ἐθέλω

English (LSJ)

or θέλω (v. infr.), Ep. subj.

   A ἐθέλωμι Il.1.549,9.397: impf. ἤθελον 14.120, etc.; Ep. and Lyr. ἔθελον 6.336, Thgn.606, B.10.73; Ion. ἐθέλεσκον Il.13.106, Hdt.6.12: fut. ἐθελήσω Il.18.262, etc.; θελήσω Antipho 5.99: aor. 1 ἠθέλησα Hdt.2.2, etc.; Ep. ἐθέλησα Il.18.396; imper. θέλησον A.Pr.783; subj. θελήσῃ ib. 1028, X.Cyr.2.4.19, etc.; opt. θελήσαιμι S.OC1133; part. θελήσας Id.OT649 (lyr.): pf. ἠθέληκα X.Cyr.5.2.9, Aeschin.2.139, D.47.5; τεθέληκα (Alexandrian acc. to Phryn.307) LXXPs.40(41).12, Phld.Rh.2.76 S., S.E.M.2.37: plpf. ἠθελήκει X.HG6.5.21; ἐτεθελήκεσαν D.C.44.26 codd. (elsewh. ἠθελήκεσαν as 46.47):—θέλω is never found in Hom. or Hes. exc. Il.1.277 (dub.), ὅττι θέλοιεν Od.15.317 as v.l. (ἅσσ' ἐθέλοιεν Aristarch.), nor in Aeol.; rarely in early Ep. and Eleg., θέλοι h.Ap.46, θέλει Sol.27.12; but is found in Ion. Inscrr., SIG45.16 (Halic., v B.C.), 1037.7 (Milet., iv B.C.), and in Semon.7.13, Hippon.22 B, Anacr.92:— both forms in codd. of Hdt. and Hp. and in Heraclit. and Democr., also in Pi. and B.: Trag. never use ἐθέλω exc. in augmented forms, ἤθελον, -ησα: Com.never use θέλω exc. in phrases such as ἢν θεὸς θέλῃ, εἰ θεὸς θέλοι, Ar.Pl.347, Ra.533, or parodies of Trag.: early Att. Inscrr, have ἐθέλω IG12.6.41, etc., till 250 B.C., when θέλω becomes common: Att. Prose writers rarely use θέλω exc. in phrases such as ἂν θεὸς θέλῃ Din.2.3 or after a long vowel, e.g. μὴ θελῆσαι Th.5.72, μὴ θελήσας Is. 8.11, μὴ θέλοντας And.1.22, τῷ θέλοντι Id.4.7, etc.; but θέλω Antipho 3.4.3, θελήσουσιν Id.5.99: in later Gr. θέλω is regular exc. in the augmented forms; ἐθέλω is not found in LXX or NT:—to be willing (of consent rather than desire, v. βούλομαι 1), but also generally, wish, Od.3.324:—Constr.: abs., esp. in part., ἐθέλων ἐθέλουσαν ἀνήγαγεν ib.272; εἰ σύ γε σῷ θυμῷ ἐθέλοις Il.23.894; ἀλλά μοι ἤθελε θυμός Od.11.566: freq. folld. by inf. pres. or aor., wish to... Il.7.364, etc.: with inf. supplied, εἰ δ' ἐθέλεις πεζός (sc. ἰέναι) Od.3.324: c. acc. et inf., wish that... Il.19.274, Hdt.1.3; rarely folld. by ὥστε, E.Hipp.1327: later c. ἵνα, Ev.Matt.7.12, etc.: not used c. acc. only, exc. when an inf. is easily supplied, εὔκηλος τὰ φράζεαι ἅσσ' ἐθέλῃσθα (sc. φράζεσθαι) Il.1.554, cf. 9.397,7.182, Od.14.172; σιτέονται δὲ οὐκ ὅσα ἐθέλουσι (sc. σιτέεσθαι) Hdt.1.71, cf. Th.5.50; εἰ καὶ τῆς ἀξίας ἔλαττον ἐθελήσειέ τις (sc. φράσαι) Jul.Or.1.132a: also with neut. Pron. or Adj., τί δὴ θέλων; with what intent? A.Pr.118.    