πολυτελής: Difference between revisions

From LSJ

πρὶν τοὺς ἰχθῦς ἑλεῖν σὺ τὴν ἅλμην κυκᾷς → you're mixing the sauce before catching the fish | don't count your chickens before they are hatched | don't count your chickens before they hatch | first catch your hare | first catch your rabbit | first catch your rabbit and then make your stew | first catch your hare, then cook it | first catch your hare, then cook him

Source
(4)
(CSV import)
 
(33 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=polytelis
|Transliteration C=polytelis
|Beta Code=polutelh/s
|Beta Code=polutelh/s
|Definition=ές, (τέλος) <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">very expensive, costly</b>, opp. εὐτελής, οἰκίη <span class="bibl">Hdt.4.79</span>; τράπεζα <span class="bibl">Democr.210</span>; παρακομιδή <span class="bibl">Th.7.28</span>; ζῶναι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Hp.Mi.</span>368c</span>; παρασκευαί <span class="bibl">X.<span class="title">Hier.</span>1.20</span> (Comp.); π. νεκρός <b class="b2">honoured with a costly funeral</b>, <span class="bibl">Men. <span class="title">Per.Fr.</span>2</span>; <b class="b3">λίθοι, λιθεία</b>, <b class="b2">precious</b> stones, <span class="title">OGI</span>90.34 (Rosetta, ii B.C.), 132 (Egypt, ii B.C.): generally, <b class="b2">valuable</b>, -εστάτην τὴν τοῦ ὁρᾶν . . δύναμιν ἐδημιούργησεν <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>507c</span>; <b class="b3">-έστατον ζῷον</b>, v.l. for [[πολυφρονέστατον]], Euryph. ap. Stob.4.39.27. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> of persons, <b class="b2">lavish, extravagant</b>, coupled with <b class="b3">ἄσωτος</b>, <span class="bibl">Men.615</span>; γυνὴ π. ἐστ' ὀχληρόν <span class="bibl">Id.325.7</span>; ἑταίρα π. <span class="bibl">Id.824</span>; π. τῷ βίῳ <span class="bibl">Antiph.80.5</span>. Adv. -λῶς <span class="bibl">Eup.335</span>, <span class="bibl">Lys.7.31</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>3.11.4</span>: Sup., τὰ -λέστατα <b class="b2">in the costliest manner</b>, <span class="bibl">Hdt.2.87</span>.</span>
|Definition=πολυτελές, ([[τέλος]])<br><span class="bld">A</span> [[very expensive]], [[costly]], opp. [[εὐτελής]], [[οἰκίη]] [[Herodotus|Hdt.]]4.79; [[τράπεζα]] Democr.210; [[παρακομιδή]] Th.7.28; ζῶναι Pl.''Hp.Mi.''368c; παρασκευαί X.''Hier.''1.20 (Comp.); πολυτελὴς [[νεκρός]] = [[honoured with a costly funeral]], Men. ''Per.Fr.''2; [[λίθοι]], [[λιθεία]], [[precious]] stones, ''OGI''90.34 (Rosetta, ii B.C.), 132 (Egypt, ii B.C.): generally, [[valuable]], πολυτελεστάτην τὴν τοῦ ὁρᾶν… δύναμιν ἐδημιούργησεν [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 507c; πολυτελέστατον [[ζῷον]], [[varia lectio|v.l.]] for πολυφρονέστατον, Euryph. ap. Stob.4.39.27.