Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

occido

From LSJ
Revision as of 06:59, 14 August 2017 by Spiros (talk | contribs) (D_6)

Quibus enim nihil est in ipsis opis ad bene beateque vivendum → Every age is burdensome to those who have no means of living well and happily

Cicero, de Senectute

Latin > English (Lewis & Short)

occīdo: (obc-), cīdi, cīsum, 3 (occisit for occiderit, Lex Num. Pompil. ap. Paul. ex Fest. s. v. occisum. pp. 178 and 179; also Lex XII. Tab. ap. Macr. S. 1, 4), v. a. ob-caedo,
I to strike down, strike to the ground; to beat, smash, crush.
I Lit.
   A In gen. (very rare): aliquem pugnis, Ter. Ad. 4, 2, 20: occare id est comminuere, ne sit glaeba: quod ita occidunt, occare dictum, to crush, Varr. R. R. 1, 31, 1: occisum ad mortem, wounded to death, Vulg. Apoc. 13, 3.—
   B In partic., to strike or cut down; to cut off, kill, slay (class. and very freq.; syn.: interficio, trucido, obtrunco): summus ibi capitur meddix: occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Müll. (Ann. v. 296 Vahl.): L. Virginius filiam suā manu occidit, Cic. Fin. 2, 20, 66: ejus copias, id. Phil. 14, 14, 36: ipse pro castris fortissime pugnans occiditur, Caes. B. G. 5, 36: occidione occidere, to completely cut off, destroy; v. occidio: ad unum omnes, to cut off all to the last man, Liv. 3, 23: aliquem veneno, to destroy with poison, Suet. Claud. 44; Just. 3, 2, 1: occisus videtur non tantum qui per vim aut per caedem interfectus est, velut jugulatus ... sed et is qui veneno Necatus dicitur, Paul. Sent. 3, 5, 2 sqq.; cf.: et occidet eum lingua viperae, Vulg. Job, 20, 16: occisa sunt in terrae motu, id. Apoc. 11, 13: dedistine ei gladium qui se occideret? Plaut. Trin. 1, 2, 92: cum ipse se conaretur occidere, Cic. ap. Quint. 5, 10, 69; so, se occidere, Curt. 6, 10, 18; Quint. 7, 3, 7; Suet. Vit. 10; Eutr. 1, 8; 6, 24; Lact. 3, 18, 8; cf.: occidit, adversariumne? immo vero aiunt se et eum, quem defendit, Cic. de Or. 2, 74, 302.—
II Transf.
   A To plague to death; to torture, torment, pester (cf. exanimo, II. B.; very rare; not in Cic. or Cæs.): occidis me, cum istuc rogitas, Plaut. Ps. 4, 1, 21: aliā occidis fabulā, id. Men. 5, 5, 23: occidis saepe rogando, Hor. Epod. 14, 5: legendo, id. A. P. 475.—
   B To ruin, undo: occidisti me tuis fallaciis, Ter. Phorm. 4, 3, 67.—Hence, oc-cīsus, a, um, P. a., ruined, lost, unfortunate, undone (Plautin.): occisa est haec res, nisi, etc., Plaut. Capt. 3, 4, 7.—Sup.: occisissimus sum omnium, qui vivunt, I am the most unfortunate, Plaut. Cas. 3, 5, 53.
occĭdo: cĭdi, cāsum, 3, v. n. obcado,
I to fall down, fall.
I Lit.
   A In gen. (rare): et alia Signa de caelo ad terram occidunt, Plaut. Rud. prol. 8: ut alii super alios occiderent, Liv. 21, 35: arbores ita inciderant, ut momento levi impulsae occiderent, id. 23, 24.—
   B In partic.
   1    Of the heavenly bodies, to go down, set (class.): prope jam occidente sole, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24: soles occidere, et redire possunt: Nobis, cum semel occidit brevis lux, Nox est perpetua una dormienda, Cat. 5, 4: Capra, Aquila, Canicula, Col. 11, 2, 94: occasura pars caeli, i. e. western, Plin. 2, 25, 23, § 92: SOL OCCASVS SVPREMA TEMPESTAS ESTO, i. e. sundown, sunset, Lex XII. Tab.; cf. Gell. 17, 2, 10 (Varr. L. L. 6, § 5 Müll., gives, instead of it, OCCASVS SOLIS; v. 2. occasus); so, ante solem obcasum, before sunset, Plaut. Ep. 1, 2, 41: donec lux occidat, Juv. 13, 158.—Fig.: non occidet ultra sol tuus, Vulg. Isa. 60, 20.—
   2    Pregn., to fall, perish, die (class.; syn.: obeo, pereo, intereo): exstincto calore, occidimus ipsi et extinguimur, Cic. N. D. 2, 9, 23: in bello, id. Fam. 9, 5, 2: Eudemus proelians ad Syracusas occidit, id. Div. 1, 25, 53: sperans hostium saevitiā facile eum occasurum, Sall. J. 7, 2: occiderit ferro Priamus? Verg. A. 2, 581: dextrā suā, to die by one's own hand (by suicide), id. ib. 12, 659: minimo vulnere, Ov. M. 6, 265.—
II Transf., to perish, be ruined, lost, etc.
   A Of persons: sin plane occidimus, Cic. Q. Fr. 1, 4, 4.—So, esp., occidi, an exclamation of despair, I am lost, undone, Plaut. Stich. 2, 3, 75; Ter. And. 3, 4, 26: nulla sum, nulla sum: tota tota occidi, Plaut. Cas. 3, 5, 1: occidimus funditus, Verg. A. 11, 413.—
   B Of things: non hercle occiderunt mihi etiam fundique atque aedes, I have not yet lost, Plaut. Truc. 1, 2, 72: occidit spes nostra, is gone, id. Most. 2, 1, 2: lumen (oculorum), Lucr. 3, 414: dolus, Plaut. Truc. 2, 5, 6: causa, Lucr. 2, 790: rem publicam occidere, Cic. Dom. 30, 96: vita, id. Tusc. 1, 45, 109: occidit ornatus (mundi), perishes, id. Ac. 2, 38, 119: vestra beneficia occasura esse, id. Mil. 36, 100.—Hence, occĭdens, entis, P. a.; as subst., m., the quarter of the setting sun, the west, the occident (class.): ab oriente ad occidentem, Cic. N. D. 2, 66, 164: vel occidentis usque ad ultimum sinum, Hor. Epod. 1, 13: cui se oriens occidensque submiserat, Plin. 7, 30, 31, § 112: validissima in se civium arma viribus occidentis coepta, Tac. H. 2, 6: partes mundi, Paul. ex Fest. p. 339 Müll.
occīdo: for occedo, q. v.

Latin > French (Gaffiot 2016)

(1) occĭdō,⁹ cĭdī, cāsum, ĕre (ob et cado), intr.,
1 tomber à terre : arbores momento levi impulsæ occidebant Liv. 23, 24, 7, les arbres sous une impulsion légère tombaient à terre, cf. Pl. Rud. 8 ; Liv. 21, 35, 12
2 tomber, succomber, périr : Cic. Br. 4 ; 267 ; Div. 1, 53 ; Tusc. 1, 18 ; 1, 93 ; Læl. 104 ; Mil. 100, etc. ; securis, qua multi occiderunt Cic. Phil. 2, 51, la hache sous laquelle beaucoup périrent ; occidit a forti Achille Ov. M. 13, 597, il succomba sous les coups du vaillant Achille