στασιάζω

English (LSJ)

A fut. στασιάσω Hdt.8.3: (στάσις B. ΙΙΙ):
I intr., to be at variance, τινι with one, X.An.2.5.28, etc.; πρός τινα ib.6.1.29, Pl.R. 545d, etc.
2 in the Greek states, form a party or form a faction, be at odds (defined by Arist. as happening ὅταν ἑκάτερος ἑαυτὸν [ἄρχειν] βούληται, EN1167a34), Hdt.1.59, 7.2, al., Cratin.54; ἀλλήλοις X.Mem.2.6.17; ἐπ' ἀλλήλοισι Hdt.1.60; περὶ τῆς ἡγεμονίης Id.8.3; ὑπὲρ τῆς δημοκρατίας Lys.2.61; πρὸς τοὺς τυράννους ὑπὲρ τοῦ δήμου And.2.26: generally, quarrel, τοῖσι ἑωυτοῦ ἀδελφεοῖσι Hdt.4.160; τάξιος εἵνεκα Id.9.27; διά τι Pl.R. 464e; ἐν ἑαυτοῖς ib.465b; τοῖς ἐχθροῖσι μεθ' ἡμῶν σ. side with us against them, Ar.Eq.590; σ. κατ· ἀλλήλους περί τινος Th.4.84; πρὸς ἀλλήλους περί τινος Pl.R. 488b, cf. Phld.Rh.2.220 S.
3 of the states themselves, to be distracted by factions and party strife, Ar.Av.1014, Th.4.1,66, Pl.Ep.336e, etc.
4 generally, to be in a state of discord, disagree, περί τινος Id.Euthphr.8d, al.
5 σῶμα σ. αὐτὸ αὑτῷ Id.R.556e, cf. 352a; ἡ ψυχὴ σ. ib.586e, Arist.EN1166b19.
II trans., revolutionize, throw into confusion, τὴν πόλιν Lys.18.18; τὰ πράγματα D.11.18; οἴκους Anon. ap. Stob.4.31.84; τὴν Ἀντιόχειαν Philostr.VA6.38:—Pass., in signf. 1.3, διὰ τὸ τὰ ἐν τῇ Ῥώμῃ στασιάζεσθαι D.C.40.32; τὸ ἐστασιασμένον S.E.M.7.346.—This trans. sense is expressed by στασιάζειν ποιῶ in Isoc.4.134.

German (Pape)

[Seite 929] intrans., aufstehen und sich empören, in Aufruhr sein; absolut, Ar. Av. 1014; Thuc. 4, 66 u. A.; στασιαζόντων τῶν παράλων καὶ τῶν –, Her. 1, 159; αὖτις ἐπ' ἀλλήλοισιν ἐστασίασαν, 1, 60; – gew. τινί, 4, 160, Xen. An. 2, 5, 28; auch Plat., übertr., ὥσπερ σῶμα νοσῶδες στασιάζει αὐτὸ αὑτῷ, Rep. VIII. 556 c; πρός τινα, ib. a, wie πρὸς τὴν πόλιν, Xen. Hell. 1, 1, 28 u. sonst; Dem. 23, 114 u. Sp., wie Pol. 4. 53, 5; περί τινος, Her. 8, 3. 79, um einer Sache willen, wie Plat. Euthyphr. 8 d; Gegensatz ὁμονοεῖν, Rep. I, 352 a; ὡς νοσοῦσι καὶ στασιάζουσιν ἐν ἑαυτοῖς, Dem. 9, 12 u. öfter; ἀλλήλοις, Isocr. 4, 104; Sp., wie Plut. – Auch transit., aufwiegeln, τινά, D. C. 35, 17; dah. pass. ἐστασιασμένον καὶ διάφωνον, S. Emp. adv. log. 1, 346.

French (Bailly abrégé)

I. intr. 1 être en dissension, en révolte, se révolter : τινι, πρός τινα contre qqn;
2 au sens polit. être en lutte, former un parti : τινι, ἐπί τινα, πρός τινα contre qqn;
II. tr. troubler par des séditions, soulever, acc..
Étymologie: στάσις.