<br><span class="bld">II</span> of persons, [[lavish]], [[extravagant]], coupled with [[ἄσωτος]], Men.615; γυνὴ π. ἐστ' [[ὀχληρός|ὀχληρόν]] Id.325.7; [[ἑταίρα]] π. Id.824; π. τῷ βίῳ Antiph.80.5. Adv. [[πολυτελῶς]] = [[luxuriously]], [[richly]] Eup.335, Lys.7.31, [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''3.11.4: Sup., [[τὰ πολυτελέστατα]] = [[in the costliest manner]], [[Herodotus|Hdt.]]2.87.
}}
}}
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0674.png Seite 674]] ές, 1) viel aufwendend, kostbar, prächtig lebend, Pol. 8, 11, 7. – 2) was viel Aufwand erfordert, <b class="b2">kostbar</b>; Her. 4, 79; Thuc. 7, 27; πομπαὶ καὶ θυσίαι, Plat. Alc. II, 149 c; superl., Rep. VI, 507 c; Xen. u. Folgde; [[δύναμις]], Pol. 2, 23, 1 u. sonst; auch adv., πολυτελῶς κατεσκεύασται τὰ [[βασίλεια]], Pol. 10, 10, 9; πολυτελέστερον ζῆν, ib. 25, 5; πολυτελέστατα, Her. 2, 86.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0674.png Seite 674]] ές, 1) [[viel aufwendend]], [[kostbar]], [[prächtig lebend]], Pol. 8, 11, 7. – 2) was viel Aufwand erfordert, [[kostbar]]; Her. 4, 79; Thuc. 7, 27; πομπαὶ καὶ θυσίαι, Plat. Alc. II, 149 c; superl., Rep. VI, 507 c; Xen. u. Folgde; [[δύναμις]], Pol. 2, 23, 1 u. sonst; auch adv., πολυτελῶς κατεσκεύασται τὰ [[βασίλεια]], Pol. 10, 10, 9; πολυτελέστερον ζῆν, ib. 25, 5; πολυτελέστατα, Her. 2, 86.
}}
}}
{{ls
{{bailly
|lstext='''πολῠτελής''': -ές, ([[τέλος]]) ὡς καὶ νῦν, πολὺ [[δαπανηρός]], [[πολυδάπανος]], ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ [[εὐτελής]], οἰκίη Ἡρόδ. 4. 79· [[πόλεμος]] Θουκ. 7. 28· ζῶναι Πλάτ. Ἱππ. Ἐλάττων 368C· παρασκευαὶ Ξεν. Ἱέρων 1. 20, κτλ.· πολυτελὴς [[νεκρός]], τιμώμενος διὰ πολυτελοῦς κηδείας, Μένανδρ. ἐν «Περινθίᾳ» 2· [[καθόλου]], [[πολύτιμος]], [[βαρύτιμος]], πολυτελεστάτην τὴν τοῦ ὁρᾶν... δύναμιν ἐδημιούργησεν Πλάτ. Πολ. 507C, πρβλ. Εὐρύφαμ. Πυθαγόρ. παρὰ Στοβ. 103, 27. ΙΙ. ἐπὶ προσώπων, ὁ πολλὰ δαπανῶν, [[σπάταλος]], ἀλλὰ ἠπιώτερον τοῦ ἄσωτος, Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 137· γυνὴ π. ἐστ’ ὀχληρὸν ὁ αὐτ. ἐν «Μισογύνῃ» 1. 6, πρβλ. Ἄδηλ. 228· π. τῷ βίῳ Ἀντιφάν. ἐν «Διδύμοις» 2. 5. ― Ἐπίρρ. -λῶς, Λυσ. 111. 8, Ξεν. Ἀπομν. 3. 11, 4· ὑπερθ. -λέστατα, κατὰ τρόπον δαπανηρότατον, Ἡρόδ. 2. 86. ― Καθ’ Ἡσύχ.: «πολυτελῆ· πολυδάπανα, ἢ τὰ πολλοῦ ἄξια, [[ἤγουν]] τίμια».
|btext=ής, ές :<br />[[qui exige de grandes dépenses]], [[coûteux]] ; [[magnifique]].<br />'''Étymologie:''' [[πολύς]], [[τέλος]].
