Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

circumscribo

From LSJ
Revision as of 07:30, 14 August 2017 by Spiros (talk | contribs) (Gf-D_2)

Ζῆν οὐκ ἄξιος, ὅτῳ μηδὲ εἷς ἐστι χρηστὸς φίλοςLife is not worth living if you do not have at least one friend.

Democritus, DK 68b22

Latin > English (Lewis & Short)

circum-scrībo: psi, ptum, 3, v. a.
I Prop., to draw a line around, to circumscribe, enclose in a circle (in good prose; very freq. in Cic.): orbem, Cic. Fin. 5, 8, 23: lineas extremas umbrae, Quint. 10, 2, 7: virgulā stantem, Cic. Phil. 8, 8, 23: virgā regem, Liv. 45, 12, 5: aeneā fibulā pars auriculae latissima circumscribitur, Col. 6, 5, 4: terram surculo heliotropii, Plin. 22, 21, 29, § 60.—
II Trop.
   A To draw a line as the circumference of a thing (cf. Quint. 12, 10, 5), i. e. to define, encompass, enclose, lim it, bound, circumscribe (syn.: definio, describo, termino): nullis ut terminis (orator) circumscribat aut definiat jus suum, Cic. de Or. 1, 16, 70; cf.: genus universum brevi circumscribi et definiri potest, id. Sest. 45, 97: exiguum nobis vitae curriculum natura circumscripsit, immensum gloriae, id. Rab. Perd. 10, 30: quibus regionibus vitae spatium circumscriptum est, id. Arch. 11, 29: ante enim circumscribitur mente sententia confestimque verba concurrunt, id. Or. 59, 200: locum habitandi alicui, id. Par. 2, 18: Oceanus undique circumscribit omnes terras et ambit, Gell. 12, 13, 20: uti mihi dicas et quasi circumscribas verbis, quid homo sit, id. 4, 1, 12.—
   B To bring within narrow bounds, i. e. to contract, hem in, circumscribe, to hinder free action, to restrain, confine, limit, etc. (syn.: claudo, includo, coërceo).
   (a)    Esp., of the restrictions or hinderances imposed by one magistracy or authority upon another: Senatus credo praetorem eum circumscripsisset, Cic. Mil. 33, 88 (cf. just before: an consules in praetore coërcendo fortes fuissent), id. Att. 7, 9, 2; id. Phil. 13, 9, 19; Caes. B. C. 1, 32; Auct. ap. Quint. 9, 3, 72: ille se fluvio Rubicone et CC. milibus circumscriptum esse patiatur? Cic. Phil. 6, 3, 5: gulam et ventrem, Sen. Ep. 108, 14: circumscribere corpus et animo locum laxare, id. ib. 15, 2: laudes, id. Cons. ad Helv. 19, 7.—
   (b)    In gen.: uno genere genus hoc aratorum, to comprehend in one class, Cic. Verr. 2, 2, 61, § 149 Zumpt: totum Dionysium sex epitomis circumscripsit, abridged, Col. 1, 1, 10: ut luxuriam vilitate circumscribamus, Plin. 22, 2, 3, § 4.—
   2    In later medic. lang. circumscribi = minui, to abate, subside: gravedo circumscribitur, Cael. Aur. Tard. 5, 10; so id. Acut. 2, 10 fin.—
   C To encircle or go around by writing = scribendo circumdare, i. e. to deceive, cheat, circumvent, entrap, insnare (syn.: circumvenio, decipio): fallacibus et captiosis interrogationibus circumscripti atque decepti, Cic. Ac. 2, 15, 46; Plin. 7, 40, 41, § 131; 33, 3, 14, § 48: non circumscribetur, qui ita se gesserit, ut dicat, etc., will not be deceived, i. e. will commit no error, Sen. Q. N. 5, 1, 3; id. Ep. 82, 19.—
   2    In mercantile lang., to deprive of money, to overreach, defraud: adulescentulos, Cic. Phil. 14, 3, 7; Juv. 10, 222; 14, 237: ab Roscio HS. IↃↃↃ. circumscriptus, Cic. Rosc. Com. 8, 24: vectigalia, to embezzle, Quint. Decl. 340.—
   3    In law, to defeat the purpose of a law, a will, etc., by a forced or too literal interpretation: legem, Dig. 4, 3, 18 fin.: ita circumscripto testamento, Plin. Ep. 8, 18, 4; Front. Aquaed. 112: constitutiones, Lact. de Ira Dei, 8.—
   4    Of circumlocution, to involve in language: oratio rem simplicem circumscribens elocutione, Auct. Her. 4, 32, 43; cf.: facetis jocis sacrilegium circumscribens, covering, Just. 39, 2, 5.—
   D To cancel; to declare invalid, to annul, invalidate, void, set aside (cf. circumduco, II. D.): hoc omni tempore Sullano ex accusatione circumscripto, Cic. Verr. 2, 1, 16, § 43 (sublato, circumducto, praetermisso, Ascon.): circumscriptis igitur iis seutentiis, quas posui, etc., id. Fin. 3, 9, 31.—Hence, circumscriptus, a, um, P. a.
   1    (Acc. to II. A.) In rhet., rounded into periods, periodic: circumscripti verborum ambitus, Cic. Or. 12, 38; cf. Auct. Her. 4, 32, 43; Quint. 12, 10, 5, and v. circumscriptio.—Adv.: circum-scriptē, in periods: circumscripte numeroseque dicere, Cic. Or. 66, 221: circumscripte complecti singulas res. id. N. D. 2, 59, 147.—
   2    (Acc. to II. B.) Restricted, limited: brevis et circumscripta quaedam explicatio, Cic. de Or. 1, 42, 189: (vis orationis) pressior et circumscriptior et adductior, Plin. Ep. 1, 16, 4.—Adv.: circum-scriptē, summarily: circumscripte et breviter ostendere, Lact. 5, 14, 8; 5, 9, 20. —Sup. of the adj., and comp. and sup. of the adv. not in use.

