φάρος
English (LSJ)
[ᾰ], ὁ, = φάρυγξ, Lyc.154.
[ᾰ], τό,
A plough, Alcm.23.61 (cf. Sosiph. ap. Sch.), Antim. Eleg.p.293 B.
II = ἄροσις, ploughing, Hsch. s.v. βούφαρον, EM175.36. (Cf. Lat. foro, OE. borian 'bore'.)
τό, lighthouse AP 9.671 title STRAT. (AP 11.117.6), v. φᾶρος.
German (Pape)
[Seite 1257] ὁ, dasselbe Wort wie φάρσος, ein abgerissenes Stück Landes, auch ein gepflügtes, auch eine Fahre, Furche; Lycophr. 154; E. M.
French (Bailly abrégé)
ion. φάρεος, att. φάρους (τό) :
1 pièce de toile;
2 toile à voile ; voile de navire;
3 couverture de lit;
4 linceul;
5 pardessus, manteau.
Étymologie: φέρω.
Greek Monolingual
(I)
ο, ΝΜΑ
ναυτ. κατασκευή με χαρακτηριστικά ψηλό πύργο, εγκατεστημένη στην ακτή ή σε αβαθή ύδατα, στην κορυφή της οποίας υπάρχει φωτιστική συσκευή που βοηθά τη ναυσιπλοΐα τόσο την ημέρα κυρίως όμως κατά τη διάρκεια της νύχτας
νεοελλ.
1. ανάλογο οικοδόμημα για την καθοδήγηση αεροπλάνων
2. διάταξη φωτισμού μεγάλης ισχύος, που τοποθετείται στο πρόσθιο, μέρος τών οχημάτων, φανός
3. αποφλοιωμένο και χοντρόαλεσμένο κριθάρι για την παρασκευή σούπας
4. βοτ. παλαιότερη ονομασία γένους αγρωστωδών φυτών, τών οποίων ο καρπός μοιάζει με ρύζι
5. φρ. «πλοίο φάρων»
ναυτ. πλοίο οργανωμένο κατάλληλα για την εξυπηρέτηση, δηλαδή τον ανεφοδιασμό και την τεχνική υποστήριξη τών φάρων που δεν έχουν πρόσβαση από την ξηρά.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. έχει προέλθει από το όν. του νησιού Φάρος, που βρισκόταν στον κόλπο της Αλεξάνδρειας και φημιζόταν για την φωτιστική εγκατάσταση που υπήρχε εκεί. Τη λ. δανείστηκε η Λατινική (πρβλ. λατ. Pharus) και στη συνέχεια οι νεώτερες γλώσσες (πρβλ. γαλλ. phare)].
(II)
ὁ, Α
ο φάρυγγας.
[ΕΤΥΜΟΛ. Μτγν.,τ. της λ. φάρυγξ σχηματισμένος χωρίς το επίθημα -ν-γ-ξ].
(III)
τὸ, Α
1. άροτρο
2. άροση, όργωμα.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. ανάγεται στη συνεσταλμένη βαθμίδα bhŗ- της ΙΕ ρίζας bher- «κατεργάζομαι με αιχμηρό, κοφτερό εργαλείο, κόβω, τρυπώ, σκάβω» και συνδέεται με: λατ. foro «τρυπώ», αρμεν. brem «σκάβω, τρυπώ», αρχ. άνω γερμ. borōn «τρυπώ» (πρβλ. γερμ. bohren «τρυπώ»), αρχ. σλαβ. brazda «το αυλάκι που αφήνει το άροτρο», λιθουαν. biržis «το αυλάκι που αφήνει το άροτρο». Στην ίδια ρίζα ανάγονται, εξάλλου, και οι τ. φάραγξ, φάρσος, φάρυγξ].
(IV)
-άρους, τὸ, Α
βλ. φᾶρος.
(V)
(φᾶρος) και φάρος και φᾱρ, -άρους, τὸ, Α
1. μεγάλο κομμάτι υφάσματος, πανί («ἑανῷ λιτὶ κάλυψαν ἐς πόδας ἐκ κεφαλῆς, καθύπερθε δὲ φάρεϊ λευκῷ», Ομ. Ιλ.)
2. ιστίο πλοίου («ναῦς ὅπως ποντίοις πείσμασι, λινόκροκον φᾶρος στέλλων», Ευ ρ.)
