φαίδιμος: Difference between revisions
Ὡς ἡδὺ κάλλος, ὅταν ἔχῃ νοῦν σώφρονα → Quam dulce facies pulchra cum ingenio probo → Wie froh macht Schönheit, wenn sie klugen Sinn besitzt
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)(<\/b>) ([a-zA-ZÀ-ÿŒ'œ ]+) ;" to "$1 $2 ;") |
m (LSJ1 replacement) |
||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=faidimos | |Transliteration C=faidimos | ||
|Beta Code=fai/dimos | |Beta Code=fai/dimos | ||
|Definition= | |Definition=φαίδιμον, also α, ον Pi. ''P.''4.28, ''N.''1.68 (not used by Hom. in fem.): ([[φαιδρός]]):—<br><span class="bld">A</span> [[shining]], [[radiant]], [[glistening]], especially of men's limbs, φ. ὦμος Od.11.128, Pi.''O.''1.27; γυῖα Il.6.27, Hes.''Th.''492; κόμα Pi.''N.''1.68; πρόσοψις Id.''P.''4.28 ([[si vera lectio|s.v.l.]]); [[sleek]], [[glossy]], ἵπποι Id.''O.''6.14.<br><span class="bld">2</span> of heroes, [[famous]], [[glorious]], φαίδιμ' Ἀχιλλεῦ Il.9.434; φαίδιμ' Ὀδυσσεῦ Od.10.251; <b class="b3">φαίδιμος Ἕκτωρ, αἴας</b>, Il.4.505, 5.617, etc.—Used by Trag. only in Ep. phrases, φαίδιμ' Ἀχιλλεῦ A.''Fr.''131 (anap., ap.Ar.''Ra.''992); ἀμφὶ φ. ὤμοις S.''Fr.''453; so φ. βραχίονες Achae.4. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
Line 29: | Line 29: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-ον, θηλ. και -ίμη, Α<br />(<b>ποιητ. τ.</b>)<br /><b>1.</b> ([[ιδίως]] για [[μέλη]] του ανθρώπινου σώματος αλειμμένα με [[λάδι]]) αυτός που λάμπει, [[στιλπνός]] («καὶ μὲν τῶν ὑπέλυσε [[μένος]] καὶ φαίδιμα γυῑα», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> (για ήρωα) [[ένδοξος]], [[ονομαστός]]<br /><b>3.</b> <i>([[κατά]] τον <b>Ησύχ.</b>)</i> «ὁ κατὰ ψυχὴν [[ἰσχυρός]], [[ἐπίσημος]], σπουδαῖος»<br /><b>4.</b> <b>ως κύριο όν.</b> <i>Φαίδιμος</i> | |mltxt=-ον, θηλ. και -ίμη, Α<br />(<b>ποιητ. τ.</b>)<br /><b>1.</b> ([[ιδίως]] για [[μέλη]] του ανθρώπινου σώματος αλειμμένα με [[λάδι]]) αυτός που λάμπει, [[στιλπνός]] («καὶ μὲν τῶν ὑπέλυσε [[μένος]] καὶ φαίδιμα γυῑα», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> (για ήρωα) [[ένδοξος]], [[ονομαστός]]<br /><b>3.</b> <i>([[κατά]] τον <b>Ησύχ.</b>)</i> «ὁ κατὰ ψυχὴν [[ἰσχυρός]], [[ἐπίσημος]], σπουδαῖος»<br /><b>4.</b> <b>ως κύριο όν.</b> <i>Φαίδιμος</i>·<b>μυθ.</b> [[βασιλιάς]] τών Σιδωνίων στην [[Φοινίκη]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Βλ. λ. [[φαιδρός]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
Line 38: | Line 38: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''φαίδιμος''': {phaídimos}<br />'''Meaning''': [[glänzend]], [[stattlich]], oft als Beiw. von [[Ἕκτωρ]], [[Ἀχιλλεύς]] u.a. (ep. poet. seit Il.; auch als PN), metr. Erweiterung -ιμόεις (Ν686; Risch ̨ 56e).<br />'''Derivative''': Daneben [[φαιδρός]] [[hell]], [[klar]], [[heiter]], [[fröhlich]], [[vergnügt]] (Pi., Sol., A. usw.; [[Φαίδρη]] λ 321), auch als Vorderglied, z.B. in [[φαιδρόνους]] [[mit heiterem Sinn]] (A.), [[φαιδρωπός]] [[mit heiterem Blick]] (A., E.). Davon 1. [[φαιδρότης]] f. [[Klarheit]], [[Heiterkeit]] (Inschr., Plu. u.a.). 