2 with neg., almost, = δύναμαι, as μίμνειν οὐκ ἐθέλεσκον ἐναντίον they cared not to make a stand, i.e. they were unable, Il.13.106; οὐδ' . . ἤθελε θυμὸς τειρομένοις ἑτάροισιν ἀμυνέμεν 17.702: metaph. of things, of a stream, οὐδ' ἔθελε προρέειν ἀλλ' ἴσχετο would not run on, but stopped, 21.366, cf. Od.8.223,316, h.Cer.45; αὔλειοι δ' ἔτ' ἔχειν οὐκ ἐθέλουσι θύραι Sol.4.28; τὰ δένδρα οὐδέν μ' ἐθέλει διδάσκειν Pl.Phdr. 230d, cf. R. 370b (said to be an Att. use, Greg.Cor.p.135 S.).    3 part., ἐθέλων or θέλων willingly, gladly, Od.3.272, etc. (also πιθοῦ θελήσας S.OT649 (lyr.)); οὐκ ἐθέλων, = ἀεκών, Il.4.300; with Art. like ὁ βουλόμενος, whoever will, i.e. any one, S.Ph.619, Aj.1146, Pl. Grg.508c, etc.    4 θέλεις οὐ θέλεις nolens volens, Arr.Epict.3.9.16; θέλει οὐ θέλει ib.3.3, M.Ant.11.15.    5 μὴ ἔθελε, c. inf., do not, Il.1.277,2.247, E.Fr.174.    6 εἰ θέλεις if you please, S.OT343.    7 folld. by subj., τί σοι θέλεις δῆτ' εἰκάθω; in what wilt thou that I give way to thee? ib.651 (lyr.); θέλεις μείνωμεν αὐτοῦ; Id.El.80.    8 maintain, hold, c. acc. et inf., Plu.2.883e, Paus.1.4.6.    9 delight in, love, ἔν τινι LXX 1 Ki.18.22; τινά ib.Ps.17(18).20; but οἱ κακῶς τινὰς θέλοντες their ill-wishers, Cat.Cod.Astr.7.234.    10 ordain, decree, ἠθέλησεν [ὁ ἡγεμὼν] τὸν κίνδυνον τῆς προβολῆς εἶναι πρός τινας CPR 20.17 (iii A.D.), etc.    II of inanimate things (cf. supr. 1.2),    1 to express a future event, like our will or shall, εἰ ἐθελήσει ἀναβῆναι ἡ τυραννίς Hdt.1.109; εἰ ἐθελήσει ἐκτρέψαι τὸ ῥέεθρον ὁ Νεῖλος Id.2.11; εἰ θέλει τοι μηδὲν ἀντίξοον καταστῆναι Id.7.49, cf. Pl.R.370b, etc.:—in this sense, very rarely of living things, οὐ δοῦναι θέλοι, = οὐκ ἂν δοίη, A.Eu.429; εἴπερ . . οὗτός <σ'> ἐθέλει κρατῆσαι Ar.V.536, cf.Pi.N.7.90, Pl.R.375a.    2 to be naturally disposed, to be wont or accustomed, c. inf., συμβάσιες ἰσχυραὶ οὐκ ἐ. συμμένειν Hdt.1.74; μεγάλα πρήγματα μεγάλοισι κινδύνοισι ἐ. καταιρέεσθαι Id.7.50; αἱ πλευραὶ οὐκ ἐθέλουσιν ἐς τὸ εὐρὺ αὔξεσθαι Hp.Art.41; οὐκ ἐ. αἱ γνῶμαι . . ὁμοῖαι εἶναι Th.2.89; τοῦτ' ἐνδελεχὲς ἐ. γίγνεσθαι Arist.Mete.347a5, cf. Metaph.1013b27, al.; οὐ θέλει ζῆν, of premature births, Id.HA575a28.    3 in phrases expressive of meaning, τὸ θέλει σημαίνειν τὸ τέρας Hdt.1.78; τὸ θέλει τὸ ἔπος εἶπαι Id.6.37; τὸ θέλει τὰ δῶρα λέγειν Id.4.131; τὸ ἔπος τοῦτο ἐθέλει λέγειν ὡς . . Id.2.13.    4 τοῦ θέλοντος, = τοῦ θελήματος, S.OC1220 (lyr., s.v.l.).

