renuntio: Difference between revisions
(3) |
m (Text replacement - "freq. and class" to "freq. and class") Tags: Mobile edit Mobile web edit |
||
| (4 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LaEn | |||
|lnetxt=renuntio renuntiare, renuntiavi, renuntiatus V :: [[report]], [[announce]]; [[reject]] | |||
}} | |||
{{Lewis | {{Lewis | ||
|lshtext=<b>rĕ-nuntĭo</b>: (rĕnuncĭo), āvi, ātum, 1, v. a.<br /><b>I</b> To [[bring]] or [[carry]] [[back]] [[word]], to [[report]], [[give]] [[notice]], [[declare]], [[announce]].<br /> <b>A</b> In gen. ([[rare]] and [[mostly]] | |lshtext=<b>rĕ-nuntĭo</b>: (rĕnuncĭo), āvi, ātum, 1, v. a.<br /><b>I</b> To [[bring]] or [[carry]] [[back]] [[word]], to [[report]], [[give]] [[notice]], [[declare]], [[announce]].<br /> <b>A</b> In gen. ([[rare]] and [[mostly]] ante-class.; syn. [[refero]]): [[quid]] [[nunc]] renuntiem abs te [[responsum]], Chreme? Ter. Heaut. 4, 8, 18: hoc alii mihi renuntiant, Plaut. Ps. 1, 5, 6; cf. id. ib. 1, 5, 36: [[quia]] [[nihil]] a [[quoquam]] renuntiabatur, no [[answer]] [[was]] brought, Suet. Ner. 47: teque ad patrem esse mortuum renuntiem, Plaut. Bacch. 1, 2, 49.—With obj.[[clause]]: [[istaec]] quae [[tibi]] renuntiantur, filium te velle circumducere, Plaut. Ps. 1, 5, 15: [[quasi]] non [[tibi]] renuntiata sint haec, sic [[fore]], Ter. And. 3, 2, 28: Alexandro regi renuntiatam [[adeo]] divitem (insulam), Plin. 6, 31, 36, § 198: is me [[nunc]] renuntiare [[repudium]] jussit [[tibi]], Plaut. Aul. 4, 10, 54; Ter. Phorm. 4, 3, 72: deliberet renuntietque [[hodie]] mihi, Velintne [[annon]], id. Hec. 3, 5, 58: hunc metuebam, ne meae Uxori renuntiaret de pallā, Plaut. Men. 2, 3, 67.—Impers., Plaut. Aul. 4, 1, 18: [[posteaquam]] mihi renuntiatum est de obitu Tulliae filiae tuae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 1: [[tibi]] renuntiari sic me habere in [[animo]], Cic. Clu. 5, 17.— Absol.: abi et renuntia, Plaut. Bacch. 4, 2, 10; Ter. Heaut. 4, 4, 5: rus abiisse aiebant, [[nunc]] domum [[renuntio]], Plaut. Merc. 4, 5, 2: huc, Ter. And. 3, 4, 15: ita mihi renuntiatum est, quibus [[credo]] [[satis]], Plaut. Poen. 3, 5, 19; so, renuntiatum est, Ter. And. 3, 2, 21.—<br /> <b>B</b> In partic., publicists' and jurid. t. t., to [[state]] [[officially]], to [[report]], [[declare]], [[proclaim]], [[announce]], etc. (freq. and class.; syn. [[indico]]): legati ex auctoritate haec Caesari renuntiant, Intelligere se, etc., Caes. B. C. 1, 35: [[Volusenus]] perspectis regionibus ... ad Caesarem revertitur quaeque ibi perspexisset, renuntiat, id. B. G. 4, 21 fin.; cf. id. ib. 7, 5: [[Roscius]] postulata Caesaris renuntiat, id. B. C. 1, 10: Caesari renuntiaverunt, pulverem majorem in eā parte videri, id. B. G. 4, 32: [[Caesar]] cognoscit Considium