ὀκλάζω

English (LSJ)

fut. A ὀκλάσω Ph.(v. infr. 2) : aor. ὤκλασα S.OC196(lyr.), Plu. 2.320d :—Med., Ep. aor. opt. ὀκλάσσαιντο Euph.17 :—crouch down with bent hams, squat (in Hom. only μετοκλάζω), of a Persian dance, ὤκλαζε καὶ ἐξανίστατο X.An.6.1.10 (cf. ὄκλασμα); διπλοῦς ὀκλάζων S. Ichn.90; ἐς γόνυ ὀκλάσας δέχεται τῇ σαρίσσῃ τὴν ἐπέλασιν, of a soldier waiting an attack, Luc.DMort.27.4, cf. Philops.18; sink down, of a weary traveller, S. l.c.; of oxen, Mosch.2.99; of horses that crouch down to let their rider mount, Plu.2.139b (but of horses that stumble and throw their rider, Procop. Vand.2.21, al.); of the wolf crouching down to let the Twins suck, Plu.2.320d; θρόνος . . ὀκλάζων folding-seat, D.Chr.1.78 : c. acc., ὀ. τὰ ὀπίσθια, τοὺς προσθίους, bend their hind- or fore-legs, X.Eq.11.3, Ael.NA7.4 :—Med., Euph. l.c. 2 metaph., sink, slacken, abate, ἀπειρίᾳ σοφιστικῶν παλαισμάτων ὀκλάσομεν Ph.1.199; τόνος ὀκλάζων Gal.11.172; ποδῶν δέ οἱ ὤκλασεν ὁρμή Musae.325; of the wind, τῆς φορᾶς Hld.5.23, cf. Adam.Vent.37; ὤκλαζε αὐτοῖς ὁ θυμός ib.7; κραδίης ὤκλασεν ὄγκος AP5.250 (Iren.). II trans., abate, ὀκλάσας τὸν πόθον Hld.1.26.

German (Pape)

[Seite 315] (ob von κλάω, knicken? nach Ruhnk. ep. crit. 244 von ὄκος, ὄκω, und verwandt mit ἄγκος, ἀγκύλος; es ist wohl ein eigener Stamm, mit unserm »hocken« zusammenhangend), mit gebogenen Knieen sich auf die Fersen niederlassen, hinhocken, hinkauern; λέχριός γ' ἐπ' ἄκρου λάου βραχὺς ὀκλάσας, Soph. O. C. 197; καὶ ὤκλαζε καὶ ἐξανίστατο, Xen. An. 5, 9, 10, in einem persichen Tanze (vgl. Heliod. 4, 17, wonach es eine Art Kosak od. Mazurek war); c. acc., zusammenlegen, krümmen, τὰ ὀπίσθια, Hipp. 11, 3; τοὺς προσθίους, Ael. H. A. 7, 4; Luc. verbindet ἐς γόνυ ὀκλάσας, Mort. D. 27, 4, ὀκλάζων τῷ ἑτέρῳ, Philops. 18; οἱ τοῖς ἵπποις ἐφάλλεσθαι μὴ δυνάμενοι αὐτοὺς ἐκείνους ὀκλάζειν καὶ ὑποπίπ τειν διδάσκουσιν, Plut. conjug. praec. p. 413; – sich auf die Kniee niederlassen, wie Mosch. 2, 99 vom Stier. – Übertr., οὐ σῆς κραδίης ὑψαύχενος ὤκλασεν ὄγκος, legte sich, Iren. 3 (V, 251). – Auch = müde werden, ποδῶν δέ οἱ ὤκλασεν ὁρμ ή, Mus. 325; vgl. Hesych. ὤκλασαν ἐπ ὶ τῶν ἀπειρηκότων ἐν παντὶ πράγματι; – aus Erschöpfung nachlassen, erschlaffen, einzeln bei Sp.