German (Pape)

[Seite 718] und θέλω, wollen, wünschen, Luft haben, Neigung empfinden; Ableitung ungewiß. Ueber den Unterschied von βούλομαι s. dies Wort; interessant ist die Verbindung von βούλομαι und θέλω Eurip. Iph. A. 338 τῷ δοκεῖν μὲν οὐχὶ χρῄζων, τῷ δὲ βούλεσθαι θέλων; für βόλεται (= βούλεται) Iliad. 11, 319 var. lect. ἐθέλει. In der Att. Prosa ist das a verbo von ἐθέλω folgendes: ἐθέλω und θέλω, ἐθελήσω, ἠθέλησα, ἠθέληκα; imperf. ἤθελον. Die Formen des praes. θέλω besonders in einzelnen Verbindungen, wie εἰ θέλεις, ἂν θεὸς θέλῃ, s. Lobeck Phryn. 7, am häufigsten bei Xenoph. u. Oratt. Bei Dichtern fut. auch θελήσω, aor. ἐθέλησα, perf. τεθέληκα, imperf. ἔθελον; conj. aor. θελήσῃ Aesch. Prom. 1028, imperat. θέλησον vs. 783; opt. θελήσαιμι Soph. O. Col. 1133, partic. θελήσας vs. 757; opt. perf. τεθελήκοι Scholl. Iliad. 1, 38; τεθέληκας var. lect. für ἠθέληκας Aeschin. Fals. leg. 139; vgl. Lob. Phryn. 332; praes. θέλω sehr oft bei Dichtern, bes. im Att. Trimeter; imperf. θέλον Apoll. Rhod. 2, 960. Bei Homer Formen vom praes. ἐθέλω, conj. ἐθέλωμι Odyss. 21, 348 Iliad. 9, 397 (Scholl. Didym. ἐθέλοιμι: Ἀρίσταρχος ἐθέλωμι), opt. ἐθέλοιμι, imperat. ἔθελε, part. ἐθέλων, imperf. ἤθελον u. ἔθελον u. iterativ. ἐθέλεσκον, fut. indicat. ἐθελήσω, aor. ἐθέλησα Odyss. 13, 341, ἐθέλησεν var. lect. ἐθέλεσ κεν Iliad. 18, 396. Formen, die mit dem θ beginnen, hat Homer nach Aristarch gar nicht, geholl. Aristonic. Iliad. 7, 111 Odyss. 3, 272. Auch Iliad. 1, 277, wo Einige lesen μήτε σύ, Πηλείδη, θέλ' ἐριζέμεναι βασιλῆι ἀντιβίην, sah Aristarch die dreisylbige Form des imperativ., ἔθελε, deren erste Sylbe mit der letzten von Πηλείδη in eine Sylbe zusammengezogen werden müsse; um dies möglichst hervorzuheben, schrieb er Πηλείδἤθελ', wobei zu berücksichtigen, daß die Wörter in seinen Ausgaben überhaupt nicht durch Zwischenräume getrennt waren; s. Pluygers Retract. edit. p. 11 Scholl. Aristonic. Iliad. 1, 277. 11, 217 Herodian. 1, 277. 8, 229; für unsere modernen Ausgaben empfiehlt sich die Bekkersche Schreibung μήτε σύ, Πηλείδη, ἔθελ' ἐριζέμεναι, so daß die Zusammenziehung nur dem Lesen überlassen bleibt. Odyss. 15, 317 schreibt Bekker αἶψά κεν εὖ δρώοιμι μετὰ σφίσιν, ὅ ττ' ἐθέλοιεν; ein aus Didymus geflossenes Schol. zu der Stelle bemerkt, Aristarch habe ἐθέλοιεν geschrieben; er schrieb also etwa wie Bekker ὅ ττ' ἐθέλοιεν oder ἅσσ' ἐθέλοιεν; der gegen ὅ ττ' ἐθέλοιεν erhobene Einwand, daß das ι in ὅτι oder ὅττι sonst bei Homer nirgends elidirt werde, hat keinerlei Gewicht. Iliad. 