timore perterritum, [[quod]] non vidisset, pro [[viso]] sibi renuntiasse, id. ib. 1, 22: si [[ille]] vir legationem renuntiare potuisset, had been [[able]] to [[give]] an [[account]] of his [[mission]], Cic. Phil. 9, 1, 1; so, legationem, Liv. 9, 4; 23, 6; 35, 32; 36, 35; 39, 33; Plin. Ep. 4, 9, 20 al.; cf.: haec dicta legatis renuntiataque in [[consilium]], Liv. 29, 3: [[nunc]] imperant pullario: [[ille]] renuntiat, Cic. Div. 2, 35, 74; cf. Liv. 34, 44: haec cum renuntiata essent, id. 36, 1, 4: renuntiat collegae facturum se [[quod]] is censeret, id. 37, 1, 8: tribuni revocaturos se easdem [[tribus]] renuntiarunt, id. 45, 36 fin.: hostium numerum, Cic. ad Q. Fr. 3, 2, 2: [[acta]] et imperia tua domum ad senatum suum renuntiaverunt, id. Verr. 2, 3, 31, § 73.— Esp. of the [[official]] [[announcement]] of an [[election]] ([[either]] by the [[praeco]] or the presiding [[magistrate]]), to [[declare]] or [[announce]] elected, to [[make]] the [[return]]: coepti sunt a praecone renuntiari, quem quaeque [[tribus]] fecerint aedilem, Varr. R. R. 3, 17; cf.: cum esset [[praetor]] renuntiatus, Cic. Verr. 2, 5, 15, § 38: cum [[propter]] dilationem comitiorum ter [[praetor]] [[primus]] centuriis cunctis renuntiatus [[sum]], id. Imp. Pomp. 1, 2: eo [[modo]] [[sacerdos]] Climarchias renuntiatus est, id. Verr. 2, 2, 52, § 129: qui ([[magistratus]]) priusquam renuntiarentur, Liv. 5, 18 et saep.: aliquem consulem, Cic. Mur. 1, 1; cf. id. de Or. 2, 64, 260: ut [[hostis]] renuntiaretur, [[declared]] a [[public]] [[enemy]], Spart. Jul. 5, 3: [[dictator]] [[comitia]] consularia habuit aemulumque [[decoris]] sui absentem M. Valerium Corvum consulem renuntiavit, Liv. 7, 26; Plin. [[Pan]]. 92, 3; Val. Max. 3, 8, ext. 3: renuntiare [[repudium]], v. h. v.—<br /> <b>2</b> Transf., in gen., to [[announce]], [[report]], [[declare]]: [[assentior]] [[vero]] renuntioque [[vobis]], [[nihil]] esse, [[quod]] [[adhuc]] de re publicā [[dictum]] putemus, Cic. Rep. 2, 44, 71.—<br /> <b>C</b> Renuntiare sibi, to [[report]] to one's [[self]], [[impress]] on one's [[own]] [[mind]], i. e. [[reflect]], [[think]]: qui renuntient sibi, quanta [[sit]] humani ingenii vis, [[quam]] [[potens]] efficiendi, quae velit, [[represent]] to [[themselves]], i. e. [[think]], [[meditate]], Quint. 12, 11, 10; cf.: potest et [[illa]] res a luctu te prohibere [[nimio]], si [[tibi]] [[ipse]] renuntiaveris, [[nihil]] horum, quae facis, posse [[subduco]], Sen. ad Polyb. 6 (25), 1.—<br /><b>II</b> (Re [[negative]] or qs. rejecting.) To [[retract]], [[revoke]], [[recall]], [[refuse]]; to [[give]] up, [[break]] [[off]], [[protest]] [[against]], [[disclaim]], [[renounce]] ([[good]] [[prose]]): Pa. Ad cenam [[hercle]] [[alio]] promisi [[foras]]. Ge. Jube domi cenam coqui Atque ad illum renuntiari, Plaut. Stich. 