φράτρα

English (LSJ)

ἡ, dat. A φράτρῃ OGI483.87 (Pergam., ii B. C.), Ion. φρήτρη, Dor. πάτρα (q. v.), Delph. πατριά (q. v.), Att. φρατρία; also φατρία and φάτρα (v. infr.):—prop. brotherhood, but among the Greeks always in polit. sense, cf. Dicaearch.Hist.9: I in Hom., tribe, clan, κρῖν' ἄνδρας . . κατὰ φρήτρας, ὡς φρήτρη φρήτρηφιν ἀρήγῃ choose men by clans, that clan may stand by clan, Il.2.362; of the Persian royal clan (the Achaemenids), Hdt.1.125. II later, political subdivision of the φυλή, Pl.Lg.746d, 785a, Isoc.8.88, Aeschin.2.147; φρατρίαι καὶ φυλαί Arist.Pol.1264a8, cf. 1300a25, 1309a12; freq. in Inscrr., φυλῆς καὶ δήμου καὶ φρατρίας ὧν ἂν βούληται ἀπογραψάμενον IG12.110.16; προσγραψαμένοις πρὸς φυλὴν καὶ φρατρίαν ἢν ἂν βούλωνται ib.12(5).819.21 (Tenos, ii B. C.); sub-division of a tribe, PHib. 1.28.10 (iii B. C.); of groups celebrating festivals, e.g. the Carnea at Sparta, Demetr.Sceps. ap. Ath.4.141f; or the Jewish Passover, J.AJ3.10.5, BJ6.9.3; perh. = σύνοδος 1.2, Pap. in Harvard Theological Review 29.40 (i B. C.). 2 used to translate Lat. curia, Plu. Publ.7; in form φράτρα, D.H.2.7, 6.89, al. 3 later, of any league or association, esp. in bad sense, conspiracy (in form φατρία), Lib.Or.18.141; τῶν πονηρῶν τε καὶ ἀκολάστων φατρίαι ib.17.2. (The form φάτρα is found in Arcadia, IG5(2).510 (ii B. C.), and at Tenos, ib.12(5).798.23 (iii B. C.); φατρία is found at Chios, Michel 997.28 (iv B. C.); at Tenos, IG12(5).816.16 (iii B. C.); and freq. in codd., e.g. Aeschin. l.c., Arist.Pol. ll.cc., cf. Hdn.Gr.1.298, 2.598, Orusap.EM789.20; cf. φρήτρη, φρητρία.—

German (Pape)

[Seite 1303] od. φράτρη, ἡ, auch φρατρεία und φρατρία, ion. φρήτρη, Hom. und Her., dor. πάτρα, eine durch Stamm- oder Familienverwandtschaft verbundene Volksabtheilung, Volksstamm, Geschlecht; κρῖν' ἄνδρας κατὰ φῦλα, κατὰ φρήτρας, ὡς φρήτρη φρήτρηφιν ἀρήγῃ, sondere die Kämpfer nach den Geschlechtern, Il. 2, 362; so auch Her. 1, 125 ἐν τοῖσι καὶ Ἀχαιμενίδαι εἰσὶ φρήτρη, wo die alten Ausgaben φήτρη, dem dorischen πάτρα entsprechend haben; wie auch bei Sp. φατρία für φρατρία gebraucht und von den Gramm. mit πατρίη verglichen wird. – Dann eine politische Volksabtheilung, die ursprünglich auf Verwandtschaft beruhte; in Athen eine Unterabtheilung der φυλή, welche aus drei φρᾶτραι bestand, deren Mitglieder φράτορες hießen und durch religiöse Gebräuche und Festlichkeiten mit einander verbunden waren; jede φράτρα hatte 30 γένη, so daß es nach Solons Verfassung 12 φρᾶτραι oder 360 γένη gab, Plat. Legg. 746 d 785 a, Isocr. 8, 88, Arist. pol. 2, 5. 5, 8. – Bei den Römern entsprachen den φράτραις die curiae, welche bei D. Hal. 2, 7, Plut. Popl. 7 immer durch φρατρίαι wiedergegeben werden. – Es scheint nicht mit frater zusammenzuhangen, sondern mit πατήρ, πάτρα; die Ableitung von φράσσω ist nicht haltbar; vgl. Buttmann's Abhandlung über dies Wort in den Schriften der Berl. Akad. der Wissensch. 1818. 19 Hist. phil. Kl. p. 12 ff. u. Mytholog. II p. 304.