1, 554 scheint Aristarch ἅσσ' ἐθέλῃσθα geschri eben zu haben; von Dionysius Sidonius wird behauptet, er habe ὅττι geschrieben, also vielleicht ὅττι θέλῃσθα, s. Scholl. Zenodot schrieb für Ἴλιον ἠνεμόεσσαν Iliad. 18, 174 Ἴλιον αἰπὺ θέλοντες, s. Scholl. Aristonic. Neuere setzen voraus, daß Aristarch seiner Theorie des stets dreisylbigen Homerischen ἐθέλω zu Liebe Conjecturen gemacht, Lesarten erfunden und das »Ursprüngliche« »geändert« habe; diese Annahme entbehrt aber jedes Grundes; vielmehr muß bis zum Erweise das Gegentheil angenommen werden, daß Aristarch sich auch hier wie sonst strenge an die beste Ueberlieferung hielt. Gar keine Schwierigkeit machen Stellen wie Odyss. 3, 92 αἴ κ' ἐθέλῃσθα oder αἴ κε θέλῃσθα, Iliad. 1, 133 ἦ ἐθέλεις oder ἦε θέλεις. – Da ἐθέλω so sehr oft bei Homer vorkommt, etwa dritthalbhundertmal, ist es auffallend, daß Homer außer dem nur einmal gebrauchten ἐθελοντήρ, Odyss. 2, 292, kein einziges abgeleitetes oder anderweitig als unzweifelhaft verwandt erkennbares Wort gebraucht; ein compos. περιεθέλω hat man fälschlich Iliad. 24, 236 zu sehen geglaubt, περὶ δ' ἤθελε θυμῷ λύσασθαι φίλον υἱόν. – Oefters wird ἐθέλω absolut gebraucht: τὴν δ' ἐθέλων ἐθέλουσαν ἀνήγαγεν ὅνδε δόμονδε, gern die Willige, Od. 3, 272; τὸν Εὐφράνης ἐθέλων ἄεισεν Pind. N. 4, 89; u. so tritt oft im partic. der Begriff des freiwilligen, geneigten stark hervor, vgl. Plat. Theaet. 143 d; καὶ ἑκών Polit. 299 e; – οὐκ ἐθέλων, wider Willen, Iliad. 4, 300; παρ' οὐκ ἐθέλων ἐθελούσῃ Odyss. 5, 155. – Gewöhnl. mit dem inf. praes. od. aor., ἴσχεο, μηδ' ἔθελ' οἶος ἐριζέμεναι βασιλεῦσιν Il. 2, 247, wolle nicht streiten, streite nicht, wie noli; πάντ' ἐθέλω δόμεναι 7, 364; ὅτι χρὴ πάσχειν ἐθέλω Aesch. Prom. 1069; κεδνῶν ἕκατι πραγμάτων ἂν ἤθελον γνωστὸς γενέσθαι Ch. 690; a. D., wie in Prosa, οὐ πάνυ εὐθέως ἐθέλει πείθεσθαι ὅ, τι ἄν τις εἴπῃ, er läßt sich (überhaupt, immer) nicht gern sogleich überreden, Plat. Phaed. 63 a; τετρωμένον οὐκ ἐθέλων ἀπολιπεῖν, indem er (in diesem Falle) den Verwundeten nicht verlassen wollte, Conv. 220 a. Auch mit dem acc. c. inf., Ζεὺς ἤθελ' Ἀχαιοῖσιν θάνατον πολέεσσι γενέσθαι Il. 19, 274; ἐθελῆσαί οἱ γενέσθαι γυναῖκα Her. 1, 3. – Selten steht dabei ὥστε, Κύπρις γὰρ ἤθελ' ὥστε γίγνεσθαι τάδε Eur. Hipp. 1327. – Es folgt auch der conj., Soph. El. 80 θέλεις μείνωμεν αὐτοῦ κἀνακούσωμεν γόνων. – Wohl nur scheinbar ist die Verbindung mit ὄφρα Iliad. 1, 133 ἦ ἐθέλεις ὄφρ' αὐτὸς ἔχῃς γέρας, αὐτὰρ ἔμ' αὔτως ἧσθαι δευόμενον, κέλεαι δέ με τήνδ' ἀποδοῦναι, wo nach Classen Beobacht. üb. d. hom. Sprachgebr. 