4, 2, 19; cf.: renuntiari [[extemplo]] amicis, quos in [[consilium]] rogaverat, imperavit, Sen. Clem. 1, 9: ego [[illi]] ad [[prandium]] promisissem, and [[prandium]] renuntiassem, id. Suas. 2, 12: [[incensus]] [[hospitium]] ei renuntiat; [[domo]] ejus emigrat, Cic. Verr. 2, 2, 36, § 89: societatem et amicitiam alicui, Liv. 36, 3; so, societatem alicui, id. 38, 31: amicitiam alicui, id. 42, 25, 1; Tac. A. 2, 70; Suet. Calig. 3: renuntiat Habonius illam decisionem tutoribus, Cic. Verr. 2, 1, 54, § 141; cf. id. ib. 1, 6, 16.—Absol.: [[quid]] imprudentius publicanis renuntiantibus? Cic. Att. 2, 1, 8: [[nemo]] ingemuit, etc.... pedem [[nemo]] in [[illo]] judicio supplosit, [[credo]], ne Stoicis renuntiaretur, id. de Or. 1, 53: civilibus officiis, Quint. 10, 7, 1; Plin. Ep. 2, 1, 8: vitae, Suet. Galb. 11: [[foro]], id. Rhet. 6: Campaniae, Sen. Q. N. 6, 1, 10: inertiae, Plin. [[Pan]]. 59, 2: nuptiis, Tert. ad Uxor. 1, 1: societati, Dig. 17, 19, 65, § 3. | ||
}} | }} | ||
{{Gaffiot | {{Gaffiot | ||
| Line 8: | Line 11: | ||
|georg=re-nūntio, āvī, ātum, āre, I) zurückberichten, -[[verkünden]], -[[melden]], -[[anzeigen]], [[hinterbringen]], [[Bericht]] [[erstatten]], a) übh., m. Acc., m. de u. Abl., m. Acc. u. Infin., m. folg. indir. Fragesatz, [[quid]] [[nunc]] renuntiem [[abs]] te [[responsum]], Ter.: [[nihil]] a [[quoque]] renuntiabatur, wurde keine [[Antwort]] gebracht, Suet.: [[hoc]] [[alii]] [[mihi]] renuntiant, Plaut.: ne Stoicis renuntiaretur, wiedererzählt würde, Cic.: te ad patrem [[esse]] mortuom renuntiem, Plaut.: [[ego]] [[iam]] [[nunc]] [[tibi]] [[renuntio]] futurum, ut [[sis]] [[sciens]], Ter.: [[assentior]] renuntioque [[vobis]] [[nihil]] [[esse]] [[quod]] etc., erkläre [[euch]], Cic.: [[puer]] cum [[celeriter]], [[quid]] esset, renuntiasset, Nep. – impers., [[mihi]] renuntiatum est de obitu filiae tuae, Sulpic. in Cic. ep.: [[ero]] renuntiatum est [[eam]] [[huic]] nuptum dari, Plaut.: [[postquam]] ad [[nos]] renuntiatum est te et patrem [[esse]] mortuom, Plaut.: renuntiari [[tibi]] Licinium plagiarium tributa exigere, Cic. – absol., [[nunc]] domum renuntiatum, Plaut.: renuntiatum est, Ter. – b) [[amtlich]] zurückberichten, [[melden]], [[Bericht]] [[abstatten]], alqd ad senatum, Cic.: alqd in [[concilium]], Liv.: legationem, [[von]] seiner [[Sendung]] [[Bericht]] [[abstatten]], Cic.: hominum et militum numerum, Cic. ep. – c) [[öffentlich]] [[bekanntmachen]], α) die [[Wahl]] zum [[Konsul]], [[Prätor]] usw., verkündigen, [[ausrufen]], m. dopp. Acc., im [[Passiv]] m. dopp. Nom., L. Murenam consulem, Cic.: Valerium Corvum consulem, Liv.: [[eodem]] [[modo]] [[sacerdos]] Climachias [[renuntiatus]] est, Cic.: [[ter]] [[praetor]] centuriis cunctis [[renuntiatus]] [[sum]], Cic.: fratrem a fratre renuntiatum (sc. magistratum, [[als]] M.), Caes.: tuā voce (consules) renuntiati sumus, Plin. pan.: [[ter]] [[praetor]] [[primus]] ([[zuerst]], an erster [[Stelle]]) [[renuntiatus]] [[sum]], Cic. – m. folg. indir. Fragesatz, a praecone coepti sunt renuntiari, quem quaeque [[tribus]] fecerint aedilem, [[Varro]] r. r. 3, 17, 1. – m. folg. Acc. u. Infin., Palicanum suffragiis populi consulem creatum, Val. Max. 3, 8, 3. – β) [[öffentlich]] [[erklären]], m. dopp. Acc., im [[Passiv]] m. dopp. Nom., ut [[hostis]] (F. [[des]] Staates) renuntiaretur, Spart. Did. Iul. 5, 3. – d) [[repudium]] alci, die [[Ehe]] [[aufkündigen]], Plaut. aul. 783. Ter. Phorm. 677. [[Fronto]] ad amic. 1, 15 extr. – e) [[ren]]. [[sibi]], [[sich]] im Geiste [[sagen]], [[sich]] zu Gemüte [[führen]], m. folg. Acc. u. Infin., [[nihil]] horum, [[quae]] [[facis]], posse subduci, Sen. cons. ad Polyb. 6 (25), 1: m. folg. indir. Fragesatz, quanta sit humani ingenii [[vis]], Quint. 12, 11, 10. – II) [[aufkündigen]], [[aufsagen]], [[absagen]], a) eig.: alci amicitiam, Liv.: decisionem tutoribus, Cic.: [[hospitium]] alci, Cic. – insbes., jmdm. eine Einladung zu Tische [[absagen]], [[ren]]. ad alqm, Plaut. [[Stich]]. 599: [[ego]] [[illi]] ad [[prandium]] promisissem, ad cenam renuntiassem! Sen. suas. 2, 12. – b) bildl., [[entsagen]], [[aufgeben]], [[sich]] [[lossagen]] [[von]] [[etwas]], [[auf]] [[etwas]] [[verzichten]], civilibus officiis, Quint.: advocationibus, Plin. ep.: vitae, Suet.: [[mundo]], Cypr.: ut [[etiam]] rebus, quibus renuntiasti, te [[post]] renuntiationem inserueris, Augustin. epist. 85, 2. | |georg=re-nūntio, āvī, ātum, āre, I) zurückberichten, -[[verkünden]], -[[melden]], -[[anzeigen]], [[hinterbringen]], [[Bericht]] [[erstatten]], a) übh., m. Acc., m. de u. Abl., m. Acc. u. Infin., m. folg. indir. Fragesatz, [[quid]] [[nunc]] renuntiem [[abs]] te [[responsum]], Ter.: [[nihil]] a [[quoque]] renuntiabatur, wurde keine [[Antwort]] gebracht, Suet.: [[hoc]] [[alii]] [[mihi]] renuntiant, Plaut.: ne Stoicis renuntiaretur, wiedererzählt würde, Cic.: te ad patrem [[esse]] mortuom renuntiem, Plaut.: [[ego]] [[iam]] [[nunc]] [[tibi]] [[renuntio]] futurum, ut [[sis]] [[sciens]], Ter.: [[assentior]] renuntioque [[vobis]] [[nihil]] [[esse]] [[quod]] etc., erkläre [[euch]], Cic.: [[puer]] cum [[celeriter]], [[quid]] esset, renuntiasset, Nep. – impers., [[mihi]] renuntiatum est de obitu filiae tuae, Sulpic. in Cic. ep.: [[ero]] renuntiatum est [[eam]] [[huic]] nuptum dari, Plaut.: [[postquam]] ad [[nos]] renuntiatum est te et patrem [[esse]] mortuom, Plaut.: renuntiari [[tibi]] Licinium plagiarium tributa exigere, Cic. – absol., [[nunc]] domum renuntiatum, Plaut.: renuntiatum