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

στασιάζω [στάσις] onenigheid hebben, het oneens zijn, twisten, ruzie maken, met dat., met πρός + acc. met iem.; τάξιος εἵνεκα over de opstelling in de slaglinie Hdt. 9.27.6; (νόησον) τούς … ναύτας στασιάζοντας πρὸς ἀλλήλους περὶ τῆς κυβερνήσεως (stel je voor dat) de zeelieden met elkaar twisten over wie moet sturen Plat. Resp. 488b. spec. in politieke zin binnen of tussen stadstaten een partij of factie vormen, in conflict of oproer zijn, strijden (in een partijstrijd):; ὑπὲρ τῆς δημοκρατίας σ. strijden voor de democratie Lys. 2.61; met dat., met ἐπί + dat., met πρός + acc. tegen of met iem.:; πρὸς τοὺς τυράννους tegen de tirannen And. 2.26; πρὸς τὴν ἑαυτῶν πόλιν tegen hun eigen stad Xen. Hell. 1.1.28; Νίκη τοῖς ἐχθροῖσι μεθ’ ἡμῶν στασιάζει Nike strijdt met ons tegen onze vijanden Aristoph. Eq. 590; ook overdr. van het lichaam of de ziel:. σῶμα... στασιάζει αὐτο αὑτῷ een lichaam komt tegen zichzelf in opstand Plat. Resp. 556e; τῷ φιλοσόφῳ ἑπομένης ἁπάσης τῆς ψυχῆς καὶ μὴ στασιαζούσης als de ziel in haar geheel het filosofische deel ervan volgt en niet tegen zichzelf in opstand komt Plat. Resp. 586e. van stadstaten en andere eenheden zelf verdeeld zijn door partijstrijd, in oproer zijn:. τὸ Ῥήγιον ἐστασίαζε Rhegium was verdeeld door partijstrijd Thuc. 4.1.3.

Russian (Dvoretsky)

στᾰσιάζω:
1 восставать, бунтовать: σ. τινί Her., Xen. и πρός τινα Xen., Plat., Arst. поднимать восстание против кого-л.; ὑπὲρ τῆς δημοκρατίας σ. Lys. подниматься на защиту демократии; σ. ἐπ᾽ ἀλλήλοισι Her. и σ. ἀλλήλοις Xen. затеять распрю друг с другом; τὸ Ῥήγιον ἐστασίαζεν Thuc. Регий был охвачен внутренними волнениями;
2 спорить, бороться (περὶ τῆς ἡγεμονίης Her.; σ. ἐν ἑαυτοῖς Plat.): σ. τινὶ μετά τινος Arph. бороться с кем-л. на стороне кого-л.; ἡ φυχὴ στασιάζει Plat., Arst. душа смятена;
3 возбуждать, возмущать (τὴν πόλιν Lys.): τὸ ἐστασιασμένον Sext. находящееся в смятении, смятенное.

Greek Monolingual

ΝΜΑ στάσις
(αμτβ.) εξεγείρομαι, επαναστατώ
μσν.-αρχ.
1. ερίζω, φιλονικώ («ὃς βασιλεύσας πρῶτα τοῖσι ἑωυτοῦ ἀδελφεοῖσι ἐστασίασε», Ηρόδ.)
2. (για πολιτείες ή για οργανισμούς σαν την Εκκλησία) διχογνωμώ, συγκλονίζομαι από φατριαστικές έριδες («διὰ τὸ τὰ ἐν τῇ Ῥώμη στασιάζεσθαι», Δίων Κάσσ.)
αρχ.
1. σχηματίζω φατρία ή πολιτική παράταξη με σκοπό την κατάληψη της εξουσίας (α. «εἰ στασιάζουσι περὶ τῆς ἡγεμονίης», Ηρόδ.
β. «πρὸς τοὺς τυράννους ὑπὲρ τοῦ δήμου στασιάζειν», Ανδοκ.)
2. βρίσκομαι σε κατάσταση ασυμφωνίας («εἴπερ στασιάζουσι περὶ τῶν δικαίων καὶ ἀδίκων», Πλάτ.)
3. (μτβ.) ξεσηκώνω σε στάση, κηρύσσω ανταρσία, προκαλώ αναταραχή («τὴν μὲν πόλιν στασιάσαι, τοὺς δὲ λέγοντας ταχέως πλουτῆσαι», Λυσ.)
4. φρ. «στασιάζω τινὶ μετά τινος» και «στασιάζω κατά τινα περί τινος» — συμπαρατάσσομαι με κάποιον εναντίον κάποιου άλλου.

Greek Monotonic

στᾱσιάζω: μέλ. -άσω (στάσις)·
I. 1. αμτβ., εξεγείρομαι, επαναστατώ, ξεσηκώνομαι, αποστατώ, τινί, εναντίον κάποιου, σε Ηρόδ., Ξεν. κ.λπ.· πρός τινα, σε Ξεν.
2. στις ελληνικές πόλεις, σχηματίζω φατρία ή πολιτική παράταξη, εξεγείρω, απειθαρχώ, διίσταμαι, φιλονεικώ, σε Ηρόδ. κ.λπ.
3. λέγεται για τις ίδιες τις πόλεις, διχογνωμώ, σπαράζομαι από εσωτερικές, έριδες, σε Αριστοφ., Θουκ. κ.λπ.
II. μτβ., υποκινώ σε στάση, σπέρνω τη σύγχυση, κάνω άνω κάτω, τὴν πόλιν, σε Λυσ. κ.λπ.