1 (1854) S. 25 von ἐθέλεις zunächst ἐμὲ ἧσθαι abhängt, an das sich ὄφρα αὐτὸς ἔχῃς als Absichtssatz reih't; nach ἐθέλεις muß bei dieser Auffassung ein Comma stehen; das αὐτάρ ist grammatisch περιττῶς, rhetorisch aber von großer Wirkung, weil es die ungeordnet hervorstürzende Sprache des Zornigen kennzeichnet; zu vergleichen ist das bei Homer häufige δέ im Nach satz. – C. acc., wo der inf. aus dem Zusammenhange leicht zu ergänzen, εὔκηλος τὰ φράζεαι ἅσσ' ἐθέλῃσθα, sc. φράζεσθαι, Il. 1, 554, vgl. 9, 397. 21, 484 Od. 14, 172; Ζεύς τοι δοίη ὅ, ττι μάλιστ' ἐθέλεις, etwa σοὶ δοθῆναι, 18, 113; σιτέονται οὐκ ὅσα ἐθέλουσι Her. 1, 71: ὡς δὲ οὐδὲ ταῦτα ἤθελον Thuc. 5, 50. – Nicht selten steht ἐθέλειν, wo eigentlich δύνασθαι stehn sollte, wie auch im Deutschen z. B. für »das Wasser kann nicht abfließen« gesagt wird »das Wasser will nicht abfließen«. So Hom. Iliad. 21, 366 οὐδ' ἔθελε προρέειν, ἀλλ' ἴσχετο, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι ἀντὶ τοῦ οὐκ ἠδύνατο· καὶ ἐν Ὀδυσσείᾳ (3, 121) »ἤθελ', ἐπεὶ μάλα πολλὸν ἐνίκα δῖος Ὀδυσσεύς«; Odyss. 3, 121 ἔνθ' οὔ τίς ποτε μῆτιν ὁμοιωθήμεναι ἄντην ἤθελ', ἐπεὶ μάλα πολλὸν ἐνίκα δῖος Ὀδυσσεὺς παντοίοισι δόλοισι, Scholl. Aristonic. ἤ θελε: (ἡ διπλῆ, ὅτι) ἀντὶ τοῦ ἠδύνατο· »οὐδ' ἔθελε προρέειν (Iliad. 21, 366)«, Scholl. E ἐδυνήθη· ὡς τὸ »οὐ θέλει τὰ δένδρα διδάσκειν με Plat. Phaedr. 2303)«. Vgl. Iliad. 13, 106. 9, 353 Odyss. 8, 316. Für οὐδ' ἐδύναντο τείχεος ἔκτοσθεν μίμνειν πολέες περ ἐόντες schrieb Aristophanes Byz. Iliad. 9, 551 οὐδ' ἐθέλεσκον, was Aristarch für Homerisch erklärte, geholl. Didym. οὐδ' ἐδύναντο: ἐν τῇ Ἀριστοφάνους ο ὐδ' ἐθέλεσκον· καὶ ἔστιν Ὁμηρικόν· »οὐδ' ἔθελε προρέειν (Iliad. 21, 366)«. Vgl. noch Apoll. Lez. Hom. p. 86, 33 θέλειν· τὸ δύνασθαι· »οὐδ' ἔθελε προρέειν« ἀντὶ τοῦ οὐκ ἐδύνατο. Τὰ χωρία καὶ τὰ δένδρα οὐδέν μ' ἐθέλει διδάσκειν Plat. Phaedr. 230 d, was Greg. Cor. 135 als att. für οὐ δύναται erkl.; vgl. Epinom. 975 b; εἰ οὖν δὴ ἐθέλησε ἐκτρέψαι τὸ ῥέεθρον ὁ Νεῖλος ἐς τοϋτον τὸν Ἀράβιον κόλπον, τί μιν κωλύει Her. 2, 11, was wie 1, 109 εἰ δὲ θελήσει τούτου τελευτήσαντος ἐς τὴν θυγατάρα ταύτην ἀναβῆναι ἡ τυραννίς, dem μέλλω ähnlich, zur Umschreibung des Futurs dient und unserm soll entspricht; vgl. noch Ar. Vesp. 536. – An anderen Stellen entspricht ἐθέλω unserm pflegen: ἡσσημένων δὲ ἀνδρῶν οὐκ ἐθέλουσιν αἱ γνῶμαι πρὸς τοὺς αὐτοὺσἄνδρας ὅμοιαι εἶναι Thuc. 2, 84; Her. 1, 74; ταῦτα δὲ οὐκ ἔστιν ἰδεῖν ἀμελοῦντα, οὐ γὰρ ἐθέλει αὐτόματα γίγνεσθαι Xen. Mem. 3, 12, 8; vgl. Hell. 5, 4, 61. – Aber γνῶναι τὸ ἐθέλει τὰ δῶρα λάγειν Her. 4, 131 ist ganz wie unser »was die Geschenke sagen wollen« für »zu bedeuten haben«; vgl. 1, 78. 6, 37.