}}
{{elnl
|elnltext=πολυτελής -ές &#91;[[πολύς]], [[τέλος]]] [[heel kostbaar]]. [[verkwistend]], [[extravagant]]:; γυναικὶ νέᾳ καὶ πολυτελεῖ συνοικῶν gehuwd met een jonge, verkwistende vrouw Plut. Per. 36.2; adv. [[πολυτελῶς]] = [[met alle pracht en praal]].
}}
}}
{{bailly
{{elru
|btext=ής, ές :<br />qui exige de grandes dépenses, coûteux ; magnifique.<br />'''Étymologie:''' [[πολύς]], [[τέλος]].
|elrutext='''πολυτελής:'''<br /><b class="num">1</b> [[дорогостоящий]], [[вводящий в большие расходы]] ([[πόλεμος]] Thuc.; παρασκευαί Xen.);<br /><b class="num">2</b> [[драгоценный]] ([[νάρδος]] NT);<br /><b class="num">3</b> [[роскошный]], [[пышный]] ([[οἰκίη]] Her.);<br /><b class="num">4</b> [[много тратящий]], [[расточительный]] ([[γυνή]] Men.);<br /><b class="num">5</b> [[богато устроенный]], [[прекрасно оснащенный]] (ἡ τοῦ ὁρᾶν [[δύναμις]] Plat.).
}}
}}
{{StrongGR
{{StrongGR
Line 23: Line 26:
}}
}}
{{Thayer
{{Thayer
|txtha=πολυτελές ([[πολύς]], and [[τέλος]] [[cost]]) (from [[Herodotus]] [[down]]), [[precious]];<br /><b class="num">a.</b> requiring [[great]] [[outlay]], [[very]] [[costly]]: [[Thucydides]] and [[following]]; the Sept.)<br /><b class="num">b.</b> [[excellent]], of [[surpassing]] [[value]] (A. V. of [[great]] [[price]]): [[Plato]], others.))  
|txtha=πολυτελές ([[πολύς]], and [[τέλος]] [[cost]]) (from [[Herodotus]] down), [[precious]];<br /><b class="num">a.</b> requiring [[great]] [[outlay]], [[very]] [[costly]]: [[Thucydides]] and [[following]]; the Sept.)<br /><b class="num">b.</b> [[excellent]], of [[surpassing]] [[value]] (A. V. of [[great]] [[price]]): [[Plato]], others.))
}}
}}
{{grml
{{grml
|mltxt=-ές, ΝΜΑ<br />αυτός για τον οποίο δαπανήθηκαν [[πολλά]] χρήματα, [[δαπανηρός]], [[πολυέξοδος]] (α. «πολυτελές [[διαμέρισμα]]» β. «οἰκίης [[μεγάλης]] καὶ πολυτελέος [[περιβολή]]», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>(κοινων.)</b> αυτός που [[είναι]] εφοδιασμένος με περισσότερα και καλύτερης ποιότητας [[μέσα]] από ό,τι χρειάζεται για την απλή [[εκπλήρωση]] του σκοπού για τον οποίο προορίζεται («πολυτελές [[ξενοδοχείο]]»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (<b>για πρόσ.</b>) αυτός που ξοδεύει [[πολλά]], [[σπάταλος]], [[πολυέξοδος]] («γυνὴ [[πολυτελής]] ἐστ' ὀχληρόν», Μέν.)<br /><b>2.</b> (για νεκρό) αυτός που τιμάται με πολυδάπανη, μεγαλόπρεπη [[κηδεία]]<br /><b>3.</b> [[πολύτιμος]], [[βαρύτιμος]] («περιαπτομένην λίθους πολυτελεῖς», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>4.</b> εξαιρετικά [[επωφελής]], πολύ [[χρήσιμος]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>πολυτελώς</i> / <i>πολυτελῶς</i> ΝΜΑ<br />με πολυτελή, δαπανηρό τρόπο, με [[πολυτέλεια]] («ζει πολυτελώς»)<br /><b>αρχ.</b><br />με [[μεγαλοπρέπεια]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>πολυ</i>- <span style="color: red;">+</span> -<i>τελής</i> (<span style="color: red;"><</span> [[τέλος]]), <b>πρβλ.</b> <i>ισο</i>-<i>τελής</i>].
