semel

Latin > English (Lewis & Short)

sĕmĕl: adv. num. root sam-, one; Sanscr. sa-, sam-, with, together; Gr. ἅμα, ἅπαξ;> cf.: sem-per, sim-ilis, sim-plex, sin-gulus, etc..
I Lit., once, a single time: ter sub armis malim vitam cernere, Quam semel modo parere, Enn. ap. Varr. L. L. 6, § 81 Müll.; and ap. Non. 261, 9 (Trag. v. 298 Vahl.); so, potin' ut semel modo huc respicias? Plaut. Ps. 1, 3, 30: satis sum semel deceptus, id. Capt. 3, 5, 99: semel fugiendi si data est occasio, Satis est, id. ib. 1, 2, 8; so, semel si, id. As. 1, 3, 66 (but cf.: si semel, infra, II. B. 2 fin.): qui vel semel ita est usus oculis, ut vera cerneret, is, etc., Cic. Div. 2, 52, 107: ut attendant, semel bisne signum canat in castris, Liv. 27, 47, 3: semel in mense sulcos sarrito, Cato, R. R. 43, 2: semel die, Cels. 1, 3 fin.: in diebus, Col. 12, 30, 1: semel anno, Plin. 12, 14, 32, § 58: in anno, id. 4, 12, 26, § 89: quem (Crassum) semel ait in vitā risisse Lucilius, Cic. Fin. 5, 30, 92; so, semel in vitā, Plin. 7, 13, 11, § 58: semel adhuc, id. 2, 25, 22, § 90: semel umquam, id. 2, 35, 35, § 100 et saep.: M. Valerius Corvinus sellā curuli semel ac vicies sedit, id. 7, 48, 49, § 157; for which also: vicies et semel, id. 2, 108, 102, § 243: sol omni terrarum ambitu non semel major, not greater by once, i. e. not as large again, not twice as large, Sen. Q. N. 6, 16: haud semel sed centies, Plaut. Poen. 1, 2, 148; cf. id. As. 2, 4, 15: non semel, sed bis, Cic. Verr. 2, 3, 77, § 179; Val. Max. 1, 8, 4: non semel, sed saepe, Cic. Att. 1, 19, 7; id. Tusc. 5, 19, 56: non semel sed saepius, id. Phil. 2, 21, 52; id. N. D. 1, 40, 113; Nep. Epam. 7, 2; Lact. 3, 17, 12; Aug. Ep. 43, 15; 102, 7: non plus quam semel eloqui, Cic. Off. 3, 15, 61; Vell. 2, 40, 4; also without quam: plus semel, more than once, Varr. ap. Plin. 14, 14, 17, § 96: Janum Quirinum semel atque iterum clausum, once and again, i. e. twice, Suet. Aug. 22 (for which: Janus bis clausus, Liv. 1, 19; Flor. 4, 12, 64; cf. also Plut. Num. 20); Suet. Aug. 27; but also in a more gen. sense: pecuniam semel atque iterum dare coacti sunt, time and again, i. e. repeatedly, Cic. Font. 12, 26 (8, 16): hoc semel ille iterumque neglexit, id. Div. 1, 25, 54; cf.: cum his Aeduos semel atque iterum armis contendisse, Caes. B.G. 1, 31; Liv. 27, 16 fin.; so too Suet. Claud. 46; for which: semel iterumque, Petr. 34, 9; 115, 12: Piso saepe dicebat, minus saepe Pomponius, raro Carbo, semel aut iterum Philippus, only once or twice, Cic. Brut. 90, 308; Sen. Contr. 1, 7, 12: semel et saepius, Cic. Phil. 14, 8, 22; Varr. L. L. 10, § 33 Müll.; cf.: an quod semel jus est, idem et saepius? Quint. 7, 8, 3.—Late Lat.: semel et bis, repeatedly, Vulg. Phil. 4, 16; Greg. M. Ep. 5, 18 fin.—
II Transf.
   A Pregn., like the Gr. ἅπαξ,> of that which occurs no more than once, but once, but a single time, once for all: cum facile orari, Caesar, tum semel exorari soles, Cic. Deiot. 3, 9: quibus semel ignotum a te esse oportet, id. ib. 14, 39: hostis est datus, cum quo dimicantes aut vitam semel aut ignominiam finirent, Liv. 25, 6: totas semel absorbere placentas, to swallow entire cakes at once, Hor. S. 2, 8, 24: procubuit moriens et humum semel ore momordit, once for all, Verg. A. 11, 418; cf.: nulla reparabilis arte Laesa pudicitia est; deperit illa semel, Ov. H. 5, 104: semel aeternā nocte premenda fui, id. ib. 10, 112: nobis vero homicidio semel interdicto, once for all, Tert. Apol. 9: sic et semel Christus oblatus est, Vulg. Heb. 9, 28; id. 1 Pet. 3, 18: quoniam se semel a caeli contemplatione averterunt, Lact. 6, 1, 7; hence in Florus: semel in perpetuum, Flor. 2, 12, 2: semel et in perpetuum, id. 3, 6, 7.