Greek (Liddell-Scott)

ἐθέλω: ἢ θέλω, Ἐπ. ὑποτακτ. ἐθέλωμι Ἰλ. Α. 549., Ι. 397: - παρατ. ἤθελον Ἰλ. Ξ. 120, κ. ἀλλ., Ἡρόδ., Ἀττ.· Ἐπ. ὡσαύτως ἔθελον Ἰλ. Ζ. 336· Ἰων. ἐθέλεσκον Ν. 106, Ἡρόδ. 6. 12: - μέλλ. ἐθελήσω Ὅμ., Ἡρόδ., Ἀττ.· θελήσω Ἀττ.: - ἀόρ. α΄ ἠθέλησα Ἡρόδ., Ἀττ., Ἐπ. ἐθέλησα Ἰλ. Σ. 396· προστ. θέλησον Αἰσχύλ. Πρ. 783· ὑποτακτ. θελήσῃ αὐτόθι 1028, Ξεν. κλ.· εὐκτ. θελήσαιμι Σοφ. Ο. Κ. 1133· ἀπαρ. θελῆσαι (δι. γραφ. ἐθ-) Θουκ. 5. 72, κτλ.· - μετοχ. θελήσας Σοφ. Ο. Τ. 649, Ἰσαῖος 69. 42: - πρκμ. ἠθέληκα Ξεν., κλ.· τεθέληκα Σέξτ. Ἐμπ. π. Μ. 2. 37, Μοσχίων, Ἑβδ. - Ἡ χρῆσις τῶν δύο τύπων παρὰ ποιηταῖς ἐξαρτᾶται κατὰ μέγα μέρος ἐκ μετρικῶν λόγων· ὁ τύπος ὅμως τοῦ ἐνεστ. θέλω οὐδέποτε ἀπαντᾷ παρ’ Ὁμήρῳ (ἐκτὸς ἄν, ἑπόμενοι τῷ La Roche, ἐπανέλθωμεν εἰς τὴν γραφὴν ὅττι θέλοιεν ἐν Ὀδ. Ο. 317 ἀντὶ ἅσσ’ ἐθέλοιεν), οὔτε παρ’ Ἡσ., εἶναι δὲ σπάνιος καὶ παρ’ ἅπασι τοῖς Ἐπ. καὶ Ἐλεγ. ποιηταῖς (θέλοι ἀπαντᾷ ἐν Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἀπόλλ. 46, θέλει ἐν Σόλωνι 27. 12): ἴδε ἑρμηνευτ. ἐν Ἰλ. Α. 277. - τἀνάπαλον τὸ ἐθέλω οὐδαμοῦ εὕρηται ἐν τοῖς διαλόγοις τῶν Τραγ., εἰμὴ μόνον ἐν τοῖς μετ’ αὐξήσεως τύποις ἤθελον, ἠθέλησα: ἐν Ἀριστοφ. Σφ. 291, Εἰρ. 852, ἔχομεν τὸν μέλλοντα ἐθελήσει· ὁ Πίνδ. ἀκολουθεῖ τὴν Ὁμηρ. χρῆσιν Πυθ. 1. 62., 10. 5 κτλ., οἱ λοιποὶ λυρικοὶ ἔχουσιν ἀμφοτέρους τοὺς τύπους, ἀλλὰ τὸ ἐθέλω φυσικῶς εἶναι συνηθέστατον ἐν ἀναπαιστικοῖς στίχοις· τοῦ Ἡροδότου τὰ χειρόγρ. ποικίλλουσιν, ἀλλὰ φαίνεται ὅτι προετίμα τὸν τύπον ἐθέλω· ἐν τῇ Ἀττικῇ πεζογραφίᾳ ὑπερισχύει ὁ τύπος ἐθέλω ἐξαιρουμένων τῶν φράσεων εἰ θέλεις, ἂν θεὸς θέλῃ καὶ τῶν ὁμοίων, Λοβ. Φρύν. 7· ἐντεῦθεν παρὰ τοῖς Ἀττικ. πεζογράφοις ὁ μόνος παρατ. καὶ ἀόρ. ὁριστ. εἶναι ἤθελον, ἠθέλησα, κανονικῶς σχηματιζόμενος, ἐκ τοῦ ἐθέλω. Θέλω, θέλω ἐπιμόνως, ἐπιθυμῶ, περιεχομένης και τῆς ἐννοίας σκοποῦ ἢ σχεδίου, ἐνῷ τὸ βούλομαι δηλοῖ ἁπλῶς βούλησιν ἢ ἐπιθυμίαν (λέξαι θέλω σοι, πρὶν θανεῖν, ἃ βούλομαι Εὐρ. Ἄλκ, 281)· ἀλλ’ ἐν Ὀδ. Γ. 324, ἔχει σημασ. παραπλησίαν τῷ βούλομαι, εἰ δ’ ἐθέλεις πεζός, εἰ δὲ βούλει πεζός: - Σύνταξ.: - ἀπολ., μάλιστα κατὰ μετοχ., ἐθέλων ἐθέλουσαν ἀνήγαγεν Ὀδ. Γ. 272· εἰ σύ γε σῷ θυμῷ ἐθέλεις Ἰλ. Ψ. 894· ἐθέλει μοι θυμὸς Ἰλ. Ρ. 702, Ὀδ. Λ. 566: - συχνάκις ἀκολουθεῖται ὑπ’ ἀπαρεμφ. ἐνεστ. ἢ ἀορ., πάντ’ ἐθέλω δόμεναι καὶ ἔτ’ οἴκοθεν ἄλλ’ ἐπιθεῖναι Ἰλ. Η. 364, καὶ μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., ἀλλά ποθι Ζεὺς ἤθελ’ Ἀχαιοῖσιν θάνατον πολέεσσι γενέσθαι Ἰλ. Τ. 274, Ἡρόδ. 1. 