French (Bailly abrégé)

I. intr. s'asseoir sur les talons, s'accroupir, d'où
1 en gén. se ramasser, se replier;
2 s'affaisser ou s'incliner pour se reposer;
II. tr. fléchir, ployer, plier : τὰ ὀπίσθια XÉN, τοὺς προσθίους ÉL les jambes de derrière, les jambes de devant.
Étymologie: ὀκλάξ.

Russian (Dvoretsky)

ὀκλάζω:
1 приседать, садиться, опускаться (ἐπ᾽ ἄκρου λάου Soph.; ἐς γόνυ Luc.): καὶ ὤκλαζε καὶ ἐξανίστατο Xen. (танцор) то приседал, то вскакивал;
2 сгибать: ὀ. τὰ ὀπίστια Xen. приседать на задние ноги;
3 перен. падать, ослабевать, убывать (κραδίης ὤκλασεν ὄγκος Anth.).

Greek (Liddell-Scott)

ὀκλάζω: μέλλ. -σω: ἀόρ. ὤκλασα Σοφ. Ο. Κ. 196, Πλούτ., κλ. - Μέσ., Ἐπικ. ἀόρ. εὐκτ. ὀκλάσαιντο Εὐφορ. 11. Κλίνω τὰ γόνατα, γονατίζω, ἢ κάθημαι εἰς τὰ γόνατα ὡς ἐν τῷ ἀποπατεῖν (ἐν χρήσει παρ’ Ὁμήρῳ μόνον ἐν τῷ συνθέτῳ μετοκλάζω): ἐπὶ Περσικῆς τινος ὀρχήσεως, ὤκλαζε καὶ ἐξανίστατο Ξεν. Ἀν. 6. 1. 10 (πρβλ. ὄκλασμα). ἐς γόνυ ὀκλάσας δέχεται τῇ σαρίσσῃ τὴν ἐπέλασιν, ἐπὶ στρατιώτου ἀναμένοντος ἐπίθεσιν, Λουκ. Νεκρ. Διάλ. 27. 4, πρβλ. Φιλοψ. 18· ἐπὶ κεκμηκότος ὁδοιπόρου, λέχριος ἐπ’ ἄκρου λᾶος βραχὺς ὀκλάσας Σοφ. ἔνθ’ ἀνωτ.· ἐπὶ βοῶν, Μοσχ. 2. 99, πρβλ. Valck. εἰς Εὐρ. Φοιν. 642· ἐπὶ ἵππων, οἵτινες γονατίζουσιν ὅπως ἱππεύσῃ ὁ ἀναβάτης, Πλούτ. 2. 139Β· ἐπὶ τῆς λυκαίνης ἥτις ἐγονάτισεν ὅπως θηλάσῃ τὰ δίδυμα βρέφη Ρωμύλον καὶ Ρῶμον, αὐτόθι 320D· - μετ’ αἰτ., ἐπὶ ἵππου, ὀκλάζει μὲν τὰ ὀπίσθια ἐν τοῖς ἀστραγάλοις, αἴρει δὲ τὸ πρόσθεν σῶμα Ξεν. Ἱππ. 11, 3, Αἰλ. π. Ζ. 7. 4· καὶ ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, Εὐφορ. ἔνθ’ ἀνωτ. 2) μεταφορ., ὡς τὸ Λατ. desidere, καταπίπτω, χαλαροῦμαι, κοπάζω, πραΰνομαι, Μουσαῖ. 325, Ἀνθ. Π. 5. 251· ἐπὶ τοῦ ἀνέμου, τῆς φορᾶς Ἡλιόδ. 5. 23· ὤκλαζεν αὐτοῖς ὁ θυμὸς ὁ αὐτ. 5. 7. ΙΙ. μεταβ., περιορίζω, ἐλαττώνω, ὀκλάσας τὸν πόθον ὁ αὐτ. 1. 26.

