Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

prodeo

From LSJ
Revision as of 19:15, 12 June 2024 by Spiros (talk | contribs) (CSV3 import)
(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)

Sunt verba voces quibus hunc lenire dolorem possis, magnam morbi deponere partem → Words will avail the wretched mind to ease and much abate the dismal black disease.

Horace, Epistles 1.34

Latin > English

prodeo prodire, prodivi(ii), proditus V INTRANS :: go/come forth/out, advance; appear; sprout/spring up; issue/extend/project

Latin > English (Lewis & Short)

prōdĕo: ĭi, ĭtum, īre (lengthened anteclass. form, prodinunt, for prodeunt, Enn. ap. Fest. p. 229 Müll.;
I post-class., prodient, for prodibunt, Lact. 7, 16 fin.), v. n. pro-eo, to go or come forth (class.; cf.: proficiscor, progredior).
I Lit.: prodinunt famuli, Enn. l. l.: prodi atque ostium aperi, Plaut. Aul. 2, 6, 1: foras, to come out of doors, id. Poen. 5, 2, 158; Cic. de Or. 2, 86, 353; Phaedr. 2, 4, 22: nemon' huc prodit? Ter. Phorm. 1, 2, 102: in conspectum, Plaut. Bacch. 4, 9, 84: ex portu, Caes. B. C. 3, 7: in aciem, Cic. Fam. 6, 1, 5: ad colloquium, Caes. B. G. 5, 26: in publicum, Cic. Att. 8, 11, 7: obviam alicui, to go to meet one, id. Mur. 33, 68: in contionem, Nep. Them. 1, 3: in scenam, to come upon the stage, make one's appearance, id. ib. praef.; Cic. Off. 1, 35, 129; Suet. Ner. 20.—Of soldiers in battle: in proelium, Caes. B. C. 3, 86: in aciem, Hirt. B. G. 8, 8: in hostem, Luc. 7, 231.—With simple abl.: utero matris prodire, Ov. F. 1, 33: foribus, id. Am. 3, 11, 13: tumulo, id. R. Am. 253.—
   B Transf.
   1    Of plants, to come forth, spring or grow up, appear: ea seges serius prodit, Varr. R. R. 1, 45: prodeuntia semina, Col. 11, 3, 9; Pall. 1, 6, 18: herba, Ov. F. 1, 154.—
   2    Of elevations, to stand out, project: et immodico prodibant tubere tali, Ov. M. 8, 808; Plin. 9, 25, 41, § 80.—
II Trop.
   A To come forth, show itself, appear (class.): novae quae prodeunt comoediae, Plaut. Cas. prol. 9: Juppiter certo prodit in tragoedia, id. Am. prol. 93: quae si prodierit, atque cum prodierit— scio enim proditurum esse—audiet, Cic. Rosc. Am. 35, 100: si haec consuetudo prodire coeperit, id. Div. in Caecil. 21, 68: cum tot prodierint colores, have come up, become the fashion, Ov. A. A. 3, 171: cultus et ornatus variis prodisse capillis Obfuit, id. F. 4, 309: tu cum, projectis insignibus, prodis ex judice Dama Turpis, etc., become manifest, turn out to be, Hor. S. 2, 7, 54: juvenum prodit Publica cura, id. C. 2, 8, 7.—
   B To go forwards, advance, proceed (class.): est quadam prodire tenus, Hor. Ep. 1, 1, 32: prodire sumptu extra modum, Cic. Off. 1, 39, 140: prodeuntibus annis, with advancing years, in the course of time, Petr. 25.— Impers. pass.: ne ad extremum prodeatur, Cic. Inv. 1, 20, 29.