3· σπανίως ἀκολουθεῖται ὑπὸ τοῦ ὥστε, Εὐρ. Ἱππ. 1327· - ἀλλὰ δὲν εἶναι εὔχρηστος ἡ μετὰ μόνης αἰτιατ. σύνταξις, εἰ μὴ ὁσάκις ἀπαρέμφατόν τι εὐκόλως ἐννοεῖται ἐκ τῶν συμφραζομένων, ἀλλὰ μάλ’ εὔκηλος τὰ φράζεαι, ἅσσ’ ἠθέλῃσα (ἐνν. φράζεσθαι) Ἰλ. Λ. 554, πρβλ. Ι, 397., Η. 182, Ὀδ. Ξ. 172· σιτέονται δὲ οὐκ ὅσα θέλουσι (ἐνν. σιτέεσθαι) Ἡρόδ. 1. 71, πρβλ. Θουκ. 5. 50· τί δή θέλων (ἐνν. πρᾶξαι) Αἰσχύλ. Πρ. 118, κτλ. 2) μετ’ ἀρνήσεως σχεδὸν = δύναμαι, ὡς μίμνειν οὐκ ἐθέλεσκον ἐναντίον, δὲν ἤθελον νὰ σταθῶσιν ἐναντίον· δηλ. «οὐκ ἠδύναντο» (Σχόλ.), Ἰλ. Ν. 106· οὐδ’... ἤθελε θυμὸς τειρομένοις ἑτάροισιν ἀμυνέμεν Ρ. 703· καὶ κατά τινα ποιητικὴν εἰκόνα, ἢ μεταφορὰν ἐπὶ τοῦ ποταμοῦ Ξάνθου, οὐδ’ ἔθελε προρέειν, ἀλλ’ ἴσχετο, δὲν ἠδύνατο νὰ ῥέῃ, ἀλλ’ ἐκρατεῖτο Φ. 366, πρβλ. Ὀδ. Θ. 223, 316, Ὕμν. εἰς Δήμ. 45· οὕτω, τὰ δένδρα οὐδέν μ’ ἐθέλει διδάσκειν Πλάτ. Φαῖδρ. 230D. 3) μετοχ. ἐθέλων ἢ θέλων ὡς ἐπίρρ. ὅμοιον τῷ ἑκών, ἑκουσίως εὐχαρίστως, Ὀδ. Γ. 272, καὶ παρ’ Ἀττ. ποιηταῖς, πρβλ. Σοφ. Ο. Τ. 649· οὐκ ἐθέλων, = ἀέκων, Ἰλ. Δ. 300· - ἀλλ’ ὁ ἐθέλων ἢ θέλων, ὡς τὸ ὁ βουλόμενος, ὅστις καὶ ἂν θέλῃ, δηλ. πᾶς τις, Λατ. quivis, Σοφ. Φ. 619, Αἴ. 1146, Πλάτ. Γοργ. 508C. 4) μὴ ἔθελε, μετ’ ἀπαρ. ὡς τὸ λατ. noli, μὴ θέλε, μήτε σύ, Πηλεΐδη, θέλ’ ἐριζέμεναι βασιλῆϊ Ἰλ. Α. 277., Β. 247. 5) εἰ θέλεις, ἂν ἀγαπᾶς, Σοφ. Ο. Τ. 343. 6) ἑπομένης ὑποτακτ., τί σοι θέλεις δῆτ’ εἰκάθω; εἰς τί θέλεις νὰ ὑποχωρήσω εἰς σέ; αὐτόθι 650, πρβλ. Ἠλ. 80. ΙΙ ἐπὶ ἀψύχων, 4) κατὰ πολύ ὅμοιον τῷ μέλλω, ἁπλῶς πρὸς δήλωσιν τοῦ μέλλοντος καὶ γενησομένου ὡς ἡ διὰ τοῦ «θέλω» περίφρασις τοῦ μέλλοντος ἐν τῇ νεωτέρᾳ Ἑλληνικῇ γλώσσῃ· εἰ θελήσει, τούτου τελευτήσαντος, ἐς τὴν θυγατέρα ταύτην ἀναβῆναι ἡ τυραννὶς Ἡρόδ. 1. 109· εἰ ὁ ποταμὸς ἐθελήσει ἐκτρέψαι τὸ ῥέεθον ὁ αὐτ. 2. 11· εἰ ἐθέλει τοι μηδὲν ἀντίξοον εἶναι ὁ αὐτ. 7. 40· πρβλ. Πλάτ. Πολ. 370Β. 423Β, 436Β, 503C, κτλ.: - ἐπὶ ταύτης τῆς σημασίας σπανίως ἐπὶ προσώπων, οὐ δοῦναι θέλει = οὐκ ἂν δοίη, Αἰσχύλ. Εὐμ. 429 εἴπερ … οὗτός σ’ ἐθέλει κρατῆσαι Ἀριστοφ. Σφ. 536· πρβλ. Πινδ. Ν. 7. 132, Πλάτ. Πολ. 375Α. 2) ὡς τὸ πέφυκα, εἶμαι ἐκ φύσεως τοιοῦτος ὥστε συνηθίζω, μετ’ ἀπαρ., συμβάσεις ἰσχυραὶ οὐκ ἐθέλουσι συμμένειν Ἡρόδ. 1. 74· μεγάλα πρήγματα μεγάλοισι κυνδύνοισι ἐθέλουσι καταιρέεσθαι ὁ αὐτ. 7. 50, 2· οὐκ ἐθέλουσιν αἱ γνῶμαι… ὁμοῖαι εἶναι Θουκ. 2. 89· τοῦτ’ ἐνδελεχὲς ἐθέλει γίγνεσθαι Ἀριστ. Μετεωρ. 1. 9, 5, πρβλ. Μεταφ. 4. 