Greek (Liddell-Scott)

φράτρα: ἡ, Ἰων. φρήτρη, Ἰλ., Ἡρόδ.˙ Δωρ. πάτρα, παρ’ Ἀττ. φρατρία˙ ― κυρίως ἀδελφότης˙ ἀλλὰ παρὰ τοῖς Ἕλλησι ἀείποτε ἐπὶ πολιτικῆς σημασίας (ἴδε ἐπὶ πᾶσι Δείναρχ. παρὰ Στεφ. Βυζ.)˙ Ι. κατὰ τοὺς ἡρωϊκοὺς χρόνους, λαὸς συγγενής, ἐκ τοῦ αὐτοῦ γενάρχου καταγόμενος, φυλή, οἰκογένεια, κρῖν’ ἄνδρας... κατὰ φρήτρας, ὡς φρήτρη φρήτρῃφιν ἀρήγῃ. ἵνα ἡ μία φυλὴ ἢ οἰκογένεια βοηθῇ τὴν ἄλλην, Ἰλ. Β. 362˙ οὕτως ὁ Ἡρόδ. ποιεῖται χρῆσιν τῆς λέξεως ταύτης εἰς δήλωσιν τῆς βασιλικῆς οἰκογενείας (τῆς τῶν Ἀχαιμενιδῶν), 1. 125. ΙΙ. κατὰ τοὺς ἱστορικοὺς χρόνους φρατρία ἐκαλεῖτο πολιτικὴ διαίρεσις τοῦ λαοῦ, ἧς ἡ πρώτη ἀρχὴ ἀνήγετο εἰς τοὺς δεσμοὺς συγγενείας (πρβλ. φράτηρ)˙ ἐν Ἀθήναις, ὑποδιαίρεσις τῆς φυλῆς ὡς ἐν Ρώμῃ ἡ cura ἦτο ὑποδιαίρεσις τῆς tribus, Πλάτ. Νόμ. 746D, 785A, Ἰσοκρ. 176D, Αἰσχίν. 47. 39· φρατρίαι καὶ φυλαὶ Ἀριστ. Πολιτικ. 2. 5, 17, πρβλ. 4. 15, 17., 5. 8, 19˙ συχν. ἐν Ἐπιγραφ., πρὸς φυλὴν καὶ φρατρίαν προσγραφῆναι ὁποίαν ἂν βούλωνται Συλλ. Ἐπιγρ. 2330. 11, πρβλ. 2333, 3596, κ. ἀλλ. ― Ἑκάστη φυλὴ συνέκειτο ἐκ τριῶν φρατριῶν, ὧν τὰ μέλη ἐκαλοῦντο φράτερες ἢ φράτορες (ὡς τὰ μέλη τῆς φυλῆς ἐκαλοῦντο φυλέται, καὶ τὰ τῆς curia, curiales), καὶ συνεδέοντο διὰ ποικίλων θρησκευτικῶν τελετῶν ἰδιαζουσῶν ἑκάστῃ˙ ἡ δὲ φρατρία πάλιν περιεῖχε 30 γένη, ὧν τὰ μέλη ἐκαλοῦντο γεννῆται, ὥστε κατὰ τὸ πολίτευμα τοῦ Σόλωνος αἱ Ἀθῆναι εἶχον 12 φρατρίας, καὶ 360 γένη ἢ ἀρχαίας τῶν εὐπατριδῶν οἰκογενείας, Πολυδ. Ηϳ 111. 2) αἱ παρὰ Ρωμαίοις curiae ἀκριβῶς ἀντιστοιχοῦσι πρὸς τὰς Ἀττικ. φρατρίας, καὶ οὕτω μεταφράζει αὐτὰς ἑλληνιστὶ ὁ Διονύσ. ὁ Ἁλικαρνασσεὺς 2. 7., 6. 89, κ. ἀλλ., Πλουτ. Ποπλικ. 7. ΙΙΙ. (Ἐκ τῶν πανηγύρεων καὶ εὐωχιῶν τῆς αὐτῆς φράτρας) φράτραν = συσσίτιον, Ἰωσήπου Ἰουδ. Ἀρχ. 3. 10, 5, Ἰουδ. Πόλεμ. 6. 9, 3˙ ὡσαύτως δειπνητικὴ κλίνη ἢ ἀνάκλιντρον, Δημήτρ. Σκήψ. παρ’ Ἀθήν. 141F. (Ὁ τύπος τῆς λέξεως φράτρα πολὺ ἀμφισβητεῖται, ὡς καὶ τὰ παράγωγα αὐτῆς. Παρ’ Ἡρόδ. 1. 125 οἱ παλαιότεροι ἐκδόται ἔχουσι φήτρη, ὅπερ ὑποστηρίζεται ἐκ τοῦ Δωρ. πάτρα˙ ἀλλ’ οἱ νεώτεροι ἐκδόται ἑπόμενοι τοῖς ἀρίστοις τῶν Ἀντιγράφων γράφουσι φρήτρη, ὡς ἐν τῇ Ἰλ. Ἀντὶ δὲ τοῦ τύπου φρατρία οἱ γραμμ. φέρουσι φατρία, ὡς εἰ ἦν = πατρία˙ οὕτω φέρουσι τὰ Ἀντίγραφα ἐν πολλοῖς τῶν χωρίων τῶν ἀνωτέρω μνημονευθέντων ἐξ Ἀττ. συγγραφέων˙ ὁ τύπος οὗτος ἀπαντᾷ ὡσαύτως καὶ παρὰ μεταγεν. ἐπιγραφαῖς καὶ μεταγεν. πεζογράφοις, ἴδε Πίνακας ἐν Συλλ. Ἐπιγρ. σ. 165, Κοραῆ Ἡλιόδ. 324˙ ἀλλ’ ἴδε πάτρα.) [ᾱ φύσει, ὡς φαίνεται ἐκ τοῦ Ἰων. τύπου φρήτηρ].

