Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

telum

From LSJ

Ὁπόσον τῷ ποδὶ περρέχει τᾶς γᾶς, τοῦτο χάρις → Every inch of his stature is grace

Theocritus, Idylls, 30.3

Latin > English

telum teli N N :: bullet (of fire arm)
telum telum teli N N :: dart, spear; weapon, javelin

Latin > English (Lewis & Short)

tēlum: i, n. for texlum; root τεκ-,> of τίκτω,> to beget; τυκ-, τυχ-,> of τυγχάνω,> to hit, chance upon; v. texo; cf. τόξον,> a bow,
I a weapon used for fighting at a distance; a missile weapon, missile, as a dart, spear, javelin, etc. (while arma signifies arms for defence or close fight; v. arma; cf.: jaculum, tormentum).
I Lit.: tela proprie dici videntur ea, quae missilia sunt: ex Graeco videlicet translato eorum nomine, quoniam illi τηλόθεν missa dicunt, quae nos eminus; sicut arma ea, quae ab umeris dependentia retinentur manibus, Fest. p. 364 Müll.; cf. id. p. 3; and Serv. Verg. A. 8, 249; 9, 509: telum vulgo quidem id appellatur, quod ab arcu mittitur, sed nunc omne significatur, quod mittitur manu. Itaque sequitur, ut et lapis et lignum et ferrum hoc nomine contineatur, dictum ab eo, quod in longinquum mittitur, Graecā voce figuratum ἀπὸ τοῦ τηλοῦ,> Dig. 50, 16, 233: arma rigent, horrescunt tela, Enn. ap. Macr. S. 6, 4 (Trag. v. 177 Vahl.); so, opp. arma, Sall. C. 42, 2; 51, 38; id. J. 43, 3; Ov. M. 9, 201: tela manu jacere, Enn. ap. Macr. S. 6, 3 (Ann. v. 438 Vahl.); cf.: si quis jaciat volatile telum, Lucr. 1, 970: tela depellere...telum jacere, Cic. Quint. 2, 8: conicere, Caes. B. G. 1, 26; 1, 46; 1, 47; 2, 27; Cic. Quint. 16, 52 al.; cf.: nubes levium telorum conjecta obruit aciem Gallorum, Liv. 38, 26, 7; and with this cf.: it toto turbida caelo Tempestas telorum ac ferreus ingruit imber, Verg. A. 12, 284: telum ex loco superiore mittere, Caes. B. G. 3, 4: Romani omni genere missilium telorum ac saxis maxime vulnerabantur, Liv. 44, 35, 21; cf. Sisenn. ap. Non. 449, 3: priusquam ad conjectum teli veniretur, Liv. 2, 31, 6: tela vitare, Caes. B. G. 2, 25: telis repulsi, id. ib. 1, 8; Cic. Rep. 1, 3, 5: non primus Teucer tela Cydonio Direxit arcu, Hor. C. 4, 9, 17: in medios telum torsisti primus Achivos, Verg. A. 5, 497: tela spargere, Luc. 3, 326; Quint. 4, 5, 14: aërias telum contendit in auras, Verg. A. 5, 520: telum volatile sensit, Ov. A. A. 1, 169: volucre, Val. Fl. 2, 524: hic confixum ferrea texit Telorum seges, Verg. A. 3, 46: nubes telorum, Liv. 38, 26, 7: nimbus, Luc. 4, 776. —
   B Transf.
   1    In gen., an offensive weapon of any kind, as a sword, dagger, poniard, axe, etc. (class.): Ajax gladio incubuit; Ulixes intervenit ... e corpore cruentum telum educit, Auct. Her. 1, 11, 18: ex quibus (telis) ille maximum sicarum numerum et gladiorum extulit, Cic. Cat. 3, 3, 8: elatam securim in caput dejecit: relictoque in vulnere telo ambo se foras eiciunt, Liv. 1, 40, 7: non tuba terruerit, non strictis agmina telis, Ov. M. 3, 535: tela aliis hastae, aliis secures erant, Curt. 9, 1, 15: clavae tela erant, id. 9, 4, 3: stare in comitio cum telo, Cic. Cat. 1, 6, 15; so esp. freq.: esse cum telo, to be armed, id. Att. 2, 24, 3; id. Vatin. 10, 24; id. Verr. 2, 5, 3, § 7; Sall. C. 27, 2 al.; cf.: esse cum telo hominis occidendi causā (lex) vetat, Cic. Mil. 4, 11: qui caedem telo quocumque commiserint, Quint. 10, 1, 12: ut pereat positum rubigine telum, my sheathed sword, Hor. S. 2, 1, 43 et saep.: pars caret altera telo Frontis, i. e. a horn, Ov. M. 8, 883; so of the caestus, Verg. A. 5, 438; Stat. Th. 6, 772.—
   2    Poet., like the Gr. βέλος (v. Lidd. and Scott, sub voce),
   a A sunbeam: non radii solis neque lucida tela diei, Lucr. 1, 147; 2, 60; 3, 92; 6, 40.—
   b Lightning: arbitrium est in sua tela Jovi, Ov. F. 3, 316: excutere irato tela trisulca Jovi, id. Am. 2, 5, 52.—
   3    A stitch in the side, Ser. Samm. 22, 402; cf. Isid. Orig. 4, 6.—
   4    = membrum virile, Mart. 11, 78, 6; Auct. Priap. 9; Just. 38, 1. —
II Trop., a weapon, shaft, dart (class.), Plaut. Am. 1, 1, 113: usque quāque sapere oportet: id erit telum acerrimum, Poët. ap. Cic. Fam. 7, 16, 1; cf.: nec mediocre telum ad res gerendas existimare oportet benevolen, tiam civium, Cic. Lael. 17, 61: nec gelidis torpet telis perfixa pavoris, Lucr. 3, 305: Veneris telis accipere ictus, id. 4, 1052: necessitas, quae ultimum ac maximum telum est, Liv. 4, 28, 5; 5, 29, 9: quā lege tribunitiis rogationibus telum acerrimum datum est, id. 3, 55, 3: de corpore rei publicae tuorum scelerum tela revellere, Cic. Pis. 11, 25: tela fortunae, id. Fam. 5, 16, 2: lucubrationis telum, Suet. Calig. 53: vis tribunicia, telum a majoribus libertati paratum, Sall. Or. Macri Licinii ad Pleb. 6; Liv. 6, 35, 8: sentire et linguae tela subire tuae, Ov. P. 4, 6, 36.