—Of speech, at once, once for all, in a word, briefly: cum postulasset, ut sibi fundus, cujus emptor erat, semel indicaretur, Cic. Off. 3, 15, 62 (for which, just before: non plus quam semel): interim, quod pluribus collegit adversarius, satis est semel proponere, Quint. 5, 13, 14; cf.: ut semel, plura complectar, id. 11, 1, 66; 1, 2, 24; 2, 15, 34: ut semel dicam, id. 10, 1, 17: ut, quod sentio, semel finiam, id. 5, 13, 3; cf.: quisquam denique, ut semel finiam, in lite cantat? id. 11, 3, 59; so (after denique) id. 10, 3, 22.—
   B In a succession = primum, primo, the first time, first: demonstravimus, L. Vibullium Rufum bis in potestatem pervenisse Caesaris, semel ad Corfinium, iterum in Hispaniā, Caes. B. C. 3, 10; so after bis, with iterum, Liv. 1, 19, 3; Suet. Caes. 36; id. Aug. 25; id. tib. 6 Oud.; 72; id. Claud. 6; after ter, with iterum and tertio, Liv. 23, 9, 11.—Without iterum, etc.: cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint, Cic. Rep. 6, 22, 24; cf.: uti exorta est semel, Plaut. Am. 1, 1, 118.—
   2    In gen., like primum, to denote the simple antecedence of an occurrence; hence, most freq. with the particles ut, ubi, quando, cum, si, etc., once, ever, at some time, at any time: quod semel dixi, haud mutabo, what I have once said, Plaut. Bacch. 5, 2, 85: quod Complacitum est semel, id. Am. prol. 106: satis sum semel deceptus, id. Capt. 3, 5, 99: verebamini, ne non id facerem quod recepissem semel? Ter. Phorm. 5, 7, 9: nec accidere, ut quisquam te timere incipiat eorum, qui semel a te sint liberati timore, Cic. Deiot. 14, 39: in id, quod semel invasit, incumbit, Quint. 2, 12, 2: retrahi nequitum, quoquo progressa est semel, Plaut. Fragm. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.—So too in the comically formed proper name: Quodsemelarripides, Plaut. Pers. 4, 6, 23.—With particles; with ut: in hasce aedes pedem Nemo intro tetulit, semel ut emigravimus, Plaut. Most. 2, 2, 40: ut occepi semel, id. Am. 3, 1, 13: ut semel eloquentia evecta est, Cic. Brut. 13, 51: ut semel gloriam consecutus sum, id. Att. 1, 19, 6; Caes. B. G. 1, 31: denique ut semel finiam, Quint. 9, 4, 138.—With ubi: ubi erit accubitum semel, Plaut. Bacch. 4, 4, 105: ubi animus semel cupiditate se devinxit malā, Ter. Heaut. 1, 2, 34; 2, 4, 12; Liv. 22, 2.—With quandoquidem: perge, quandoquidem occepisti semel, Plaut. Merc. 3, 4, 34.—With quando: quando in apertum semel discrimen evasura esset res, Liv. 10, 14, 8.—With cum: quae proclivius ad perniciem, cum semel coepit, labitur, Cic. Lael. 12, 41.—With quoniam: (Antonius) quoniam semel induxit animum, sibi licere quod vellet, etc., Cic. Att. 14, 13, 6; Ov H. 12, 11: illam partem, quoniam semel ita vobis placuit, non recusabo quominus perpoliam, Cic. de Or 2, 28, 121; id. Rosc. Am. 11, 31; id. Phil. 12, 7, 18; Liv. 40, 13, 7.—With si: si semel amoris peculum accepit, Extemplo et ipsus periit et res, Plaut. Truc. 1, 1, 22; so, si semel, id. Mil. 3, 3, 42: si istam semel amiseris libertatem, id. ib. 3, 1, 106 Brix ad loc.; Ov. M. 13, 101: si illum semel prehendero, Plaut. Ep. 3, 1, 6: si semel animum tuom perspexerit, Ter. Heaut. 3, 1, 69: et semel emissum volat inrevocabile verbam, Hor. Ep. 1, 18, 71 (but, semel si, if once, if ever, whenever, as an emphatic numeral, Plaut. As. 1, 3, 66; id. Capt. 1, 2, 8;
v. supra, I. init.).—With participles (several times in Liv. and Quint.): ut adversando remorandoque incitato semel militi adderent impetum, Liv. 2, 45, 7; so id. 5, 6, 8; 25, 6, 15; Quint. 4, 2, 115; 7, 10, 9; 10, 7, 24 al.

