄσσα δεδήει Rumour spread like wild-fire, 2.93; φιλοφροσύνη δεδήει glowed, Emp.130.2.    II burn up, μῆρ' ἐπὶ βωμῶν Epigr.Gr.1035.20 (Pergam.); σάρκας ἔδευσε (sic) πυρί Berl.Sitzb. l.c.; τὰν χώραν δ. Decr.Byz. ap. D.18.90; use cautery, Hp.Haem.2 (very rare in Prose):—Pass., φλογὶ σῶμα δαισθείς E. l.c.; μηρίων δεδαυμένων Semon.30; ἐν ἔρωτι δεδ., prob. in Call.Epigr.50 (cf. δάκνω 111).
δαίω (B),

   A divide:—Act. is not found in this sense (for aor. ἔδαισα v. δαίνυμι) , δαΐζω being used:—Pass., δαίεται ἦτορ my heart is torn, distracted, Od.1.48: Ep. 3pl. pf., Αἰθίοπας, τοὶ διχθὰ δεδαίαται ib.23: —more freq. in Med., distribute, κρέα δαίετο 15.140; κρέα πολλὰ δαιόμενος 17.332; πήματα . . δαίονται βροτοῖς ἀθάνατοι Pi.P.3.81; cf. δατέομαι.    II aor. ἔδαισα, feast, from Hdt. downwards, though formed from δαίω, belongs in sense to δαίνυμι (q. v.):—Med., feast on, [ἀμβροσίην] δαίονται Matro Conv.72. (δαι- also in δαίς, δαίνυμι, etc.: prob. akin to δα- in δατέομαι.)

German (Pape)

[Seite 518] brennen, anzünden; entstanden entweder aus δα'FΩ (das Digamma in ι übergegangen), oder aus δαFίω (das Digamma ausgeworfen); Wurzel auf jeden Fall δαF-; durchaus verschieden also von δαίομαι »theilen«, Wurzel δα –. Das Digamma in δαίω »brennen« bezeugt z. B. die Form δεδαυμένος, μηρίων δεδαυμένων Simonid. (Amorgin.?) in Etym. m. p. 250, 18 und Cram. An. Ox. 1 p. 106, 4 (Bergk L. G. ed. 2 fr 30 p. 587); durch conj. hergestellt δεδαυμένον Callimach. epigr. 53; vgl. Hesych. δεδαυμένον· περιπεφλεγμένον; δάβελος· δαλός, Λάκωνες; Sanskrit. davas, dâvas = calor, ignis, s. Curtius Grundzüge d. Gr. Etym. 1 S. 197; wahrscheinlich sind δαίω »brennen«, αὔω oder αὕω nebst αὐαίνω oder αὑαίνω, εὕω, καίω (καύσω, καF-), dem Ursprunge nach identisch; vgl. λείβω εἴβω, δείλη εἵλη, δαήμων δαίμων αἵμων, δνόφος νέφος γνόφος κνέφας, μέλας μέλαινα μελαινός κελαινός, δᾶ γᾶ γέα γῆ γαῖα αἶα, Verwandt mit δαίω »brennen« auf jeden Fall δαΐς »die Fackel« und