Latin > French (Gaffiot 2016)

tēlum,⁶ ī, n.,
1 arme de jet, trait, cf. Fest. 364 ; telum jacere, mittere Cic. Quinct. 8 ; Cæs. G. 3, 4, lancer un trait ; v. adigo ; tela conjicere, jacere, mittere, lancer des traits [voir ces verbes] ; ad conjectum teli venire Liv. 2, 31, 6, venir à portée de trait ; nubes telorum Liv. 38, 26, 6, une nuée de traits
2 [en gén.] toute arme offensive, arme : telum quod cuique fors offerebat Cic. Verr. 2, 4, 95, l’arme que le hasard mettait sous la main de chacun ; stare in comitio cum telo Cic. Cat. 1, 15, se tenir armé dans le comitium ; esse cum telo Cic. Mil. 11, avoir une arme, être armé ; securim in caput dejecit ; relictoque in vulnere telo... Liv. 1, 40, 7, il abattit la hache sur sa tête et laissant l’arme dans la plaie... || [en parl. d’une épée] : Her. 1, 18 ; [d’un ceste] Virg. En. 5, 438 ; [d’une corne] Ov. M. 8, 883
3 [fig.] a) rayons du soleil : Lucr. 1, 147, etc.; b) traits, carreaux de la foudre : Ov. F. 3, 316 ; c) point de côté : Samm. 402 ; d) = membrum virile : Mart. 11, 78, 1 ; Just. 38, 1, 9
4 arme, moyen pour faire une chose : Cic. Læl. 61 ; Liv. 3, 55, 3 ; 4, 28, 5 ; 5, 29, 9 || trait = coup : tela fortunæ Cic. Fam. 5, 16, 2, les traits, les coups de la fortune.

Latin > German (Georges)

tēlum, ī, n. (tendo), die Fernwaffe, Wurfwaffe, das Geschoß, der Spieß usw. (Ggstz. arma, s. armano. II), dann übh. jede Angriffswaffe, Schwert, Dolch, Axt usw., I) eig. u. übtr.: 1) eig.: a) übh.: arma atque tela militaria, Sall.: arma, tela, equos parare, Sall.: tela intendere, excipere, Cic. – b) v. Geschosse, nubes telorum, Liv.: missus (das Werfen) telorum, Auct. b. Hisp.: tela mittere, Caes., od. conicere, Cic.: tela in hostem ingerere, Liv.: propiores levioribus eoque magis crebris telis petere, Liv.: tela ab omni parte accĭdebant, Liv.: telum contendit, den Pfeil, Verg.: v. der Schleuder, Liv. 38, 29, 5. – c) v. Schwert, Dolch usw., esse cum telo, Cic.: stare cum telo, Cic.: gladio per pectus transfigit; telo extracto etc., Liv.: corpore telum cruentum educit, Cornif. rhet.: telum, quod latebat, protulit, Nep.: caedem telo committere, Quint.: omnium parricidarum tela commovere, Cic.: aspicis in timida fortia tela manu, die tapfere Waffe (poet. v. einem Schwert) Ov. her. 14, 76. – v. Beile, relicto in vulnere telo, Liv.: v. Cästus, Verg. Aen. 5, 438: v. Horne eines Stieres, Ov. met. 8, 883. – 2) übtr.: a) wie das griech. βέλος, v. Sonnenstrahl, tela diei, Lucr. – v. Blitz, arbitrium est in sua tela Iovi, Ov. – b) das Seitenstechen, Ser. Samm. 402. – c) das männliche Glied, Mart. u.a.: im Doppelsinn bei Iustin. 38, 1, 9. – II) bildl., Waffe, Geschoß, Pfeil, tela fortunae, Cic.: tela scelerum, Cic.: id erit telum acerrimum, Waffe, Schutzmittel, Enn. fr.: u. so quā lege tribuniciis rogationibus telum acerrimum datum est, Liv.: necessitas, quae ultimum ac maximum telum est, Liv.: so auch isto telo tutabimur plebem, Waffe, Schutzmittel, Liv.: non mediocre telum ad res gerendas existimare benevolentiam civium, Cic.: stricturum se lucubrationis suae telum, Suet.

Latin > Chinese

telum, i. n. :: 鎗。飘鎗。箭。刀。短刀。傷。囮。血氣。— torquere vel intendere 使鎗。— vibrare vel fundere vel jactare 舞鎗。摽槍。Tela Jovis 雷。Tela lucida diei 日光。Tela illita dolis 染毒之鎗。