Greek Monolingual

(Α ὀκλάζω)
1. κάθομαι με κεκαμμένα τα σκέλη, κάθομαι σε μαζεμένη στάση με λυγισμένα τα γόνατα και με το σώμα στηριγμένο στα δάχτυλα τών ποδιών
2. (ιδίως για ζώο, όπως άλογο ή βόδι) πέφτω στα γόνατα και στηρίζω το βάρος του σώματός μου σε αυτά, γονατίζω («οἱ τοῖς ἵπποις ἐφάλλεσθαι μὴ δυνάμενοι, αὐτοὺς ἐκείνους ὀκλάζειν καὶ ὑποπίπτειν διδάσκουσι», Πλούτ.)
νεοελλ.
κάθομαι οκλαδόν
αρχ.
1. (για ταξιδιώτη) εξασθενώ από την κούραση, σωριάζομαι
2. κάμπτω, λυγίζω κάτι («ὀκλάζει μὲν τὰ ὀπίσθια ἐν τοῖς ἀστραγάλοις, αἴρει δὲ τὸ πρόσθεν σῶμα», Ξεν.)
3. (για άνεμο ή για ψυχικές καταστάσεις) χαλαρώνω, ηρεμώ, καταπραΰνομαι («ὤκλαζε αὐτοῖς ὁ θυμός», Ηλιόδ.)
4. ελαττώνω, περιορίζω κάτι («ὀκλάσας τὸν πόθον», Ηλιόδ.)
5. φρ. «θρόνος ὀκλάζων» — ο οκλαδίας.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το ρ. ὀκλάζω, κατά μία άποψη, προέρχεται από ένα αμάρτυρο ρ. ὀκλάω (πρβλ. δαμάζω: δαμάω), συνθ. με α' συνθετικό το προθεματικό μόριο ὀ-(ΙΙ) «μαζί» και β' συνθετικό το ρ. κλάω «σπάζω». Ωστόσο, κατ' άλλη άποψη, πρωτόθετη λ. της οικογένειας θα πρέπει να θεωρηθεί κάποιος ονοματικός τ.: ὀκλάς, -άδος, ὀκλαδία, ὀκλαδίας (< προθεματικό μόριο ὀ-(ΙΙ) + θ. κλαδ-, πρβλ. κλάδος, κλαδί), οπότε το ρ. ὀκλάζω θα αποτελεί παράγωγο τών τύπων αυτών. Η σύνδεση, τέλος, με τους τύπους του Ησύχ. κλωκυδά και ὀκκῦλαι
τὸ ὀκλάσαι καὶ ἐπὶ τῶν πτερνῶν καθῆσθαι προσκρούει σε μορφολογικές δυσχέρειες].

Greek Monotonic

ὀκλάζω: μέλ. -σω, αόρ. αʹ ὤκλασα· κάθομαι με λυγισμένα γόνατα, οκλαδόν, σε Ξεν.· ἐςγόνυ ὀκλάσας δέχεται τῇ σαρίσσῃ τὴν ἐπέλασιν, λέγεται για στρατιώτη που αναμένει επίθεση, σε Λουκ.· λέγεται για καταβεβλημένο οδοιπόρο, σε Σοφ.· με αιτ., χρησιμ. για ζώα, που λυγίζουν τα πίσω ή τα μπροστινά τους πόδια, σε Ξεν.