est, Ter. – b) [[amtlich]] zurückberichten, [[melden]], [[Bericht]] [[abstatten]], alqd ad senatum, Cic.: alqd in [[concilium]], Liv.: legationem, [[von]] seiner [[Sendung]] [[Bericht]] [[abstatten]], Cic.: hominum et militum numerum, Cic. ep. – c) [[öffentlich]] [[bekanntmachen]], α) die [[Wahl]] zum [[Konsul]], [[Prätor]] usw., verkündigen, [[ausrufen]], m. dopp. Acc., im [[Passiv]] m. dopp. Nom., L. Murenam consulem, Cic.: Valerium Corvum consulem, Liv.: [[eodem]] [[modo]] [[sacerdos]] Climachias [[renuntiatus]] est, Cic.: [[ter]] [[praetor]] centuriis cunctis [[renuntiatus]] [[sum]], Cic.: fratrem a fratre renuntiatum (sc. magistratum, [[als]] M.), Caes.: tuā voce (consules) renuntiati sumus, Plin. pan.: [[ter]] [[praetor]] [[primus]] ([[zuerst]], an erster [[Stelle]]) [[renuntiatus]] [[sum]], Cic. – m. folg. indir. Fragesatz, a praecone coepti sunt renuntiari, quem quaeque [[tribus]] fecerint aedilem, [[Varro]] r. r. 3, 17, 1. – m. folg. Acc. u. Infin., Palicanum suffragiis populi consulem creatum, Val. Max. 3, 8, 3. – β) [[öffentlich]] [[erklären]], m. dopp. Acc., im [[Passiv]] m. dopp. Nom., ut [[hostis]] (F. [[des]] Staates) renuntiaretur, Spart. Did. Iul. 5, 3. – d) [[repudium]] alci, die [[Ehe]] [[aufkündigen]], Plaut. aul. 783. Ter. Phorm. 677. [[Fronto]] ad amic. 1, 15 extr. – e) [[ren]]. [[sibi]], [[sich]] im Geiste [[sagen]], [[sich]] zu Gemüte [[führen]], m. folg. Acc. u. Infin., [[nihil]] horum, [[quae]] [[facis]], posse subduci, Sen. cons. ad Polyb. 6 (25), 1: m. folg. indir. Fragesatz, quanta sit humani ingenii [[vis]], Quint. 12, 11, 10. – II) [[aufkündigen]], [[aufsagen]], [[absagen]], a) eig.: alci amicitiam, Liv.: decisionem tutoribus, Cic.: [[hospitium]] alci, Cic. – insbes., jmdm. eine Einladung zu Tische [[absagen]], [[ren]]. ad alqm, Plaut. [[Stich]]. 599: [[ego]] [[illi]] ad [[prandium]] promisissem, ad cenam renuntiassem! Sen. suas. 2, 12. – b) bildl., [[entsagen]], [[aufgeben]], [[sich]] [[lossagen]] [[von]] [[etwas]], [[auf]] [[etwas]] [[verzichten]], civilibus officiis, Quint.: advocationibus, Plin. ep.: vitae, Suet.: [[mundo]], Cypr.: ut [[etiam]] rebus, quibus renuntiasti, te [[post]] renuntiationem inserueris, Augustin. epist. 85, 2. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{LaZh | ||
| | |lnztxt=renuntio, as, are. :: 復命。使知。定官。傳論。辭。却。捨。— eum consulem 定其為總官。— ei repudium 言明休彼。— emptionem 廢買約。— hospitium ei 面廢相留之約。— legationem 復欽差之命。— legationi 辭為欽差。— conductionem 廢賃約。 | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 15:54, 6 November 2024
Latin > English
renuntio renuntiare, renuntiavi, renuntiatus V :: report, announce; reject
Latin > English (Lewis & Short)
rĕ-nuntĭo: (rĕnuncĭo), āvi, ātum, 1, v. a.
I To bring or carry back word, to report, give notice, declare, announce.
