πῶμα: Difference between revisions
Θέλομεν καλῶς ζῆν πάντες, ἀλλ' οὐ δυνάμεθα → Bene vivere omnes volumus, at non possumus → Gut leben wollen wir alle, doch wir können es nicht
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
|||
(16 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=poma | |Transliteration C=poma | ||
|Beta Code=pw=ma | |Beta Code=pw=ma | ||
|Definition=(A), ατος, τό, < | |Definition=(A), -ατος, τό,<br><span class="bld">A</span> [[lid]], [[cover]], φαρέτρης Il.4.116, cf. Od.9.314, B.5.76; χηλοῦ Il.16.221, cf. Od.8.443; [[πίθου]], [[πίθοιο]], Hes.''Op.''94,98; κάδων Archil.4; κεραμίων ''PCair.Zen.''481.26 (iii B.C., pl.); ([[κιβωτός|κιβωτοῦ]]) Plu. ''Rom.''28; σιδηροῦν Plb.22.11.16; <b class="b3">ἔχει ἡ ἀρτηρία</b> (the [[windpipe]]) οἷον π. τὴν [[ἐπιγλωττίς|ἐπιγλωττίδα]] Arist.''Resp.''476a34, cf. ''HA''530a21, al.; <b class="b3">ἐπέθηκα τῇ θύρᾳ τὸ π.</b> the [[stone]] that [[closed]] the [[entrance]], Luc.''DMar.''2.2; πῶμα [[λάϊνος|λάϊνον]], of a [[tomb]], ''IG''12(8).93 (Imbros); [[operculum]] of [[univalve]]s, πορφύρας πώματα Dsc.2.7, cf. 8, ''Eup.''2.63; of the Egyptian bean, Id.2.106.<br /><br />(B), -ατος, τό, ([[πίνω]], [[πέπωκα]])<br><span class="bld">A</span> [[drink]], [[draught]], A.''Eu.''266 (lyr.), S.''Ph.''715 (lyr.), [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''392 (prob.), ''Ba.''279 (prob.), [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]''406a, etc.; [[τὰ ἀναγκαῖα πώματα]] = [[drinking water]], Id.''Lg.''844b: pl., <b class="b3">εὐτρεφέστατον πωμάτων</b>, of [[Dirce]], A. ''Th.''308(lyr.):—the short form πόμα occurs in Pi.''N.'' 3.79 (metaph.), and in later Poets, Call.''Fr.''8.20 P., Nic.''Al.''105, 299, Man.3.71 (poet. dat. pl. πομάτεσσι [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]); also in Ionic and later Prose, Hp.''VM''5 (opp. [[ῥύφημα]]), [[Herodotus|Hdt.]]3.23, Phld.''Mus.''p.51 K., cf. Poll.6.15; but only as [[varia lectio|v.l.]] in correct Attic writers, as [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''117b, ''Phlb.''34e:—for [[πομάτιον]] in ''EM''578.8 Dind. restores <b class="b3">πόμα τι</b> from [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]] [[sub verbo|s.v.]] [[μελίτιον]].<br><span class="bld">II</span> [[drinking cup]], [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]] | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0827.png Seite 827]] τό ([[πίνω]], πέπωκα), der Trank; π οταμοὺς δ' οἲ διὰ χώρας θελεμὸν [[πῶμα]] χέουσιν, Aesch. Suppl. 1027, u. öfter; Soph. Phil. 706; Eur. Bacch. 707 u. öfter, Plut. Critia. 