2. -όομαι [[heiter sein]] (X.). 3. -ύνω, vereinzelt m. ἐκ-, ἐπι-, ἀπο-, ‘hell machen, reinigen, waschen; erheitern, erfrischen’ (vorw. poet. seit Hes. ''Op''. 753) mit -υντής m. "Reiniger", u. zw. des Zeusbildes in Olympia (Paus., Poll.), gewöhnl. [[φαιδυντής]], -[[ταί]] (el. u. att. Inschr.; vgl. unten); f. [[φαιδρύντρια]] (A. ''Ch''. 759). — Für sich steht [[φαίδει]] | |ftr='''φαίδιμος''': {phaídimos}<br />'''Meaning''': [[glänzend]], [[stattlich]], oft als Beiw. von [[Ἕκτωρ]], [[Ἀχιλλεύς]] u.a. (ep. poet. seit Il.; auch als PN), metr. Erweiterung -ιμόεις (Ν686; Risch ̨ 56e).<br />'''Derivative''': Daneben [[φαιδρός]] [[hell]], [[klar]], [[heiter]], [[fröhlich]], [[vergnügt]] (Pi., Sol., A. usw.; [[Φαίδρη]] λ 321), auch als Vorderglied, z.B. in [[φαιδρόνους]] [[mit heiterem Sinn]] (A.), [[φαιδρωπός]] [[mit heiterem Blick]] (A., E.). Davon 1. [[φαιδρότης]] f. [[Klarheit]], [[Heiterkeit]] (Inschr., Plu. u.a.). 2. -όομαι [[heiter sein]] (X.). 3. -ύνω, vereinzelt m. ἐκ-, ἐπι-, ἀπο-, ‘hell machen, reinigen, waschen; erheitern, erfrischen’ (vorw. poet. seit Hes. ''Op''. 753) mit -υντής m. "Reiniger", u. zw. des Zeusbildes in Olympia (Paus., Poll.), gewöhnl. [[φαιδυντής]], -[[ταί]] (el. u. att. Inschr.; vgl. unten); f. [[φαιδρύντρια]] (A. ''Ch''. 759). — Für sich steht [[φαίδει]]· [[ὄψει]] H., wohl von *φαῖδος n.<br />'''Etymology''': Zu [[φαιδρός]]: [[φαίδιμος]]: *φαῖδος vgl. z.B. [[κυδρός]]: [[κύδιμος]]: [[κῦδος]] u.a.; dazu Arbenz 12 u. 33. Dazu urspr. *φαιδύνω (wie [[αἰσχρός]]: [[αἶσχος]]: [[αἰσχύνω]]), das in [[φαιδυντής]] eine Spur hinterlassen hat und vielleicht in der Überlieferung von [[φαιδρύνω]] verdrängt wurde (Schwyzer 733 und Fraenkel Nom. ag. 1, 175 m. Lit.). Bildungen wie [[φαιδρύντρια]] und [[φαιδρόνους]] (für *φαιδίνους) bei A. zeugen aber von der Produktivität des Adjektivs. — Seit Fick BB 2, 187 wird [[φαιδρός]] mit lit. ''gaidrùs'' [[hell]], [[heiter]], vom Wetter, ''gaidrà'' [[wolkenloser Himmel]], [[heiteres Wetter]] identifiziert, was idg. *''gʷhaid''-''ró''-''s'' (*''gʷhəid''-) voraussetzt; dazu mit Ablautentgleisung (vgl. Fraenkel s. ''gaidrà'') ''giẽdras'', -''rùs'' ib.. Krahe Das Venetische 14 (m. Lit.) fügt noch hinzu den illyr. PN ''Baedarus''. Weiteres s. [[φαιός]].<br />'''Page''' 2,981 | ||
}} | }} | ||
{{mantoulidis | {{mantoulidis | ||
|mantxt=(=[[λαμπρός]], [[ἔνδοξος]]). Ἀπό ρίζα φαϝ τοῦ [[φάω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα. | |mantxt=(=[[λαμπρός]], [[ἔνδοξος]]). Ἀπό ρίζα φαϝ τοῦ [[φάω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα. | ||
}} | }} |
Revision as of 10:18, 25 August 2023
English (LSJ)
φαίδιμον, also α, ον Pi. P.4.28, N.1.68 (not used by Hom. in fem.): (φαιδρός):—
A shining, radiant, glistening, especially of men's limbs, φ. ὦμος Od.11.128, Pi.O.1.27; γυῖα Il.6.27, Hes.Th.492; κόμα Pi.N.1.68; πρόσοψις Id.P.4.28 (s.v.l.); sleek, glossy, ἵπποι Id.O.6.14.