Latin > French (Gaffiot 2016)

circumscrībō,¹¹ scrīpsī, scrīptum, ĕre, tr., tracer un cercle autour
1 [au pr.] : orbem Cic. Fin. 5, 23, décrire un cercle ; lineas extremas umbræ Quint. 10, 2, 7, tracer les contours d’une ombre ; virgula aliquem circumscribere Cic. Phil. 8, 23, avec une baguette tracer un cercle autour de quelqu’un
2 [fig.] enclore, borner, limiter qqch. : exiguum nobis vitæ curriculum natura circumscripsit Cic. Rab. perd. 30, il est étroit, le champ d’existence que nous a tracé la nature ; illi quibus quasi circumscriptus est habitandi locus Cic. Par. 18, ceux auxquels on a pour ainsi dire délimité un lieu d’habitation ; mente circumscribitur sententia Cic. Or. 200, l’esprit fixe le contour de la pensée ; terminis aliquid circumscribere Cic. de Or. 1, 70, entourer qqch. de limites (circonscrire qqch.), cf. Arch. 29 ; de Or. 2, 67 ; certi et circumscripti verborum ambibus Cic. Or. 38, périodes aux contours précis
3 limiter, restreindre : gulam et ventrem Sen. Ep. 108, 14, se restreindre sur la bouche et les plaisirs sensuels ; senatus, credo, prætorem eum circumscripsisset Cic. Mil. 88, le sénat, j’imagine, aurait maintenu sa préture dans les bornes, cf. Att. 7, 9, 2 ; Cæs. C. 1, 32, 6 ; parata de circumscribendo adulescente sententia consularis Cic. Phil. 13, 19, la motion d’un consulaire était toute prête pour fixer des limites au jeune homme [Octave] = pour lui interdire l’accès du territoire de la république en le déclarant hostis ; circumscriptus a senatu Antonius Cic. Phil. 2, 53, les pouvoirs d’Antoine paralysés par le sénat
4 envelopper, circonvenir, tromper : captiosis interrogationibus circumscripti atque decepti Cic. Ac. 2, 46, enlacés (embarrassés) et trompés par des questions captieuses || adulescentulos circumscribere Cic. Phil. 14, 7, circonvenir des jeunes gens [les voler par abus de confiance] ; ab Roscio HS IƆƆƆ circumscriptus Cic. Com. 24, circonvenu de cinquante mille sesterces par Roscius || détourner une loi de son vrai sens (l’interpréter faussement) : Dig. 4, 3, 18 ; [un testament] Plin. Min. Ep. 8, 18, 4
5 écarter, éliminer [d’un procès, d’une discussion] : hoc omni tempore Sullano ex accusatione circumscripto Cic. Verr. 2, 1, 43, tout ce temps de Sylla étant retranché de l’accusation ; uno genere circumscribere habetis in animo genus hoc aratorum Cic. Verr. 2, 2, 149, vous avez l’intention par ce seul moyen juridique d’éliminer cette classe des cultivateurs, cf. Fin. 3, 31.