3. ύφασμα με το οποίο κάλυπταν τους νεκρούς, σάβανο
4. πλατύς επενδύτης χωρίς μανίκια, τον οποίο φορούσαν οι άνδρες πάνω από τον χιτώνα, μανδύας («μαλακὸν δ' ἔνδυνε χιτῶνα... περὶ δὲ μέγα βάλλετο φᾶρος», Ομ. Ιλ.)
5. γυναικείος επενδύτης
6. καλύπτρα για την κεφαλή («μέγα φᾶρος ἑλὼν χερσὶ... κἀκ κεφαλῆς εἴρυσσε», Ομ. Οδ.)
7. κάλυμμα κρεβατιού
8. φρ. «πύματον φᾶρος» — το τελευταίο μου ράκος (Ανθ. Παλ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Άγνωστης ετυμολ. επικ. και ποιητ. τ., ο οποίος απαντά ήδη στην Μυκηναϊκή στον τ. pa-we-a2 = φάρFεhα και ανάγεται σε ένα σιγμόληκτο θ. φαρFεσ- με -F-, όπως φαίνεται και από τον μυκηναϊκό τ. Η σύνδεση της λ. με τους τ. φάραι, φάρσος δεν θεωρείται πιθανή].
Russian (Dvoretsky)
φάρος:
I и φᾶρος, εος (ᾱ и ᾰ) τό
1 ткань, полотнище Hom.;
2 парусина Hom.;
3 парус Eur.;
4 покрывало, покров Hom., Soph.;
5 плащ, платье Hom., Hes., Her.
II (ᾰ) ὁ маяк Anth.
Frisk Etymology German
φάρος: {pháros}
Grammar: n.
Meaning: ‘Pflug?’ (Alkm., Antim. Eleg.; beide ganz fraglich), das Pflügen (H., EM), auch = φάρυγξ (Lyk.)?
Derivative: Daneben φαροῦν· ἀροτριᾶν, φαρῶσαι· ἀρόσαι ... H., 3. pl. φαρόωσι ‘pflü-gen’ (Kall.Fr. 183 = EM 788, 24; nach ἀρόωσι? vgl. unten), ἄφαρος, ἀφάρωτος = ἀνήροτος, ἀναροτρίαστος ? (Kall.Fr. 183, 82 c = 555 Pf.; sehr unsicher, vgl. Pf. z. St.; über ἀφάρωτος noch Giangrande ClassRev. N. S. 12, 187f.), βούφαρον(-ην cod.: -ῆ La.)· τὴν εὐάροτ[ρ]ον γῆν. φάρος γὰρ ἡ ἄροσις H. Aor. φάρσαι = σχίσαι (EM). Dazu φάρσος, φάραγξ, φάρυγξ; s. bes.
Etymology: Wie sich die obigen Wörter zueinander genetisch verhalten, läßt sich wegen der knappen Dokumentation nicht mit Bestimmtheit sagen. Das Präsens φαρόωσι sieht wie ein intensives Deverbativum (*φαράω) aus, ist aber auch als Nachbildung von ἀρόωσι leicht verständlich (Specht KZ 61, 281ff.). Auch die zahlreichen Verbalnomina zeugen aber von dem einstigen Vorhandensein tiefstufiger Verbalformen, die sich in einer weitverzweigten Sippe verankern lassen: mit Tiefstufe wie φάρος usw. germ., z.B. ahd. borōn bohren (= *φαράω?), bora f. Bohrer, alb. birë, brimë f. Loch; mit hochstufigem o-Vokal lat. forāre ‘(durch)bohren’ (deverbativ oder denominativ); mit hochstufigem e-Vokal Nomina wie mir. bern(a) f. Kluft, Schlitz, arm. beran Mund (eig. *’Spalt, Öffnung’); mit dehnstufigem ē- oder ō-Vokal arm. brem (aus *birem, idg. *bhēr- oder *burem, idg, *bhōr-) aufgraben, aufbohren. In Betracht kommen noch Ausdrücke für schlagen, stoßen, hauen, z.B. lat. ferire, germ., z.B. awno. berja (< urg. *barjan) = slav., z.B. aksl. borjǫ, brati kämpfen, russ. borjú, borótь bezwingen, überwältigen, die indessen von Ernout-Meillet wegen der abweichenden Bed. ferngehalten werden (anders mit wortgeographischer Motivierung Porzig Gliederung 204). — Zu den zahllosen weiteren Formen mit einschlägiger Lit. P. 2, 159ff., Pok. 133ff., W.-Hofmann s. feriō.
Page 2,994
English (Woodhouse)
coverlet, mantle, shroud, bed coverings, for beds, winding sheet