δαλός. – Transitiv. werden von δαίω gebraucht praes. und imperfect. activ.: Hom. πῦρ Il. 9, 211 Od. 7, 7; φλόγα Il. 18, 206, wie Aesch. Ag. 496; π ῦρ καὶ φῶς Ch. 864; übertr., δαῖε δ' ἐν όφθαλμοῖς γλυκερὸν πόθον, Verlangen aus den Augen leuchten lassen, Ap. Rh. 4, 1147. – In Prosa Dem. χώραν δαίοντος καὶ δενδροκοπέοντος in dem Psephisma der Byzantier 18, 90. – Intransitiv wird das medium gebraucht nebst perf. und plusquamperf. act. δέδηα ἐδεδήειν, = brennen, in Brand sein, in Flammen stehen, in Flammen gerathen, sich entzünden: Hom. Iliad. 18, 227 ἀκάματον πῦρ δεινὸν ὑπὲρ κεφαλῆς Πηλείωνος δαιόμενον· τὸ δὲ δαῖε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη; vom Blitz Iliad. 8, 75 αὐτὸς δ' ἐξ Ἴδης μεγάλ' ἔκτυπε, δαιόμενον δὲ ἧκε σέλας; neben καίω Odyss. 5, 61 πῦρ μὲν ἐπ' ἐσχαρόφιν μέγα καίετο, τηλόθι δ' ὀδμ ὴ κέδρου τ' εὐκεάτοιο θύου τ' ἀνὰ νῆσον ὀδώδει δαιομένων; Iliad. 21, 343 Ἥφαιστος δὲ τιτύσκετο θεσπιδαὲς πῦρ. πρῶτα μὲν ἐν πεδίῳ πῦρ δαίετο, καῖε δὲ νεκροὺς πολλούς: hier kann δαίετο Homerisch medium statt des activ. sein, Hephästos Subject zu δαίετο. – Soph. Tr. 762 ἐδαίετο φλόξ; λύχνοις ἅμα δαιομένοισιν Theocr. 24, 51. – Uebertr., δαίεται ὄσσε, die Augen funkeln, Od. 6, 132. – Δάηται. conjunct. aor . 2. med., in auffallender Verbindung, δάηται δαιομένη, zwei Mal dieselbe Stelle: μή ποτ' ἐπὶ Τρώεσσιν ἀλεξήσειν κακὸν ἦμαρ, μηδ ὁπότ' ἄν Τροίη μαλερῷ πυρὶ πᾶσα δάηται δαιομένη, δαίωσι δ' ἀρήιοι υἷες Ἀχαιῶν, Iliad. 20, 316. 21, 375. – Perf. u. plusqpft. act., intransitiv, übertr.: πυρὶ δ' ὄσσε δεδήει Iliad. 12, 466; μάχη πόλεμός τε δέδηεν Iliad. 20, 18, die Schlacht ist entbrannt; 35, wohl Tmesis; πάντῃ γάρ σε περὶ στέ φανος πολέμοιο δέδηεν Iliad. 13, 736, wohl Tmesis; τόσση γὰρ ἔρις πολέμοιο δἔδηεν Iliad. 17, 253; μετὰ δέ σφισιν ὄσσα δεδήει ότρύνουσ' ἰέναι, Διὸς ἄγγελος Iliad 2, 93, vergl. das Deutsche »ein Gerücht verbreitet sich wie ein Lauffeuer«; οἰμωγὴ δὲ δέδηε, hat sich erhoben, flammt auf, Odyss. 20, 853.