|mltxt=-ές, ΝΜΑ<br />αυτός για τον οποίο δαπανήθηκαν [[πολλά]] χρήματα, [[δαπανηρός]], [[πολυέξοδος]] (α. «πολυτελές [[διαμέρισμα]]» β. «οἰκίης [[μεγάλης]] καὶ πολυτελέος [[περιβολή]]», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>(κοινων.)</b> αυτός που [[είναι]] εφοδιασμένος με περισσότερα και καλύτερης ποιότητας [[μέσα]] από ό,τι χρειάζεται για την απλή [[εκπλήρωση]] του σκοπού για τον οποίο προορίζεται («πολυτελές [[ξενοδοχείο]]»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (<b>για πρόσ.</b>) αυτός που ξοδεύει [[πολλά]], [[σπάταλος]], [[πολυέξοδος]] («γυνὴ [[πολυτελής]] ἐστ' ὀχληρόν», Μέν.)<br /><b>2.</b> (για νεκρό) αυτός που τιμάται με πολυδάπανη, μεγαλόπρεπη [[κηδεία]]<br /><b>3.</b> [[πολύτιμος]], [[βαρύτιμος]] («περιαπτομένην λίθους πολυτελεῖς», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>4.</b> εξαιρετικά [[επωφελής]], πολύ [[χρήσιμος]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>πολυτελώς</i> / <i>πολυτελῶς</i> ΝΜΑ<br />με πολυτελή, δαπανηρό τρόπο, με [[πολυτέλεια]] («ζει πολυτελώς»)<br /><b>αρχ.</b><br />με [[μεγαλοπρέπεια]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>πολυ</i>- <span style="color: red;">+</span> -<i>τελής</i> (<span style="color: red;"><</span> [[τέλος]]), [[πρβλ]]. [[ισοτελής]]].
}}
}}
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''πολῠτελής:''' -ές ([[τέλος]]),<br /><b class="num">I.</b> [[πολύ]] [[ακριβός]], [[πολυδάπανος]], αντίθ. προς το [[εὐτελής]], σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> λέγεται για πρόσωπα, αυτός που ξοδεύει [[πολλά]], [[σπάταλος]], [[πολυτελής]], σε Μένανδρ. κ.λπ.· επίρρ. <i>-λῶς</i>, σε Ξεν.· υπερθ. <i>-λέστατα</i>, με τον πιο δαπανηρό τρόπο, σε Ηρόδ.
|lsmtext='''πολῠτελής:''' -ές ([[τέλος]]),<br /><b class="num">I.</b> [[πολύ]] [[ακριβός]], [[πολυδάπανος]], αντίθ. προς το [[εὐτελής]], σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> λέγεται για πρόσωπα, αυτός που ξοδεύει [[πολλά]], [[σπάταλος]], [[πολυτελής]], σε Μένανδρ. κ.λπ.· επίρρ. <i>-λῶς</i>, σε Ξεν.· υπερθ. <i>-λέστατα</i>, με τον πιο δαπανηρό τρόπο, σε Ηρόδ.
}}
}}
{{elru
{{ls