115 b u. oft, wie Folgde. τό, der Deckel; φαρέτρης, Il. 4, 116; χηλοῦ, 16, 221, u. oft; πώμασιν ἄρσον ἅπαντας (sc. ἀμφιφορεῖς), Od. 2, 353; πίθου, Hes. O. 94. 98; Archil. frg. 49; u. in Prosa: σιδηροῦν, Pol. 22, 11, 16; κιβωτοῦ, Plut. Rom. 28, Luc. Icarom. 25. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0827.png Seite 827]] τό ([[πίνω]], [[πέπωκα]]), der Trank; π οταμοὺς δ' οἲ διὰ χώρας θελεμὸν [[πῶμα]] χέουσιν, Aesch. Suppl. 1027, u. öfter; Soph. Phil. 706; Eur. Bacch. 707 u. öfter, Plut. Critia. 115 b u. oft, wie Folgde. τό, der Deckel; φαρέτρης, Il. 4, 116; χηλοῦ, 16, 221, u. oft; πώμασιν ἄρσον ἅπαντας (''[[sc.]]'' ἀμφιφορεῖς), Od. 2, 353; πίθου, Hes. O. 94. 98; Archil. frg. 49; u. in Prosa: σιδηροῦν, Pol. 22, 11, 16; κιβωτοῦ, Plut. Rom. 28, Luc. Icarom. 25. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<span class="bld">1</span>ατος (τό) :<br /><b>I.</b> | |btext=<span class="bld">1</span>ατος (τό) :<br /><b>I.</b> [[couvercle]] :<br /><b>1</b> [[couvercle de vase]] <i>ou</i> de tonneau;<br /><b>2</b> [[couvercle de carquois]];<br /><b>3</b> [[couvercle de coffre]], [[de trappe]];<br /><b>II.</b> [[pierre qui bouche l'entrée d'un antre]].<br />'''Étymologie:''' R. Πω, couvrir.<br /><span class="bld">2</span>ατος (τό) :<br /><b>1</b> ce qu'on boit, boisson, potion;<br /><b>2</b> [[eau potable]].<br />'''Étymologie:''' R. Πο, boire ; v. [[πίνω]] pf. [[πέπωκα]], <i>lat.</i> potus, poculum, etc. | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
Line 26: | Line 26: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=<b>(I)</b><br />το / [[πῶμα]], πώματος, ΝΑ<br />[[κάλυμμα]], [[σκέπασμα]], [[τάπα]], [[καπάκι]] (α. «[[βάλε]] το [[πώμα]] στο [[μπουκάλι]] [[γιατί]] θα εξατμιστεί το [[οινόπνευμα]]» β. «ὡς εἴ τε φαρέτρη πῶμ' ἐπιθείη», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[τάφος]], [[μνήμα]] («εἶδε δὲ τέκνου πώματι λαϊνέῳ [[σῶμα]] κατισχόμενον», <b>επιγρ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[πῶμα]] (<span style="color: red;"><</span> <i>p</i><i>ō</i>-<i>mn</i> με [[επίθημα]] -<i>μα</i> τών ρηματικών ονομάτων, | |mltxt=<b>(I)</b><br />το / [[πῶμα]], πώματος, ΝΑ<br />[[κάλυμμα]], [[σκέπασμα]], [[τάπα]], [[καπάκι]] (α. «[[βάλε]] το [[πώμα]] στο [[μπουκάλι]] [[γιατί]] θα εξατμιστεί το [[οινόπνευμα]]» β. «ὡς εἴ τε φαρέτρη πῶμ' ἐπιθείη», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[τάφος]], [[μνήμα]] («εἶδε δὲ τέκνου πώματι λαϊνέῳ [[σῶμα]] κατισχόμενον», <b>επιγρ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[πῶμα]] (<span style="color: red;"><</span> <i>p</i><i>ō</i>-<i>mn</i> με [[επίθημα]] -<i>μα</i> τών ρηματικών ονομάτων, [[πρβλ]]. [[δράμα]]) ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>p</i><i>ō</i>(<i>i</i>)- / <i>p</i><i>ō</i>-<i>y</i>- «[[προστατεύω]], [[φυλάσσω]], [[στεγάζω]]» με βουκολική σημ., στην οποία ανάγονται και οι τ. <i>πῶυ</i> «[[αγέλη]]», [[ποίμνη]] «[[κοπάδι]]», [[ποιμήν]] «[[βοσκός]]» (<b>βλ. λ.