A In gen. (rare and mostly ante-class.; syn. refero): quid nunc renuntiem abs te responsum, Chreme? Ter. Heaut. 4, 8, 18: hoc alii mihi renuntiant, Plaut. Ps. 1, 5, 6; cf. id. ib. 1, 5, 36: quia nihil a quoquam renuntiabatur, no answer was brought, Suet. Ner. 47: teque ad patrem esse mortuum renuntiem, Plaut. Bacch. 1, 2, 49.—With obj.clause: istaec quae tibi renuntiantur, filium te velle circumducere, Plaut. Ps. 1, 5, 15: quasi non tibi renuntiata sint haec, sic fore, Ter. And. 3, 2, 28: Alexandro regi renuntiatam adeo divitem (insulam), Plin. 6, 31, 36, § 198: is me nunc renuntiare repudium jussit tibi, Plaut. Aul. 4, 10, 54; Ter. Phorm. 4, 3, 72: deliberet renuntietque hodie mihi, Velintne annon, id. Hec. 3, 5, 58: hunc metuebam, ne meae Uxori renuntiaret de pallā, Plaut. Men. 2, 3, 67.—Impers., Plaut. Aul. 4, 1, 18: posteaquam mihi renuntiatum est de obitu Tulliae filiae tuae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 1: tibi renuntiari sic me habere in animo, Cic. Clu. 5, 17.— Absol.: abi et renuntia, Plaut. Bacch. 4, 2, 10; Ter. Heaut. 4, 4, 5: rus abiisse aiebant, nunc domum renuntio, Plaut. Merc. 4, 5, 2: huc, Ter. And. 3, 4, 15: ita mihi renuntiatum est, quibus credo satis, Plaut. Poen. 3, 5, 19; so, renuntiatum est, Ter. And. 3, 2, 21.—
B In partic., publicists' and jurid. t. t., to state officially, to report, declare, proclaim, announce, etc. (freq. and class.; syn. indico): legati ex auctoritate haec Caesari renuntiant, Intelligere se, etc., Caes. B. C. 1, 35: Volusenus perspectis regionibus ... ad Caesarem revertitur quaeque ibi perspexisset, renuntiat, id. B. G. 4, 21 fin.; cf. id. ib. 7, 5: Roscius postulata Caesaris renuntiat, id. B. C. 1, 10: Caesari renuntiaverunt, pulverem majorem in eā parte videri, id. B. G. 4, 32: Caesar cognoscit Considium timore perterritum, quod non vidisset, pro viso sibi renuntiasse, id. ib. 1, 22: si ille vir legationem renuntiare potuisset, had been able to give an account of his mission, Cic. Phil. 9, 1, 1; so, legationem, Liv. 9, 4; 23, 6; 35, 32; 36, 35; 39, 33; Plin. Ep. 4, 9, 20 al.; cf.: haec dicta legatis renuntiataque in consilium, Liv. 29, 3: nunc imperant pullario: ille renuntiat, Cic. Div. 2, 35, 74; cf. Liv. 34, 44: haec cum renuntiata essent, id. 36, 1, 4: renuntiat collegae facturum se quod is censeret, id. 37, 1, 8: tribuni revocaturos se easdem tribus renuntiarunt, id. 45, 36 fin.: hostium numerum, Cic. ad Q. Fr. 3, 2, 2: acta et imperia tua domum ad senatum suum renuntiaverunt, id. Verr. 2, 3, 31, § 73.— Esp. of the official announcement of an election (either by the praeco or the presiding magistrate), to declare or announce elected, to make the return: coepti sunt a praecone renuntiari, quem quaeque tribus fecerint aedilem, Varr. R. R. 3, 17; cf.: cum esset praetor renuntiatus, Cic. Verr. 2, 5, 15, § 38: cum propter dilationem comitiorum ter praetor primus centuriis cunctis renuntiatus sum, id. Imp. Pomp. 1, 2: eo modo sacerdos Climarchias renuntiatus est, id. Verr. 2, 2, 52, § 129: qui (magistratus) priusquam renuntiarentur, Liv. 5, 18 et saep.: aliquem consulem, Cic. Mur. 1, 1; cf. id. de Or. 2, 64, 260: ut hostis renuntiaretur, declared a public enemy, Spart. Jul. 5, 3: dictator comitia consularia habuit aemulumque decoris sui absentem M. Valerium Corvum consulem renuntiavit, Liv. 7, 26; Plin. Pan. 92, 3; Val. Max. 3, 8, ext. 3: renuntiare repudium, v. h. v.—