Latin > French (Gaffiot 2016)

sĕmĕl⁸ (sem = ἕν, cf. simplex, singuli), une fois,
1 une fois, une seule fois : plus quam semel Cic. Verr. 2, 4, 125, plus d’une fois ; semel atque iterum Cic. Font. 26 ; semel iterumque Cic. Div. 1, 54, à plusieurs reprises ; semel aut iterum Cic. Br. 308, une ou deux fois ; semel et sæpius Cic. Phil. 14, 22, bien des fois ; non semel, sed sæpe Cic. Tusc. 5, 56, non pas une fois, mais souvent
2 une fois pour toutes, une bonne fois, en une fois : Cic. Dej. 9 ; 39 ; Off. 3, 62 ; Liv. 25, 6, 16 ; etc.
3 une première fois : semel... iterum Cic. Sest. 49, la première fois... la seconde fois, cf. Cic. Verr. 2, 5, 185 ; Cæs. C. 3, 10, 1 ; Liv. 23, 9, 11
4 [avec des conjonctions] : ut semel Cic. Br. 51 ; cum semel Cic. Læl. 41 ; Par. 20 ; Nep. Att. 15, 2, une fois que ; quoniam semel Cic. de Or. 2, 121, puisque (du moment que) une bonne fois, cf. Cic. Amer. 31 ; Att. 14, 13, 6, etc.

Latin > German (Georges)

semel, Adv. numer. (zu indogerm. *sem-, eins, vgl. sem-per, sim-plex), I) einmal, ein einziges Mal, Cic., Nep. u.a.: semel atque iterum, semel iterumque, einmal und noch einmal, zweimal, Cic.: semel atque iterum ac saepius, Cic.: semel... iterum... tertio, Liv.: nec semel, sed iterum ac tertio, Val. Max.: plus quam semel, Cic., od. plus semel, Varro, mehr als einmal: non semel, Cic., od. haud semel, Plaut., nicht (etwa) einmal (sondern öfter). – semel et tricies... mille, einunddreißigmal, Vitr.: semel ac vicies, einundzwanzigmal, Plin. – II) übtr.: A) einmal, das erstemal, erstlich = primum, beim Zählen, m. folg. iterum, deinde, item etc.: semel... iterum, Cic.: semel... deinde, Cic.: semel... item, Suet. – B) das tonlose einmal, a) übh.: quod semel dixi, haud mutabo, Plaut.: ut semel (sobald einmal) e Pyraeo eloquentia evecta est, Cic.: s. ut emigravimus, Plaut.: quandoquidem coepisti s., Plaut.: cum s. coepisti, labitur, Cic.: quoniam semel ita vobis placuit, Cic. – b) einmal (es sei, wann es wolle), quando in apertum s. discrimen evasura esset res, weil doch einmal... kommen würde, Liv.: si s. animum tuum perspexerit, Ter. – c) einmal, bei Dingen, die nicht zu ändern sind (s. Fritzsche Hor. sat. 1, 4, 36), qui s. verecundiae fines transierit, eum bene et naviter oportet esse impudentem, Cic.: in tuendo, quod s. annuisset, tantā erat curā, ut etc., Nep.: ub s. procubuissent, wo sie einmal usw., Liv.: animus ubi semel (wenn einmal) se devinxit cupiditate malā, Ter.: s. quoniam venerat, weil doch einmal usw., Ov.: possessum s. obtinerent imperium, das sie einmal (bereits) besäßen, Liv.: denique ut s. finiam, daß ich doch einmal usw., Quint. – C) prägn., wie ἅπαξ, auf einmal, mit einem Male, ein für allemal, a) übh.: s. exorari soles, Cic.: quibus s. ignotum a te esse oportet, Cic.: s. humum ore momordit, Verg.: vitam s. finirent, Liv.: omnes virtutes s. complectitur, Quint.: s. absorbere placentas, Hor.: verb. semel in perpetuum, semel et in perpetuum, Flor. Vgl. übh. Benecke Cic. Dei. 3, 9. p. 94. Heumann Cic. Dei. 39. Bentley Hor. sat. 2, 8, 24. Haverc. Tert. apol. 9. p. 95. – b) in der Rede, mit einem Male, ein für allemal, mit einem Worte, ut s. dicamus, Plin.: nec hoc s. decretum erat, Quint.: ut fundus s. indicaretur (der Preis gesagt werde), Cic.

Latin > Chinese

semel. adv. :: 一次。其一。總。全。永。不改。— ac vicies 二十一次。— atque iterum 有一次又有一次。一而再。— anno 每年一次。Plus semel 不止一次。