Frisk Etymological English

Grammatical information: v.
Meaning: to prostrate, to crouch on ones heels, to squat, metaph. to sink, to abate, trans. to abate (N 281, Hld.).
Other forms: aor. ὀκλάσαι (S.).
Compounds: Also w. prefix, e.g. μετ-, ὑπ-.
Derivatives: ὄκλα-σις f. crouching (Hp., Luc.), -σμα n. name of a Persian dance (Ar. Fr. 344 b); also ὀκλα-δίας m. camp stool (Att. inscr., Ar.), -δία = ὄκλασις (Suid.; cf. Scheller Oxytonierung 40), -δόν (A. R., Nonn.), -δις (Hdn. Gr.), -διστί (Babr.) adv. crouchingly, squattingly, prostratingly; ὀκλάξ adv. id. (Hp., Pherecr.; after γνύξ, πύξ etc.); Ὄκλασος m. PN (sch.; like Δάμασος a.o., s. Chantraine Form. 435).
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: As basis of ὀκλάζω can not only a noun (*ὄκλος, *ὀκλή, *ὀκλάς?), but also a verb *ὀκλάω (δαμάω : δαμάζω) have served (cf. Schwyzer 734). Therefore prop. with Prellwitz s. v. *ὀ-κλάω, -άζω like NHG zusammen-brechen, also of the knees (ὀκλα-δ-ίας etc. like κλά-δ-ος, κλα-δ-αρός)? -- After Frisk IF 49, 99 f. to κῶλον, σκέλος; morpholog. unconvincing. -- Note the H.-glosses κλωκυδά τὸ καθῆσθαι ἐπ' ἀμφοτέροις ποσίν, ὀκκῦλαι τὸ ὀκλάσαι καὶ ἐπὶ τῶν πτερ<ν>ῶν καθίζεσθαι.

Middle Liddell

ὀκλάζω,
to crouch down on one's hams, to squat, Xen.: ἐς γόνυ ὀκλάσας δέχεται τῇ σαρίσσῃ τὴν ἐπέλασιν, of a soldier waiting an attack, Luc.; of a weary traveller, Soph.:—c. acc., ὀκλ. τὰ ὀπίσθια, τοὺς προσθίους to bend their hind or fore legs, Xen.

Frisk Etymology German

ὀκλάζω: (seit Ν 281 [μετ- ~]),
{oklázō}
Forms: Aor. ὀκλάσαι (S. u.a.),
Grammar: v.
Meaning: in die Knie sinken, auf die Fersen niederhocken, sich niederkauern, übertr. sinken, nachlassen, trans. stillen (Hld.).
Composita : auch m. Prafix, z.B. μετ-, ὑπ-,
Derivative: Davon ὄκλασις f. das Niederhocken (Hp., Luk.), -σμα n. N. eines persischen Tanzes (Ar. Fr. 344 b); auch ὀκλαδίας m. Feldstuhl (att. Inschr., Ar. u.a.), -δία = ὄκλασις (Suid.; vgl. Scheller Oxytonierung 40), -δόν (A. R., Nonn.), -δις (Hdn. Gr.), -διστί (Babr.) Adv. auf den Fersen sitzend, kauernd, hockend; ὀκλάξ Adv. ib. (Hp., Pherekr. u.a.; nach γνύξ, πύξ usw.); Ὄκλασος m. PN (Sch.; wie Δάμασος u.a., s. Chantraine Form. 435).
Etymology : Als Grundwort von ὀκλάζω kann nicht nur ein Nomen (*ὄκλος, *ὀκλή, *ὀκλάς?), sondern auch ein Verb *ὀκλάω (δαμάω : δαμάζω) gedient haben (vgl. Schwyzer 734). Somit eig. mit Prellwitz s. v. *ὀκλάω, -άζω wie nhd. zusammen-brechen, auch von den Knien (ὀκλαδ-ίας usw. wie κλάδ-ος, κλαδ-αρός)? — Nach Frisk IF 49, 99 f. zu κῶλον, σκέλος; morphologisch unbefriedigend. — Zu bemerken die H.-glossen κλωκυδά· τὸ καθῆσθαι ἐπ’ ἀμφοτέροις ποσίν, ὀκκῦλαι· τὸ ὀκλάσαι καὶ ἐπὶ τῶν πτερ<ν>ῶν καθίζεσθαι.
Page 2,373

Mantoulidis Etymological

(=γονατίζω). Ἴσως νά συγγενεύει μέ τό κλάω -ῶ (=σπάνω) καί μέ τά ἄγκος -ἀγκύλη μέ προθεματικό ο. Θέμα οκλαδ+jω → ὀκλάζω.
Παράγωγα: ὀκλαδίας (=κάθισμα πού κλείνει καί ανοίγει), ὀκλαδιστί ὀκλαδόν ὀκλάξ (=γονατιστά), ὄκλασις, ὄκλασμα.