2 Transf., in gen., to announce, report, declare: assentior vero renuntioque vobis, nihil esse, quod adhuc de re publicā dictum putemus, Cic. Rep. 2, 44, 71.—
C Renuntiare sibi, to report to one's self, impress on one's own mind, i. e. reflect, think: qui renuntient sibi, quanta sit humani ingenii vis, quam potens efficiendi, quae velit, represent to themselves, i. e. think, meditate, Quint. 12, 11, 10; cf.: potest et illa res a luctu te prohibere nimio, si tibi ipse renuntiaveris, nihil horum, quae facis, posse subduco, Sen. ad Polyb. 6 (25), 1.—
II (Re negative or qs. rejecting.) To retract, revoke, recall, refuse; to give up, break off, protest against, disclaim, renounce (good prose): Pa. Ad cenam hercle alio promisi foras. Ge. Jube domi cenam coqui Atque ad illum renuntiari, Plaut. Stich. 4, 2, 19; cf.: renuntiari extemplo amicis, quos in consilium rogaverat, imperavit, Sen. Clem. 1, 9: ego illi ad prandium promisissem, and prandium renuntiassem, id. Suas. 2, 12: incensus hospitium ei renuntiat; domo ejus emigrat, Cic. Verr. 2, 2, 36, § 89: societatem et amicitiam alicui, Liv. 36, 3; so, societatem alicui, id. 38, 31: amicitiam alicui, id. 42, 25, 1; Tac. A. 2, 70; Suet. Calig. 3: renuntiat Habonius illam decisionem tutoribus, Cic. Verr. 2, 1, 54, § 141; cf. id. ib. 1, 6, 16.—Absol.: quid imprudentius publicanis renuntiantibus? Cic. Att. 2, 1, 8: nemo ingemuit, etc.... pedem nemo in illo judicio supplosit, credo, ne Stoicis renuntiaretur, id. de Or. 1, 53: civilibus officiis, Quint. 10, 7, 1; Plin. Ep. 2, 1, 8: vitae, Suet. Galb. 11: foro, id. Rhet. 6: Campaniae, Sen. Q. N. 6, 1, 10: inertiae, Plin. Pan. 59, 2: nuptiis, Tert. ad Uxor. 1, 1: societati, Dig. 17, 19, 65, § 3.
Latin > French (Gaffiot 2016)
rĕnūntĭō,⁹ āvī, ātum, āre, tr.
I
1 annoncer en retour, rapporter, annoncer : Cæs. G. 1, 10, 1 ; 1, 21, 2 ; 1, 22, 4 ; 4, 21, 9, etc.
2 [officiellt] aliquid ad senatum Cic. Verr. 2, 3, 73, in concilium Liv. 29, 3, 4, rapporter qqch. au sénat, à l’assemblée ; legationem Cic. Phil. 9, 1, rendre compte de sa mission || en part., proclamer le nom du candidat élu [v. renuntiatio ] : aliquem consulem Cic. Mur. 1 ; aliquem prætorem Cic. Pomp. 2, proclamer qqn consul, préteur, cf. Verr. 2, 5, 38 ; Liv. 7, 26
3 annoncer publiquement : Cic. Q. 3, 2, 2 || [fig.] proclamer : Cic. Rep. 2, 70
4 sibi renuntiare, se dire à soi-même : Quint. 12, 11, 10 ; Sen. Polyb. 6, 1.
II renvoyer, renoncer à : a) ad aliquem Pl. St. 599, se dédire d’une acceptation à dîner chez qqn (faire savoir à qqn qu’on se dégage de la promesse faite de dîner chez lui); alicui Sen. Clem. 1, 9, 7 donner contre-ordre à qqn ; ne Stoïcis renuntiaretur [pass. imp.] Cic. de Or. 1, 230, pour éviter une rupture avec les Stoïciens ; abst] dénoncer un contrat : quid impudentius publicanis renuntiantibus ? Cic. Att. 2, 1, 8, quoi de plus impudent que le dédit des publicains ? || abandonner la partie [p. ex., dans une lutte] : Sen. Ben. 5, 2, 4 ; b) alicui hospitium Cic. Verr. 2, 2, 89, annoncer à qqn une rupture des liens d’hospitalité, cf. Liv. 36, 3 ; 38, 31 ; 42, 25 ; Tac. Ann. 2, 70 ; decisionem tutoribus Cic. Verr. 2, 1, 141, annoncer aux tuteurs qu’on renonce à l’accommodement, cf. Cic. Verr. 2, pr. 16 ; v. repudium ; c) civilibus officiis Quint. 10, 7, 1, renoncer aux affaires juridiques, cf. Plin. Min. Ep. 2, 1, 8 ; Suet. Galba 11 ; mundo, diabolo, etc. Eccl., renoncer au monde, au diable, etc.