</b> [[ποιμένας]]), [[καθώς]] και το αρχ. ινδ. <i>p</i><i>ā</i><i>ti</i> «[[προφυλάσσω]]»].<br /> <b>(II)</b><br />πώματος, τὸ, Α, και [[πόμα]], -ατος, ΜΑ<br /><b>1.</b> [[καθετί]] που πίνεται, [[ποτό]]<br /><b>2.</b> <i>([[κατά]] τον <b>Ησύχ.</b>)</i> [[ποτήρι]]<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «τὰ ἀναγκαῖα πώματα» — πόσιμο [[νερό]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Βλ. λ. [[πίνω]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
Line 42: | Line 42: | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''πῶμα''': 1.<br />{pō̃ma}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Deckel]] an Kasten, Krügen, Köchern usw. (ep. ion. seit Il., Arist., hell. u. sp.).<br />'''Derivative''': Davon [[πωμάτιον]] n. Demin. (Sor.), -ατίας m. [[Art Schnecke]] (Dsk.) und zwei Denominativa: 1. [[πωμάζω]], auch m. ἐπι-, περι- u.a. [[mit einem Deckel schließen]], [[zudecken]] (Arist., Hero u.a.) mit [[ἐπιπωμασμός]] (Eust.) und der Rückbildung [[ἐπίπωμα]] [[Deckel]] (Gal. u.a.), wozu [[ἐπιπωματικός]] (Sch.); 2. [[πωματίζω]], meist ἐπι-, περι-, ἀπο-’ds.’ (Arist., Thphr. u.a.) mit [[ἐπιπωμάτισις]] (VI<sup>p</sup>). Dazu das scheinbar primäre ἐπιπωμάννυμαι [[zugedeckt werden]] (Hero).<br />'''Etymology''': Altes Verbalnomen aus idg. *''pō''-''mn̥'' neben *''pō''-''tro''-''m'' n. in aind. ''pā́tram'' [[Behälter]], [[Gefäß]], germ., z.B. got. ''fodr'' [[Scheide]], [[Futteral]], nhd. ''Futter'' (des Kleides). Das primäre Verb ist in aind. ''pā́''-''ti'' [[hüten]], [[schützen]] erhalten. Die dazu gehörigen [[ποιμήν]], πῶυ (aus *πῶι̯υ) lassen einen urspr. Langdiphthong ''pōi''- erkennen; s. [[ποιμήν]] m. weiterer Lit.<br />'''Page''' 2,635-636<br />2.<br />{pō̃ma}<br />'''Meaning''': [[Trank]]<br />'''See also''': s. [[πίνω]].<br />'''Page''' 2,635 | |ftr='''πῶμα''': 1.<br />{pō̃ma}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Deckel]] an Kasten, Krügen, Köchern usw. (ep. ion. seit Il., Arist., hell. u. sp.).<br />'''Derivative''': Davon [[πωμάτιον]] n. Demin. (Sor.), -ατίας m. [[Art Schnecke]] (Dsk.) und zwei Denominativa: 1. [[πωμάζω]], auch m. ἐπι-, περι- u.a. [[mit einem Deckel schließen]], [[zudecken]] (Arist., Hero u.a.) mit [[ἐπιπωμασμός]] (Eust.) und der Rückbildung [[ἐπίπωμα]] [[Deckel]] (Gal. u.a.), wozu [[ἐπιπωματικός]] (Sch.); 2. [[πωματίζω]], meist ἐπι-, περι-, ἀπο-’ds.’ (Arist., Thphr. u.a.) mit [[ἐπιπωμάτισις]] (VI<sup>p</sup>). Dazu das scheinbar primäre ἐπιπωμάννυμαι [[zugedeckt werden]] (Hero).<br />'''Etymology''': Altes Verbalnomen aus idg. *''pō''-''mn̥'' neben *''pō''-''tro''-''m'' n. in aind. ''pā́tram'' [[Behälter]], [[Gefäß]], germ., z.B. got. ''fodr'' [[Scheide]], [[Futteral]], nhd. ''Futter'' (des Kleides). Das primäre Verb ist in aind. ''pā́''-''ti'' [[hüten]], [[schützen]] erhalten. Die dazu gehörigen [[ποιμήν]], πῶυ (aus *πῶι̯υ) lassen einen urspr. Langdiphthong ''pōi''- erkennen; s. [[ποιμήν]] m. weiterer Lit.<br />'''Page''' 2,635-636<br />2.<br />{pō̃ma}<br />'''Meaning''': [[Trank]]<br />'''See also''': s. [[πίνω]].<br />'''Page''' 2,635 | ||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=<b class="num">1 </b>(=[[σκέπασμα]], [[καπάκι]]). Ἄγνωστη ἡ [[ἐτυμολογία]] του.<br><b class="num">2</b> (=[[πιοτό]]). Ἀπό τό [[πίνω]], ὅπου δές για περισσότερα παράγωγα. | |||
}} | }} |
Latest revision as of 10:46, 21 December 2024
English (LSJ)
(A), -ατος, τό,
A lid, cover, φαρέτρης Il.4.116, cf. Od.9.314, B.5.76; χηλοῦ Il.16.221, cf. Od.8.443; πίθου, πίθοιο, Hes.Op.94,98; κάδων Archil.4; κεραμίων PCair.Zen.481.26 (iii B.C., pl.); (κιβωτοῦ) Plu. Rom.28; σιδηροῦν Plb.22.11.16; ἔχει ἡ ἀρτηρία (the windpipe) οἷον π. τὴν ἐπιγλωττίδα Arist.Resp.476a34, cf. HA530a21, al.; ἐπέθηκα τῇ θύρᾳ τὸ π. the stone that closed the entrance, Luc.DMar.2.2; πῶμα λάϊνον, of a tomb, IG12(8).93 (Imbros); operculum of univalves, πορφύρας πώματα Dsc.2.7, cf. 8, Eup.2.63; of the Egyptian bean, Id.2.106.
(B), -ατος, τό, (πίνω, πέπωκα)
A drink, draught, A.Eu.266 (lyr.), S.Ph.715 (lyr.), E.Hec.392 (prob.), Ba.279 (prob.), Pl.R.406a, etc.; τὰ ἀναγκαῖα πώματα = drinking water, Id.Lg.844b: pl., εὐτρεφέστατον πωμάτων, of Dirce, A. Th.308(lyr.):—the short form πόμα occurs in Pi.N. 3.79 (metaph.), and in later Poets, Call.Fr.8.20 P., Nic.Al.105, 299, Man.3.71 (poet. dat. pl. πομάτεσσι Hsch.); also in Ionic and later Prose, Hp.VM5 (opp. ῥύφημα), Hdt.3.23, Phld.Mus.p.51 K., cf. Poll.6.15; but only as v.l. in correct Attic writers, as Pl.Phd.117b, Phlb.34e:—for πομάτιον in EM578.8 Dind. restores πόμα τι from Hsch. s.v. μελίτιον.
II drinking cup, Hsch.
German (Pape)
[Seite 827] τό (πίνω, πέπωκα), der Trank; π οταμοὺς δ' οἲ διὰ χώρας θελεμὸν πῶμα χέουσιν, Aesch. Suppl. 1027, u. öfter; Soph. Phil. 706; Eur. Bacch. 707 u. öfter, Plut. Critia. 115 b u. oft, wie Folgde. τό, der Deckel; φαρέτρης, Il. 4, 116; χηλοῦ, 16, 221, u. oft; πώμασιν ἄρσον ἅπαντας (sc. ἀμφιφορεῖς), Od. 2, 353; πίθου, Hes. O. 94. 98; Archil. frg. 49; u. in Prosa: σιδηροῦν, Pol. 22, 11, 16; κιβωτοῦ, Plut. Rom. 28, Luc. Icarom. 25.