2, 8, κ. ἀλλ.· οὐ θέλει ζῆν, ἐπὶ προώρως τεχθέντος βρέφους, ὁ αὐτ. Ἱστ. Ζ. 6. 21, 3. 3) παρ’ Ἡροδ. καὶ Ἀττ. πεζογράφοις, συχνάκις ἐν ταῖς φράσεσι, τί ἐθέλει τὸ τέρας, τὸ ἔπος; Λατ. quid sibi vult? Γαλλιστὶ que veut-il dire? τί σημαίνει τοῦτο; τί θέλει νὰ εἴπῃ; Ἡρόδ. 1. 78., 6. 37· πλῆρες: τὶ ἐθέλει λέγειν; ὁ αὐτ. 2. 13. πρβλ. 4, 131. 4) τοῦ θέλοντος = τοῦ θελήματος. Σοφ. Ο. Κ. 1219· ἀλλ’ ἴδε σημείωσιν Jebb, ὅστις παρεδέξατο τὴν διόρθωσιν τοῦ Reiske: τοῦ δέοντος, ὑποδειχθεῖσαν ὑπὸ τοῦ Σχολιαστοῦ ἑρμηνεύσαντος «τοῦ μετρίου, τοῦ ἱκανοῦ». - πρβλ. ποθέω.

French (Bailly abrégé)

impf. ἤθελον, f. ἐθελήσω, ao. ἠθέλησα, pf. ἠθέληκα, pqp. ἠθελήκειν;
ou θέλω (en poésie, dans la langue familière, etc.);
vouloir :
1 vouloir bien, consentir à ; τὴν δ’ ἐθέλων ἐθέλουσαν ἀνήγαγεν OD il l’emmena, de leur consentement mutuel ; ἐθέλων ou θέλων avec un verbe, qui veut bien, càd volontiers ; οὐκ ἐθέλων IL qui ne consent pas, malgré lui;
2 vouloir, désirer, inf. : τί δὴ θέλων ; ESCHL dans quelle intention ? litt. voulant quoi ? ; μὴ ἔθελε avec l’inf. ne veuille pas, ne cherche pas à, ne va pas, etc. (cf. lat. noli) ; abs. θέλεις οὐ θέλεις (lat. velis nolis) que tu veuilles ou ne veuilles pas ; θέλει οὐ θέλει, qu’il veuille ou non ; ὁ θέλων SOPH celui qui le désire, le premier venu (cf. ὁ βουλόμενος) ; avec un sbj. θέλεις μείνωμεν αὐτοῦ ; SOPH veux-tu que nous restions ici ?;
3 vouloir, càd prétendre, soutenir, affirmer, avec la prop. inf.;
4 vouloir, être sur le point de, au sens d’un verbe auxiliaire (cf. le fr. il ne veut pas tarder), c. μέλλω : εἰ ἐθελήσει ὁ ποταμὸς ἐκτρέψαι τὸ ῥέεθρον HDT si le fleuve veut, càd doit détourner son cours;
5 vouloir, pouvoir, c. δύναμαι : μίμνειν οὐκ ἐθέλεσκον ἐναντίον IL ils ne voulaient pas, càd ils ne pouvaient pas rester là en face ; οὐκ ἐθέλουσιν αἱ γνῶμαι ὁμοῖαι εἶναι THC les sentiments (des vaincus) ne veulent pas, càd ne peuvent pas rester les mêmes;
6 avoir une valeur, une signification : τί ἐθέλει τὸ ἔπος ; HDT que veut dire cette parole ? (cf. lat. quid hoc sibi vult ?);
Sur la différ. de sign. avec βούλομαι, v. βούλομαι.
Étymologie: DELG étym. incert.

English (Autenrieth)

subj. ἐθέλωμι, ipf. ἔθελον, ἠθέλετον, iter. ἐθέλεσκες, fut. ἐθελήσω, aor. ἐθέλησα: will, wish, choose, with neg., be unwilling, refuse; οὐδ' ἔθελε προρέειν (ὕδωρ), Il. 21.366, Il. 1.112; so οὐκ ἐθέλων, πολλὰ μάλ' οὐκ ἐθέλοντος, ‘sorely against his will;’ in prohibitions w. μή (noli), μήτε σύ, Πηλείδη ἔθελ ἐριζέμεναι βασιλῆι, Il. 1.277; foll. by ὄφρα, Il. 1.133.