2 of heroes, famous, glorious, φαίδιμ' Ἀχιλλεῦ Il.9.434; φαίδιμ' Ὀδυσσεῦ Od.10.251; φαίδιμος Ἕκτωρ, αἴας, Il.4.505, 5.617, etc.—Used by Trag. only in Ep. phrases, φαίδιμ' Ἀχιλλεῦ A.Fr.131 (anap., ap.Ar.Ra.992); ἀμφὶ φ. ὤμοις S.Fr.453; so φ. βραχίονες Achae.4.
German (Pape)
[Seite 1250] ον, bei Pind. auch 3 Endgn, leuchtend, glänzend; häufig bei Hom. u. Hes.; von Gliedern des menschlichen Körpers, wobei man vielleicht nicht an eine Übertr. stattlichzu denken hat, sondern im eigentlichen Sinne das Glänzende der vollen kräftigen Glieder, das überdies noch durch das Salben mit Oel erhöht wird, festhalten muß; so γυῖα, Il. 6, 27 u. öfter; ὦμος Od. 11, 128. 23, 275; κόμα Pind. N. 1, 68; πρόσοψις P. 4, 28; auch ἵπποι, Ol. 6, 14; βραχίονες Achaeus bei Ath. X, 414 d; auch in übertragener Bdtg, von Menschen, glanzvoll, ruhmvoll; in der Il. heißt so bes. Aias und Hektor, in der Od. Telemachos, auch Achilles u. Odysseus; obwohl auch in diesen Vrbdgn gewiß vorzugsweise das Glänzende der äußern Erscheinung bezeichnet ist.
French (Bailly abrégé)
ος, ον :
1 brillant d'huile ; brillant de force en parl. du corps, des membres;
2 beau, magnifique ; sel. d'autres glorieux, illustre.
Étymologie: φαίνω.
Russian (Dvoretsky)
φαίδῐμος: и 3
1 блестящий, лоснящийся или сияющий, светлый (ὦμος Hom.; γυῖα Hom., Hes.; κόμα, ἵπποι Pind.);
2 славный, прославленный (Ἀχιλλεύς Hom.).
Greek (Liddell-Scott)
φαίδιμος: -ον, καὶ η, ον Πινδ. Π. 4. 51, Ν. 1. 101· οὐδέποτε ἐν χρήσει παρ’ Ὁμήρῳ ἐν τῷ θηλ.· (ἴδε φάω)· ― λαμπρός, στιλπνός, λάμπων, ἀποστίλβων, ἐπὶ τῶν μελῶν τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος κυρίως ἐν ἀναφορᾷ πρὸς τὴν κοινὴν χρῆσιν τοῦ ἐλαίου παρὰ τοῖς παλαιοῖς εἰς ἀλοιφὴν αὐτοῦ, φαίδιμος ὦμος Ὀδ. Λ. 128, Πινδ. Ο. 1. 41· γυῖα Ἰλ. Ζ. 27, Ἡσ. Θεογ. 492· κόμα Πινδ. Ν. 1. 101· πρόσοψις ὁ αὐτ. ἐν Π. 4. 51· ὡσαύτως, φαίδ. ἵπποι ὁ αὐτ. ἐν Ο. 621. 2) ἐπὶ ἡρώων, περιφανής, ἔνδοξος, Λατ. cla?us illust is, φαίδιμ’ Ἀχιλλεῦ Ἰλ. Ι. 434· φαίδιμ’ Ὀδυσσεῦ Ὀδ. Κ. 251· φαίδιμος Ἕκτωρ, Αἴας Ἰλ. Δ. 505, Ε. 617, κλπ. ― Ἡ λέξις εὕρηται παρὰ τοῖς Τραγ. μόνον ἐν Ἐπικ. φράσεσι, φαίδιμ’ Ἀχιλλεῦ Αἰσχύλ. (Ἀποσπ. 128) παρ’ Ἀριστοφ. Βατρ. 992· ἀμφὶ φ. ὤμοις Σοφ. Ἀποσπ. 403· οὕτω, φ. βραχίονες Ἀχαιὸς παρ’ Ἀθην. 414D. ― Καθ’ Ἡσύχ.: «φαίδιμος· ὄνομα κύριον. ἢ λαμπρός. κατὰ ψυχὴν ἰσχυρός. ἐπίσημος. σπουδαῖος», πρβλ. Σουΐδ. ἐν λέξ. φαιδιμόεντες.
English (Autenrieth)
shining; only fig., ‘stately,’ γυῖα, ὦμος, Od. 11.128; of persons, illustrious.