|elrutext='''πολυτελής:''' <b class="num">1)</b> дорогостоящий, вводящий в большие расходы ([[πόλεμος]] Thuc.; παρασκευαί Xen.);<br /><b class="num">2)</b> драгоценный ([[νάρδος]] NT);<br /><b class="num">3)</b> роскошный, пышный ([[οἰκίη]] Her.);<br /><b class="num">4)</b> много тратящий, расточительный ([[γυνή]] Men.);<br /><b class="num">5)</b> богато устроенный, прекрасно оснащенный (ἡ τοῦ ὁρᾶν [[δύναμις]] Plat.).
|lstext='''πολῠτελής''': -ές, ([[τέλος]]) ὡς καὶ νῦν, πολὺ [[δαπανηρός]], [[πολυδάπανος]], ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ [[εὐτελής]], οἰκίη Ἡρόδ. 4. 79· [[πόλεμος]] Θουκ. 7. 28· ζῶναι Πλάτ. Ἱππ. Ἐλάττων 368C· παρασκευαὶ Ξεν. Ἱέρων 1. 20, κτλ.· πολυτελὴς [[νεκρός]], τιμώμενος διὰ πολυτελοῦς κηδείας, Μένανδρ. ἐν «Περινθίᾳ» 2· [[καθόλου]], [[πολύτιμος]], [[βαρύτιμος]], πολυτελεστάτην τὴν τοῦ ὁρᾶν... δύναμιν ἐδημιούργησεν Πλάτ. Πολ. 507C, πρβλ. Εὐρύφαμ. Πυθαγόρ. παρὰ Στοβ. 103, 27. ΙΙ. ἐπὶ προσώπων, ὁ πολλὰ δαπανῶν, [[σπάταλος]], ἀλλὰ ἠπιώτερον τοῦ ἄσωτος, Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 137· γυνὴ π. ἐστ’ ὀχληρὸν ὁ αὐτ. ἐν «Μισογύνῃ» 1. 6, πρβλ. Ἄδηλ. 228· π. τῷ βίῳ Ἀντιφάν. ἐν «Διδύμοις» 2. 5. ― Ἐπίρρ. -λῶς, Λυσ. 111. 8, Ξεν. Ἀπομν. 3. 11, 4· ὑπερθ. -λέστατα, κατὰ τρόπον δαπανηρότατον, Ἡρόδ. 2. 86. ― Καθ’ Ἡσύχ.: «πολυτελῆ· πολυδάπανα, ἢ τὰ πολλοῦ ἄξια, [[ἤγουν]] τίμια».
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=πολῠ-τελής, ές [[τέλος]]<br /><b class="num">I.</b> [[very]] [[expensive]], [[very]] [[costly]], opp. to [[εὐτελής]], Hdt., Thuc., etc.<br /><b class="num">II.</b> of persons, spending [[much]], [[lavish]], [[extravagant]], Menand., etc.: —adv. -λῶς, Xen.; Sup. -λέστατα, in the costliest [[manner]], Hdt.
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯''':polutel»j 坡呂-帖累士<br />'''詞類次數''':形容詞(3)<br />'''原文字根''':許多-完成<br />'''字義溯源''':極貴的,極寶貴的,至貴的,高貴的;由([[πολύς]])*=多)與([[τέλος]])=界限)組成,而 ([[τέλος]])出自([[τελέω]])X*=有目標的計劃)。參讀 ([[βαρύτιμος]])同義字<br />'''出現次數''':總共(3);可(1);提前(1);彼前(1)<br />'''譯字彙編''':<br />1) 極寶貴的(1) 彼前3:4;<br />2) 高貴的(1) 提前2:9;<br />3) 至貴的(1) 可14:3
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[costly]], [[expensive]]
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[sumptuosus]]'', [[expensive]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.10.2/ 1.10.2],<br><i>item</i> <i>likewise</i> [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.65.2/ 2.65.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.31.3/ 6.31.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.27.2/ 7.27.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.28.1/ 7.28.1],<br>SUP. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.31.1/ 6.31.1].
}}
}}