Latin > French (Gaffiot 2016)

prōdĕō,⁹ ĭī, ĭtum, īre, intr.,
1 s’avancer : in publicum Cic. Att. 8, 11, 7, paraître en public, sortir en public ; in prœlium Cæs. C. 3, 86, 2, marcher au combat ; ad colloquium Cæs. G. 5, 26, 4, s’avancer pour (se rendre) à une entrevue ; alicui obviam Cic. Mur. 68, se porter à la rencontre de qqn ; ex portu Cæs. C. 3, 7, 2, s’avancer hors (sortir) du port || se présenter [comme témoin] : Cic. Amer. 100
2 [plantes] sortir, pousser, lever : Varro R. 1, 45 ; Ov. F. 1, 154
3 s’avancer, faire saillie : Ov. M. 8, 808 ; Plin. 9, 80
4 [fig.] a) s’avancer, aller de l’avant, progresser : si hæc consuetudo serpere ac prodire cœperit Cic. Cæcil. 68, si cette coutume commence à se répandre et à faire des progrès ; est quadam prodire tenus Hor. Ep. 1, 1, 32, on peut s’avancer jusqu’à un certain point ; extra modum Cic. Off. 1, 140, dépasser la mesure ; b) se montrer, se produire : eloquentia sero in lucem prodiit Cic. Br. 39, l’éloquence est venue tard à la lumière ; juvenum prodis publica cura Hor. O. 2, 8, 7 (tu te montres comme) tu deviens publiquement l’objet des soins de la jeunesse. arch. prodinunt = prodeunt Enn. Ann. 156, v. Fest. 229, 22 ; P. Fest. 228 || décad., fut. prodiet Lact. Inst. 7, 16.

Latin > German (Georges)

prōd-eo, iī, itum, īre, vorgehen, I) mit Rücksicht auf den terminus a quo = hervorgehen, herauskommen, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: a) übh.: nemo huc prodit, Ter.: obviam mihi est proditum, Cic.: prodire ex portu, Caes.: ab aggeribus (Gräbern), Arnob.: utero, Ov.: in contionem, s. cōntio: in publicum, ausgehen, sich öffentlich zeigen, Cic.: so auch bl. prodire, Ter. u. Liv.: in proelium, Caes.: in funus, mit zum Begräbnis gehen, Ter. u. Cic. – b) in einem Berufe öffentlich auftreten, als Schauspieler, Künstler usw., in scaenam, Cic. u. Suet.: in scaenam saltandi cantandive causā, Macer dig.: proditurum se hydraulam et choraulam et novissimo die histrionem, Suet.: prodit in tragoedia (Iuppiter), hat seinen Platz, seine Rolle, Plaut. Amph. prol. 93: als Zeuge, Cic. Rosc. Am. 100. – 2) übtr., v. Pflanzen usw., hervorkommen, -wachsen, aufkeimen, Scriptt. r. r.: von Tränen, lacrimae saepicule de gaudio prodeunt, Apul. met. 1, 12. – B) bildl.: a) zum Vorschein kommen, sich zeigen, consuetudo prodire coepit, Cic.: cum tot prodierint pretio leviore colores, aufgekommen sind, Ov. – b) hervorgehen = werden zu usw., prodis ex iudice Dama turpis, wirst aus dem Richter (Geschworenen) zum eklen Dama (= aus einem musterhaften Bürger zum ekelhaften, schmutzigen Sklaven), Hor. sat. 2, 7, 54 sq. – II) mit Rücksicht auf den terminus ad quem = vorwärts-, vorgehen, -rücken, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: longius, Caes.: tantum pr. volando, quantum, Verg.: ad fauces, v. Schiffen, Caes. – 2) übtr., v. Erhöhungen usw., vortreten, vorragen, rupes prodit in aequor, Verg.: immodico prodibant tubere tali, Ov.: in angulos prodeunte rostro, Plin. – B) bildl.: est quādam prodire tenus, si non datur ultra, Hor.: sumptu extra modum, das Maß überschreiten, Cic.: impers., ne ad extremum prodeatur, man aufs Äußerste gerate (im Reden), Cic. – / Vulg. Fut. prodiet, Itala Isai. 2, 3 (b. Augustin. de civ. dei 10, 32, 2. p. 457, 25 D.2) u.a. Eccl.: prodient, Mart. Cap. poët. 9. § 914. Lact. 7, 16, 14 u.a. Eccl. Vgl. Rönsch Itala p. 293. – Archaist. prodinunt = prodeunt, Enn. ann. 156; vgl. Fest. 299 (a), 22.

Latin > Chinese

prodeo, is, ivi vel ii, itum, ire. n. (eo.) :: 出來。會衆人。前走。— obviam 出迎接。Proditur. p. 出露。