Latin > German (Georges)
re-nūntio, āvī, ātum, āre, I) zurückberichten, -verkünden, -melden, -anzeigen, hinterbringen, Bericht erstatten, a) übh., m. Acc., m. de u. Abl., m. Acc. u. Infin., m. folg. indir. Fragesatz, quid nunc renuntiem abs te responsum, Ter.: nihil a quoque renuntiabatur, wurde keine Antwort gebracht, Suet.: hoc alii mihi renuntiant, Plaut.: ne Stoicis renuntiaretur, wiedererzählt würde, Cic.: te ad patrem esse mortuom renuntiem, Plaut.: ego iam nunc tibi renuntio futurum, ut sis sciens, Ter.: assentior renuntioque vobis nihil esse quod etc., erkläre euch, Cic.: puer cum celeriter, quid esset, renuntiasset, Nep. – impers., mihi renuntiatum est de obitu filiae tuae, Sulpic. in Cic. ep.: ero renuntiatum est eam huic nuptum dari, Plaut.: postquam ad nos renuntiatum est te et patrem esse mortuom, Plaut.: renuntiari tibi Licinium plagiarium tributa exigere, Cic. – absol., nunc domum renuntiatum, Plaut.: renuntiatum est, Ter. – b) amtlich zurückberichten, melden, Bericht abstatten, alqd ad senatum, Cic.: alqd in concilium, Liv.: legationem, von seiner Sendung Bericht abstatten, Cic.: hominum et militum numerum, Cic. ep. – c) öffentlich bekanntmachen, α) die Wahl zum Konsul, Prätor usw., verkündigen, ausrufen, m. dopp. Acc., im Passiv m. dopp. Nom., L. Murenam consulem, Cic.: Valerium Corvum consulem, Liv.: eodem modo sacerdos Climachias renuntiatus est, Cic.: ter praetor centuriis cunctis renuntiatus sum, Cic.: fratrem a fratre renuntiatum (sc. magistratum, als M.), Caes.: tuā voce (consules) renuntiati sumus, Plin. pan.: ter praetor primus (zuerst, an erster Stelle) renuntiatus sum, Cic. – m. folg. indir. Fragesatz, a praecone coepti sunt renuntiari, quem quaeque tribus fecerint aedilem, Varro r. r. 3, 17, 1. – m. folg. Acc. u. Infin., Palicanum suffragiis populi consulem creatum, Val. Max. 3, 8, 3. – β) öffentlich erklären, m. dopp. Acc., im Passiv m. dopp. Nom., ut hostis (F. des Staates) renuntiaretur, Spart. Did. Iul. 5, 3. – d) repudium alci, die Ehe aufkündigen, Plaut. aul. 783. Ter. Phorm. 677. Fronto ad amic. 1, 15 extr. – e) ren. sibi, sich im Geiste sagen, sich zu Gemüte führen, m. folg. Acc. u. Infin., nihil horum, quae facis, posse subduci, Sen. cons. ad Polyb. 6 (25), 1: m. folg. indir. Fragesatz, quanta sit humani ingenii vis, Quint. 12, 11, 10. – II) aufkündigen, aufsagen, absagen, a) eig.: alci amicitiam, Liv.: decisionem tutoribus, Cic.: hospitium alci, Cic. – insbes., jmdm. eine Einladung zu Tische absagen, ren. ad alqm, Plaut. Stich. 599: ego illi ad prandium promisissem, ad cenam renuntiassem! Sen. suas. 2, 12. – b) bildl., entsagen, aufgeben, sich lossagen von etwas, auf etwas verzichten, civilibus officiis, Quint.: advocationibus, Plin. ep.: vitae, Suet.: mundo, Cypr.: ut etiam rebus, quibus renuntiasti, te post renuntiationem inserueris, Augustin. epist. 85, 2.
Latin > Chinese
renuntio, as, are. :: 復命。使知。定官。傳論。辭。却。捨。— eum consulem 定其為總官。— ei repudium 言明休彼。— emptionem 廢買約。— hospitium ei 面廢相留之約。— legationem 復欽差之命。— legationi 辭為欽差。— conductionem 廢賃約。