Latest revision as of 14:38, 16 November 2024

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: πολυτελής Medium diacritics: πολυτελής Low diacritics: πολυτελής Capitals: ΠΟΛΥΤΕΛΗΣ
Transliteration A: polytelḗs Transliteration B: polytelēs Transliteration C: polytelis Beta Code: polutelh/s

English (LSJ)

πολυτελές, (τέλος)
A very expensive, costly, opp. εὐτελής, οἰκίη Hdt.4.79; τράπεζα Democr.210; παρακομιδή Th.7.28; ζῶναι Pl.Hp.Mi.368c; παρασκευαί X.Hier.1.20 (Comp.); πολυτελὴς νεκρός = honoured with a costly funeral, Men. Per.Fr.2; λίθοι, λιθεία, precious stones, OGI90.34 (Rosetta, ii B.C.), 132 (Egypt, ii B.C.): generally, valuable, πολυτελεστάτην τὴν τοῦ ὁρᾶν… δύναμιν ἐδημιούργησεν Pl.R. 507c; πολυτελέστατον ζῷον, v.l. for πολυφρονέστατον, Euryph. ap. Stob.4.39.27.
II of persons, lavish, extravagant, coupled with ἄσωτος, Men.615; γυνὴ π. ἐστ' ὀχληρόν Id.325.7; ἑταίρα π. Id.824; π. τῷ βίῳ Antiph.80.5. Adv. πολυτελῶς = luxuriously, richly Eup.335, Lys.7.31, X.Mem.3.11.4: Sup., τὰ πολυτελέστατα = in the costliest manner, Hdt.2.87.

German (Pape)

[Seite 674] ές, 1) viel aufwendend, kostbar, prächtig lebend, Pol. 8, 11, 7. – 2) was viel Aufwand erfordert, kostbar; Her. 4, 79; Thuc. 7, 27; πομπαὶ καὶ θυσίαι, Plat. Alc. II, 149 c; superl., Rep. VI, 507 c; Xen. u. Folgde; δύναμις, Pol. 2, 23, 1 u. sonst; auch adv., πολυτελῶς κατεσκεύασται τὰ βασίλεια, Pol. 10, 10, 9; πολυτελέστερον ζῆν, ib. 25, 5; πολυτελέστατα, Her. 2, 86.

French (Bailly abrégé)

ής, ές :
qui exige de grandes dépenses, coûteux ; magnifique.
Étymologie: πολύς, τέλος.

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

πολυτελής -ές [πολύς, τέλος] heel kostbaar. verkwistend, extravagant:; γυναικὶ νέᾳ καὶ πολυτελεῖ συνοικῶν gehuwd met een jonge, verkwistende vrouw Plut. Per. 36.2; adv. πολυτελῶς = met alle pracht en praal.

Russian (Dvoretsky)

πολυτελής:
1 дорогостоящий, вводящий в большие расходы (πόλεμος Thuc.; παρασκευαί Xen.);
2 драгоценный (νάρδος NT);
3 роскошный, пышный (οἰκίη Her.);
4 много тратящий, расточительный (γυνή Men.);
5 богато устроенный, прекрасно оснащенный (ἡ τοῦ ὁρᾶν δύναμις Plat.).

English (Strong)

from πολύς and τέλος; extremely expensive: costly, very precious, of great price.

English (Thayer)

πολυτελές (πολύς, and τέλος cost) (from Herodotus down), precious;
a. requiring great outlay, very costly: Thucydides and following; the Sept.)
b. excellent, of surpassing value (A. V. of great price): Plato, others.))

Greek Monolingual

-ές, ΝΜΑ
αυτός για τον οποίο δαπανήθηκαν πολλά χρήματα, δαπανηρός, πολυέξοδος (α. «πολυτελές διαμέρισμα» β. «οἰκίης μεγάλης καὶ πολυτελέος περιβολή», Ηρόδ.)
νεοελλ.
(κοινων.) αυτός που είναι εφοδιασμένος με περισσότερα και καλύτερης ποιότητας μέσα από ό,τι χρειάζεται για την απλή εκπλήρωση του σκοπού για τον οποίο προορίζεται («πολυτελές ξενοδοχείο»)
αρχ.
1. (για πρόσ.) αυτός που ξοδεύει πολλά, σπάταλος, πολυέξοδος («γυνὴ πολυτελής ἐστ' ὀχληρόν», Μέν.)
2. (για νεκρό) αυτός που τιμάται με πολυδάπανη, μεγαλόπρεπη κηδεία
3. πολύτιμος, βαρύτιμος («περιαπτομένην λίθους πολυτελεῖς», Πλούτ.)
4. εξαιρετικά επωφελής, πολύ χρήσιμος.
επίρρ...
πολυτελώς / πολυτελῶς ΝΜΑ
με πολυτελή, δαπανηρό τρόπο, με πολυτέλεια («ζει πολυτελώς»)
αρχ.
με μεγαλοπρέπεια.
[ΕΤΥΜΟΛ. < πολυ- + -τελής (< τέλος), πρβλ. ισοτελής].