French (Bailly abrégé)
1ατος (τό) :
I. couvercle :
1 couvercle de vase ou de tonneau;
2 couvercle de carquois;
3 couvercle de coffre, de trappe;
II. pierre qui bouche l'entrée d'un antre.
Étymologie: R. Πω, couvrir.
2ατος (τό) :
1 ce qu'on boit, boisson, potion;
2 eau potable.
Étymologie: R. Πο, boire ; v. πίνω pf. πέπωκα, lat. potus, poculum, etc.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
πῶμα -ατος, τό deksel, afsluiting.
πῶμα -ατος, τό ook πόμα [πίνω] drank; spec. drinkwater:. ὕδωρ... Διρκαῖον, εὐτραφέστατον πωμάτων het water van de Dirce, de gezondste drank Aeschl. Sept. 308.
Russian (Dvoretsky)
πῶμα: ατος τό Trag., Plat. = πόμα.
ατος τό крышка, клапан (φαρέτρης Hom.; πίθου Hes.; κιβωτοῦ Plut.).
English (Autenrieth)
ατος: lid, cover, of a chest, a vase, a quiver, Il. 16.221, Od. 2.353, Il. 4.116. (See the quiver of Heracles in cut.)
Greek Monolingual
(I)
το / πῶμα, πώματος, ΝΑ
κάλυμμα, σκέπασμα, τάπα, καπάκι (α. «βάλε το πώμα στο μπουκάλι γιατί θα εξατμιστεί το οινόπνευμα» β. «ὡς εἴ τε φαρέτρη πῶμ' ἐπιθείη», Ομ. Οδ.)
αρχ.
τάφος, μνήμα («εἶδε δὲ τέκνου πώματι λαϊνέῳ σῶμα κατισχόμενον», επιγρ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. πῶμα (< pō-mn με επίθημα -μα τών ρηματικών ονομάτων, πρβλ. δράμα) ανάγεται στην ΙΕ ρίζα pō(i)- / pō-y- «προστατεύω, φυλάσσω, στεγάζω» με βουκολική σημ., στην οποία ανάγονται και οι τ. πῶυ «αγέλη», ποίμνη «κοπάδι», ποιμήν «βοσκός» (βλ. λ. ποιμένας), καθώς και το αρχ. ινδ. pāti «προφυλάσσω»].
(II)
πώματος, τὸ, Α, και πόμα, -ατος, ΜΑ
1. καθετί που πίνεται, ποτό
2. (κατά τον Ησύχ.) ποτήρι
3. φρ. «τὰ ἀναγκαῖα πώματα» — πόσιμο νερό.
[ΕΤΥΜΟΛ. Βλ. λ. πίνω.
Greek Monotonic
πῶμα: -ατος, τό (√ΠΟ σε μερικούς χρόνους του πίνω), ποτό, ρόφημα, σε Τραγ., Πλάτ. κ.λπ.
• πῶμα: -ατος, τό, σκέπασμα, κάλυμμα, σε Όμηρ. (άγν. προέλ.).
Greek (Liddell-Scott)
πῶμα: τό, κάλυμμα, σκέπασμα, φαρέτρης Ἰλ. Δ. 116, Ὀδ. Ι. 314· χηλοῦ Ἰλ. Π. 221, Ὀδ. Θ. 443· πίθου Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 94. 98· κάδου Ἀρχίλ. 4· σιδηροῦν Πολύβ. 22. 11, 16· ἔχει ἡ ἀρτηρία (ὁ λάρυγξ) οἷον π. τὴν ἐπιγλωττίδα Ἀριστ. περὶ Ἀναπν. 11, 4, πρβλ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 4. 4, 34 κ. ἀλλ.· π. τῆς θύρας τοῦ ἄντρου, ὁ λίθος ὅστις ἔφραττε τὴν εἴσοδον, Λουκ. Ἐνάλ. Διάλ. 2. 2. (Ἄγνωστος ἡ ἐτυμολογία).