Greek (Liddell-Scott)

δαίω: (Α), τὸ ἐνεργ. μόνον κατ’ ἐνεστ. καὶ παρατ.– Παθ., ἐνεστ. καὶ παρατ. Ὅμ.· ἀόρ. β΄ ὑποτακτ. δάηται Ἰλ. Υ. 316· εἰς τοῦτο ὡσαύτως ἀνήκει πρκμ. β΄ ἐνεργ δέδηα, ὑπερσυντ. δεδήειν (ἴδε κατωτ.)· Ἐπ. μετοχ. θηλ. δεδᾰυῖα Νόνν Δ. 6. 305· - ἀόρ. μετοχ. δαισθεὶς Εὐρ. Ἡρακλ. 914 (ἄλλ. δαϊσθεὶς ἐκ τοῦ δαΐζω, ἀλλ’ ἴδε Ἐλμσλ. ἐν τόπῳ)· παθ. πρκμ. δέδαυμαι (ἴδε κατωτ ΙΙ). (Ἐκ τῆς √ΑΔϜ, ὡς ἡ μετοχ. δεδαυμένος καὶ αἱ Σανσκρ. λέξεις δεικνύουσιν· ἐντεῦθεν δαΐς (δᾳδὸς) καὶ δᾱλός, καὶ ἴσως δαΐς (μάχη), δάϊος (ὅπερ κυρίως ἦτο δάϝιος, κατὰ τὸν Πρισκιανόν)· πρβλ. Σανσκρ. du, dun ômi (uro, torqueo, πρβλ. Ἑλλ. δύη, ὀδύνη)· davas, dâvas (calor).) Λέξις ποιητ., ἀνάπτω, καίω, κάμνω νὰ καίῃ, Λατ. accendo, δαῖέ οἱ ἐκ κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος ἀκάματον πῦρ, ἔκαμε νὰ καίῃ πῦρ ἐκ…, Ἰλ. Ε. 4, πρβλ. Ε. 7., Σ 227· ἐκ δ’ αὐτοῦ δαῖε φλόγα Σ. 206, πρβλ. 227· οὕτω, πῦρ δ. Αἰσχύλ. Χο 864, πρβλ. Ἀγ. 496·- καὶ οὕτω, δαῖε δ’ ἐν ὀφθαλμοῖς… πόθον (κοιν. πόθος) Ἀπόλλ. Ρόδ. Δ. 1147.– Παθ., ἐξάγω φλόγα, φλέγομαι, καίομαι ἀγρίως, ἐν πεδίῳ πῦρ, δαίετο, καῖε δὲ νεκροὺς Ἰλ. Φ. 343· πυρὶ ὄσσε δεδήει, ἐφλέγοντο, ἔλαμπον μὲ πῦρ, Μ. 466· ἐν δὲ οἱ ὄσσε δαίεται, φλέγονται ὡς διὰ πυρός, Ὀδ. Ζ. 132· ἐδαίετο φλὸξ Σοφ. Τρ. 765· ἀλλὰ τὸ πλεῖστον ἐπὶ μεταφορ. ἐννοίας, πόλεμος, ἔρις, μάχη, ἐνοπὴ δέδηε, πόλεμος (κτλ.) ἐφλέγετο, ἦτο ἐν ἀκμῇ, Ἰλ.· ὄσσα δεδήει, ἡ φήμη ἐξηπλώθη ὡς πῦρ· ὡς ἐν τῇ Λατ. flagrat bellum, flagrat rumor, Ἰλ. Β. 93. ΙΙ. καίω, κατακαίω, Λατ. uro, μηρὰ… ἐπὶ βωμῶν Συλλ. Ἐπιγρ. 3538. 32· τὰν χώραν δαίειν Ψήφισμα Βυζ. παρὰ Δημ. 255, ἐν τέλ.· μεταχειρίζομαι καυτήριον (κοιν. δέων) Ἱππ. 891G (ἄλλως δὲν εὑρίσκεται σχεδὸν παρὰ τοῖς πεζοῖς).– Παθ., φλογὶ σῶμα δαισθεὶς Εὐρ. ἔνθ’ ἀνωτ.· μηρίων δεδαυμένων Σιμων. Ἰαμβ. 28· ἐν ἔρωτι δεδ., ἐκ διορθώσεως τοῦ Bentl. ἐν Καλλ. Ἐπιγρ. 52.

French (Bailly abrégé)

1Act. inus. ; seul. Pass.
1 diviser, partager ; Pass. être divisé : διχθά OD en deux ; δίχα πάντα δέδασται OD ou τριχθά IL tout est partagé en deux ou en trois;
2 avec idée de violence déchirer : δαίεται ἦτορ OD (mon) cœur est déchiré;
Moy. v. δαίομαι.
Étymologie: R. Δα, diviser.
2f. et ao. inus., pf. δέδηα;
1 allumer : πῦρ, φλόγα, faire briller du feu, une flamme ; δαίειν ἐκ κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος πῦρ IL faire jaillir du feu d’un casque et d’un bouclier ; ἔκ τινος δαίειν φλόγα IL faire jaillir de qch une flamme ; Pass. πῦρ δαίετο IL, ἐδαίετο φλόξ SOPH le feu, la flamme brillait ; p. anal. ὄσσε δαίεται OD ses yeux brillent comme du feu ; πυρὶ ὄσσε δεδήει IL ses yeux lançaient la flamme ; πόλεμος δέδηε IL le feu de la bataille est allumé ; p. anal. en parl. de la voix : ὄσσα δεδήει IL la voix de la Renommée se répandait litt. s’allumait comme une traînée de feu;
2 mettre le feu à, allumer : δαίειν ξύλα allumer du bois ; δαίειν χώραν DÉM dévaster un pays par le feu ; ὁπότ’ ἂν Τροίη πυρὶ δάηται IL lorsque Troie serait consumée par le feu.
Étymologie: R. ΔαϜ, allumer, brûler, d’où la syll. δαυ- des part. pf. Act. fém. δεδαυῖα et pf. Pass. masc. δεδαυμένος.