English (Slater)
φαίδῐμος gleaming ἐλέφαντι φαίδιμον ὦμον κεκαδμένον (sc. Πέλοπα) (O. 1.27) φαιδίμαν γαίᾳ πεφύρσεσθαι κόμαν ἔνεπεν (N. 1.68) met., κατὰ γαἶ αὐτόν τέ νιν καὶ φαιδίμας ἵππους ἔμαρψεν (O. 6.14) “φαιδίμαν ἀνδρὸς αἰδοίου πρόσοψιν θηκάμενος” (P. 4.28)
Greek Monolingual
-ον, θηλ. και -ίμη, Α
(ποιητ. τ.)
1. (ιδίως για μέλη του ανθρώπινου σώματος αλειμμένα με λάδι) αυτός που λάμπει, στιλπνός («καὶ μὲν τῶν ὑπέλυσε μένος καὶ φαίδιμα γυῑα», Ομ. Ιλ.)
2. (για ήρωα) ένδοξος, ονομαστός
3. (κατά τον Ησύχ.) «ὁ κατὰ ψυχὴν ἰσχυρός, ἐπίσημος, σπουδαῖος»
4. ως κύριο όν. Φαίδιμος·μυθ. βασιλιάς τών Σιδωνίων στην Φοινίκη.
[ΕΤΥΜΟΛ. Βλ. λ. φαιδρός.
Greek Monotonic
φαίδῐμος: -ον και -α, -ον (φάω)·
1. λαμπερός, λέγεται για τα μέλη του ανθρώπινου σώματος, πιθ. σε συσχέτιση με την κοινή χρήση του λαδιού, σε Ομήρ. Οδ., Ησίοδ., Πίνδ.
2. λέγεται για τους ήρωες, περίφημος, ένδοξος, σε Όμηρ., Αισχύλ.
Middle Liddell
φαίδιμος, ον, [φάω]
1. shining, of men's limbs, prob. in reference to the common use of oil, Od., Hes., Pind.
2. of heroes, famous, glorious, Hom., Aesch.
Frisk Etymology German
φαίδιμος: {phaídimos}
Meaning: glänzend, stattlich, oft als Beiw. von Ἕκτωρ, Ἀχιλλεύς u.a. (ep. poet. seit Il.; auch als PN), metr. Erweiterung -ιμόεις (Ν686; Risch ̨ 56e).
Derivative: Daneben φαιδρός hell, klar, heiter, fröhlich, vergnügt (Pi., Sol., A. usw.; Φαίδρη λ 321), auch als Vorderglied, z.B. in φαιδρόνους mit heiterem Sinn (A.), φαιδρωπός mit heiterem Blick (A., E.). Davon 1. φαιδρότης f. Klarheit, Heiterkeit (Inschr., Plu. u.a.). 2. -όομαι heiter sein (X.). 3. -ύνω, vereinzelt m. ἐκ-, ἐπι-, ἀπο-, ‘hell machen, reinigen, waschen; erheitern, erfrischen’ (vorw. poet. seit Hes. Op. 753) mit -υντής m. "Reiniger", u. zw. des Zeusbildes in Olympia (Paus., Poll.), gewöhnl. φαιδυντής, -ταί (el. u. att. Inschr.; vgl. unten); f. φαιδρύντρια (A. Ch. 759). — Für sich steht φαίδει· ὄψει H., wohl von *φαῖδος n.
Etymology: Zu φαιδρός: φαίδιμος: *φαῖδος vgl. z.B. κυδρός: κύδιμος: κῦδος u.a.; dazu Arbenz 12 u. 33. Dazu urspr. *φαιδύνω (wie αἰσχρός: αἶσχος: αἰσχύνω), das in φαιδυντής eine Spur hinterlassen hat und vielleicht in der Überlieferung von φαιδρύνω verdrängt wurde (Schwyzer 733 und Fraenkel Nom. ag. 1, 175 m. Lit.). Bildungen wie φαιδρύντρια und φαιδρόνους (für *φαιδίνους) bei A. zeugen aber von der Produktivität des Adjektivs. — Seit Fick BB 2, 187 wird φαιδρός mit lit. gaidrùs hell, heiter, vom Wetter, gaidrà wolkenloser Himmel, heiteres Wetter identifiziert, was idg. *gʷhaid-ró-s (*gʷhəid-) voraussetzt; dazu mit Ablautentgleisung (vgl. Fraenkel s. gaidrà) giẽdras, -rùs ib.. Krahe Das Venetische 14 (m. Lit.) fügt noch hinzu den illyr. PN Baedarus. Weiteres s. φαιός.
Page 2,981
Mantoulidis Etymological
(=λαμπρός, ἔνδοξος). Ἀπό ρίζα φαϝ τοῦ φάω, ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.