Frisk Etymological English
1.
Grammatical information: n.
Meaning: lid, cover of chest, pot, tube etc. (ep. ion. Il., Arist., hell. a. late).
Derivatives: πωμ-άτιον n. dimin. (Sor.); -ατίας m. kind of snail (Dsc.) and two denominatives: 1. πωμάζω, also m. ἐπι-, περι- a.o. to cover, close with a lid (Arist., Hero a.o.) with ἐπιπωμασμός (Eust.) and the backformation ἐπίπωμα lid (Gal. a.o.), to which ἐπιπωματικός (sch.); 2. πωματίζω, mostly ἐπι-, περι-, ἀπο-'id.' (Arist., Thphr. a.o.) with ἐπιπωμάτισις (VIp). To this the seemingly primary ἐπιπωμάννυμαι to be covered (Hero).
Origin: IE [Indo-European] [787] *peh₂- guard, protect
Etymology: Old verbal noun from IE *poh₂-mn̥ beside *poh₂-tro-m n. in Skt. pā́tram case, barrel, Germ., e.g. Goth. fodr sheath, cover, NHG Futter (of cloth). The primary verb is retained in Skt. pā́-ti guard, protect (IE *peh₂-). On the basis of the words belonging to it, ποιμήν, πῶυ (< *πῶι̯υ) one posited a root with an original long diphthong pōi- (thus Pok. 839); s. ποιμήν w. further lit. (we now know that they had (*peh₂-i-, poh₂-i-).
2. Meaning: drink
See also: s. πίνω.
Middle Liddell
πῶμα, ατος, τό, [ΠΟ, Root of some tenses of πίνω
a drink, a draught, Trag., Plat., etc.
πῶμα, ατος, τό,
a lid, cover, Hom. [Of unknown origin.]
Frisk Etymology German
πῶμα: 1.
{pō̃ma}
Grammar: n.
Meaning: Deckel an Kasten, Krügen, Köchern usw. (ep. ion. seit Il., Arist., hell. u. sp.).
Derivative: Davon πωμάτιον n. Demin. (Sor.), -ατίας m. Art Schnecke (Dsk.) und zwei Denominativa: 1. πωμάζω, auch m. ἐπι-, περι- u.a. mit einem Deckel schließen, zudecken (Arist., Hero u.a.) mit ἐπιπωμασμός (Eust.) und der Rückbildung ἐπίπωμα Deckel (Gal. u.a.), wozu ἐπιπωματικός (Sch.); 2. πωματίζω, meist ἐπι-, περι-, ἀπο-’ds.’ (Arist., Thphr. u.a.) mit ἐπιπωμάτισις (VIp). Dazu das scheinbar primäre ἐπιπωμάννυμαι zugedeckt werden (Hero).
Etymology: Altes Verbalnomen aus idg. *pō-mn̥ neben *pō-tro-m n. in aind. pā́tram Behälter, Gefäß, germ., z.B. got. fodr Scheide, Futteral, nhd. Futter (des Kleides). Das primäre Verb ist in aind. pā́-ti hüten, schützen erhalten. Die dazu gehörigen ποιμήν, πῶυ (aus *πῶι̯υ) lassen einen urspr. Langdiphthong pōi- erkennen; s. ποιμήν m. weiterer Lit.
Page 2,635-636
2.
{pō̃ma}
Meaning: Trank
See also: s. πίνω.
Page 2,635
Mantoulidis Etymological
1 (=σκέπασμα, καπάκι). Ἄγνωστη ἡ ἐτυμολογία του.
2 (=πιοτό). Ἀπό τό πίνω, ὅπου δές για περισσότερα παράγωγα.