Greek (Liddell-Scott)

στᾰσιάζω: μέλλ. -άσω, (στάσις)· Ι. ἀμεταβ., ἐπαναστατῶ, ἀφίσταμαι, ἐγείρομαι εἰς ἀποστασίαν, τινί, ἐναντίον τινός, Ἡρόδ. 4. 160, Ξεν. Ἀν. 2. 5, 28, κτλ.· πρός τινα αὐτόθι 6. 1, 29, Πλάτ. Πολ. 545D, κτλ. 2) ἐν ταῖς Ἑλληνικαῖς πολιτείαις, σχηματίζω φατρίας ἢ μερίδα πολιτικήν, σπουδαρχῶ (ὅπερ ὁ Ἀριστοτέλης ὁρίζει ὡς ὑπάρχον ὅταν ἑκάτερος ἑαυτὸν [ἄρχειν] βούληται Ἠθικ. Νικ. 9. 6, 2), Ἡρόδ. 1. 59., 7. 2, Κρατῖν. ἐν «Δραπέτ.» 5, Πλάτ. Πολ. 488Β, κ. ἀλλ.· ἀλλήλοις Ξεν. Ἀπομν. 2. 6, 17· ἐπ’ ἀλλήλοισι Ἡρόδ. 1. 60· περὶ τῆς ἡγεμονίης ὁ αὐτ. 8. 3· ὑπὲρ τῆς δημοκρατίας Λυσ. 196. 18· πρός τινα ὑπὲρ τοῦ δήμου Ἀνδοκ. 23. 2· - καθόλου, ἐρίζω, τάξιος εἵνεκεν Ἡρόδ. 9. 27· διά τι Πλάτ. Πολ. 464Ε· ἐν ἑαυτοῖς αὐτόθι 465Β· στ. τοῖς ἐχθροῖς μεθ’ ἡμῶν, λαμβάνει τις μέρος μεθ’ ἡμῶν ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν, Ἀριστοφ. Ἱππ. 590· στ. κατ’ ἀλλήλους περί τινος Θουκ. 4. 84· πρὸς ἀλλήλους περί τινος Πλάτ. Πολ. 488Β. 3) ἐπὶ τῶν ἐν τοιαύτῃ καταστάσει εὑρισκομένων πολιτειῶν, διχογνωμῶ, διχονοῶ, σπαράττομαι ἐκ φατριαστικῶν ἐρίδων καὶ μερίδων πολιτικῶν, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1014, Θουκ. 4. 1, 66, Πλάτ., κλπ. 4) καθόλου, εὑρίσκομαι ἐν καταστάσει ἀσυμφωνίας, δὲν συμφωνῶ, περί τινος Πλάτ. Εὐθύφρ. 8D, κ. ἀλλ. 5) σῶμα στ. αὐτὸ αὐτῷ ὁ αὐτ. ἐν Πολ. 556Ε, πρβλ. 352Α· ἡ ψυχὴ στ. αὐτόθι 586Ε, Ἀριστ. Ἠθ. Νικ. 9. 4, 9. ΙΙ. μεταβ., διεγείρω εἰς στάσιν, ἐμβάλλω εἰς σύγχυσιν, τὴν πόλιν Λυσ. 151. 4· τὰ πράγματα Ψευδο-Δημ. 157. 10· τοὺς οἴκους Ἀνώνυμ. παρὰ Στοβ. 510. 1, κτλ.· καὶ οὕτως ἐν τῷ παθ. = σημασ. Ι. 3, διὰ τὸ τὰ ἐν Ῥώμῃ στασιάζεσθαι Δίων Κ. 40. 32· τὸ ἐστασιασμένον, Σέξτ. Ἐμπ. π. Μ. 7. 346. Ἡ μεταβατικὴ αὕτη σημασία ἐκφέρεται διὰ τοῦ στασιάζειν ποιῶ παρ’ Ἰσοκρ. 68Β, κτλ. - Καθ’ Ἡσύχ. «θόρυβον κινεῖ. ἀτακτεῖ».

Middle Liddell

στάσις
I. intr. to rebel, revolt, rise in rebellion, τινί against one, Hdt., Xen., etc.; πρός τινα Xen.
2. in the Greek states, to form a party or faction, be at odds, quarrel, Hdt., etc.
3. of the states themselves, to be at discord, be distracted by factions, Ar., Thuc., etc.
II. trans. to revolutionise, throw into confusion, τὴν πόλιν Lys., etc.

Mantoulidis Etymological

Ἀπό τό στάσις τοῦ ἵστημι, ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.