Greek Monolingual

και φάτρα και ιων. τ. φρήτρη και φήτρη και δωρ. τ. πάτρα, ἡ, Α
1. (με πολιτική σημ.) αδελφότητα
2. (κατά τους ηρωικούς χρόνους) γένος, φυλή («κρῖν' ἄνδρας... κατὰ φρήτρας, ὡς φρήτρη φρήτρῃφιν ἀρήγῃ», Ομ. Ιλ.)
3. (κατά τους ιστορικούς χρόνους) μερίδα, ομάδα πληθυσμού συγκροτημένη από γένη συνδεόμενα με δεσμούς συγγένειας, αλλ. φρατρία και φατρία
4. (ειδικά στην Αθήνα) υποδιαίρεση της φυλής
5. η ρωμαϊκή κουρία
6. (γενικά) ένωση, συμμαχία, συνασπισμός
7. (με κακή σημ.) συνωμοσία
8. όμιλος συνδαιτυμόνων
9. ανάκλιντρο δείπνου.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. έχει σχηματιστεί από τη ρίζα της λ. φρᾱτηρ (< IE bhrāter- «αδελφός», βλ. λ. φράτηρ), με απαθές το πρώτο και μηδενισμένο το δεύτερο φωνήεν και κατάλ. -ᾱ / -η. Οι τ. φάτρα / φήτρη < θ. φᾶτρ- με ανομοιωτική αποβολή του -ρ- (βλ. και λ. φατρία)].

Greek Monotonic

φράτρα: ἡ, Ιων. φρήτρη, Δωρ. πάτρα, Αττ. φρατρία, επίσης φατρία και φάτρα,
I. αδελφότητα· σε Όμηρ., άνθρωποι της ίδιας φυλής, φυλή, γενιά· κρῖν' ἄνδρας κατὰ φρήτρας, ὡς φρήτρη φρήτρῃφιν ἀρήγῃ, διαλέγω άντρες κατά φυλές, ώστε να βοηθά η μια φυλή την άλλη, σε Ομήρ. Ιλ.
II. στην Αθήνα, η φατρία ήταν διαίρεση της φυλῆς, όπως στη Ρώμη η curia της tribus, σε Ισοκρ. κ.λπ.· κάθε φυλή αποτελείται από τρεις φρατρίας, τα μέλη των οποίων καλούνταν φράτερες ή φράτορες (όπως αυτοί από τη φυλή ήταν οι φυλέται)· κάθε φρατρία περιείχε τριάντα γένη· ομοίως και σύμφωνα προς τη σύσταση του Σόλωνα η Αθήνα είχε δώδεκα φρατρίας και τριακόσια εξήντα γένη ή παλιές αριστοκρατικές οικογένειες (από την ίδια ρίζα, όπως Λατ. frāter).

Russian (Dvoretsky)

φράτρα: и φρήτρη ἡ эп.-ион. = φρατρία.

Middle Liddell

φράτρα, ἡ,
I. a brotherhood: in Hom. a people of kindred race, a tribe, clan, κρῖν' ἄνδρας κατὰ φρήτρας, ὡς φρήτρη φρήτρῃφιν ἀρήγῃ choose men by clans, that clan may stand by clan, Il.
II. at Athens, the φρατρία was a subdivision of the φυλή, as at Rome the curia of the tribus, Isocr., etc.: every φυλή consisted of three φρατρίαι, whose members were called φράτερες or φράτορες (as those of a φυλή were φυλέταἰ; every φρατρία contained 30 γένη, so that by Solon.'s constitution Athens had 12 φρατρίαι, and 360 γένη or old patrician houses. [From the same Root as Lat. frater.]