Greek Monotonic

πολῠτελής: -ές (τέλος),
I. πολύ ακριβός, πολυδάπανος, αντίθ. προς το εὐτελής, σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ.
II. λέγεται για πρόσωπα, αυτός που ξοδεύει πολλά, σπάταλος, πολυτελής, σε Μένανδρ. κ.λπ.· επίρρ. -λῶς, σε Ξεν.· υπερθ. -λέστατα, με τον πιο δαπανηρό τρόπο, σε Ηρόδ.

Greek (Liddell-Scott)

πολῠτελής: -ές, (τέλος) ὡς καὶ νῦν, πολὺ δαπανηρός, πολυδάπανος, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ εὐτελής, οἰκίη Ἡρόδ. 4. 79· πόλεμος Θουκ. 7. 28· ζῶναι Πλάτ. Ἱππ. Ἐλάττων 368C· παρασκευαὶ Ξεν. Ἱέρων 1. 20, κτλ.· πολυτελὴς νεκρός, τιμώμενος διὰ πολυτελοῦς κηδείας, Μένανδρ. ἐν «Περινθίᾳ» 2· καθόλου, πολύτιμος, βαρύτιμος, πολυτελεστάτην τὴν τοῦ ὁρᾶν... δύναμιν ἐδημιούργησεν Πλάτ. Πολ. 507C, πρβλ. Εὐρύφαμ. Πυθαγόρ. παρὰ Στοβ. 103, 27. ΙΙ. ἐπὶ προσώπων, ὁ πολλὰ δαπανῶν, σπάταλος, ἀλλὰ ἠπιώτερον τοῦ ἄσωτος, Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 137· γυνὴ π. ἐστ’ ὀχληρὸν ὁ αὐτ. ἐν «Μισογύνῃ» 1. 6, πρβλ. Ἄδηλ. 228· π. τῷ βίῳ Ἀντιφάν. ἐν «Διδύμοις» 2. 5. ― Ἐπίρρ. -λῶς, Λυσ. 111. 8, Ξεν. Ἀπομν. 3. 11, 4· ὑπερθ. -λέστατα, κατὰ τρόπον δαπανηρότατον, Ἡρόδ. 2. 86. ― Καθ’ Ἡσύχ.: «πολυτελῆ· πολυδάπανα, ἢ τὰ πολλοῦ ἄξια, ἤγουν τίμια».

Middle Liddell

πολῠ-τελής, ές τέλος
I. very expensive, very costly, opp. to εὐτελής, Hdt., Thuc., etc.
II. of persons, spending much, lavish, extravagant, Menand., etc.: —adv. -λῶς, Xen.; Sup. -λέστατα, in the costliest manner, Hdt.

Chinese

原文音譯:polutel»j 坡呂-帖累士
詞類次數:形容詞(3)
原文字根:許多-完成
字義溯源:極貴的,極寶貴的,至貴的,高貴的;由(πολύς)*=多)與(τέλος)=界限)組成,而 (τέλος)出自(τελέω)X*=有目標的計劃)。參讀 (βαρύτιμος)同義字
出現次數:總共(3);可(1);提前(1);彼前(1)
譯字彙編
1) 極寶貴的(1) 彼前3:4;
2) 高貴的(1) 提前2:9;
3) 至貴的(1) 可14:3

English (Woodhouse)

costly, expensive

⇢ Look up on Google | Wiktionary | LSJ full text search (Translation based on the reversal of Woodhouse's English to Ancient Greek dictionary)

Lexicon Thucydideum

sumptuosus, expensive, 1.10.2,
item likewise 2.65.2. 6.31.3. 7.27.2, 7.28.1,
SUP. 6.31.1.